Χάνσελ και Γκρέτελ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
{{DISPLAYTITLE:''
{{Πληροφορίες βιβλίου}}
[[Αρχείο:Hänsel und Gretel2.jpg|thumb|right|250px|Η μάγισσα καλωσορίζει τα δύο παιδάκια.]]▼
Το '''Χάνσελ και Γκρέτελ''' ({{lang-de|''Hänsel und Gretel''}}) είναι ένα δημοφιλές παραμύθι γερμανικής προέλευσης, που δημοσιεύτηκε αρχικά από τους [[Αδελφοί Γκριμ|αδελφούς Γκριμ]] το [[1812]]. Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ είναι δύο αδέλφια, που γίνονται αντικείμενο απαγωγής από μια [[Κανιβαλισμός|κανίβαλη]] μάγισσα που ζει στο δάσος, σε ένα σπίτι κατασκευασμένο από τούρτα, γλυκίσματα και πολλές άλλες λιχουδιές που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Τα δύο παιδιά δραπετεύουν λόγω του ότι υπερέχουν σε εξυπνάδα. Το παραμύθι έχει αναπαρασταθεί σε διάφορα μέσα, με πιο γνωστή την όπερα ''Hänsel und Gretel'' (1893) του [[Ένγκελμπερτ Χούμπερντινκ]]. Στο σύστημα κατάταξης παραμυθιών Άαρνε-Τόμσον, το "Χάνσελ και Γκρέτελ" κατατάχθηκε στη Θέση 327.
== Πλοκή ==
▲[[Αρχείο:Hänsel und Gretel2.jpg|thumb|right|250px|
Η ιστορία λαμβάνει χώρα στη μεσαιωνική [[Γερμανία]]. Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ είναι τα παιδιά ενός φτωχού ξυλοκόπου. Με το ξέσπασμα ενός λιμού, η γυναίκα του ξυλοκόπου αποφασίζει να πάει τα παιδιά στο δάσος και να τα εγκαταλείψει, για να φροντίσουν μόνα τους τον εαυτό τους, ούτως ώστε εκείνη και ο σύζυγός της να μην πεθάνουν της πείνας. Ο ξυλοκόπος αρχικά αντιτίθεται, αλλά εν τέλει συναινεί διστακτικά στο σχέδιο της συζύγου του. Δε γνώριζαν όμως ότι στην κρεβατοκάμαρα των παιδιών, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ τους άκουσαν. Όταν οι γονείς πέφτουν για ύπνο, ο Χάνσελ ξεγλιστρά έξω στο σπίτι και συγκεντρώνει όσα περισσότερα λευκά [[Βότσαλο|βότσαλα]] μπορεί, έπειτα επιστρέφει στο δωμάτιό του, καθησυχάζοντας την Γκρέτελ ότι ο Θεός δε θα τους εγκαταλείψει.
Την επόμενη μέρα, η οικογένεια κάνει βόλτα μέσα στο δάσος και ο Χάνσελ φτιάχνει ένα μονοπάτι από λευκά βότσαλα. Αφού οι γονείς τους τους παρατήσουν, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ ακολουθούν το μονοπάτι για να γυρίσουν στο σπίτι. Όταν η μητέρα τους τους βλέπει, εξαγριώνεται και τους κλειδώνει στο σπίτι. Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ δεν μπορούν να δραπετεύσουν ή απλώς να συλλέξουν βότσαλα.
