Ισπανία των Αψβούργων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

μ
καμία σύνοψη επεξεργασίας
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 60:
Η Ισπανία εισήλθε στην [[de jure]] κατάσταση του ενιαίου κράτους μόνο μετά τον θάνατο του Καρόλου Β' και με την έκλειψη της Ισπανικής δυναστείας των Αψβούργων, την άνοδο του [[Φίλιππος Ε' της Ισπανίας|Φιλίππου Ε']] και την εγκαινίαση της [[Οίκος των Βουρβόνων|Βουρβονικής]] δυναστείας και των μεταρρυθμίσεων της. Όμως, οι Ισπανοί Αψβούργοι δημιούργησαν το πρώτο [[de facto]] ενωμένο κράτος στην [[Ιβηρική Χερσόνησος|Ιβηρική Χερσόνησο]], το οποίο για μια σύντομη περίοδο περιελάμβανε και την [[Πορτογαλία]].
 
Η πολιτική οντότητα που αναφέρεται ως Ισπανία<ref>Το όνομα Ισπανία έχει τις ρίζες του από το [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|ρωμαϊκό]] Hispania, που αναφερόταν σε ολόκληρη τη χερσόνησο.</ref> ήταν στην ουσία μια ομοσπονδία που περιελάμβανε πολλά αρχαία αυτόνομα βασίλεια— την [[ΑραγονίαΒασίλειο της Αραγωνίας|Αραγωνία]], την [[Βασίλειο της Καστίλης|Καστίλη]], την [[Βασίλειο της Λεόν|Λεόν]] και τη [[Βασίλειο της Ναβάρρας|Ναβάρρα]]. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτά τα αυτόνομα βασίλεια ήταν τα ίδια συνομοσπονδίες, με πιο γνωστό το [[Στέμμα της ΑραγονίαςΑραγωνίας]] ([[Πριγκιπάτο της ΚαταλονίαςΚαταλωνίας]], [[Βασίλειο της Αραγωνίας]], [[Βασίλειο της Βαλένθια]] και [[Βασίλειο της ΜαγιόρκαΜαγιόρκας]]). Ο γάμος της [[Ισαβέλλα Α' της Καστίλης|Ισαβέλλας Α' της Καστίλης]] και του [[Φερδινάνδος Β'Β΄ της Αραγωνίας|Φερδινάνδου Β'´ της Αραγωνίας]] ένωσε δύο από τα μεγαλύτερα τέτοια βασίλεια, την Καστίλη και την ΑραγονίαΑραγωνία, το οποίο οδήγησε στην ευρέως επιτυχημένη εκστρατεία τους εναντίον των [[Μαυριτανοί|Μαυριτανών]] με αποκορύφωμα την κατάκτηση της [[ΓρανάδαΕμιράτο της Γρανάδας|Γρανάδας]]ς το 1492.
 
