Κρητική λογοτεχνία της Αναγέννησης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

Τους πρώτους αιώνες της [[Βασίλειο της Κάντια|βενετικής κυριαρχίας]] οι ενδείξεις για πνευματικές ανταλλαγές μεταξύ Κρητών και Βενετών είναι περιορισμένες. Υπάρχουν όμως τεκμήρια ότι οι Κρήτες μελετούσαν την αρχαία ελληνική και βυζαντινή γραμματεία και αντέγραφαν χειρόγραφα. Μετά την [[άλωση της Κωνσταντινούπολης]] από τους Οθωμανούς το [[1453]] αρκετοί λόγιοι που έφυγαν από την πόλη πέρασαν κάποιο διάστημα στην Κρήτη· άλλοι από αυτούς έφυγαν στην συνέχεια για την [[Ιταλία]], όπως ο [[Ιανός Λάσκαρις]] και άλλοι παρέμειναν στο νησί, όπως ο Μιχαήλ Αποστόλης. Αυτοί συνέβαλαν στην συγκρότηση ενός κύκλου λογίων που δίδασκαν και αντέγραφαν ελληνικά κείμενα. Οι πολιτισμικές επαφές διευκολύνθηκαν από την παραμονή Ελλήνων στην Ιταλία: πολλοί Κρήτες σπούδαζαν σε ιταλικές πόλεις, ενώ κρητικής καταγωγής ήταν και δύο σημαντικοί Έλληνες τυπογράφοι στην Ιταλία, ο [[Ζαχαρίας Καλλιέργης]] και ο [[Μάρκος Μουσούρος]], που στα τέλη του 15ου και στις αρχές του 16ου αι. ασχολήθηκαν συστηματικά με την έκδοση ελληνικών δημωδών κειμένων. Η παρουσία στις πόλεις της Κρήτης Ελλήνων που είχαν σπουδάσει στην Ιταλία και Βενετών λογίων οδήγησε στην ανάπτυξη έντονης πνευματικής ζωής, που μαρτυρείται από την ύπαρξη λογοτεχνικών ακαδημιών στο Ρέθυμνο (ακαδημία των ''Vivi'', ιδρύθηκε το [[1562]]), στον Χάνδακα (των ''Stravaganti'', από το [[1591]]) και τα Χανιά (''Sterili'', άγνωστο πότε ιδρύθηκε).<ref>Για την πνευματική κατάσταση και τις λογοτεχνικές επαφές μεταξύ Κρητών και Βενετών βλ. David Holton, «Η Κρητική Αναγέννηση», στο: ''Λογοτεχνία και Κοινωνία στην Κρήτη της Αναγέννησης'', επιμέλεια David Holton, μετάφραση Ναταλία Δεληγιαννάκη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997, σελ. 3-10</ref>

 

== Περίοδος της προετοιμασίας ==