Φριούλι-Βενέτσια Τζούλια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''Φρίουλι-Βενέτσια Τζούλια''' ([[Ιταλική γλώσσα|ιταλικά:]]''Friuli - Venezia Giulia'' [[Φριουλική γλώσσα|Φριουλάνικα:]] ''Friûl-Vignesie Julie'', [[Σλοβενική γλώσσα|σλοβενικά:]] ''Furlanija-Julijska krajina'', [[Γερμανική γλώσσα|Γερμανικά:]] ''Friaul-Julisch Venetien'') ή '''Φρίουλι-Ιουλιανή Βενετία''' είναι [[Περιφέρεια ειδικού καθεστώτος (Ιταλία)|αυτόνομη περιφέρεια]] της βορειοανατολικής [[Ιταλία]]ς με πληθυσμό 1.232.000 κατοίκους. Συνορεύει στα ανατολικά με την [[Σλοβενία]] , στα βόρεια με την [[Αυστρία]] και στα δυτικά την Ιταλική επαρχία του [[Βένετο]]. Φυσικό άνοιγμα προς τη θάλασσα για πολλές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, η περιοχή διασχίζεται από μεγάλους άξονες μεταφορών. Περιλαμβάνει την ιστορική-γεωγραφική περιοχή του [[Φρίουλι]] και τη γεωγραφική περιοχή του [[Βένετο Τζούλια]] το καθένα με τη δική του ξεχωριστή ιστορία, τις παραδόσεις και την ταυτότητά του. Το ανατολικό τμήμα της είναι γνωστό σαν ''Σλάβια Φρουλιάνα'' δεδομένου ότι επί το πλείστον κατοικείται από Σλοβένους. Πρόεδρος της περιφέρειας είναι η Ντέμπορα Σερρακκιάνι (από την 22 Απριλίου 2013).<ref>[http://www.triesteallnews.it/index.php/cronaca/4290-il-friuli-venezia-giulia-ha-il-suo-nuovo-presidente-e-debora-serracchiani.html Il Friuli Venezia Giulia ha il suo nuovo governatore. È Debora Serracchiani. ]</ref>

Εκτός της πρωτεύουσας [[Τεργέστη]]ς άλλες πόλεις είναι το [[Ούντινε]], το [[Πορντενόνε]], το [[Σατσίλε]], το [[Βιττόριο Βένετο]], το [[Μονφαλκόνε]], η [[Γκορίτσια]], το [[Μπελούνο]] κι άλλες μικρότερες σε πληθυσμό κωμοπόλεις<ref name="Labrakis">Tim Jepson , National Geograrhic Traveler , τουριστικός οδηγός : Ιταλία, έκδοση για την ελληνική γλώσσα : Δημοσιογραφικός οργανισμός Λαμπράκη, Αθήνα 2001, ISBN 960 8162 19 Χ</ref>. Η ψηλότερη κορυφή είναι το [[Όρος Σκιάρα]] (2.563 μ.) , οι μεγαλύτεροι ποταμοί είναι ο [[Ταλιαμέντο]] και ο ''Ινζόνσο'' που εκβάλουν στον [[Κόλπος της Τεργέστης|κόλπο της Τεργέστης]]<ref name="Labrakis"/>.

Στην περιοχή του Φρίουλι-Βενέτσια Τζούλια υπάρχουν διάσπαρτα ερείπια της [[Ρωμαϊκή αυτοκρατορία|ρωμαϊκής περιόδου]] όταν αποτελούσε την επαρχία του Βένετο-Ίστρια. Το [[568]] [[Λομβαρδοί]] που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή την προσαρτούν στο [[Λομβαρδικό δουκάτο]] και η πόλη [[Τσινβιντάλε ντελ Φρίουλι]] (''Cividale del Friuli'') γίνεται πρωτεύουσά του παίρνοντας τα πρωτεία από την [[Ακουιληία]] (''Aquileia''). Από τον 10ο αιώνα στην περιοχή ιδρύονται πολλά μικρά ανεξάρτητα κρατίδια ενώ αργότερα τμήμα της περνά στην [[Αυστροουγγαρία]]. Κατάλοιπο αυτής της εποχής είναι το [[Κάστρο Μιραμάρε]] , εξοχικό θέρετρο-παλάτι του αυστριακού αυτοκράτορα. Το 1420 και το Φρίουλι που ήταν ακόμα ελεύθερο έγινε τμήμα της [[Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας|Ενετικής Δημοκρατίας]] έως το 1797 που πέρασε με συνθήκη στην Αυστροουγγαρία. Την περίοδο αυτή η Τεργέστη αποτέλεσε το μοναδικό λιμάνι της αυτοκρατορίας και γνώρισε μεγάλη άνθηση.

Στον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄παγκόσμιοΑ΄ πόλεμοΠαγκόσμιο Πόλεμο]] η περιοχή έγινε θέρετρο πολλών πολεμικών επιχειρήσεων. Μετά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄παγκόσμιοΒ΄ Παγκόσμιο πόλεμοΠόλεμο]] η περιοχή πέρασε από αγγλο-αμερικάνικη διοίκηση κι αποτέλεσε την [[Ελεύθερη ζώνη της Τεργέστης]], το [[1954]] η περιοχή της Τεργέστης ενσωματώθηκε στην Ιταλία με το [[μνημόνιο του Λονδίνου]] και η υπόλοιπη ελεύθερη ζώνη δόθηκε στην Σλοβενία.

Η οικονομία της περιφέρειας βασίζεται σε μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις , σε εξειδικευμένες καλλιέργειες και σε υψηλής ποιότητας [[Τουρισμός|τουρισμό]]<ref name="Eurostat">[http://circa.europa.eu/irc/dsis/regportraits/info/data/en/itd4_eco.htm Eurostat]</ref>. [[Γεωργία]] και [[κτηνοτροφία]] διατηρούν ουσιαστικό ρόλο στην οικονομία της περιοχής και απασχολούν, το [[2001]] περίπου 95.000 άτομα. Τα υψηλής ποιότητας προϊόντα εξάγονται, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας και της Ευρώπης (φρούτα και λαχανικά, τυρί), αλλά έχουν γίνει γνωστά σε όλο τον κόσμο για την ποιότητά τους (χοιρομέρι και κρασιά, ειδικά λευκά). Αξιοσημείωτη είναι επίσης η παραγωγή [[σόγια]]ς (τρίτη παραγωγός στην Ιταλία με περισσότερα από 37.000 εκτάρια να καλλιεργούνται το 2000) και την παραγωγή ξυλείας στην Κάρνια <ref name="Eurostat"/>.