|
[[Αρχείο:Meister_des_Rosenromans_001.jpg|μικρογραφία|''Ο χορός στο θεό της αγάπης,''<br />Χειρόγραφο της Μυθιστορίας'' του ρόδουΡόδου'' (περ. 1430), μικρογραφία από το Master από το Μυθιστόρημα του ρόδου της Βιέννης, ÖNB, Cod.2568.]]
Η '''Μυθιστορία του Ρόδου''' είναι ένα μεσαιωνικό γαλλικό ποιητικό έργο με τη μορφή αλληγορικού όνειρου. Γράφτηκε σε δύο στάδια: Ο Γκιγιώμ ντε Λορίς έγραψε το πρώτο μέρος (1230-1235) και αργότερα το έργο συνεχίστηκε και συμπληρώθηκε από τον Ζαν ντε Μεν (1275 - 1280). Ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή γαλλικά ποιήματα του όψιμου Μεσαίωνα, έργο-σταθμός της [[Γαλλική λογοτεχνία του Μεσαίωνα|γαλλικής λογοτεχνίας του Μεσαίωνα.]]
== Παρουσίαση ==
Το έργο αποτελείται από 21.780 οκτασύλλαβους στίχους, στο πρώτο μέρος αντιστοιχούν 40584.058 στίχοι και στο δεύτερο 17.722. Η γλώσσα είναι ευανάγνωστη, υπάρχουν μόνο ορισμένες ορθογραφικές συμβάσεις του 13ου αιώνα και ορισμέναλίγα χαρακτηριστικά διαλέκτου στα χειρόγραφα. Είναι μια γλώσσα ραφιναρισμένη στο πρώτο μέρος, που έγραψε ο Γκιγιώμ ντε Λορίς, ενεργητική και πικάντικη στο δεύτερο μέρος του Ζαν ντε Μεν. Είναι απαραίτητο να τονίσουμε την ψυχολογική αξία του πρώτου μέρους και την πνευματική και εγκυκλοπαιδική αξία του δεύτερου.
Το πρώτο μέρος διηγείται μια ερωτική πολιορκία, που τελικά στέφεται με επιτυχία. Πρωταγωνιστής είναι ο Εραστής και πρωταγωνίστριαενώ το Ρόδοδεύτερο, που συμβολίζειείναι τηνπολύ κοπέλα. Το δεύτερο μέροςδιαφορετικό, παρουσιάζει μια φιλοσοφική συζήτηση για τον έρωτα, καθώς και παρεκβάσεις για διάφορα θέματα, σχολιάζοντας καυστικά πολλά από τα κακώς κείμενα της εποχής και παρωδώντας μερικές φορέςσυχνά τις ιδέες και τα συναισθήματα που εκφράζονται από τον Γκιγιώμ ντε Λορίς.
=== Η Μυθιστορία του Ρόδου του Γκιγιώμ ντε Λορίς ===
Το έργο του Γκιγιώμ ντε Λορίς διηγείται μια δύσκολη ερωτική πολιορκία. Πρωταγωνιστής είναι ο Εραστής και πρωταγωνίστρια το Ρόδο, που συμβολίζει την αγαπημένη του. Σκηνικό της δράσης είναι ένας κήπος, που αναπαριστά την αυλική κοινωνία. Οι χαρακτήρες είναι αλληγορικοί και εκπροσωπούνται κυρίως από αφηρημένες ιδέες και ηθικές ή συναισθηματικές καταστάσεις, όπως η Συκοφαντία, ο Φθόνος, ο Φόβος, η Ντροπή ή η πληγωμένη Περηφάνια. Υπάρχουν επίσης και πρόσωπα όπως ο Φίλος, η Γριά ή η Ωραία Υποδοχή. Όλο το ποίημα διαδραματίζεται μέσα σε ένα όνειρο και περιέχει πολλά σύμβολα. Στο έργο είναι ευδιάκριτες οι κλασικές επιδράσεις κυρίως από το Ars Amatoria (Ερωτική τέχνη) του [[Οβίδιος|Οβίδιου]].
Το βιβλίο αρχίζει με μια εισαγωγή, που βρίσκεται πέντε χρόνια νωρίτερα. Ο ''Έρωτας'' βρίσκεται σε ένα περίκλειστο κήπο, που αναπαριστά την Αυλική κοινωνία, οι δε κακίες και τα ελαττώματα εκπροσωπούνται από αλληγορικούς χαρακτήρες και βρίσκονται έξω από τα τείχη. Έτσι, ''ο Κίνδυνος'' αντιπροσωπεύει την πίεση που ασκείται από το σύζυγο.
