|
}}
Με τον όρο '''Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949''' (κατά πολλούς και ''Δεύτερο Αντάρτικο ή Συμμοριτοπόλεμος'' ή πόλεμος εναντίον του ''μοναρχοφασισμού'',<ref>[http://www.politeianet.gr/books/grigoriadis-neokosmou-foibos-kamarinopoulou-istoria-tou-emfuliou-polemou-1945-49-to-deutero-antartiko-tetratomo-9955 ][[Φοίβος Γρηγοριάδης]]<span>: </span>''Ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου 1945-49 (Το Δεύτερο Αντάρτικο)'']</ref><ref>[http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=153806 ][[Ιωσήφ Στάλιν|Στάλιν]]<span>: «</span>''Οι Έλληνες έκαναν μια ανοησία''<span>»]</span></ref> υπονοώντας ότι ήταν η συνέχεια της [[Εθνική Αντίσταση|Εθνικής Αντίστασης 1941-1944]]) εννοούμε την περίοδο ενόπλων, αντι-ανταρτικών συγκρούσεων που πραγματοποιήθηκαν στην [[Ελλάδα]] μεταξύ του [[Ελληνικός Στρατός|Ελληνικού Στρατού]] και των ανταρτικών δυνάμεων του [[Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας|Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας]] (υπό τον έλεγχο του [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας|Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας]]). Διήρκεσε από τον Μάρτιο του [[1946]] έως τον Αύγουστο του [[1949]] και είχε ως αποτέλεσμα την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Ο Ελληνικός Εμφύλιος θεωρείται διεθνώς ως η πρώτη πράξη του [[ψυχρός πόλεμος|ψυχρού πόλεμου]] στη μεταπολεμική ιστορία και ήταν η πολεμική σύγκρουση με τις μεγαλύτερες απώλειες που γνώρισε η χώρα από το 1830 έως σήμερα.<ref>Για μια σύγκριση των στρατιωτικών απωλειών στους Βαλκανικούς Πολέμους, την Μικρασιατική Καταστροφή, την Ιταλογερμανική επίθεση και τον Εμφύλιο, βλ. Μαργαρίτης, (2002), σελ. 51.</ref>
Παραδοσιακά σημείο έναρξης του Εμφυλίου Πολέμου θεωρείται η επίθεση ομάδας πρώην ανταρτών του [[Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός|ΕΛΑΣ]] του Μακεδονικού γραφείου του ΚΚΕ υπό την ηγεσία του [[Αλέξανδρος Ρόσιος|Αλέξη Ρόσιου]] («Καπετάν Υψηλάντης») στο Σταθμό Χωροφυλακής [[Λιτόχωρο Πιερίας|Λιτοχώρου Πιερίας]] την νύχτα της 30ής Μαρτίου 1946, παραμονή των εκλογών. Η ομάδα των ανταρτών αποτελούμενη από 33 ένοπλους του Ρόσιου διενήργησε επίθεση εναντίον μιας διμοιρίας Εθνοφυλακής και μιας δύναμης Χωροφυλακής, με σκοπό την απελευθέρωση ΕΛΑΣιτών και ΕΑΜιτών κρατουμένων. Από την επίθεση σκοτώθηκαν εννέα χωροφύλακες, δύο λοχίες και ένας οπλίτης της Εθνοφυλακής. Η ομάδα των ανταρτών αποχώρησε το πρωί πυρπολώντας τον σταθμό, ενώ αποκόμισε 4 αιχμαλώτους και λιγοστό οπλισμό. Η επίθεση θεωρήθηκε ως απάντηση στις εκτελέσεις, διώξεις, εξορίες και φυλακίσεις που υφίσταντο οι πολίτες που ανήκαν στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ μετά τη [[Συμφωνία της Βάρκιζας]] και ήταν προσωπική εντολή του Γραμματέα του [[ΚΚΕ]] [[Νίκος Ζαχαριάδης|Νίκου Ζαχαριάδη]]{{πηγή}}.
