Απόλλων 13: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
{{άλλεςχρήσεις|Απόλλων}}
{{πτήση διαστημικού λεωφορείου
|
|
|
|
|πηγή
|όνομα σκάφους =
|λεωφορείο
|συμπλήρωμα λεωφορείο =
|command_module
|service_module
|σεληνάκατος
|προώθηση
|sign
|
|εξέδρα
|εκτόξευση
|αρχή περιπάτου =
|τέλος περιπάτου =
|προσσελήνωση =
|lunar_eva_length =
|lunar_surface_time =
|lrv
|cmp_eva
|lunar_sample_mass =
|προσγείωση
|διάρκεια
|lunar_orbits =
|time_lunar_orbits =
|τροχιές
|απόγειο
|περίγειο
|αποσέλληνο
|περισέλληνο
|περίοδος
|ύψος
|έγκλιση
|διαδρομή
|μάζα
|αναμνηστική
|μέγεθος αναμνηστικής = 250px
|λεζάντα αναμνηστικής =
|προηγούμενη
|επόμενη
}}
Η αποστολή '''Απόλλων 13'''
▲Η αποστολή '''Απόλλων 13''' ήταν επανδρωμένη πτήση στο διάστημα στο πλαίσιο του [[Απόλλων (διαστημικό πρόγραμμα)|Προγράμματος Απόλλων]] της [[NASA]]. Δεν πέτυχε τον τελικό στόχο της προσεδάφισης ανθρώπων στη [[Σελήνη]], αφού το κέντρο ελέγχου αναγκάστηκε, λόγω βλάβης του διαστημικού σκάφους, να διακόψει την πτήση και να επιστρέψει το πλήρωμα στη [[Γη]].
== Σύνθεση του πληρώματος ==
Γραμμή 123 ⟶ 122 :
[[Αρχείο:The Original Apollo 13 Prime Crew - GPN-2000-001166.jpg|thumb|right|Apollo 13 – Πορτραίτο της αρχικής σύνθεσης του πληρώματος]]
[[Αρχείο:Apollo 13 Service Module - AS13-59-8500.jpg|thumb|right|Η βλάβη στο σκάφος εξυπηρέτησης μετά το ατύχημα που συνέβη κατά την αποσύνδεση.]]
=== Η εκτόξευση ===
Η εκτόξευση της αποστολής πραγματοποιήθηκε στις 11 Απριλίου 1970, στις 13:13:00 τοπική ώρα. Λόγω ισχυρών κραδασμών που παρουσιάστηκαν, απομονώθηκε η μεσαία τουρμπίνα της δεύτερης βαθμίδας και διέκοψε αυτόματα την λειτουργία της 132 δευτερόλεπτα πριν από την προγραμματισμένη παύση της. Με την βοήθεια του κεντρικού ψηφιακού υπολογιστή ελέγχου [[LVDC]] (Saturn Launch Vehicle Digital Computer) οι υπόλοιπες τέσσερις τουρμπίνες και η τρίτη βαθμίδα αντιστάθμισαν κάπως την απώλεια και το ταξίδι συνεχίστηκε σε τροχιά γύρω από την [[Γη]] και με μια πολύ μικρή απόκλιση. Κατόπιν μιάμισης περιφοράς γύρω από την Γη πυροδοτήθηκε η τρίτη βαθμίδα και το ταξίδι συνεχίστηκε με προορισμό την [[Σελήνη]].
