Αλφόνσος ΣΤ΄ του Λεόν και Καστίλης

Ο Αλφόνσος ΣΤ΄ ο γενναίος, ισπαν. Alfonso VI El Bravo (π. 1040/1 - 1 Ιουλίου 1109) από τον Οίκο των Χιμένεθ ήταν βασιλιάς της Λεόν (1065-1072, 1072-1109) και μετά της Γαλικίας (1071-1109) & της Καστίλης (1092-1109), που ένωσε με τη Λεόν.

Βιογραφία

Ήταν ο δευτερότοκος γιος τού Φερδινάνδου Α΄ της Καστίλης & Λεόν και της Σάντσα τού Οίκου των Αστουριών-Λεόν, κόρης τού Αλφόνσου Ε΄ της Λεόν. Μεγαλύτερη αδελφή του ήταν η Ουρράκα.

Ο νεαρός πρίγκιπας (infante) είχε καταγωγή από τη Ναβάρρα: ο Φερδινάνδος Α΄ ήταν γιος τού Σάντσο Γ΄ της Παμπλόνα. Δεν γνωρίζουμε ακριβώς πότε γεννήθηκε: ένας από τους συγγραφείς τού Ανωνύμου Χρονικού τού Σααγκούν αναφέρει ότι απεβίωσε 62 ετών, μετά από 44 έτη βασιλείας, άρα γεννήθηκε το β΄ ήμισυ τού 1047 ή το α΄ ήμισυ τού 1048. Ο Πελάγιος τού Οβιέδο αναφέρει ότι ήταν 79 ετών, όταν απεβίωσε, αλλά τότε θα είχε γεννηθεί το 1030, πριν τον γάμο των γονιών του.

Σύμφωνα με τη Σιωπηλή Ιστορία της Λεόν το πρώτο τέκνο τού Φερδινάνδου Α΄, η Ουρράκα, γεννήθηκε όταν αυτός ήταν κόμης της Καστίλης, έτσι η γέννησή της έγινε το 1033/4. Το δεύτερο τέκνο του, ο Σάντσο Β΄ πρέπει να γεννήθηκε στο β΄ ήμισυ τού 1038 ή το 1039. Το τρίτο τέκνο του, η Ελβίρα, θα γεννήθηκε το 1039/40, ο Αλφόνσος ΣΤ΄ το 1040/41 και ο Γκαρθία Β΄ το διάστημα 1041 - 24 Απριλίου 1043, οπότε ο Φερδινάνδος Α΄ σε δωρεά προς το αββαείο τού Σαν Ανδρές δε Εσπιναρέδα αναφέρει τα πέντε τέκνα του. Στις 26 Απριλίου 1046 όλα τα παιδιά του (εκτός της Ελβίρας) υπογράφουν ένα έγγραφο στη μονή τού Σαν χουάν Μπαουτίστα δε Κόριας.

Όλα τα τέκνα του, κατά τη Σιωπηλή Ιστορία, μορφώθηκαν στις ελεύθερες Τέχνες (ρητορική, αρχαία ελληνικά, μαθηματικά, κ.ά.), ενώ οι γιοί του εκπαιδεύτηκαν και στα όπλα, στην ιππασία και το κυνήγι. Ο κληρικός Ραιμούνδος ήταν υπεύθυνος για την εκπαίδευση τού Αλφόνσου ΣΤ΄. Όταν ο τελευταίος έγινε βασιλιάς, τον έκανε επίσκοπο της Παλένθια και αναφέρεται σε αυτόν ως "διδάσκαλό μου, ευγενή άνδρα με φόβο Θεού (magistro nostro, viro nobile et Deum timenti)". Για να μάθει την τέχνη τού πολέμου και ό,τι έπρεπε για έναν ιππότη, θα πέρασε μεγάλες περιόδους στην Πεδινή Γη (Tierra de Campos) μαζί με τον Πέδρο Ανσούρεθ τού Οίκου των Μπανού Γκόμεθ.

Οικογένεια

Οι πληροφορίες προέρχονται από το Χρονικό των βασιλέων της Λεόν (Chronicon regum Legionensium) τού Πελάγιου τού Οβιέδο. Ο Αλφόσος ΣΤ΄ νυμφεύτηκε το 1073/4 την Αγνή των Πουατιέ, κόρη τού Γουλιέλμου Η΄ δούκα της Ακουιτανίας. Η Αγνή εμφανίζεται στα έγγραφα με τον σύζυγό της ως το 1077 και απεβίωσε το 1078. Ίσως, λόγω έλλειψης τέκνων, να την είχε αποκηρύξει το 1077.