=== Οι πρώτες εμφύλιες συγκρούσεις (1943-1944) ===
[[Αρχείο:Dimitrios Psarros.jpg|thumb|160px|[[Δημήτριος Ψαρρός]], αρχηγός της [[Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση|ΕΚΚΑ]]]]
Oι πρώτες εμφύλιες συγκρούσεις διαμορφώθηκαν κατά την διάρκεια της κατοχής με το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ από την μια πλευρά και όλους τους υπόλοιπους στρατιωτικούς αντιπάλους από την άλλη. Δεν πρόκειται μόνο για δωσίλογους και συνεργάτες των Ναζί αλλά όλες τις μη Εαμικές στρατιωτικές οργανώσεις (φιλομοναρχικές, αντιμοναρχικές, δεξιές και μη ([[Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος|ΕΔΕΣ]], [[Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση | ΕΚΚΑ]], [[Υπερασπιστές Βορείου Ελλάδος | ΥΒΕ/ΠΑΟ]], [[Αντώνης Φωστερίδης|Αντών Τσαούς]], [[Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων | ΠΕΑΝ]], [[Ρ.Α.Ν.|ΡΑΝ]], Ιερή Ταξιαρχία, Εθνική δράση, ΕΟΚ κλπ). Ο κατοχικός εμφύλιος ξεκίνησε με μια αναμέτρηση μεταξύ ΕΛΑΣ και άλλων αντιστασιακών οργανώσεων την οποία θα προστεθούν αργότερα τα [[Τάγματα Ασφαλείας | Τάγματα ασφαλείας]]<ref>Εμφύλια Πάθη, Καλύβας,Μαραντζίδης, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ.192-193</ref>
Ανεξάρτητα από τους ακριβείς λόγους που οδήγησαν στην κλιμάκωση της εμφύλιας σύγκρουσης είναι σαφές ότι η έκβαση των συγκρούσεων είχε ως αποτέλεσμα την μονοπώληση της ένοπλης αντίστασης στην ύπαιθρο από τον ΕΛΑΣ, καθώς με εξαίρεση τον ΕΔΕΣ, την οργάνωση του Αντών Τσαούς και την ΕΟΚ, όλες οι άλλες οργανώσεις είτε διαλύθηκαν από τον ΕΛΑΣ και τα μέλη τους εκτελέστηκαν (π.χ Ψαρρός, Βρεττάκος, Καραχάλιος), είτε εντάχθηκαν με την βία στον ΕΛΑΣ, είτε διέφυγαν στην Αίγυπτο και κατατάχθηκαν στις εκεί Ελληνικές μονάδες εναντίον των Γερμανών.<ref>Εμφύλια Πάθη, Καλύβας,Μαραντζίδης, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ.192-193</ref>
Στις αρχές Μαρτίου του 1943, ο ΕΛΑΣ αφοπλίζει την αντάρτικη ομάδα του [[Στέφανος Σαράφης|Σαράφη]]-[[Γεώργιος Κωστόπουλος|Κωστόπουλου]]. Στις 7 Μαΐου 1943, στο Θέρμο (Κεφαλόβρυσο Τριχωνίδος) δέχεται επίθεση η ομάδα του Εδεσίτη, [[Γεώργιος Παπαϊωάννου | Γεωργίου Παπαϊωάννου]]. Τον Απρίλιο επιτέθηκε στην ομάδα της ΠΑΟ με σκοπό τον αφοπλισμό και εκτέλεσε τους αξιωματικούς της. Η ΠΑΟ για αντεκδίκηση εκτέλεσε στελέχη του ΚΚΕ στην [[Ιμέρα Κοζάνης]]. Τον Μάϊο επιτέθηκε στην ΕΚΚΑ και για ακόμη μία φορά τον Ιούνιο. Λίγο αργότερα, ο ΕΛΑΣ αναγκάστηκε κάτω από πιέσεις των βρετανών να εκδώσει διαταγή παύσης εχθροπραξιών με τις αντίστοιχες αντιστασιακές οργανώσεις.<ref>Εμφύλια Πάθη, Καλύβας,Μαραντζίδης, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ.194-196</ref>
