Βουλγαρία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ορθογραφία
Γραμμή 182:
==Οικονομία==
[[File:Economic Growth in Bulgaria.gif|thumb|Ποσοστά οικονομικής ανάπτυξης (πράσινο και κόκκινο) και ανεργίας (μπλε)]]
Η Βουλγαρία έχει μια αναδυόμενη οικονομία της αγοράς στην ανώτερη μεσαία σειρά εισοδήματος, όπου ο ιδιωτικός τομέας παράγει το 80 % του ΑΕΠ. Από κυρίως αγροτική χώρα, με κατ' εξοχήν αγροτικό πληθυσμού το 1948, τη δεκαετία του 1980 η Βουλγαρία είχε μετατραπεί σε μια βιομηχανική οικονομία με την επιστημονική και τεχνολογική έρευνα στην κορυφή των προτεραιοτήτων των δαπανών του προϋπολογισμού της. Η απώλεια των αγορών της [[Κομεκόν|ΚΟΜΕΚΟΝ]] το 1990 και η «θεραπεία σοκ» που ακολούθησε τουσυστήματοςτου συστήματος της σχεδιαζόμενης οικονομίας προκάλεσε απότομη μείωση της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής και τελικά ακολούθησε μια οικονομική κατάρρευση το 1997. Η οικονομία ανέκαμψε σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ταχείας ανάπτυξης μετά από αρκετά χρόνια, αλλά ο μέσος μισθός παραμένει από τους χαμηλότερους στην ΕΕ σε 952 λέβα (€ 488) το Μάρτιο του 2016. Περισσότερο από το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού απασχολείται με τον [[Κατώτατος μισθός|κατώτατο μισθό]] του € 1 ανά ώρα. Οι μισθοί, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν μόνο το ήμισυ του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών, λόγω της σημαντικής παραοικονομίας που ανέρχεται σε περίπου 32 % του ΑΕΠ. Το Βουλγαρικό κατά κεφαλή [[Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν|ΑΕΠ]] σε [[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμη|ΜΑΔ]] ήταν 47 % του μέσου όρου της ΕΕ το 2014, σύμφωνα με στοιχεία της [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Eurostat]], ενώ το κόστος ζωής ήταν 48 % του μέσου όρου. Νόμισμα είναι το λέβα, που είναι συνδεδεμένο με το ευρώ σε ποσοστό 1,95583 λέβα για 1 ευρώ. Η Βουλγαρία δεν αποτελεί μέρος της [[Ευρωζώνη]]ς και έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της να υιοθετήσει το ευρώ.
 
Οι οικονομικοί δείκτες έχουν επιδεινωθεί εν μέσω της οικονομικής κρίσης του 2007-2008. Μετά από πολλά συναπτά έτη υψηλής ανάπτυξης, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε 5,5 % το 2009 και η ανεργία παραμένει πάνω από 12 %. Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε 10 %, των ορυχείων κατά 31 %, και η παραγωγή σιδήρου και άλλων μετάλλων σημείωσε πτώση 60 %. Η θετική ανάπτυξη αποκαταστάθηκε το 2010, αν και οι επενδύσεις και η κατανάλωση συνεχίζουν να μειώνονται σταθερά λόγω της αύξησης της ανεργίας. Την ίδια χρονιά το ενδοεταιρικό χρέος ξεπέρασε τα 51 δισεκατομμύρια €, που σημαίνει ότι το 60 % του συνόλου των βουλγαρικών εταιρειών ήταν αμοιβαία χρεωμένες. Το 2012 είχε αυξηθεί σε 83 δισεκατομμύρια € ή 227 % του ΑΕΠ. Η κυβέρνηση εφάρμοσε αυστηρά μέτρα λιτότητας με την ενθάρρυνση της ΕΕ και του ΔΝΤ με κάποια θετικά δημοσιονομικά αποτελέσματα, αλλά οι κοινωνικές συνέπειες των μέτρων αυτών ήταν «καταστροφικές», σύμφωνα με τη Διεθνή Συνομοσπονδία Συνδικάτων. Η [[διαφθορά]] παραμένει ένα άλλο εμπόδιο για την οικονομική ανάπτυξη. Η Βουλγαρία είναι ένα από τις πιο διεφθαρμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατατάσσεται 75η στο [[Δείκτης Αντίληψης για τη Διαφθορά]]. Η ανεπαρκής επιβολή του νόμου και η συνολικά χαμηλή ποιότητα της δημόσιας διοίκησης παραμένουν προκλήσεις για την πάταξη της διαφθοράς. Ωστόσο η καταπολέμηση της διαφθοράς έχει γίνει το επίκεντρο της κυβέρνησης, λόγω της προσχώρησης στην ΕΕ, και αρκετά προγράμματα κατά της διαφθοράς έχουν αναληφθεί από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες.
