Βλάχοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι Βλάχοι της Νότιας Βαλκανικής αυτοπροσδιορίζονται ως Αρμούνιι (Αrmɨɲi) <ref>Στις παρενθέσεις καταχωρείται η φωνητική απόδοση των βλάχικων λέξεων βάση των γραφημάτων του διεθνούς φωνητικού αλφαβήτου.</ref> ή Ρεμένιι (Remeɲi) όροι που προέρχονται από το λατινική λέξη Romani«Ρωμαίοι». Από τους ίδιους όρους διαμορφώθηκε ο νεολογισμός Αρωμούνοι που χρησιμοποιεί σήμερα η επιστημονική βιβλιογραφία. Η πλειοψηφία τους ζει στην Ελλάδα, την Αλβανία, την Π.Γ.Δ.Μ. και την Ρουμανία. Ιστορική τους κοιτίδα θεωρείται η οροσειρά της Πίνδου και οι ορεινές της προεκτάσεις. Η χρήση της Βλάχικης γλώσσας υπήρξε κυρίως προφορική ενώ ως γραπτή γλώσσα χρησιμοποιήθηκε από τους Βλάχους κυρίως η ελληνική.

 

Η βλάχικη γλώσσα, υπό το βάρος και τη σκιά της ελληνικής γλώσσας δεν μπόρεσε ποτέ να αναπτυχθεί πλήρως σαν λόγια γλώσσα και άρα να εγγραμματιστεί και να αποκτήσει γραφή λόγω των ιδεολογικών επιλογών των Βλάχων μελών της αστικής τάξης οι οποίοι ήταν σε θέση όχι μόνο να μετέχουν της ελληνικά προσανατολισμένης παιδείας αλλά και να επηρεάζουν την υπόλοιπη κοινότητα προς εκείνη την κατεύθυνση διότι η ελληνική ήταν η γλώσσα της εκκλησίας και της εκπαίδευσης· ήταν και η [[lingua franca]] του εμπορίου στα Βαλκάνια και στην περίπτωση των [[Παραδουνάβιες Ηγεμονίες|Παραδουνάβιων Ηγεμονιών]] η γλώσσα της ιθύνουσας τάξης. Η Ελληνική ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούσαν πάντα στην Εκκλησία, στο εμπόριο κι αλλού, ενώ τα βλάχικα χρησιμοποιούνταν κυρίως στο οικιακό περιβάλλον και στις κοινωνικές συναναστροφές της κλειστής κοινωνίας του χωριού) παρ'όλα αυτά έχει δώσει αρκετά γραπτά μνημεία της ύπαρξης της , που αποτελούν προσπάθειες συστηματοποίησης της από την πλευρά κάποιων Βλάχων λογίων , από τη μια και από την άλλη , προσπάθειες γλωσσικού [[Εξελληνισμός|εξελληνισμού]] των βλαχόφωνων.Το αρχαιότερο δείγμα βλάχικου γραπτού λόγου είναι η επιγραφή του [[Νεκτάριος Τέρπος|Νεκταρίου Τέρπου]] σε ξύλινη εικόνα του 1731 . Άλλη επιγραφή γραμμένη στη βλάχικη γλώσσα υπάρχει σε μοναστήρι του χωριού Κλεινοβός Τρικάλων από τον ζωγράφο [[Μιχαήλ Αναγνώστου Δημητρίου]] από τη Σαμαρίνα με χρονολογία 1789. Ο λόγιος [[Θεόδωρος Αναστασίου Καββαλιώτης]] εξέδωσε το 1770 στη Βενετία την «[["Πρωτοπειρία"|Πρωτοπειρία]]», ένα εγχειρίδιο με προσευχές, γνωμικά, διηγήματα και καταχωρημένες 1170 λέξεις σε τρεις κάθετες στήλες στην νεοελληνική, βλάχικη και αλβανική. Το 1802 ο [[Δανιήλ Μοσχοπολίτης]] εκδίδει την "Εισαγωγική Διδασκαλία", ένα τετράγλωσσο λεξικό της ελληνικής, της εν Μοισία βλάχικης, της βουλγαρικής και της αλβανιτικής.Η πρώτη γραμματική της γλώσσας τυπώθηκε το 1813 στην Βιέννη της Αυστρίας (τότε Αυστρουγγαρίας). Τα τελευταία χρόνια έχουν εκδοθεί σε διάφορες χώρες, και στην Ελλάδα, διάφορες γραμματικές και λεξικά της γλώσσας.