Λίγο αργότερα όμως ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε εκ νέου στην ΠΑΟ στις περιοχές [[Πάικο]] και Κάτω Πιέρια. Μέχρι τον Ιούνιο είχε διαλυθεί στην Κάτω Αχαΐα η ομάδα του Σεβαστάκη. Τον Αύγουστο ο ΕΛΑΣ επιτίθεται στην ομάδα του Ίλαρχου Τηλέμαχου Βρεττάκου και τον εκτελεί, όπως επίσης διαλύει την οργάνωση του Συνταγματάρχη Γιαννακόπουλου στην Αρτεμίσια Μεσσηνίας. Τον Αύγουστου του 1943, γίνονται συναντήσεις στο Κάιρο μεταξύ ΕΑΜ και κυβέρνησης Τσουδερού, ώστε να σταματήσουν οι εχθροπραξίες κάτι που καταλήγει ξανά σε αδιέξοδο. Τον Οκτώβριο επιτίθεται και διαλύει την ομάδα Χρήστου Καραχάλιου στην περιοχή της Ηλείας.<ref>Εμφύλια Πάθη, Καλύβας,Μαραντζίδης, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ.194-197</ref>
Τον Ιούνιο του 1943, με την συμμετοχή του ΕΑΜ, του ΕΔΕΣ, της ΕΚΚΑ και της βρετανικής συμμαχικής αποστολής που είχε καταφθάσει στα ελληνικά βουνά, υπογράφηκε μια συμφωνία για την δημιουργία ενός κοινού γενικού στρατηγείου για τον συντονισμό της Αντίστασης, φάνηκε ότι οι προστριβές μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων θα σταματούσαν. Όμως, η προσπάθεια του ΕΔΕΣ να εγκαταστήσει ομάδες του σε περιοχές που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο του ΕΛΑΣ, όπως και η ένταξη ακροδεξιών (φιλοβασιλικών) στον ΕΔΕΣ και η συνεργασία του ΕΔΕΣ Αθηνών με τους Γερμανούς, καθώς και της ανακωχής ή και συνεργασίας του ΕΔΕΣ Ηπείρου προκάλεσαν την σκλήρυνση της στάσης του ΕΑΜ. Σύμφωνα με ορισμένους ιστοριογράφους, το ΕΑΜ εκπονούσε σχέδια για τη στρατιωτική κατάληψη της Αθήνας με τη λήξη της κατοχής, όπως και την εγκατάσταση μιας κυβέρνησης στις περιοχές που ήλεγχε<ref>Smith O, (1997), σελ. 91.</ref>, ενώ ο ΕΔΕΣ εκπονούσε σχέδια για την κατάληψη της εξουσίας και την άμεση επιβολή της Δημοκρατικής Επαναστάσεως<ref>[http://www.tanea.gr/vivliodromio/?aid=4551934 Νικολακόπουλος Ηλίας, «Η επιστροφή των Βουρβόνων»], εφημ. ''Τα Νέα'', 19 Δεκεμβρίου 2009.</ref>.
Το ΕΑΜ πρωτοστάτησε στις μοναδικές εκλογές για την ανάδειξη της [[Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης|Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης]] (ΠΕΕΑ), στις οποίες για πρώτη φορά ψήφισαν οι γυναίκες και μέτρησε πάνω από 2 εκατομμύρια ψήφους. Σύμφωνα με τη διακήρυξη της, στόχος της ήταν η απελευθέρωση της χώρας από τον ξένο κατακτητή και η ανασυγκρότηση της Ελλάδας με βάση τα συμφέροντα του Ελληνικού Λαού. Η σχεδόν πλήρης στήριξη της βρετανικής βοήθειας στις μη εαμικές οργανώσεις παρά την πλήρη επικράτησή τους, όξυνε τα πάθη. Οι Βρετανοί είχαν σταματήσει να στηρίζουν οικονομικά το ΕΑΜ ύστερα από το Κίνημα του Ναυτικού στη Μέση Ανατολή, το οποίο και άλλαξε άρδην την στάση τους έναντι στο ΕΑΜ.