=== Η συντριβή του πυραύλου Saturn ===
Ένα από τα επιστημονικά πειράματα που διεξήχθησαν ήταν η συντριβή της τρίτης βαθμίδας του πυραύλου, η οποία αποσυνδέθηκε και αφέθηκε να πέσει στην επιφάνεια της Σελήνης. Η πτώση του πυραύλου διήρκεσε τρεις ημέρες, και ο πύραυλος συνετρίβη με ταχύτητα 9.000 χιλιομέτρων την ώρα (2,5 χλμ. το δευτερόλεπτο) σε απόσταση περ. 120 χιλιομέτρων δυτικά-βορειοδυτικά του σημείου προσσελήνωσης της αποστολής του [[Απόλλων 12]]. Η συντριβή που ισοδυναμούσε με έκρηξη 10 τόνων [[Τρινιτροτολουόλη|ΤΝΤ]] προκάλεσε σεισμικές δονήσεις που καταγράφηκαν μετά από 30" από τον σεισμογράφο που είχε εγκαταστήσει η προηγούμενη αποστολή. Οι σεισμικές δονήσεις συνεχίστηκαν πάνω από τρεις ώρες. Εκτός αυτού, άλλα όργανα κατέγραψαν την παρουσία ιονισμένου νέφους, που συνέπεσε λίγο πριν από την πρώτη σεισμική δόνηση και διήρκεσε σχεδόν ένα λεπτό. Προφανώς, η σκόνη που σήκωσε η πρόσκρουση του πυραύλου στο έδαφος της Σελήνης ιονίστηκε υπό την επήρεια των ηλιακών ακτίνων.
=== Το ατύχημα και η επιστροφή στην Γη ===
Αρχικά, τίποτα δεν έδειχνε ότι η αποστολή των Τζέιμς Λόβελ, Φρεντ Χέιζ και Τζακ Σουάιτγκερτ με το Απόλλων 13 θα ήταν λιγότερο επιτυχημένη από τις δύο προηγούμενες. Όμως 56 ώρες μετά την εκτόξευση και ενώ το διαστημόπλοιο πλησίαζε στη Σελήνη, συγκλονίστηκε από μία ισχυρότατη έκρηξη. Στο [[Χιούστον]] οι ελεγκτές ακούσανε τον Σουάιγκερτ να λέει: ''Okay, Houston, we've had a problem here''.
{|
|''Ηχογραφημένος διάλογος'': «''
| [[Αρχείο:Apollo13problem.ogg|left|noicon|40px]]
|}
Στη Γη η ημερομηνία ήταν [[13 Απριλίου]] και το ταξίδι στη Σελήνη είχε ουσιαστικά τελειώσει και άρχισε ο αγώνας για την επιβίωση. Το πλήρωμα διαπίστωσε αμέσως ότι η έκρηξη είχε θέσει εκτός λειτουργίας δύο από τα τρία ηλεκτρικά στοιχεία που παρέχουν ενέργεια στα όργανα του διαστημοπλοίου. Το πρώτο τους συναίσθημα ήταν μια βαθιά απογοήτευση, καθώς οι κανονισμοί ασφαλείας της NASA απαγόρευαν ρητά την προσσελήνωση εάν λειτουργούσε μόνο ένα στοιχείο. Πολύ γρήγορα όμως αντιλήφθηκαν ότι η κατάστασή τους ήταν πολύ πιο δύσκολη: θα ήταν τυχεροί εάν επέστρεφαν σώοι στη Γη. Η έκρηξη σημειώθηκε στο πιο κρίσιμο ίσως τμήμα του διαστημοπλοίου, την άκατο που βρισκόταν πίσω από τον κωνικό θαλαμίσκο διακυβερνήσεως "Οδύσσεια" και περιείχε τα ηλεκτρικά στοιχεία, τα καύσιμα -οξυγόνο και υδρογόνο-, το κύριο τηλεπικοινωνιακό σύστημα του διαστημοπλοίου και τους κινητήρες του. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, ένα ολέθριο σφάλμα των τεχνικών που έλεγξαν τη μία από τις δεξαμενές οξυγόνου μετά την κατασκευή της προκάλεσε την τήξη ενός θερμοστατικού διακόπτη αλλά και προβλήματα στις καλωδιώσεις της. Κατά τη διάρκεια της πτήσης οι κατεστραμμένοι διακόπτες επέτρεψαν την ανάπτυξη θερμοκρασίας 500 και πλέον βαθμών Κελσίου στη δεξαμενή, με αποτέλεσμα να λιώσει η μόνωση των καλωδίων και να προκληθεί βραχυκύκλωμα. Φυσικό επακόλουθο η έκρηξη, η οποία προκάλεσε ρήγμα και στη δεύτερη δεξαμενή οξυγόνου. Τα ηλεκτρικά στοιχεία όμως λειτουργούσαν αναμιγνύοντας οξυγόνο και υδρογόνο, οπότε εντός ολίγου και το τρίτο και τελευταίο τέθηκε εκτός λειτουργίας. Το ατύχημα συνέβη σε απόσταση 369.000 χλμ από τη Γη και, όπως αμέσως έγινε αντιληπτό τόσο στους αστροναύτες όσο και στους ελεγκτές της πτήσης στο Χιούστον, η άμεση επιστροφή ήταν αδύνατη, όπως και η παραμονή τους στο διαστημόπλοιο. Ύστερα από μαραθώνια σύσκεψη 12 ωρών, στην οποία συμμετείχαν οι ελεγκτές της πτήσης, οι μηχανικοί που ήταν υπεύθυνοι για το διαστημόπλοιο και αξιωματούχοι της NASA, το Χιούστον κατέληξε σε σχέδιο δράσης με στόχο την επαναφορά του πληρώματος στη Γη με τον ταχύτερο και ασφαλέστερο τρόπο. Οι τρεις αστροναύτες θα περνούσαν στη σεληνάκατο "Υδροχόος", η οποία διέθετε χωριστό σύστημα παροχής ηλεκτρισμού, νερού και αέρα και θα χρησίμευε πλέον ως σωστική λέμβος. Η σεληνάκατος, ωστόσο, ήταν σχεδιασμένη για να συντηρήσει δύο άτομα επί 45 ώρες, όσο η επίσκεψη στη Σελήνη. Πλέον καλείτο να φιλοξενήσει τρία, για ακριβώς τον διπλάσιο χρόνο. Καθώς δεν ήταν σχεδιασμένη για διέλευση από τη γήινη ατμόσφαιρα, το σχέδιο προέβλεπε ότι μία ώρα πριν από την είσοδο του διδύμου "Οδύσσεια"-"Υδροχόος" στην ατμόσφαιρα οι αστροναύτες θα επέστρεφαν στον θαλαμίσκο διακυβερνήσεως, ο οποίος διέθετε την απαραίτητη θεσμική ασπίδα. Μέχρι τότε, ωστόσο, μείωσαν την κατανάλωση ρεύματός του στο ελάχιστο δυνατό και σφράγισαν τους εναπομείναντες κυλίνδρους οξυγόνου. Το πρώτο μέλημα των τριών αφού εγκαταστάθηκαν στην ουδόλως αναπαυτική σεληνάκατο ήταν να χαράξουν τη νέα πορεία, η οποία θα έπρεπε να τους φέρει γύρω από τη Σελήνη και από εκεί κατ' ευθείαν στη Γη. Με τον κινητήρα του θαλαμίσκου "Οδύσσεια" να έχει τεθεί εκτός λειτουργίας, λόγω της απώλειας του οξυγόνου των καυσίμων, όλοι οι ελιγμοί θα έπρεπε να γίνουν με τον κινητήρα της σεληνακάτου. Πρόκειται για μια διαδικασία που ούτε είχε επιχειρηθεί ποτέ ούτε και είχε προβλεφθεί. Εργαζόμενοι πυρετωδώς οι ελεγκτές του Χιούστον ετοίμασαν ένα εντελώς νέο πακέτο οδηγιών και υπολογισμών. Για να διατηρήσουν τις προμήθειές τους για το μακρύ ταξίδι, οι τρεις δεν έπιναν σχεδόν καθόλου νερό, υπέμεναν τις εξαιρετικά χαμηλά θερμοκρασίες που υπαγόρευε η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας και, φυσικά, αγωνιούσαν: ήταν άλλωστε οι πρώτοι ναυαγοί του Διαστήματος αλλά σε αντίθεση με τους ναυαγούς των ωκεανών γνώριζαν ότι ελπίδα σωτηρίας δεν είχαν εκτός από το να επιστρέψουν δι' ιδίων μέσων στη Γη<ref>''Η αγωνιώδης πτήση του Απόλλων-13'', Ιστορικό Λεύκωμα 1970, σελ. 134-136, Καθημερινή (1998)</ref>.