Το 1504, η [[Ισαβέλλα Α' της Καστίλης|Βασίλισσα Ισαβέλλα]] πέθανε, και μολονότι ο Φερδινάνδος προσπάθησε να διατηρήσει την θέση του στην Καστίλη ως επακόλουθο του θανάτου της, το Καστιλιανό Cortes Generalesκοινοβούλιο (το''Cortes καστιλιανό κοινοβούλιοGenerales'') επέλεξε να στέψει την κόρη της Ισαβέλλας , [[Ιωάννα της Καστίλης|Ιωάννα]], βασίλισσα. Ο σύζυγος της Φίλιππος ήταν ο [[Οίκος των Αψβούργων|Αψβούργος]] γιος του [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Άγιου Ρωμαίου Αυτοκράτορα]] [[Μαξιμιλιανός Α',Α΄ της ΆγιοςΑγίας ΡωμαίοςΡωμαϊκής ΑυτοκράτοραςΑυτοκρατορίας|Μαξιμιλιανού Α']] και της [[Μαρία της Βουργουνδίας|Μαρίας της Βουργουνδίας]] και ταυτόχρονα έγινε ο βασιλικός σύζυγος [[Φίλιππος Α΄ της Καστίλης|Φίλιππος Α'´ της Καστίλης]]. Λίγο αργότερα η Ιωάννα άρχισε να ολισθαίνει στην παράνοια, αν και το πόσο ψυχικά άρρωστη ήταν έχει υπάρξει αμφισβητούμενο θέμα. Το 1506 ο Φίλιππος κατέλαβε την αντιβασιλεία εκ μέρους της, αλλά πέθανε αργότερα το ίδιο έτος υπό μυστήριες περιστάσεις, πιθανώς δηλητηριασμένος από τον πεθερό του.<ref>http://www.xs4all.nl/~kvenjb/madmonarchs/juana/juana_bio.htm</ref> Εφόσον ο μεγαλύτερος γιος τους [[Κάρολος Κουίντος|Κάρολος]] ήταν μόνο έξι, το κοινοβούλιο απρόθυμα επέτρεψε στον πατέρα της Ιωάννας, Φερδινάνδο να κυβερνήσει τη χώρα ως αντιβασιλιάς της Ιωάννας και του Καρόλου.
Λίγο αργότερα η Ιωάννα άρχισε να ολισθαίνει στην παράνοια, αν και το πόσο ψυχικά άρρωστη ήταν έχει υπάρξει αμφισβητούμενο θέμα. Το 1506 ο Φίλιππος κατέλαβε την αντιβασιλεία εκ μέρους της, αλλά πέθανε αργότερα το ίδιο έτος υπό μυστήριες περιστάσεις, πιθανώς δηλητηριασμένος από τον πεθερό του.<ref>http://www.xs4all.nl/~kvenjb/madmonarchs/juana/juana_bio.htm</ref> Εφόσον ο μεγαλύτερος γιος τους Κάρολος ήταν μόνο έξι, το Cortes απρόθυμα επέτρεψε στον πατέρα της Ιωάννας Φερδινάνδο να κυβερνήσει τη χώρα ως αντιβασιλιάς της Ιωάννας και του Καρόλου.
 
[[File:Meister der Magdalenenlegende 002.jpg|thumb|right|Η [[Ιωάννα της Καστίλης|Ιωάννα]], [[Βασίλισσα της Καστίλης]]]]
Η Ισπανία ήταν τώρα ενωμένη υπό έναν μοναδικό κυβερνήτη, τον [[Φερδινάνδος Β'Β΄ της ΑραγονίαςΑραγωνίας|Φερδινάνδο Β'´ της ΑραγονίαςΑραγωνίας]]. Ως μοναδικός μονάρχης, ο Φερδινάνδος υιοθέτησε μια πιο επιθετική πολιτική από αυτή που είχε ως σύζυγος της Ισαβέλλας, διευρύνοντας την σφαίρα επιρροής της Ισπανίας στην Ιταλία, ενδυναμώνοντας την εναντίον της Γαλλίας. Ως κυβερνήτης της [[Αραγονία|Αραγονίας]]Αραγωνίας, ο Φερδινάνδος αναμείχθηκε στον αγώνα εναντίον της Γαλλίας και της [[Βενετία|Βενετίας]] για τον έλεγχο της Ιταλίας· αυτές οι συγκρούσεις έγιναν το κέντρο της εξωτερικής πολιτικής του Φερδινάνδου ως βασιλιά. Η πρώτη χρήση των Ισπανικών δυνάμεων από τον Φερδινάνδο ήρθε στον [[Πόλεμος της Ιεράς Συμμαχίας|Πόλεμο της Ιεράς Συμμαχίας]] εναντίον της Βενετίας, όπου οι Ισπανοί στρατιώτες διακρίθηκαν στο πεδίο δίπλα στους Γάλλους συμμάχους τους στη [[Μάχη του Ανιαντέλο]] (1509). Μόνο ένα έτος μετά, ο Φερδινάνδος εισήλθε στην [[Ιερά Συμμαχία]] εναντίον της Γαλλίας, διαβλέποντας μια ευκαιρία να πάρει την [[Νάπολη]] — στην οποία έφερε μια δυναστική διεκδίκηση — και τη [[Ναβάρρα]], που τη διεκδικούσε μέσω του γάμου του με την [[Ζερμέν του Φουά]]. Ο πόλεμος είχε μικρότερη επιτυχία από αυτήν εναντίον της Βενετίας και το 1516 η Γαλλία συμφώνησε ανακωχή, η οποία άφηνε το Μιλάνο υπό γαλλικό έλεγχο και αναγνώριζε την ισπανική ηγεμονία στη βόρεια Ναβάρρα. Ο Φερδινάνδος πέθανε αργότερα το ίδιο έτος.
 
