Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Αγία Σοφία''' ή '''Αγια-Σοφιά''' ([[τουρκική γλώσσα|τουρκικά]]: ''Ayasofya'', [[λατινικά]]: ''Sancta Sophia'' ή ''Sancta Sapientia''), γνωστή και ως '''ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας''' ή, απλά, '''η Μεγάλη Εκκλησία''',<ref>O ναός αναφέρεται με αρκετές διαφορετικές ονομασίες και παραλλαγές. Αρχικά αναφερόταν ως «ἡ μεγάλη ἐκκλησία», όπως ίσχυε και με τις μεγάλες εκκλησίες άλλων πόλεων, όπως της [[Αντιόχεια]]ς και της [[Αρχαία Αλεξάνδρεια|Αλεξάνδρεια]]ς. Όπως παραδίδει ο [[Σωκράτης ο Ιστορικός]] στην ''Εκκλησιαστική Ιστορία'' του, ο όρος «Σοφία» χρησιμοποιήθηκε μεταγενέστερα. Άλλοι τύποι που συναντώνται επίσης είναι «Ιερό της Σοφίας», «Αγία Σοφία του Θεού», «μεγάλη εκκλησία της επωνύμου Θεού Σοφίας» και «μέγα του Θεού Λόγου τέμενος». Βλ. {{cite journal|first=Glanville|last=Downey|title=The Name of the Church of St. Sophia in Constantinople|journal=The Harvard Theological Review|volume=52|issue=1|year=1959|pages=37-41}}</ref> είναι ναός που βρίσκεται στην [[Κωνσταντινούπολη]]. Από το 537 (ο ομώνυμος ναός του 360 που είχε ανεγερθεί στο ίδιο σημείο, απαλλοτριώθηκε προς θεμελίωση του υπάρχοντος)<ref name="dio">Χ. Μπούρας, Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (2ος τόμος) - Αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο, το Ισλάμ και την Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα, κεφ. V, σελ. 128, § 2</ref> μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως [[ορθοδοξία|ορθόδοξος]] καθεδρικός [[Ναός (χριστιανισμός)|ναός]] της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία|ρωμαιοκαθολικός]] ναός. Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|άλωση της Κωνσταντινούπολης]] μετατράπηκε σε [[Ισλάμ|ισλαμικό]] [[τζαμί|τέμενος]], ενώ το 1934 μετατράπηκε σε [[μουσείο|μουσειακό]] χώρο (''Ayasofya Müzesi'').

Στο σημείο όπου ανεγέρθηκε η Αγία Σοφία υπήρχε ομώνυμος ναός<ref name="dio">Χ. Μπούρας, Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (2ος τόμος) - Αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο, το Ισλάμ και την Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα, κεφ. V, σελ. 128, § 2</ref> κτισμένος επί [[Κωνσταντίνος Α΄|Κωνσταντίνου Α΄]] και [[Κωνσταντίνος Β΄|Κωνσταντίνου Β΄]], ο οποίος, όμως, κάηκε κατά τη [[Στάση του Νίκα]] (532 μ.Χ.). Ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της [[βυζαντινή τέχνη|βυζαντινής ναοδομίας]], όντας πρωτοποριακού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής συνθέσεως, και υπήρξε σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο. Το παρόν κτήριο ξεκίνησε να ανεγείρεται το 532 και εγκαινιάσθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 537<ref name="dio">Χ. Μπούρας, Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (2ος τόμος) - Αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο, το Ισλάμ και την Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα, κεφ. V, σελ. 128, § 2</ref>, επί βασιλείας του [[Ιουστινιανός Α΄|Ιουστινιανού Α΄]], από τους μηχανικούς [[Ανθέμιος ο Τραλλιανός|Ανθέμιο]] από τις [[Σελεύκεια Καρίας|Τράλλεις]] (σημ. Αϊδίνιο) και [[Ισίδωρος ο Μιλήσιος|Ισίδωρο]] από τη [[Μίλητος|Μίλητο]]. Στο ίδιο σημείο, επί του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης και σε κοντινή απόσταση από το [[Μέγα Παλάτιον]] και τον [[Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης|Ιππόδρομο]] της πόλης, είχαν χτιστεί παλαιότερα δύο ακόμα ναοί που καταστράφηκαν, επίσης, από πυρκαγιά.

Ο ναός είναι κτισμένος σε αρχιτεκτονικό ρυθμό [[Τρουλαία Βασιλική|βασιλικής με τρούλο]]. Ο κυρίως χώρος του κτίσματος έχει σχήμα περίπου [[Κύβος (στερεό)|κύβου]]. Τέσσερις τεράστιοι πεσσοί, (κτιστοί τετράγωνοι στύλοι), που απέχουν μεταξύ τους ο ένας από τον άλλο 30 μ., στηρίζουν τα τέσσερα μεγάλα τόξα πάνω στα οποία εδράζεται ο [[τρούλος]], με διάμετρο 31 [[μέτρο|μέτρων]]. Ο τρούλος δίνει την εντύπωση ότι αιωρείται εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται γύρω στη βάση του. Περιβάλλεται(ο απόσύγχρονος δύοιστορικός αυλέςΠροκόπιος την βόρεια και την δυτική καλούμενη καιλέει: αίθριο''..Στο κτίσιμο της Αγιά Σόφιας εργάστηκαν περίπου 600 άτομα.Εσωτερικάδίνει οτην Ναόςεντύπωση διαιρείταιότι απόείναι δύοένα κιονοστοιχίεςκομμάτι εξαρτώμενεςουρανού απόπου τουςκρέμεται πεσσούς σεστη τρία μέρηγη...'').