Αρχιπέλαγος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μεταφορά της ετυμολογίας σε ενότητα, προσθ. ενοτ. λογοτ.
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Fernando noronha.jpg|thumb|right|225px|Αρχιπέλαγος [[Φερνάντο ντε Νορόνια]]]]
 
Ο όρος '''αρχιπέλαγος''', είναιστη διεθνής[[γεωγραφία]], γεωγραφικόςχαρακτηρίζει όρος που χαρακτηρίζει[[Σχηματισμός (γεωλογία)|γεωλογικό σχηματισμό]] αποτελούμενο από μια αλυσίδα ή μια ανεπτυγμένη συστάδα [[νησί|νησιών]]. Κατ' ουσία σημαίνει «πρώτη θάλασσα», από τις [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνικές]] λέξεις ''άρχων'' (αρχηγός / πρώτος) και ''πέλαγος'' ([[θάλασσα]]).
 
Αρχιπελάγη απαντώνται συνήθως στην ανοιχτή [[θάλασσα]], αν και σε μερικές περιπτώσεις γειτνιάζουν με μεγάλους όγκους ξηράς. Τα αρχιπελάγη είναι συχνά ηφαιστειογενή, σχηματισμένα κατά μήκος ωκεάνιων ρηγμάτων ή σε περιοχές με ενεργή ηφαιστειακή δραστηριότητα, εντούτοις στη διαδικασία σχηματισμού τους εμπλέκονται και άλλες γεωλογικές διεργασίες όπως η [[απόθεση]], η [[αποσάθρωση]] και η [[Μεταπαγετώδης άνοδος|ανύψωση του εδάφους]].
Δημιουργήθηκε από τους [[Ενετοί|Ενετούς]] που ονόμασαν ''arcipelago'' το [[Αιγαίο Πέλαγος]]. Στη συνέχεια οι Ενετοί ονόμασαν επίσης [[Τοσκανικό Αρχιπέλαγος]] τη θαλάσσια έκταση μεταξύ [[Κορσική]]ς και [[Ιταλία]]ς, προσδίδοντας έτσι έννοια μεγάλης έκτασης θάλασσας στην οποία όμως περιλαμβάνονται και [[νησί|νήσοι]]. Όταν όμως ανακαλύφθηκαν οι μεγάλες συστάδες νησιών και [[νησίδα|νησίδων]] στον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό Ωκεανό]] κατέστη τότε ανάγκη να προσδιορίζονται επιμέρους θάλασσες με καταφανή την ύπαρξη συστάδων [[νησίδα|νησίδων]] όπου και έγινε με τον έτοιμο αυτόν όρο. Έτσι σε μία θάλασσα (μεγάλης έκτασης) μπορεί να περιλαμβάνονται επιμέρους αρχιπελάγη.
 
Στην [[Ελλάδα]] αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως όρος στρατιωτικής διοικητικής ορολογίας (φιλολογίας) π.χ. «Γενική Διοίκηση Αρχιπελάγους», «Μεραρχία Αρχιπελάγους» κλπ. Σήμερα όμως, προσδιορίζεταικατ΄ περισσότεροανάγκη, σεπολιτογραφήθηκε ανοικτέςστο θάλασσεςεπίσημο μεονοματολόγιο συστάδεςγια νησίδωννα πουπροσδιορίσει κατ΄περισσότερο ανάγκητις πολιτογραφήθηκεανοικτές καιθάλασσες απόμε τουςσυστάδες Έλληνες στο επίσημο ονοματολόγιονησίδων.
 
== Ετυμολογία ==
Αρχιπελάγη απαντώνται συνήθως στην ανοιχτή [[θάλασσα]], αν και σε μερικές περιπτώσεις γειτνιάζουν με μεγάλους όγκους ξηράς. Τα αρχιπελάγη είναι συχνά ηφαιστειογενή, σχηματισμένα κατά μήκος ωκεάνιων ρηγμάτων ή σε περιοχές με ενεργή ηφαιστειακή δραστηριότητα, εντούτοις στη διαδικασία σχηματισμού τους εμπλέκονται και άλλες γεωλογικές διεργασίες όπως η [[απόθεση]], η [[αποσάθρωση]] και η [[Μεταπαγετώδης άνοδος|ανύψωση του εδάφους]].
ΔημιουργήθηκεΟι [[Ενετοί]] δημιούργησαν τον όρο «''arcipelago''» από τουςτις [[ΕνετοίΕλληνική γλώσσα|ΕνετούςΕλληνικές]] πουλέξεις ονόμασαν«άρχων» (''arcipelagoαρχηγός / πρώτος'') τοκαι «[[Αιγαίο Πέλαγοςπέλαγος]]». Στη συνέχεια οι Ενετοί ονόμασανχαρακτήρισαν επίσηςμε [[Τοσκανικότον Αρχιπέλαγος]]ίδιο όρο τη θαλάσσια έκταση μεταξύ [[Κορσική]]ς και [[Ιταλία]]ς (''[[Τοσκανικό Αρχιπέλαγος]]''), προσδίδοντας έτσισε αυτόν τον όρο την έννοια μεγάλης έκτασης θάλασσας στην οποία όμως περιλαμβάνονται και [[νησί|νήσοι]]. Όταν όμως ανακαλύφθηκαν οι μεγάλες συστάδες νησιών και [[νησίδα|νησίδων]] στον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό Ωκεανό]] κατέστη τότευπήρξε ανάγκη να προσδιορίζονται επιμέρους θάλασσες με καταφανή την ύπαρξη συστάδων [[νησίδα|νησίδων]]. όπουΓια καιτο έγινελόγο μεαυτό τονχρησιμοποιήθηκε έτοιμοο αυτόνέτοιμος όροαυτός όρος. Έτσι σε μία θάλασσα (μεγάλης έκτασης) μπορεί να περιλαμβάνονται επιμέρους αρχιπελάγη.
 
== Λογοτεχνία ==
Ο όρος χρησιμοποιήθηκε μεταφορικά στο αυτοβιογραφικό χρονικό «[[Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ]]» του [[Αλεξάντρ Σολζενίτσιν]].
 
== Κυριότερα αρχιπελάγη ==
Γραμμή 99 ⟶ 103 :
 
=== Άλλα αρχιπελάγη ===
 
* [[Αλεούτιες νήσοι]]
* [[Αλεξάνδρου Αρχιπέλαγος|Αρχιπέλαγος Αλεξάνδρου]]
Γραμμή 116 ⟶ 119 :
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{βικιλεξικό|αρχιπέλαγος}}
 
 
{{authority control}}