Έκανε σχέση με την ευγενή Χιμένα Μούνιοθ. Από την παλλακίδα αυτή είχε τέκνα:

• (νόθη) Ελβίρα π 1079-1157, παντρεύτηκε πρώτα τον Ραϋμόνδο Δ΄ κόμη της Τουλούζης και μετά τον κόμη Φερνάντο δε Καρριόν.
• (νόθη) Τερέσα π. 1080-1130, κόμισσα της Πορτογαλίας. Η κομητεία δημιουργήθηκε ως προίκα της και εξελίχθηκε σε βασίλειο. Παντρεύτηκε τον Ερρίκο από τον Οίκο των Καπετιδών-Βουργουνδίας. Είναι ο γενάρχης των βασιλέων της Πορτογαλίας.

Το 1079 έκανε δεύτερο γάμο με την Κωνσταντία των Καπετιδών, κόρη τού Ροβέρτου Α΄ 1ου δούκα της Βουργουνδίας. Ήταν ανιψιά τού Ούγου ηγουμένου τού Κλινύ. Εκτός από πέντε τέκνα που απεβίωσαν νωρίς, είχε τέκνο:

• Ουρράκα της Λεόν 1079-1126, βασίλισσα της Καστίλης & Λεόν. Παντρεύτηκε πρώτα τον Ραϊμόνδο των Ιβρέα και γιος τους ήταν ο:
  • Αλφόνσος Ζ΄ της Λεόν. Έτσι το βασίλειο πέρασε στον Οίκο των Ιβρέα.

Μετά η Ουρράκα παντρεύτηκε τον 2ο εξάδελφό της Αλφόνσο Α΄ των Χιμένεθ της Παμπλόνα & Αραγωνίας, τον οποίο χώρισε.

Η Κωνσταντία απεβίωσε το 1093 και ο Αλφόνσος ΣΤ΄ έκανε παλλακίδα τη Θάιδα (Zaida), χήρα τού Αμπού Νασρ Αλ-Φατχ αλ-Μαμούν κυβερνήτη της Ταΐφα στην Κόρδοβα. Το 1091 οι Αλμοραβίδες πολιόρκησαν την Κόρδοβα και ο Αμπού Νασρ είχε στείλει την σύζυγό του και τα τέκνα του στο Αλμοδόβαρ δελ Ρίο για προφύλαξη. Στην πολιορκία σκοτώθηκε ο Αμπού Νασρ και η Θάιδα ζήτησε προστασία στην Αυλή της Λεόν, που με τα τέκνα της μεταστράφηκαν στον χριστιανισμό. Η ίδια βαπτίστηκε Ισαβέλλα και έγινε ερωμένη του. Είχαν τέκνο:

• Σάντσο Αλφόνσες π. 1093-1108, διάδοχος ως μόνος γιος τού Αλφόνσου ΣΤ΄. Σκοτώθηκε 14 ετών στη μάχη τού Ουκλές.

Άλλα δύο χρονικά την αναφέρουν ως παλλακίδα· το Περί των Ισπανικών πραγμάτων τού Ροδρίγο Χιμένεθ δε Ράδα αρχιεπισκόπου τού Τολέδο την αναφέρει ως σύζυγο. Αρκετοί ιστορικοί θεωρούν ότι την νυμφεύτηκε το 1100 και έτσι νομιμοποίησε τον διάδοχό του. Είναι η 4η σύζυγός του Ισαβέλλα, μητέρα της Σάντσα και της Ισαβελλας, που αναφέρουν οι πηγές, οι οποίες προσπάθησαν να τη διαχωρίσουν από τη Μαυριτανή Θάιδα. Πράγματι μετά τον 4ο γάμο του με την Ισαβέλλα, ο γιος του Σάντσο αρχίζει να επικυρώνει βασιλικά καταστατικά, πράγμα που δεν θα άφηνε η Ισαβέλλα, αν δεν ήταν το ίδιο πρόσωπο με τη Θάιδα. Το 1107 ο Αλφόνσος ΣΤ΄ χορήγησε μερικούς fueros (ειδικούς νόμους) και πράξεις "μαζί με τη σύζυγός μου Ισαβέλλα και τον γιο μας Σάντσο (cum uxore mea Elisabet et filio nostro Sancio)". Είναι το μόνο έγγραφο που αναφέρει τον Σάντσο ως γιο τους· τα υπόλοιπα αν και υπογράφει η Ισαβέλλα, ο Σάντσο αναφέρεται ως γιος του.

