Επικό άσμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ο Glorious 93 μετακίνησε τη σελίδα Ηρωικό άσμα στην Επικό άσμα: καταλληλότερη απόδοση
επεξεργασία-διόρθωση
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Mort_de_Roland.jpg|μικρογραφία|Ο θάνατος του Ρολάνδου στο πέρασμα του Ροσεβώ.<br />Μινιατούρα του [[Ζαν Φουκέ|Jean Fouquet]], Μεγάλα Χρονικά της Γαλλίας, Παρίσι, 15ος αιώνας]]
[[Αρχείο:RolandRoncesvalles.jpg|μικρογραφία|Ο θάνατος του Ρολάνδου στο Ρονσεβώ, το θέμα του ηρωικού άσματος.]]
Το '''ηρωικόεπικό άσμα''' (la chanson de geste) είναι ένα αφηγηματικό ποίημα, μια διήγηση σε στίχους, σε παρηχητικές στροφές δεκασύλλαβων στίχων, που διηγείται πολεμικά κατορθώματα του παρελθόντος. Είναι ένας τύπος επικού ποιήματος που εμφανίζεται στις απαρχές της Γαλλικής λογοτεχνίας.Τα παλαιότερα γνωστά ποιήματα αυτού του είδους χρονολογούνται από τα τέλη του 11ου και τις αρχές του 12ου αιώνα, έφτασαν δε στο απόγειό τους την περίοδο 1150-1250. Από αυτά τα τραγούδια των ανδραγαθημάτων έχουν διασωθεί γύρω στα εκατό, σε περίπου τριακόσια χειρόγραφα που χρονολογούνται από τον 12ο έως τον 15ο αιώνα.
 
== Η " δράση" ==
Η λέξη geste<ref>NomΛέξη fémininθηλυκού singulierγένους enστα françaisΓαλλικά, àνα neμην pasσυγχέεται confondreμε avecτην leίδια masculinαρσενικού {{Pageγένους un h'|geste}}.=μια χειρονομία</ref>, από το [[Λατινική γλώσσα|λατινικό]] ''gesta''<ref>NeutreΠληθυντικός plurielουδετέρου enστα latin.Λατινικά</ref>, είναι "μια πράξη ολοκληρωμένη", μια δράση πολεμικού ή φανταστικού χαρακτήρα. Όλοι οι τρόποι έκφρασης χρησιμοποιούνται<span> </span>: η ομιλία, το τραγούδι, η παντομίμα.
 
Σύμφωνα με το μεσαιωνολόγο Πωλίν Παρί οι καντιλένες προηγηθήκαν και ενέπνευσαν τα ηρωικάεπικά άσματα, η λέξη "geste" αντικαθιστά συνήθως στους πρώτους Γάλλους ποιητές την έννοια της γενιάς ή της οικογένειας. Ο Πωλίν Παρί θεωρούσε ότι οι μεγάλες οικογένειες του πρώιμου Μεσαίωνα συγκέντρωσαν σε συλλογές τις ιστορίες και καντιλένες που εξυμνούσαν τις οικογένειές τους, απορρίπτοντας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τις άλλες. Έπειτα, μεταγενέστερα, θέματα φανταστικά κυριάρχησαν σ' αυτές τις ιστορίες,. αναμιγνύονταςΑναμίχθηκαν γεγονότα διαφορετικών εποχών και μετονομάζοντας τουςμετονομάσθηκαν χαρακτήρες για να επιτύχουνεπιτευχθεί καλύτερη εσωτερική συνοχή του ηρωικούεπικού άσματος ή για να ικανοποιήσουνικανοποιηθεί έναένας χορηγόχορηγός.
 
Αυτό το είδος της αφήγησης εμφανίζεται στην αυγή της [[Γαλλική λογοτεχνία|γαλλικής λογοτεχνίας]], προς το τέλος του 11ου αιώνα (τραγουδήθηκαν μεταξύ 1050 και 1150). Τα τελευταία ηρωικάεπικά ποιήματα-άσματα δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα. Τα ηρωικάεπικά άσματα είναι χαρακτηριστικά της [[Μεσαιωνική λογοτεχνία|μεσαιωνικής λογοτεχνίας]] και αποτελούν τη συνέχεια των μεγάλων επών της Αρχαιότητας. Είναι γραμμένα στα παλαιά Γαλλικά και παλαιά Οξιτανικά. Διαφέρουν και ως προς αυτό από ένα άλλο μεγάλο μεσαιωνικό λογοτεχνικό είδος : τη λυρική ποίηση, που είναι γραμμένη αποκλειστικά στα Οξ[[Οξιτανική γλώσσα|ιτανικά]].
 