Το επόμενο πρωί η οικογένεια ταξιδεύει στο δάσος. Ο Χάνσελ παίρνει μια φέτα ψωμί και αφήνει ένα μονοπάτι ψίχουλα, για να επιστρέψουν σπίτι. Πάντως, αφού τους παρατήσουν άλλη μία φορά, τα παιδιά διαπιστώνουν ότι τα πουλιά έφαγαν τα ψίχουλα και ότι χάθηκαν μέσα στο δάσος. Μετά από μέρες περιπλάνησης, ακολουθούν ένα όμορφο λευκό πουλί σε ένα ξέφωτο στο δάσος, και ανακαλύπτουν ένα μεγάλο εξοχικό σπίτι χτισμένο από μελόψωμο, τούρτες, γλυκά και με παράθυρα από ζάχαρη. Πεινασμένα και κουρασμένα, τα παιδιά ξεκινούν να τρώνε τη σκεπή του σπιτιού, όταν ανοίγει η πόρτα και ξεπροβάλλει μια αποκρουστική παλιόγρια και δελεάζει τα παιδιά να μπουν μέσα στο σπίτι, με την υπόσχεση ότι θα τους προσφέρει μαλακά κρεβάτια, γευστικό φαγητό και καυτό μπάνιο. Μπαίνουν μέσα, χωρίς να έχουν την επίγνωση ότι η οικοδέσποινά τους είναι μια αιμοδιψής μάγισσα που παρασύρει παιδιά, για να τα μαγειρέψει και να τα φάει.
Το επόμενο πρωί, η μάγισσα καθαρίζει το κελί στην αυλή από το προηγούμενο θύμα της. Έπειτα ρίχνει το Χάνσελ μέσα στο κελάρι και αναγκάζει την Γκρέτελ να γίνει η σκλάβα της. Η μάγισσα ταΐζει συνεχώς το Χάνσελ για να παχύνει. Ο Χάνσελ το συνειδητοποιεί και χρησιμοποιεί την τάση της μάγισσας προς όφελός του. Κάθε φορά η μάγισσα ελέγχει το πόσο πάχυνε ο Χάνσελ, βλέποντας το δάχτυλό του, εκείνος της βγάζει ένα κόκκαλο που βρήκε στο κελάρι. Λόγω της τυφλότητας της μάγισσας, ξεγελιέται σκεπτόμενη ότι ο Χάνσελ είναι πολύ αδύνατος για να φαγωθεί. Μετά από εβδομάδες με το ίδιο αποτέλεσμα, η μάγισσα γίνεται όλο και πιο ανυπόμονη και αποφασίζει να φάει τον Χάνσελ ούτως η άλλως.
{{Commonscat|Hansel and Gretel}}▼
Την επόμενη μέρα, η μάγισσα προετοιμάζει το φούρνο για το Χάνσελ, αλλά αποφασίζει ότι είναι αρκετά πεινασμένη για να φάει και τη Γκρέτελ. Πείθει την Γκρέτελ να σκύψει μπροστά στον ανοιχτό φούρνο, για να δει αν η φωτιά είναι αρκετά καυτή. Η Γκρέτελ, αισθανόμενη την πρόθεση της μάγισσας, παριστάνει ότι δεν καταλαβαίνει τι εννοεί. Εξοργισμένη, η μάγισσα επιδεικνύει, και η Γκρέτελ τη σπρώχνει μέσα στο φούρνο. Αμπαρώνει την πόρτα, αφήνοντας "το ανίερο πλάσμα να καεί στις στάχτες", ουρλιάζοντας από τον πόνο μέχρις ότου πεθαίνει. Η Γκρέτελ ελευθερώνει το Χάνσελ από το κλουβί και οι δυο τους ανακαλύπτουν ένα βάζο γεμάτο θησαυρούς και πολύτιμους λίθους. Βάζουν τα πετράδια μέσα στα ρούχα τους και παίρνουν το δρόμο του γυρισμού.
Μια πάπια τα μεταφέρει απέναντι από μια έκταση νερού και στο σπίτι βρίσκουν μόνο τον πατέρα τους που τους αποκαλύπτει ότι η μητέρα τους πέθανε από άγνωστα αίτια. Ο πατέρας τους περνούσε όλες του τις μέρες θρηνώντας για την απώλεια των παιδιών του και χαίρεται όταν τα βλέπει σώα και αβλαβή. Με τον πλούτο της μάγισσας, ζουν όλοι μαζί ευτυχισμένοι.