Ο θάνατος του Φερδινάνδου οδήγησε στην άνοδο του νεαρού Καρόλου στο θρόνο ως [[Κάρολος Ε' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Κάρολος Α' της Καστίλης και της Αραγωνίας]], αποτελεσματικά ιδρύοντας την [[μοναρχία της Ισπανίας]]. Η ισπανική κληρονομιά του περιελάμβανε όλες τις ισπανικές κτήσεις στον [[Νέος Κόσμος|Νέο Κόσμο]] και γύρω από τη Μεσόγειο. Με το θάνατο του Αψβούργου πατέρα του το 1506, ο Κάρολος είχε κληρονομήσει τις Κάτω Χώρες και τα εδάφη της ελεύθερης κομητείας της Βουργουνδίας, μεγαλώνοντας στη [[Φλάνδρα]].
 
Το 1519, με το θάνατο του παππού του, από τον πατέρα του, [[Μαξιμιλιανός Α',Α΄ της ΆγιοςΑγίας ΡωμαίοςΡωμαϊκής ΑυτοκράτοραςΑυτοκρατορίας|Μαξιμιλιανού Α'´]], ο Κάρολος κληρονόμησε τα εδάφη των Αψβούργων στην [[Γερμανία]], και δεόντως [[Πρίγκιπας-εκλέκτορας|εκλέχθηκε]] [[Κάρολος Ε' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Αυτοκράτορας Κάρολος Ε']] το ίδιο έτος. Η μητέρα του, Ιωάννα, παρέμεινε κατ' όνομα βασίλισσα της Καστίλης έως το θάνατο της το 1555, αλλά εξαιτίας της ψυχικής της υγείας και ανησυχιών επειδή προτεινόταν ως ένας εναλλακτικός μονάρχης από την αντιπολίτευση (όπως συνέβη στην [[Εξέγερση των Κομουνέρος]]), ο Κάρολος την κράτησε φυλακισμένη.
 
Εκείνη την στιγμή, ο [[Κάρολος Ε' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Αυτοκράτορας και Βασιλιάς Κάρολος]] ήταν ο ισχυρότερος άνδρας στην [[Χριστιανοσύνη]]. Η συσσώρευση τόσης δύναμης από έναν άνδρα και μια δυναστεία ανησύχησε πολύ τον βασιλιά της Γαλλίας, [[Φραγκίσκος Α' της Γαλλίας|Φραγκίσκο Α']], ο οποίος βρέθηκε περικυκλωμένος από εδάφη των Αψβούργων. Το 1521 ο Φραγκίσκος [[Ιταλικός Πόλεμος (1521-1526)|επιτέθηκε στις Ισπανικές κτήσεις στην Ιταλία]] και την [[Ισπανική κατάκτηση της Ιβηρικής Ναβάρρας#Γαλλική επίθεση του 1521|Ναβάρρα]], γεγονότα που εγκαινίασαν έναν δεύτερο γύρο Γαλλοϊσπανικής σύγκρουσης. Ο πόλεμος ήταν μια καταστροφή για την Γαλλία, που υπέστη ήττες στην [[Μάχη της Μπικόκα|Μπικόκα]] (1522), την [[Μάχη της Παβίας|Παβία]] (1525, οπότε ο Φραγκίσκος αιχμαλωτίσθηκε), και στο [[Μάχη του Λαντριάνο|Λαντριάνο]] (1529) προτού ο Φραγκίσκος υποχωρήσει και εγκαταλείψει το Μιλάνο στην Ισπανία ακόμη μια φορά.
Γραμμή 93 ⟶ 92 :
===Από το St. Quentin μέχρι τη Ναύπακτο (1556–1571)===
 
