Κωνσταντινούπολη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

==== Ίδρυση ====

 

Το σύστημα διακυβέρνησης της [[Τετραρχία]]ς (π. 293-324) χαρακτηρίστηκε, μεταξύ άλλων, από την πρακτική της δημιουργίας τόπων διαμονής του αυτοκράτορα. Οι πόλεις που ιδρύονταν, ή επανιδρύονταν, ως αυτοκρατορικοί τόποι διαμονής συνήθως εξωραΐζονταν και οικοδομούνταν σε αυτές σημαντικά κτήρια, όπως ανάκτορα, μαυσωλεία ή ιπποδρόμια. Για παράδειγμα, ο αυτοκράτορας [[Μαξιμιανός]] (β. 285-310) κυβέρνησε από το [[Μεδιόλανο]] (σημ. Μιλάνο), ενώ παράλληλα ο [[Διοκλητιανός]] είχε ως έδρα τη [[Νικομήδεια]]. Ο Κωνσταντίνος επέλεξε το Βυζάντιο, ως πρωτεύουσα, προφανώς αντιλαμβανόμενος τη στρατηγική θέση του<ref>Η [[Θεσσαλονίκη]] και η [[Σαρδική]] αναφέρονται ως υποψήφιες πόλεις, πριν την επιλογή του Βυζαντίου, από τους χρονογράφους [[Γεώργιος Κεδρηνός|Κεδρηνό]] και [[Ιωάννης Ζωναράς|Ζωναρά]] αντίστοιχα (βλ. Gibbon, Edward. ''The History of the Decline and Fall of the Roman Empire'', Vol. III, New York: 1906, σ.97). Όπως παραδίδεται από τον Ζώσιμο, ο Κωνσταντίνος επέλεξε αρχικά μια περιοχή κοντά στο [[Τροία|Ίλιον]] όπου ύψωσε επίσης τείχη (Ζώσ. ΙΙ, 30-31).</ref>. Η θεμελίωση της Κωνσταντινούπολης ταυτίστηκε με την έναρξη ενός πολύ μεγάλου πολεοδομικού εγχειρήματος, μεγάλης εμβέλειας. Η πόλη επεκτάθηκε, εντάσσοντας στο Βυζάντιο έκταση περίπου 5000 στρεμμάτων, σε μεγάλο βαθμό μη οικοδομημένη<ref>Concina, 15</ref>. Παράλληλα, τα νέα τείχη που ξεκίνησαν να κτίζονται επί Κωνσταντίνου και αποπερατώθηκαν επί Κωνστάντιου Α' (337-361), προεκτείνονταν κατά δεκαπέντε [[στάδιο (μονάδα μήκους)|στάδια]] σε σύγκριση με τα παλαιότερα τείχη του Σεβήρου<ref>Ζώσιμος, ΙΙ.30-31</ref>. Τα εγκαίνια της πόλης τελέστηκαν με λαμπρότητα στις [[11 Μαΐου]] του [[330]] μ.Χ και ονομάστηκαν ''[[Γενέθλιον της Κωνσταντινούπολης|γενέθλια]]''. Επιθυμώντας να πυκνώσουν οι οικισμοί της πόλης, μέχρι το 361 ήταν εξασφαλισμένη η δωρεάν παροχή άρτου στους πολίτες που έχτιζαν την κατοικία τους εκεί (''panes aedium''),<ref>{{Cite book|title = Βυζαντινή Ιστορία|last = Χριστοφιλοπούλου|first = Αικατερίνη|publisher = Βάνιας|year = 1996|isbn = |location = Θεσσαλονίκη|pages = 140}}</ref> ενώ επιπλέον μέτρα πειθαναγκαστικού χαρακτήρα εφαρμόζονταν προκειμένου να υποχρεώνονται οι ανάδοχοι εδαφών αυτοκρατορικής ιδιοκτησίας στη Μικρά Ασία να οικοδομήσουν στην Κωνσταντινούπολη. Επιπλέον, αρκετοί οίκοι παραχωρήθηκαν σε ανώτερους αξιωματούχους της αυλής και χρηματοδοτήθηκαν απευθείας από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο<ref>Concina, 16</ref>. Σύντομα η πληθυσμιακή ανάπτυξη της πόλης έφτασε σε τέτοιο σημείο ώστε να καταργηθούν τα μέτρα που την ευνοούσαν, οδηγώντας παράλληλα σε μεγάλο συνωστισμό ανθρώπων<ref>Ζώσιμος, ΙΙ.55</ref>.