== Ιστορικό και Ανάλυση ==
[[Κατηγορία:Παραμύθια|Χαινσελ και Γκρετελ]]▼
[[File:Hosemann-4.jpg|thumb|275px|Εικονογράφηση από τον Τέοντορ Χόζεμαν]]
Οι Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ άκουσαν το "Χάνσελ και Γκρέτελ" από τη φίλη του Βίλχελμ (και μέλλουσα σύζυγος) Ντόρτσεν Βιλτ<ref
name="Opie237"/> και το δημοσίευσαν στο βιβλίο τους το 1812.{{sfnp|Tatar|2002|p=44|ps=}} Στην εκδοχή των Γκριμ, η σύζυγος του ξυλοκόπου είναι η βιολογική μητέρα των παιδιών και η υπαιτιότητα για την εγκατάλειψή τους μοιράζεται εξίσου και σε εκείνη και στον ξυλοκόπο. Σε επόμενες εκδοχές, έγιναν κάποιες μικρές αλλαγές: η σύζυγος έγινε η μητριά των παιδιών, ο ξυλοκόπος είναι αυτός που προτείνει το σχέδιο να παρατήσουν τα παιδιά και γίνονται θρησκευτικές αναφορές. Η σειρά όπου ο κύκνος τα βοηθάει να διασχίσουν το ποτάμι αποτελεί ακόμη μια προσθήκη στις επόμενες εκδοχές. Άλλη αλλαγή ήταν ότι κάποιες εκδοχές ισχυρίστηκαν ότι η μητέρα πέθανε από άγνωστα αίτια, εγκατέλειψε την οικογένεια, ή έμεινε με το σύζυγό της μέχρι το τέλος της ιστορίας.{{sfnp|Tatar|2002|p=45|ps=}}
Το παραμύθι ενδεχομένως να προέρχεται από τη μεσαιωνική περίοδο του Μεγάλου Λιμού (1315-1321),{{sfnp|Raedisch|2013|p=180|ps=}} που προκάλεσε απελπισμένους ανθρώπους να παρατήσουν τα παιδιά τους, για να φροντίσουν τον εαυτό τους, ή ακόμη να βρουν καταφύγιο στον κανιβαλισμό.
Οι λαογράφοι Αϊόνα και Πίτερ Όπι υποδεικνύουν στο βιβλίο '''The Classic Fairy Tales''' (1974) ότι το "Χάνσελ και Γκρέτελ" ανήκει σε μία ομάδα ευρωπαϊκών παραμυθιών, κυρίως γνωστά στα Βαλκάνια, όπου παιδιά ξεγελούν αγριάνθρωπους μέσα στην ίδια τους την παγίδα. Το παραμύθι φέρει ομοιότητες στο πρώτο μισό του [[Σαρλ Περώ]] ''[[Ο Κοντορεβιθούλης]]'' (1697) και της Μαντάμ Ντολνόι ''Finette Cendron'' (1721). Η σημείωση των Όπι είναι ότι και στα δύο παραμύθια εγκαταλείπονται παιδιά, για να βρουν το δρόμο της επιστροφής ακολουθώντας ένα φτιαχτό μονοπάτι. Στο ''Finette Cendron'', οι Όπι παρατηρούν ότι η ηρωίδα καίει ένα γίγαντα βάζοντάς τον στο φούρνο, με παρόμοιο τρόπο όπως την εξουδετέρωση της μάγισσας από την Γκρέτελ, και τονίζουν ότι το κόλπο του Χάνσελ με το κόκκαλο παρουσιάζεται και σε ένα σουηδικό παραμύθι, αλλά αντί για κόκκαλο είναι κλαδί. Ένα σπίτι φτιαγμένο από γλυκίσματα βρέθηκε σε ένα χειρόγραφο του 14ου αιώνα.<ref name="Opie237">{{harvnb|Opie|Opie|1974|p=237}}</ref>
Το γεγονός ότι η μητέρα ή μητριά πεθαίνει όταν τα παιδιά σκότωσαν τη μάγισσα, έκανε να θεωρήσουν πολλοί σχολιαστές ότι η μητέρα ή μητριά και η μάγισσα είναι μεταφορικά η ίδια γυναίκα.<ref name="Max64">{{harvnb|Lüthi|1970|p=64}}</ref>