Το τριαντάφυλλο που "επισκιάζει όλα τα θαύματα της γης" εμφανίζεται αργά, και η περιγραφή της ''Γενναιοδωρίας'' (v. 1197-1206) θυμίζει το χαρακτήρα του Liénor στο άλλο ''Ειδύλλιο του Τριαντάφυλλου''
=== Η Μυθιστορία του Ρόδου του Ζαν ντε Μεν ===
[[Αρχείο:Guillaume_-_Roman_de_la_rose,_1914_-_4062453_F.jpeg|μικρογραφία|Η μυθιστορία του Ρόδου (έκδοση του 1914)]]
ΟΤο έργο του Ζαν ντε Μεν πρόσθεσε στο έργο 17.722 στίχους. Το βιβλίο παρουσιάζεται σαν ''μια ευχάριστη και διδακτική συνομιλία'', φιλοσοφικού χαρακτήρα με διάφορους διαδοχικούς συνομιλητές.
Αναπτύσσει το χαρακτήρα της ''Γριάς'', δεσμοφύλακασυνοδού της ''Ωραίας Υποδοχής'', που εδώ γίνεται μία τρομερή συνοδόςδεσμοφύλακας. Αυτές οι γυναίκες, οι συνοδοί, ειδικά επιφορτισμένες από τον ζηλιάρη σύζυγο να παρακολουθούν την ερωμένη του, την ακολουθούσαν παντού και έδιναν λογαριασμό για όλα στον αφέντη που τις πλήρωνε για αυτό αλλά ήταν πάντα έτοιμες να υπηρετήσουν αυτόν που πλήρωνε πιο καλά, συχνά λοιπόν έπαιζαν διπλό ρόλο. Η'' Γριά'' διηγείται με κυνισμό (στίχοι 12710 έως 14516) πώς μια γυναίκα πρέπει πάντα να αποσπά όσα περισσότερα μπορεί από τους διαδοχικούς αγαπημένους και τους εραστές της — αυτό που έκανε πάντα η ίδια — και διαφορετική συμπεριφορά είναι τρέλα και οδηγεί στο να βρεθεί μια γυναίκα άπορη μόλις περάσει η ομορφιά της νεότητας. Με αυτό το μάθημα κυνισμού και τις πινελιές του [[Μισογυνισμός|μισογυνισμού]], όλα τα ιδανικά του Αυλικού έρωτα και του σεβασμού για τη γυναίκα που είχαν επικρατήσει στις αριστοκρατικές αυλές, καταρρέουν<ref>André Lanly, Notice de présentation au ''Roman de la Rose'', tome II, Paris, Librairie Honoré Champion, 1973, {{p.}}</ref>. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μίαΜία από τις πιο προσφιλείς ιδέες του Ζαν ντε Μεν, είναι ότι η αληθινή αγάπη πρέπει να είναι ανιδιοτελής, και να γεννιέται από καθαρή καρδιά.
Αυτό το δεύτερο μέρος φιλοσοφεί πάνω στον έρωτα. Αναφέρεται επίσης στα κατοικίδια ζώα, που ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να υποδουλώσει αν είχαν τη ''νόηση. ''Στο κόλπο της φύσης, που καθώς η επιθυμία των ανθρώπων ήταν ανεπαρκής για να εξασφαλίσει μόνη της την αναπαραγωγή του είδους, πρόσθεσε στην πράξη του έρωτα ένα μικρό μπόνουςδέλεαρ ευχαρίστησης για να τους παρακινήσει λίγο. Στους άρχοντες που δεν έχουν κανένα λόγο να υπερηφανεύονται για τους προγόνους τους όταν δεν έχουν οι ίδιοι τις ιδιότητες αυτών. Ωστόσο, η αληθινή ευγένεια είναι η ειλικρινής βούληση και η λογική που ο Θεός έχει δώσει στους ανθρώπους<ref>André Lanly, Notice de présentation au ''Roman de la Rose'', tome II, Paris, Librairie Honoré Champion, 1973, {{p.}}</ref>
Αυτή η συνέχεια της Μυθιστορίας του ρόδουΡόδου είναι κυρίως μια [[σάτιρα]] και ασκεί καυστική κριτική στα μοναστικά τάγματα, στους ιεροκήρυκες και [[Επαιτικά τάγματα|τουςτα ζητιάνουςεπαιτικά τάγματα]], και ιδιαίτερα στους θρήσκους υποκριτές, που "το μόνο θρησκευτικό πάνω τους είναι τα ρούχα", στην αγαμία των χειροτονημένων κληρικών (καινοτομία του συμβουλίου του Τορίνο και του συμβουλίου του Τολέδο το έτος 400-401), στους αριστοκράτες, στην [[Αγία Έδρα]], στις υπερβολικές αξιώσεις του βασιλιά, αλλά κυρίως στις γυναίκες. Ενώ ο Γκιγιώμ ντε Λωρίς είχε εκθέσει τους νόμους του "εξιδανικευμένου έρωτα", ο Ζαν ντε Μεν πρόσθεσε μια "τέχνη του έρωτα" που εκθέτει άγρια τα ελαττώματα των γυναικών, τις παγίδες και τους τρόπους για να ξεγελάσουν τους άνδρες, σύμφωνα με το πνεύμα της σάτιρας και του σκεπτικισμού των έμμετρων σατιρικών μυθιστοριών (fabliaux).