Οι συγγραφείς των ηρωικώνεπικών ασμάτων ήταν συνήθως ανώνυμοι. Ονομάζονταν [[Τροβαδούρος|τροβαδούρο]]<nowiki/>ι στο Νότο της Γαλλίας ή [[Ραψωδός|ραψωδοί]] στο Βορρά και τραγουδούσαν τα άσματα με μουσική συνοδεία μπροστά σε ένα ευρύ κοινό, λαϊκό ή αριστοκρατικό. Πολεμιστές, έμποροι και κληρικοί που ταξίδευαν από δρόμους που κατέληγαν στα περάσματα του Ρονσεβώ και του Σαμπόρ και από κει κατευθύνονταν προς ένα τόπο προσκυνήματος, την πόλη Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, διασκέδαζαν ακούγοντάς τους. Πολύ συνηθισμένο ήταν επίσης οι τροβαδούροι να πηγαίνουν από πύργο σε πύργο και να ψυχαγωγούν τους πυργοδεσπότες και τους αυλικούς με αυτόν τον κύκλο επικών ασμάτων που αντλούσαν τα θέματά τους από όλα τα μέρη της Γαλλίας.<ref>{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Britannica|first=|last=Γαλλική λογοτεχνία|isbn=|year=|location=|page=151, τόμος16}}</ref>
 
Σύμφωνα με το μεσαιωνολόγο Πωλίν Παρί οι καντιλένες προηγηθήκαν και ενέπνευσαν τα ηρωικά άσματα, η λέξη "geste" αντικαθιστά συνήθως στους πρώτους Γάλλους ποιητές την έννοια της γενιάς ή της οικογένειας. Ο Πωλίν Παρί θεωρούσε ότι οι μεγάλες οικογένειες του πρώιμου Μεσαίωνα συγκέντρωσαν σε συλλογές τις ιστορίες και καντιλένες που εξυμνούσαν τις οικογένειές τους, απορρίπτοντας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τις άλλες. Έπειτα, μεταγενέστερα, θέματα φανταστικά κυριάρχησαν σ' αυτές τις ιστορίες, αναμιγνύοντας γεγονότα διαφορετικών εποχών και μετονομάζοντας τους χαρακτήρες για να επιτύχουν καλύτερη εσωτερική συνοχή του ηρωικού άσματος ή για να ικανοποιήσουν ένα χορηγό.
 
Αυτό το είδος της αφήγησης εμφανίζεται στην αυγή της [[Γαλλική λογοτεχνία|γαλλικής λογοτεχνίας]], προς το τέλος του 11ου αιώνα (τραγουδήθηκαν μεταξύ 1050 και 1150). Τα τελευταία ηρωικά ποιήματα-άσματα δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα. Τα ηρωικά άσματα είναι χαρακτηριστικά της [[Μεσαιωνική λογοτεχνία|μεσαιωνικής λογοτεχνίας]] και αποτελούν τη συνέχεια των μεγάλων επών της Αρχαιότητας. Είναι γραμμένα στα παλαιά Γαλλικά και παλαιά Οξιτανικά. Διαφέρουν και ως προς αυτό από ένα άλλο μεγάλο μεσαιωνικό λογοτεχνικό είδος : τη λυρική ποίηση, που είναι γραμμένη αποκλειστικά στα Οξ[[Οξιτανική γλώσσα|ιτανικά]].
 