Στο ρωσικό παραμύθι ''Η όμορφη Βασιλική'', η μητριά παρομοίως στέλνει τη μισητή της θετή κόρη μέσα στο δάσος, για να δανειστεί έναν αναπτήρα από την αδελφή της, που αποδεικνύεται ότι είναι η [[Μπάμπα Γιάγκα|Μπάμπα Γιαγκά]], επίσης κανίβαλη μάγισσα. Εκτός από την επισήμανση της απειλής των παιδιών (όπως επίσης και της εξυπνάδας τους), τα παραμύθια έχουν κοινή ενασχόληση με το φαγητό και με το βλάψιμο των παιδιών: η μητέρα ή μητριά θέλει να αποφύγει την πείνα, ενώ η μάγισσα δελεάζει τα παιδιά να φάνε το σπίτι της από γλυκά, για να τα φάει μετά εκείνη.<ref name="Tatar54">{{harvnb|Tatar|2002|p=54}}</ref> Άλλο ένα παραμύθι αυτού του τύπου είναι το γαλλικό ''The Lost Children''.<ref name="Delarue">{{harvnb|Delarue|1956|p=365}}</ref> Οι Αδελφοί Γκριμ αναγνώρισαν τα ''Finette Cendron'' και ''Ο Κοντορεβιθούλης'' ως παράλληλες ιστορίες.<ref name="Tatar72">{{harvnb|Tatar|2002|p=72}}</ref>
== Πολιτιστική σημασία ==
Το μονοπάτι από ψίχουλα (breadcrumbs) του Χάνσελ και της Γκρέτελ ενέπνευσε το εργαλείο πλοήγησης "breadcrumbs" που επιτρέπει στους χρήστες να διατηρήσουν τα ίχνη της τοποθεσίας τους μέσα από προγράμματα και ντοκουμέντα.<ref name="Mark Levene">{{cite book|title=An Introduction to Search Engines and Web Navigation|publisher=Wiley|isbn=978-0470526842|url=https://books.google.com.pk/books?id=mDI72_9-bw0C&pg=PA221|author=Mark Levene|edition=2nd|page=221|date=18 October 2010|accessdate=June 24, 2016}}</ref> Η όπερα ''Hänsel und Gretel'' του Ένγκελμπερτ Χούμπερντινκ είναι μία από τις καταξιωμένες όπερες, και θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές γερμανικές όπερες.<ref name=putnam>{{cite book| last = Upton| first = George Putnam| title = The Standard Operas| year = 1897| url = https://books.google.com/books?jtp=125&id=uabcxCxcQf8C| format = Google book| accessdate = 15 October 2007| edition = 12th| publisher = McClurg| location = Chicago| isbn = 1-60303-367-X| pages = 125–129}}</ref>
== Παραπομπές ==
{{reflist}}
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{Commons category|Hansel and Gretel}}
* [http://www.gutenberg.org/files/2591/2591-h/2591-h.htm#2H_4_0020 Project Gutenberg e-text]
* [http://www.surlalunefairytales.com/hanselgretel/index.html SurLaLune Fairy Tale Pages: The Annotated Hansel and Gretel]
* [http://www.dbskeptic.com/2008/10/27/original-versions-of-classic-fairy-tales/ Original versions and psychological analysis of classic fairy tales, including Hansel and Gretel]
* [http://www.hanselandgretel.ca The Story of Hansel and Gretel]
* [http://bookses.com/b?id=537bbc7b5222de07410000c4 Collaboratively illustrated story] on [http://bookses.com Project Bookses]
*[http://www.fairytalechannel.com/2009/09/fairy-tale-about-food-or-lack-of-it.html A translation of the Grimm's Fairy Tale Hansel and Gretel]
[[Κατηγορία:Κανιβαλισμός στη μυθοπλασία]]
| |||