[[File:Bulgaria export partners.png|thumb|Η Βουλγαρία (πορτοκαλί) και οι μεγαλύτερους εξαγωγικοί της εταίροι ως προς το μερίδιο των συνολικών εξαγωγών]]
Η οικονομική δραστηριότητα ενισχύεται από ταυςτους χαμηλότερους προσωπικώούςπροσωπικούς και εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές εισοδήματος στην ΕΕ και από το δεύτερο χαμηλότερο [[δημόσιο χρέος]] όλων των κρατών μελών, 16,5 % του ΑΕΠ το 2012. Το 2013 το ΑΕΠ ([[Αξία σε μονάδες αγοραστικής δύναμης|ΜΑΔ]]) υπολογίζεται σε 119,6 δισ. $, με κατά κεφαλή $ 16.518. Η Σόφια και η γύρω της Νοτιοδυτική Περιοχή είναι η πιο ανεπτυγμένη της χώρας με κατά κεφαλή (ΜΑΔ) ΑΕΠ $ 27.282 το 2011. Η Βουλγαρία είναι καθαρός αποδέκτης κονδυλίων από την ΕΕ. Το απόλυτο ποσό των ληφθέντων κεφαλαίων ήταν 589 εκατομ. € το 2009.
 
Το εργατικό δυναμικό είναι 2.450.000 άτομα, εκ των οποίων 7,1 % απασχολούνται στη γεωργία, 35,2 στη βιομηχανία και 57,7 στον τομέα των υπηρεσιών. Η εξόρυξη μετάλλων και ορυκτών, η παραγωγή [[Χημική βιομηχανία|χημικών προϊόντων]], μηχανημάτων και εξαρτημάτων οχημάτων, η διύλιση πετρελαίου και η χαλυβουργία είναι μεταξύ των σημαντικότερων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Η Εξόρυξη και οι συναφείς κλάδοι απασχολούν συνολικά 120.000 άτομα και παράγουν περίπου 5 % του ΑΕΠ της χώρας. Η Βουλγαρία είναι η έκτη μεγαλύτερη παραγωγός άνθρακα στην Ευρώπη. Τα τοπικά κοιτάσματα άνθρακα, σιδήρου, χαλκού και μολύβδου είναι ζωτικής σημασίας για τους τομείς της μεταποίησης και της ενέργειας. Σχεδόν όλες οι μεγαλύτερες εξαγωγές της Βουλγαρίας είναι βιομηχανικά αγαθά, όπως προϊόντα πετρελαίου, χαλκού και φαρμακευτικά προϊόντα. Η Βουλγαρία είναι επίσης ένας καθαρός εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, των οποίων τα δύο τρίτα πάνε σε χώρες του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|ΟΟΣΑ]]. Είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμια παραγωγός αιθέριων έλαιων αρωματοποιίας, όπως [[λεβάντα]]ς και [[Τριανταφυλλιά|ροδέλαιου]]. Η γεωργία έχει μειωθεί σημαντικά κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η παραγωγή το 2008 ανήλθε σε μόνο 66 % εκείνης του 1999-2001, ενώ οι αποδόσεις των σιτηρών και των λαχανικών έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 40 % από το 1990. Από τους τομείς των υπηρεσιών ο τουρισμός συμβάλλει περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια η Βουλγαρία έχει αναδειχθεί ως ταξιδιωτικός προορισμός με τα φθηνά θέρετρα και τις παραλίες της, έξω από την εμβέλεια της τουριστικής βιομηχανίας. Ο Lonely Planet την κατέταξε μεταξύ των κορυφαίων 10 προορισμών του για το 2011. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες είναι Ρουμάνοι, Τόυρκοι, Ελληνες και Γερμανοί. Η πρωτεύουσα [[Σόφια]], η μεσαιωνική πρωτεύουσα [[Βελίκο Τίρνοβο]], τα παραθαλάσσια θέρετρα Χρυσή Αμμος και Ακτή του Ηλιου και τα χειμερινά θέρετρα [[Μπάνσκο]], [[Παμπόροβο]] και Μπόροβετς είναι μερικές από τις περιοχές που περισσότερο επισκέπτονται οι τουρίστες.