Η εκτέλεση από τον ΕΛΑΣ του [[Δημήτριος Ψαρρός|Δημήτριου Ψαρρού]] και η διάλυση του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων τον Απρίλιο του 1944, μετά την άρνηση του Ψαρρού να ενταχθεί στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, συγκλόνισε τον αστικό κόσμο της χώρας, καθορίζοντας ως ένα βαθμό τις μεταγενέστερες εξελίξεις καθόσον αναφέρθηκε και στιγματίστηκε στο Συνέδριο του Λιβάνου, το οποίο πραγματοποιήθηκε προς εύρεση συμβιβασμών τον Μάιο του 1944.
Μετά την επιστροφή της αντιπροσωπείας της ΠΕΕΑ, που είχε σταλεί στο Κάιρο για το [[Συνέδριο του Λιβάνου]], ο ΕΛΑΣ ήταν σίγουρος ότι οι Άγγλοι, με την βοήθεια του ΕΔΕΣ και της ΕΚΚΑ, θα προσπαθούσαν να επαναφέρουν τον, εξαιρετικά αντιδημοφιλή στην ελληνική κοινωνία, [[Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας|Γεώργιο Β΄]]<ref>Ο Όλε Σμιθ υποστηρίζει ότι κατά του Βασιλιά των Ελλήνων ήταν το 80% του ελληνικού πληθυσμού. Βλ. Smith O, (1997), σελ. 96.</ref>. Ο [[Άρης Βελουχιώτης|Βελουχιώτης]] έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίσει τους Άγγλους μεγαλύτερο κακό από τους Γερμανούς και πρότεινε τα εξής: Είτε ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ θα σχημάτιζαν κοινό μέτωπο κατά της προσπάθειας επιστροφής του Βασιλιά, είτε θα τους διέλυαν με τη βία. Παρόλα αυτά το ΕΑΜ, σε συνεδρίασή του, δεν πήρε απόφαση για έναρξη εμφυλίου πολέμου και άφηνε ελπίδες για αποφυγή του <ref>Smith O, (1997), σελ. 91-2.</ref>.
[[Αρχείο:Georgeiiofgreece.jpg |right|160px|thumb|Η επιστροφή ή μη του Βασιλιά Γεωργίου Β΄ ήταν ένας από τους σημαντικούς παράγοντες που οδήγησαν στις εμφύλιες συγκρούσεις]]
Οι πρώτες ένοπλες συγκρούσεις ξεκίνησαν στις αρχές Οκτωβρίου με την σύλληψη αξιωματούχων του ΕΑΜ από τον ΕΔΕΣ, αφού πρώτα είχε προηγηθεί μια συμπλοκή στο Τσεπέλοβο της Ηπείρου. Στις 3 Οκτωβρίου, ο ΕΛΑΣ αφοπλίζει ένα μικρό αντάρτικο τμήμα του ΕΔΕΣ Θεσσαλίας με την κατηγορία ότι ο αρχηγός του ήταν ζωοκλέπτης και είχε άμεσες σχέσεις με πρώην δωσίλογους.<ref>Στέμμα και Σβάστικα, τόμος 2, σελ. 214</ref> Στις 7/8 Οκτωβρίου έπειτα από ένοπλη συμπλοκή στο Τσεπέλοβο Μετσόβου μεταξύ των δυο οργανώσεων συλλαμβάνονται ανώτερα στελέχη του ΚΚΕ της περιοχής της Ηπείρου.<ref>Β. Τζούκας, Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο</ref> Αφορμή για την συμπλοκή και σύλληψη του Σίμου Καραγκίτση από τον ΕΔΕΣ ήταν οι γεωγραφικές σφαίρες επιρροής των ανταρτοομάδων.<ref>Στέμμα και Σβάστικα, τόμος 2, σελ. 224-226</ref> Αυτό έφερε την άμεση αντίδραση του ΕΛΑΣ και προσωπικώς του Βελουχιώτη όπου διατάζεται η σύλληψη των αντιπροσώπων του ΕΔΕΣ στο [[Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών|ΚΓΣΑ]], καθώς και εκστρατεία διάλυσης του ΕΔΕΣ στις 9/10 Οκτωβρίου με μεγάλο τμήμα ανταρτών του ΕΛΑΣ και σε συνεννόηση με τον [[Γιώργης Σιάντος|Γιώργη Σιάντο]] (Εκτελών χρέη Γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, αφού ο εκλεγμένος Ζαχαριάδης βρισκόταν κρατούμενος στο Νταχάου) και του [[Ανδρέας Τζήμας|Ανδρέα Τζήμα]] (πολιτικός καθοδηγητής του ΕΛΑΣ) διέταξε τέσσερις μεραρχίες του ΕΛΑΣ να επιτεθούν κατά του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο<ref>Φλάισερ (1995), σελ. 225-6.</ref>.