Οι συγγραφείς των ηρωικών ασμάτων ήταν συνήθως ανώνυμοι. Ονομάζονταν [[Τροβαδούρος|τροβαδούρο]]<nowiki/>ι στο Νότο της Γαλλίας ή [[Ραψωδός|ραψωδοί]] στο Βορρά και τραγουδούσαν τα άσματα με μουσική συνοδεία μπροστά σε ένα ευρύ κοινό, λαϊκό ή αριστοκρατικό. Πολεμιστές, έμποροι και κληρικοί που ταξίδευαν από δρόμους που κατέληγαν στα περάσματα του Ρονσεβώ και του Σαμπόρ και από κει κατευθύνονταν προς ένα τόπο προσκυνήματος, την πόλη Σαντιάγο ντε Κομποστέλα διασκέδαζαν ακούγοντάς τους. Πολύ συνηθισμένο ήταν επίσης οι τροβαδούροι να πηγαίνουν από πύργο σε πύργο και να ψυχαγωγούν τους πυργοδεσπότες και τους αυλικούς με αυτόν τον κύκλο επικών ασμάτων που αντλούσαν τα θέματά τους από όλα τα μέρη της Γαλλίας.<ref>{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Britannica|first=|last=Γαλλική λογοτεχνία|isbn=|year=|location=|page=151, τόμος16}}</ref>
 
 
== Ταξινόμηση ==
[[Αρχείο:Girart_de_Roussillon.jpg|μικρογραφία|Ο γάμος της Girart, μινιατούρα του 15ου αιώνα, που αποδίδεται στον κύριο του Girart de Roussillon]]
Τον 19ο αιώνα ο Πωλίν Παρί κατέταξε τα ηρωικάεπικά άσματα σε τρεις τύπους<span> </span>:
 
* Αυτά που καταγράφουν και ακολουθούν μια "καθιερωμένη προφορική παράδοση".
Γραμμή 31 ⟶ 34 :
Σ' αυτούς τους ιστορικούς θρύλους είχε προστεθεί μια γερή δόση υπερφυσικού : [[Γίγαντας (μυθολογία)|γίγαντες]], [[μαγεία]] και τέρατα εμφανίζονταν ανάμεσα στους εχθρούς, στο πλευρό των [[Σαρακηνοί|Σαρακηνών]]. Με τον καιρό, οι ιστορικές και στρατιωτικές πτυχές αποδυναμώθηκαν και κυριάρχησε το υπερφυσικό.
 
Η θεματολογία των γαλλικών ηρωικώνεπικών ασμάτων έγινεείναι γνωστή και ως '''Καρολίγγειος κύκλος,''' συμβατική ονομασία για το σύνολο των ποιημάτων, των μυθιστορημάτων και των αφηγημάτων, τα οποία, με αφετηρία το ιστορικό πρόσωπο του Καρλομάγνου (742-814), των συμπολεμιστών και των εχθρών του, δημιούργησαν ισάριθμα μυθικά πρόσωπα, πρωταγωνιστές φανταστικών περιπετειών. Η υπεράσπιση του χριστιανικού πολιτισμού εναντίον της μουσουλμανικής επέκτασης, η οποία, από την Αφρική και ύστερα από την Ισπανία, απείλησε την Ευρώπη του 8ου αι.αιώνα, αποτέλεσε τον πυρήνα του Καρολίγγειου κύκλου·. οιΟι αναμνήσεις από τη σύγκρουση αυτή των δύο κόσμων μεταπλάστηκαν και αναζωογονήθηκαν μεταξύ 11ου-13ου αι.αιώνα, όταν η Ευρώπη πέρασε στην επίθεση με τις Σταυροφορίες.<ref>{{Cite web|url=http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/26978-karoliggeioi|title=ygeiaonline|last=Καρολίγγειοι|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>
 
Ο Καρολίγγειος κύκλος διαφοροποιείται από τον [[Αρθουριανός κύκλος|Αρθρουριανό κύκλο της Βρετανίας]], που αναφέρονταν [[Βασιλιάς Αρθούρος|στο βασιλιά Αρθούρο]] και τους ιππότες του και από τον Κλασσικό κύκλο, της Ρώμης, που αναμειγύοντας την [[ελληνική μυθολογία]] ([[Τρωικός Πόλεμος|τον Τρωικό Πόλεμο]] ιδιαίτερα ) και τις ιστορίες για τον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μέγα Αλέξανδρο]], [[Ιούλιος Καίσαρ|τον Ιούλιο Καίσαρα]] και άλλα πρόσωπα της [[Αρχαία Ιστορία|Αρχαιότητα]]<nowiki/>ς τα παρουσίαζε ως παραδείγματα της [[Ιπποσύνη|ιπποσύνης]].
Γραμμή 37 ⟶ 40 :
 