Ο ιστορικός Reilly θεωρεί πως ο Αλφόνσος ΣΤ΄ ακύρωσε τον 4ο γάμο του με την Ισαβέλλα και νυμφεύτηκε τη Θάιδα για να νομιμοποιήσει τον Σάντσο, δηλ. οι δύο γυναίκες είναι διαφορετικά πρόσωπα. Οι ιστορικοί Ραμόν Μενένδεθ Πιδάλ και Εβαρίστ Λεβί-Προβενσάλ απορρίπτουν τον γάμο του με την θάιδα.

Το 1106 ο Αλφόνσος ΣΤ΄ επικύρωσε δωρεά στη μονή Λορενθάνα: "με τη σύζυγό μου Ισαβέλλα βασίλισσα από νόμιμο γάμο (eiusdemque Helisabeth regina sub maritali copula legaliter aderente)". Η αναφορά αυτή θεωρείται απόδειξη από μεικούς ιστορικούς, ενώ άλλοι τη θεωρούν "λογοτεχνική και διακοσμητική", διότι η Ισαβέλλα, σύμφωνα με το επιτάφιο επίγραμμα, απεβίωσε το 1107. Η κόρη του Ουρράκα σε δωρεά ιδιοκτησιών στον καθεδρικό τού Τολέδου το 1115 αναφέρει μόνο μία Ισαβέλλα.

Το 1093 ο Αλφόνσος ΣΤ΄ έκανε τρίτο γάμο με τη Μπέρτα. Ο γενεαλόγος Σάμπολτε ντε Βάιαϊ εκτιμά από το όνομα, ότι θα πρέπει να είναι κόρη τού Αμεδαίος Β΄ κόμη της Σαβοΐας, με ομώνυμη θεία, εξαδέλφη και προγιαγιά. Το 1099 επικυρώνει βασιλικό δίπλωμα, ενώ το 1100 ο βασιλιάς υπογράφει μόνος του δωρεά, οπότε η Μπέρτα θα απεβίωσε το ενδιάμεσο διάστημα.

Ο τέταρτος γάμος του ήταν με την Ισαβέλλα. Από το επιτάφιο επίγραμμά της εκτιμάται, πως ήταν κόρη ενός Λουδοβίκου βασ. της Γαλλίας, μάλλον τού Λουδοβίκου ΣΤ΄ ή ίσως Βουργουνδικής καταγωγής. Το αν ταυτίζεται με τη Θάιδα (που βαπτίστηκε Ισαβέλλα) είναι θέμα που απασχόλησε αιώνες τους ιστορικούς. Το ζεύγος επικυρώνει διπλώματα από το 1100 ως το 1107 και θεωρούμε ότι η Ισαβέλλα απεβίωσε το έτος εκείνο. Είχαν τέκνα:

• Σάντσα π. 1102-1125, παντρεύτηκε τον Ροδρίγο Γκονθάλεθ δε Λάρα και κόρη τους ήταν η:
  • Ελβίρα Ροδρίγεθ δε Λάρα, παντρεύτηκε τον Έρμενγκολ ΣΤ΄ κόμη τού Ουρζέλ (Οίκος της Βαρκελώνης).
• Ελβίρα π. 1103-1135, παντρεύτηκε τον Ρογήρο Β΄ των Ωτβίλ βασιλιά της Σικελίας.

Το 1108 ο Αλφόνσος ΣΤ΄ έκανε πέμπτο γάμο με τη Βεατρίκη και εμφανίζονται να συνυπογράφουν το ίδιο και το επόμενο έτος σε καταστατικά. Ο Πελάγιος τού Οβιέδο αναφέρει πως όταν το 1109 απεβίωσε ο βασιλιάς, η Βεατρίκη επέστρεψε στη χώρα της. Ο ιστορικός Σαλαθάρ υ Άτσα εκτιμά, ότι ήταν κόρη τού Γουλιέλμου Η΄ των Πουατιέ δούκα της Ακουιτανίας.

Πηγές

• Arco y Garay, Ricardo del (1954). Sepulcros de la Casa Real de Castilla (in Spanish). Madrid: Instituto Jerónimo Zurita. Consejo Superior de Investigaciones Científicas. OCLC 11366237.
• Barton, Simon (2015). "Spain in the Eleventh Century". In David Luscombe, Jonathan Riley–Smith. The New Cambridge Medieval History. 4, c.1024–c. 1198, Part II. Madrid: Cambridge University Press. ISBN 9781107460638.
• Canal Sánchez-Pagín, José María (1991). "Jimena Muñoz, amiga de Alfonso VI". Anuario de Estudios Medievales (in Spanish). Barcelona: Universidad de Barcelona; Instituto de Historia Medieval de España; CSCIC (21): 11–40. ISSN 0066-5061.

[[Κατηγορία:Οίκος των Χιμένεθ]