<ref>[http://sisyphe.org/article.php3?id_article=562 Voir l'article sur cette querelle féministe sur ''sisyphe.org'']</ref>. Ασκεί κριτική ακόμη και στο θεσμό του γάμου. Έτσι, βρίσκουμε τη σύγκριση του γάμου με ένα δίχτυ, στο οποίο τα ψάρια προσπαθούν να μπουν, ενώ εκείνα που είναι μέσα θα προτιμούσαν να βγουν.
== Μεταφράσεις ==
[[Αρχείο:Romaunt_rose_chaucer.jpg|μικρογραφία|Σελίδα από ''Τη Μυθιστορία του Ρόδου'' του Σώσερ, γύρω στο 1440]]
Ένα μέρος του έργου έχει μεταφραστεί σταστη αγγλικάμεσαιωνική Αγγλική ως ''Τhe Romaunt of the Rose'' από [[Τζόφρι Σώσερ|τον Τζέφρι Σώσερ]], ο οποίοςκαι είχεάσκησε μεγάλησημαντική επιρροή στην αγγλική λογοτεχνία.
Ο Ζαν Μολινέ, μεγάλος ποιητής και ιστοριογράφος αρκετών πριγκίπων από τον οίκο της Βουργουνδίας, έκανε μια παραλλαγή σε πεζό κατά το έτος 1500<span> </span>: "Η Μυθιστορία του Ρόδου αναμορφωμένη και διασκευασμένη σε πρόζα ".
== ΥποδοχήΑποδοχή ==
[[Αρχείο:Jean_molinet.gif|αριστερά|μικρογραφία|Πρόλογος του έργου " Μυθιστορία του Ρόδου αναμορφωμένη και διασκευασμένη σε πρόζα", μικρογραφία της παρουσίασης του χειρόγραφου από τον συγγραφέα Ζαν Μολινέ στον [[Φίλιππος του Ράβενσταϊν|Φίλιππο του Ράβενσταϊν]] .]]
Η Μυθιστορία του Ρόδου ήτανείχε άμεση και μακρότατη επιτυχία. Ήταν ό, τι θα αποκαλούσαμε σήμερα — τηρουμένων των αναλογιών —ένα μπεστ σέλερ. Μια απόδειξη της πλατιάς απήχησής του είναι η ύπαρξη πολλών χειρογράφων. Έχουν βρεθεί, περίπου εκατό αντίτυπα στη Γαλλία, και περίπου τριακόσια άλλα είναι γνωστά<ref>[http://www.lesoir.be/culture/arts_plastiques/2011-03-14/le-best-seller-du-moyen-age-828057.php Le best-seller du Moyen Âge], ''Le Soir'', {{date|14|mars|2011}}.</ref>. Για να εκτιμήσουμε την πραγματική αξία αυτού του αριθμού, πρέπει να θυμόμαστε ότι η τυπογραφία εφευρέθηκε γύρω στο [[1450]]. Όλα τα αντίτυπα είναι, συνεπώς, χειρόγραφα σε περγαμηνή, υπομονετικά καλλιγραφημένα γράμμα-γράμμα και στολισμένα με μινιατούρες.