 
Καθώς τα μεσαιωνικά ήθη αμβλύνονταν και γίνονταν πιο εκλεπτισμένα, τα ηρωικάεπικά άσματα αντικαταστάθηκαν από διηγήσεις αυλικού έρωτα, που εμπνέονταν μεν από τα προηγούμενα αλλά επικεντρώνονταν στις αισθηματικές σχέσεις του ιππότη και της δέσποινάς του.
[[Αρχείο:Court_of_Love_in_Provence_in_the_Fourteenth_Century_Manuscript_of_the_National_Library_of_Paris.png|μικρογραφία|Μάθημα αγάπης στην Προβηγκία, ένα Χειρόγραφο του 15ου αιώνα,Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.]]
 
== Ο επικός ήρωας ==
Στα ηρωικάεπικά άσματα παρουσιάζεται μόνο η φεουδαρχική τάξη.
 
Ο επικός ήρωας είναι ένα [[Ιπποσύνη|ιππότης]] προικισμένος με μια υπεράνθρωπη δύναμη, ικανός να αντέξει σε κάθε είδους φυσική ή ηθική ταλαιπωρία. Υποδειγματικός ως προς την αφοσίωσή του στον κύριο του, έχει επιλεχθεί για την τελειότητά του και αντιπροσωπεύει πάντα μια κοινότητα της οποίας η ύπαρξη διακυβεύεται. Με [[Καρλομάγνος|τον Καρλομάγνο]], για παράδειγμα, είναι η "''γλυκιά Γαλλία'' " και η χριστιανοσύνη που αγωνίζονται και υποφέρουν, για να κερδίσουν στο τέλος. Οι θείες δυνάμεις παρεμβαίνουν σχεδόν πάντα για να τον συντρέξουν. Ο θάνατος είναι η πιο συγκινητική στιγμή της ιστορίας, και περιέχει ένα μάθημα που υπαγορεύεται από το όραμα της θρησκευτικής και φεουδαρχικής κοινωνίας<span> </span>: ο πόνος και ο θάνατος είναι ευγενικά ιδανικά, καθώς τα έχουν υποστεί ο Θεός και  ο άρχοντας. Έτσι το κοινό, είτε είναι αριστοκρατικής ή λαϊκής καταγωγής, καλείται να συμμετέχει στα μεγάλα συλλογικά και θρησκευτικά συναισθήματα.
 
Οι άλλοι χαρακτήρες έχουν καθορισμένους ρόλους<span> </span>: ο έμπιστος φίλος, ο προδότης, ο εχθρός, ο δειλός, κ.λπ. Εμφανίζονται στη διήγηση για να τονίσουν περαιτέρω τον ηρωισμό και τις αρετές του κύριου ήρωα.
== Κύρια ηρωικά άσματα ==
Έχουν διασωθεί γύρω στα εκατό ηρωικάεπικά άσματα. Οι τροβαδούροι του 13ου και 14ου αιώνα τα ομαδοποιήσανομαδοποίησαν σε τρεις μεγάλες κατηγορίεςς, που ονομάζεταιονομάζονται Κύκλοι. Κάθε Κύκλος αποτελείται από επικά ποιήματα που σχετίζονται με τα κατορθώματα ενός μόνο ήρωα ή τα μέλη της οικογένειάς του. Ξεχωρίζουν ο ''Κύκλος του βασιλιά (Καρλομάγνου)'', ο ''Κύκλος του Γουλιέλμου της Οράγγης'' και ο ''Κύκλος του Ντουν της Μαγιάνς'' (επίσης γνωστός ως ο ''Κύκλος των εξεγερμένων βαρόνων'').
 