Βλέποντας ότι θα βρίσκονταν μεταξύ δύο αντιπάλων, ο [[Ναπολέων Ζέρβας|Ζέρβας]] είχε ήδη αποφασίσει να συνεννοηθεί μυστικά με τους Γερμανούς για μια άτυπη κατάπαυση του πυρός{{Πηγή}}. Στις 4 Οκτωβρίου μια επιτροπή με αντιπρόσωπο, τον πρόεδρο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Μπίκελ, σε συμφωνία με τους Γερμανούς φτάνει στο αρχηγείο του ΕΔΕΣ, στο Βουργαρέλι. Ο ερυθρός σταυρός προσπαθούσε μέσω της αντιπροσωπίας να προστατέψει το πληθυσμό της Ηπείρου από τα αντίποινα των Γερμανών λόγω των ενεδρών των ανταρτών . Τις ίδιες επαφές με την επιτροπή του Μπίκελ έκανε και η 8η Μεραρχία του ΕΛΑΣ με αρχηγούς, τους Νάσση και Πίσπερη, αλλά όταν επικοινώνησαν με το Γενικό στρατηγείο του ΕΛΑΣ, απορρίφθηκαν όλες οι επαφές κατηγορηματικά.<ref>Στέμμα και Σβάστικα, τόμος 2, σελ. 218-219, 224-226</ref> Σύμφωνα πάντως με τον Ναπολέων Ζέρβα, ο ίδιος ειδοποίησε το ΕΑΜ και το Συμμαχικό Στρατηγείο για τις επαφές με τον Ερυθρό Σταυρό.<ref>Ημερολόγιο στρατηγού Ναπ. Ζέρβα, σ. 333-334</ref><ref>Αρχείο ΕΔΕΣ,4/10/1943</ref>
Ο ΕΛΑΣ, κατηγόρησε τον ΕΔΕΣ για συνεργάτη των κατακτητών<ref>Φλάισερ (1995), σελ. 226.</ref>. Νεότερες έρευνες δείχνουν ότι έλαβαν χώρα και κοινές επιχειρήσεις ΕΔΕΣ και Γερμανών ενάντια στις δυνάμεις του ΕΑΜ<ref>Αιματοβαμμένο Έντελβαϊς. Η 1η Ορεινή Μεραρχία, το 22ο Σώμα Στρατού και η εγκληματική δράση τους στην Ελλάδα, 1943-1944 (2 τόμοι) (Blutiges Edelweiß. Die 1. Gebirgs-Division im Zweiten Weltkrieg), ελληνική έκδοση Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2009. ISBN 978-960-05-1423-0 (τόμος Α΄) και ISBN 978-960-05-1425-4 (τόμος Β΄), σελ. 121-123.</ref>.
Καθώς οι μονάδες του ΕΛΑΣ ήταν πολύ ισχυρότερες, κατάφεραν να κερδίσουν τον ΕΔΕΣ στο πεδίο της μάχης και να απειλήσουν τις δυνάμεις του [[Ναπολέων Ζέρβας|Ζέρβα]] με ολοκληρωτική καταστροφή. Η αυτοπεποίθηση του ΕΛΑΣ ότι θα διαλύσει τον ΕΔΕΣ τον οδήγησε να απορρίψει τις βρετανικές προτάσεις για κατάπαυση των επιθέσεων. Την ίδια στιγμή ξεκίνησαν αντιανταρτικές επιχειρήσεις των Γερμανών, που έδωσαν την ευκαιρία στο Ζέρβα να περισώσει τους μαχητές του<ref>Φλάισερ (1995), σελ. 233, 240.</ref>.