Ο Άλμπερτ Πάικ (1809-1891) κάνει μια εσωτερική ανάγνωση του ''Roman de la Rose'', συνδέοντάς το με το συμβολισμό της [[Καμπάλα (θρησκευτικό κίνημα)|αποκρυφιστικής]] ανάγνωσης του έργου ''[[Άσμα Ασμάτων]]'', και θεωρεί το Ρόδο ως ένα ζωντανό σύμβολο της τελειότητας<span> </span>: η κατάκτηση του Ρόδου είναι η εικόνα της μύησης, το Ρόδο είναι ένα σημάδι της εκπλήρωσης του σπουδαίου έργου των εσωτερικών κανονισμών όπως στους [[Ροδόσταυροι|Ροδόσταυρους]] και στους [[Ελευθεροτεκτονισμός|Μασόνους]]<ref>(Αγγλικά) {{Cite web|url=http://www.sacred-texts.com/mas/md/md31.htm|title=« Moral and Dogma, ch. XXX » sur Sacred Texts|last=|first=|date=p. 821-823|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>. Σύμφωνα με τον ίδιο, {{Παράθεμα|''Η Μυθιστορία του Ρόδου'' είναι η εποποιία της παλιάς Γαλλίας. Πρόκειται για ένα βαθυστόχαστο βιβλίο κάτω από το ανάλαφρο ύφος του, μια κλασσική αποκάλυψη όπως αυτή του [[Απουλήιος|Απουλήιου]] σχετικά με τα μυστήρια του [[Αποκρυφισμός|Αποκρυφισμού]]. Το Ρόδο του [[Νικολά Φλαμέλ ]], αυτό του Ζαν ντε Μεν και αυτό του [[Δάντης Αλιγκέρι|Δάντη]] άνθισαν πάνω στον ίδιο μίσχο<ref>{{citation étrangère|lang=en|''The Roman de la Rose'' is the Epic of old France. It is a profound book, under the form of levity, a revelation as learned as that of Apuleius, of the Mysteries of Occultism. The Rose of Flamel, that of Jean de Meung, and that of Dante, grew on the same stem.}}</ref>.||}}
== Η " διαμάχη της Μυθιστορίας του Ρόδου " ==
Παρά τη μεγάλη επιτυχία του, το ποίημα δεν είχε την καθολική επιδοκιμασία. Το δεύτερο μέρος του αποτέλεσε το αντικείμενο μιας διάσημης διαμάχης στο εγγράμματο περιβάλλον του Παρισιού στα πρώτα χρόνια του 15ου αιώνα (κατά τη βασιλεία του [[Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας|Καρόλου ΣΤ']]), κυρίως η στάση του Ζαν ντε Μεν απέναντι στις γυναίκες. Η ποιήτρια [[Κριστίν ντε Πιζάν]] το 1399 το κατηγόρησε για την αντιιπποτική του στάση απέναντι στις γυναίκες, και άλλοι επικριτές του το χαρακτήριζαν “άσχημο και ανήθικο βιβλίο” <ref>{{Cite book|title=Vision|first=|last=Jean Gerson|isbn=|year=1402|location=|page=}}</ref>. Κατηγορήθηκε για χυδαίο λεξιλόγιο, προσβολές προς τη συζυγική κατάσταση, κίνητρα για μια χαλαρή ζωή και σάτιρα κατά των γυναικών.Στη διαμάχη που ξέσπασε μεταξύ "ροδόφιλων" και " ροδόφοβων ", η ηθικότητά του συζητήθηκε έντονα και από τις δύο πλευρές για περισσότερο από ένα αιώνα από τη δημοσίευσή του.
Το δεύτερο μέρος έχει προκαλέσει διαμάχη για τη στάση του Ζαν ντε Μεν απέναντι στις γυναίκες, ιδίως η απάντηση της [[Κριστίν ντε Πιζάν]] σχετικά με τις θέσεις του, που οδήγησε σε μία από τις πρώτες φεμινιστικές διαμάχες.
Η Μυθιστορία του Ρόδου ήταν το αντικείμενο μιας διάσημης διαμάχης στο εγγράμματο περιβάλλον του Παρισιού στα πρώτα χρόνια του 15ου αιώνα (κατά τη βασιλεία του [[Κάρολος ΣΤ΄ της Γαλλίας|Καρόλου ΣΤ']]). Τα κείμενα τα σχετικά με αυτή την διαμάχη, που είχε παθιάσει την κοινωνία, σώθηκαν σε ένα "φάκελο" με οκτώ χειρόγραφα από το πρώτο μισό του 15ου αιώνα.
Όλα ξεκίνησαν το [[1401]] από μια έντονη συζήτηση μεταξύ της [[Κριστίν ντε Πιζάν]], του Jean de Montreuil και ενός φίλου "αξιοσημείωτο κληρικό", σχετικά με τις αρετές της Μυθιστορίας του ρόδου. Προφανώς δυσαρεστημένοι με το αποτέλεσμα, Jean de Montreuil απευθύνεται προς τους δύο συνομιλητές, που παρατάχθηκαν εναντίον του, μια επιστολή, το πρώτο κείμενο της διαμάχης, η οποία έχει χαθεί. [[Κριστίν ντε Πιζάν|Christine de Pisan]] απαντηθεί το πρώτο κείμενο κονσέρβες)<span> </span>: κατηγόρησε το έργο για χυδαίο λεξιλόγιο, για προσβολές προς τη συζυγική κατάσταση, κίνητρα για μια χαλαρή ζωή και σάτιρα κατά των γυναικών.
Gontier Col έγραψε με τη σειρά της [[Κριστίν ντε Πιζάν|Christine de Pisan]], ζητώντας του ένα αντίγραφο αυτού του κειμένου
Εκτός από μια διαμάχη ηθική και θρησκευτική. Η βεντέτα (μεταξύ "ροδόφιλων" και " ροδόφοβων ", σύμφωνα με την ευχάριστη έκφραση) μελετήθηκε από τον Έρικ Χικς, έναν ειδικό στο έργο της [[Κριστίν ντε Πιζάν|Christine de Pisan]].
== Εκδόσεις ==
|