=== Ο Κύκλος του Καρλομάγνου, ή Κύκλος του βασιλιά ===
[[Αρχείο:Merson_Gautier_Chanson_de_Roland.jpg|μικρογραφία|Εξώφυλλο της δημοφιλούς έ''κδοσης'' ''Το'' ''Άσμα του Ρολάνδου'' (1881), εικονογραφημένο από τον Luc-Olivier Merson.]]
Εμπνέεται από τη θρυλική βιογραφία του Charlemagne[[Καρλομάγνος|Καρλομάγνου]]<span> </span>: και τα άσματα είναι μια ποιητική μεταφορά των πολέμων εναντίον των Λομβαρδών, των Βρετόνων, των Σαξόνων και των Σαρακηνών. Το πνεύμα και τα άρθρα της πίστης συνοψίζονται σε μερικά βασικά σημεία<span> </span>: βαρόνοι στην υπηρεσία του βασιλιά, φεουδαρχική υπηρεσία οφειλόμενη στον άρχοντα,  φεουδαρχική τιμή, μαχητική ανδρεία και τόλμη.
 
* ''Το άσμα του Ρολάνδου'', 11ος αιώνας
Γραμμή 60 ⟶ 63 :
*''Υόν του Μπορντώ'', τέλος 13ου–αρχή 14ου αιώνα
 
=== Ο Κύκλος του Γουλιέλμου της ΟράγηςΟράγγης ===
[[Αρχείο:Enluminure_manuscrit_BNF_24369_Aliscans.png|μικρογραφία|Εικονογράφηση για το χειρόγραφο 24369, η μπροστινή πλευρά του φύλλου 197, στην αρχή του chanson de geste ''Aliscans'']]
Το πνεύμα της αυτού του ηρωικούεπικού άσματος είναι διαφορετικό : υπερηφάνεια για την καταγωγή, (μερικές φορές πιο σημαντική από τη θρησκεία), ανεξαρτησία από την οικογένεια, αλλά πίστη στον Καρλομάγνο και τους νόμιμους απογόνους του, ανιδιοτελής υπηρεσία, βαρύτητα στους γυναικείους χαρακτήρες. Ο τόνος είναι μερικές φορές πιο ελεύθερος, συχνά κωμικός, οι βίαιες σκηνές αλληλοδιαδέχονται σκηνές υπέρτατης τραγικότητας (δείτε το θάνατο της Βίβιεν).
 
* ''Η Στέψη του LouisΛουδοβίκου'', [[1137]]γύρω γιαστα 1137
* ''Το τραγούδιάσμα του GuillaumeΓκιγιώμ''
* ''Aλισκάν'', 12ος αιώνας
* ''Aliscans'', {{s-|XII|e}}
* ''GuibertΓκιμπέρ δ Andrenasντ'Αντρενά''και τις αρχές του {{s-|XIII|e}}13ου αιώνα
* ''Ζιράρ ντε Ρουσιγιόν 13ος αιώνας''
* ''Girart de Roussillon'', {{s-|XIII|e}}
* ''Αιμρί της Ναρβόνης 13ος αιώνας''
* ''Aymeri της Narbonne'', {{s-|XIII|e}}
* ''Η Παιδική Ηλικία Guillaumeτου Γκιγιώμ''
* ''Μεταφορικά της Νιμ''
* ''Η ΈξοδοςΠτώση τουτης ΠορτοκαλίΟράγγης''
* ''MoniageΟ μοναχικός βίος του ΓουίλιαμΓκιγιώμ''
 
=== Ο Κύκλος του Ντουν της Μαγιάνς, ή  Κύκλος των εξεγερμένων βαρόνων ===
Γραμμή 121 ⟶ 124 :
* [http://crm.revues.org/2172?&id=2172 Το φθινόπωρο του chanson de geste], άρθρο στον ιστότοπο του Cahiers de Recherches Μεσαιωνική και Ανθρωπιστικό.
* [https://fr.wikiversity.org/wiki/Litt%C3%A9rature_de_jeunesse_en_anglais_:_Walter_Crane,_Ourson_et_Valentin Μετάφραση από την αγγλική έκδοση του] Walter Crane<span> στο βικιεπιστήμιο</span>.
*[http://www.wikiwand.com/el/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BB%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CE%B3%CE%BD%CE%BF%CF%82 Καρλομάγνος]
 
=== Αναφορές ===