Η επιθυμία των Βρετανών, για πολιτικούς και στρατιωτικούς λόγους, να σταματήσει ο εμφύλιος, η εξασθένηση του ΕΔΕΣ και η αδυναμία του ΕΛΑΣ να αντιμετωπίσει δύο αντιπάλους, οδήγησαν σε ανακωχή στις 4-5 Φεβρουαρίου 1944<ref>Smith O, (1997) σελ. 97.</ref>, η οποία, όμως δεν έσβησε τη συσσωρευμένη αντιπαλότητα.
Στις αρχές του 1944, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και η κατάσταση εκτός ελέγχου. Πρώην μέλη των αντιστασιακών οργανώσεων που διέλυσε ο ΕΛΑΣ κατατάσσονταν στα [[Τάγματα Ασφαλείας | τάγματα ασφαλείας]] με σκοπό την αντεκδίκηση και να συνεχίσουν τον αγώνα εναντίων του ΕΛΑΣ συνεργαζόμενοι με τις αρχές κατοχής.<ref>Εμφύλια Πάθη, Καλύβας, Μαραντζίδης, εκδόσεις Μεταίχμιο, σελ.199</ref>
=== Το κίνημα στην Αίγυπτο και η κυβέρνηση εθνικής ενότητας ===
Σε ψυχολογικό επίπεδο, οι δυο αντίπαλοι χρησιμοποιούσαν ακόμη και εννοιολογικές διατυπώσεις, αφενός για να επηρεάσουν τις κοινωνικές ομάδες που τους υποστήριζαν, αφετέρου να απαξιώσουν τον εχθρό, αφού η κυβερνητική πλευρά αποκαλούσε επίσημα τον ΔΣΕ "Κομμουνιστοσυμμορίτες" ("Κ/Σ") και ανεπίσημα ως "Αναρχο-κομμουνιστο-Ληστο-Συμμορίτες", αλλά και "εαμοβούλγαρους" και "σλαβοκομμουνιστές", λόγω της εθνικής τους ανομοιογένειας, ενώ στον αντίποδα, από το ΚΚΕ επιλέχθηκε ο όρος "Μοναρχοφασίστες" και "Μοναρχοφασιστικός Στρατός" και "Αμερικανόδουλοι".
Επιπλέον, ο παράγοντας "έθνος" έπαιξε έναν ακόμη κεφαλαιώδη ρόλο στην πρόγνωση της σύγκρουσης, αφού στη συλλογική συνείδηση η τετραετία 1946-49 με τον ένοπλο ταξικό<ref>[http://www.kke.gr/istoria/h_bathia_alhtheia_gia_ton_dhmokratiko_strato_elladas_1946-1949_-_h_trixronh_epopoiia_didaskei_to_shmera?morf=1 ][[ΚΚΕ]]<span>: "</span>''Η τρίχρονη εποποιία διδάσκει το σήμερα''<span>"]</span></ref> (κυρίως) αγώνα της Αριστεράς απείχε παρασάγγας από την παλλαϊκή Εθνική Αντίσταση της περιόδου 1941-44. Έντεχνα, η κυβερνητική πλευρά εκμεταλλεύτηκε τις αρνητικές εντυπώσεις που προκάλεσαν στην κοινή γνώμη οι αναγγελίες του Ζαχαριάδη για δικαίωση των σλαβόφωνων μαχητών του ΔΣΕ, με τη δημιουργία ανεξάρτητης Μακεδονικής κρατικής οντότητας, μετά το (ενδεχόμενο) επιτυχές τέλος της αναμέτρησης, στοιχείο που βάρυνε αρνητικά για την πλευρά των ανταρτών.
==Θύματα του εμφυλίου κατά την περίοδο 1943-1949==
|