Η Ισπανία δεν ήταν ακόμη σε ειρήνη, καθωςκαθώς ο επιθετικός [[Ερρίκος Β' της Γαλλίας]] ανήλθε στον θρόνο το 1547 και αμέσως ανανέωσε την σύγκρουση με την Ισπανία. Ο διάδοχος του Καρόλου, Φίλιππος Β', διεξληγαγε επιθετικά τον πόλεμο εναντίον της Γαλλίας, συντρίβοντας έναν γαλλικό στρατό στη [[Μάχη του Σεν Καντέν (1557)|Μάχη του Σεν Καντέν]] στην [[Πικαρδία]] το 1557 και νικώντας τον Ερρίκο πάλι στη [[Μάχη του Γκραβελέν (1558)|Μάχη του Γκραβελέν]] το επόμενο έτος. Η [[Συνθήκη του Κατώ-Καμπρεσί]], υπογεγραμμένη το 1559, αναγνώριζδε μόνιμα τις Ισπανικές διεκδικήσεις στην Ιταλία. Στους εορτασμούς που ακολούθησαν τη συνθήκη, ο Ερρίκος σκοτώθηκε από ένα κατά λάθος χτύπημα μιας λόγχης. Η Γαλλία επλήγη για τα επόμενα τριάντα έτη από εμφύλιο πόλεμο και αναταραχή (βλέπε [[Γαλλικοί Θρησκευτικοί Πόλεμοι]]) και ήταν ανίκανη να ανταγωνιστεί αποτελεσματικά την Ισπανία και τους Αψβούργους στον Ευρωπαϊκό αγώνα εξουσίας. Ελεύθερη από κάθε σοβαρή Γαλλική αντίδραση, η Ισπανία έφθασε στο απόγειο της δύναμης και της εδαφικής της έκτασης στην περίοδο 1559–1643.
 
[[Image:Thetriumphofdeath.jpg|thumb|250px|left|''[[Ο Θρίαμβος του Θανάτου]]'' (περ. 1562) από τον [[Πίτερ Μπρύγκελ ο Πρεσβύτερος|Πίτερ Μπρύγκελ τον Πρεσβύτερο]] αντικατοπτρίζει την αυξανόμενα σκληρή μεταχείριση που οι [[Δεκαεπτά Επαρχίες]] έλαβαν τον 16ο αιώνα]]
Γραμμή 99 ⟶ 98 :
Ο Κάρολος και οι διάδοχοί του, ενώ ήταν πιο άνετοι και συμπαθούσαν περισσότερο την Ισπανία, την θεωρούσαν ως άλλο ένα κομμάτι της αυτοκρατορίας τους, αντί να την γαλουχήσουν και να την αναπτύξουν, όπως η Γαλλία, η Αγγλία, και οι Κάτω Χώρες ίσως έκαναν στις χώρες τους. Η επίτευξη των πολιτικών στόχων της δυναστείας των Αψβούργων – η οποία σήμαινε κυρίως την υπονόμευση της δύναμης της Γαλλίας, την διατήρηση της Καθολικής ηγεμονίας των Αψβούργων στη Γερμανία, και η αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας – ήταν σημαντικότερη για τους Αψβούργους κυβερνήτες παρά η ευημερία της Ισπανίας. Αυτή η έμφαση θα συνεισέφερε στην παρακμή της Ισπανικής αυτοκρατορικής δύναμης.
 
Η [[Ισπανική Αυτοκρατορία]] είχε αναπτυχθεί ουσιαστικά από τις ημέρες του [[Καθολικοί Μονάρχες|Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας]]. Οι Αυτοκρατορίες των [[Αζτέκοι|Αζτέκων]] και των [[Ίνκα]] κατακτήθηκαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Καρόλου, από το 1519 μέχρι το 1521 και από το 1540 μέχρι το 1558, αντίστοιχα. Ισπανικοί οικισμοί ιδρύθηκαν στον Νέο Κόσμο: η [[Πόλη του Μεξικού]], η πιο σημαντική αποικιακή πόλη που ιδρύθηκε το 1524 για ναείναι το βασικό κέντρο διοίκησης του Νέου Κόσμου· η [[Φλόριντα]], που αποικήθηκε την δεκαετία του 1560 το [[Μπουένος Άιρες]], που ιδρύθηκε το 1536· και η [[Αντιβασιλεία της Νέας Γρανάδα|Νέα Γρανάδα]] (σύγχρονη [[Κολομβία]]), που αποικήθηκε την δεκαετία του 1530. Η [[Ισπανική Αυτοκρατορία]] στο εξωτερικό έγινε η πηγή του Ισπανικού πλούτου και δύναμης στην Ευρώπη. But as precious metal shipments rapidly expanded late in the century it contributed to the general [[price revolution|inflation]] that was affecting the whole of Europe. Instead of fueling the Spanish economy, American silver made the country increasingly dependent on foreign sources of raw materials and manufactured goods.
 
[[Image:Battle of Lepanto 1571.jpg|thumb|right|300px|Η [[Ναυμαχία της Ναυπάκτου]], που σηματοδότησε το τέλος της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]] ως κυρίαρχης ναυτικής δύναμης στη [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]]]]