[[Αρχείο:Apollo 13 – Lithium hydroxide device.jpg|thumb|right|Η πρόχειρη κατασκευή φίλτρου διοξειδίου του άνθρακα (CO<sub>2</sub>).]]
Η σεληνάκατος πήρε την θέση του κατεστραμμένου σκάφους εξυπηρέτησης ως σκάφος διάσωσης. Ο διασωστικός εξοπλισμός της σεληνακάτου, όμως, πληρούσε λιγότερες προδιαγραφές, αφού αυτή ήταν κατασκευασμένη για λιγότερο πλήρωμα και μικρότερη χρήση. Η παροχή οξυγόνου ήταν μεν αρκετή, αλλά έλειπε η παροχή νερού και ηλεκτρικού ρεύματος, εκτός από μερικές μπαταρίες που ήταν φορτισμένες. Εκτός αυτού, έλειπε η ανακύκλωση του αέρα και δεν επαρκούσε η αποχέτευση του διοξειδίου του άνθρακα. Υπό την καθοδήγηση του πύργου ελέγχου οι αστροναύτες κατασκεύασαν με ό,τι υλικά βρέθηκαν στο διαστημόπλοιο (σακούλες, χάρτες, κολλητική ταινία) έναν πρόχειρο προσαρμογέα του μηχανήματος από το σκάφος εξυπηρέτησης, το έβαλαν σε λειτουργία και πυροδότησαν τους πυραύλους για να επιστρέψουν στην Γη.
[[Αρχείο:Apollo13-load on deck.jpg|thumb|Το διαστημόπλοιο Apollo 13 στο κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου [[USS Iwo Jima]].]]▼
▲[[Αρχείο:Apollo13-load on deck.jpg|thumb|Το διαστημόπλοιο Apollo 13 στο κατάστρωμα του αεροπλανοφόρου
== Βιβλιογραφία ==▼
Ως επιπλέον μέτρο εξοικονόμησης ενέργειας αποφασίστηκε ότι ανά πάσα στιγμή οι δύο αστροναύτες θα κοιμούνται, ενώ ο τρίτος θα παρακολουθεί την πορεία και τις ενδείξεις του οχήματος για να εντοπίσει εγκαίρως το παραμικρό περαιτέρω πρόβλημα. Έστω και βαριά χτυπημένο, το διαστημόπλοιο αποδείχθηκε αξιόπιστο: Στις πρώτες πρωινές ώρες της [[17 Απριλίου|17ης Απριλίου]] ο Σουάιγκερτ πέρασε στο θαλαμίσκο "Οδύσσεια" και τον επανενεργοποίησε. Λίγες ώρες αργότερα και αφού και οι τρεις είχαν εγκατασταθεί εκ νέου στον θαλαμίσκο, αποσυνδέθηκε η κατεστραμμένη άκατος και για πρώτη φορά οι αστροναύτες διαπίστωσαν ιδίοις όμμασι την πλήρη έκταση των ζημιών που προκάλεσε η έκρηξη. "''Απίστευτο''", μονολόγησε στο μικρόφωνο ο Λόβελ και ίσως για πρώτη φορά οι τρεις συνειδητοποίησαν πόσο κοντά βρέθηκαν στο θάνατο. Αμέσως μετά αποσυνδέθηκε και η σεληνάκατος και ο θαλαμίσκος "Οδύσσεια" άρχισε την ταχύτατη διέλευσή του από την ατμόσφαιρα, για να πραγματοποιήσει μία πραγματικά τέλεια προσθαλάσσωση στον [[Ειρηνικός Ωκεανός|Ειρηνικό]], σε ελάχιστη απόσταση από το αεροπλανοφόρο Ίβο Τζίμα.
== Παραπομπές ==
<references />
▲== Βιβλιογραφία ==
* Kraft, Christopher C.: ''Flight - My Life in Mission Control''; Plume (Reissue) 2002
* Kranz, Eugene F.: ''Failure is not an Option''; Simon & Schuster, 2000
| |||