Αρχαία Αθήνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 11:
}}
Η '''αρχαία Αθήνα''' (''Αθήναι'' στην [[Αττική διάλεκτος|αττική διάλεκτο]]) ήταν [[πόλις|πόλη-κράτος]] της αρχαίας Ελλάδας και μία από τις σημαντικότερες πόλεις του αρχαίου κόσμου γενικότερα. Τα όρια της περιλάμβαναν το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής [[Αττική|Αττικής]]. Οι Αθηναίοι πέρα από την Αττική κυριαρχούσαν μέσω του ισχυρού τους στόλου σε έναν μεγάλο αριθμό ιωνικών αποικιών στα νησιά του Αιγαίου και στα παράλια της Μικράς Ασίας. Η Αττική άλλωστε αποτελούσε και τη μητρόπολη των περισσότερων ιωνικών αποικιών. Οι Αθηναίοι συνόρευαν βόρεια με τους [[Βοιωτοί|Βοιωτούς]] και δυτικά με τους [[Μεγαρείς]], με τους οποίους βρίσκονταν συχνά σε σύγκρουση. Η αρχαία Αθήνα πρωταγωνίστησε στους [[Περσικοί πόλεμοι|Περσικούς πολέμους]], ηγήθηκε της [[Δηλιακή Συμμαχία|συμμαχίας της Δήλου]], καθώς και της μιας από τις δύο συμμαχίες οι οποίες συγκρούστηκαν κατά τον [[Πελοποννησιακός πόλεμος|Πελοποννησιακό πόλεμο]].
== Καταγωγή ==
Γραμμή 72:
Στον στρατιωτικό τομέα το 459 π.Χ. η Αθήνα εξασφάλισε τη συμμαχία των [[Μεγαρείς|Μεγάρων]] και απέκτησε πρόσβαση στον Κορινθιακό<ref>[[s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου (μετάφραση Βενιζέλου)/Α#Ανάδειξις των Αθηνών εις μεγάλην δύναμην (479-432πΧ)|Θουκυδίδης,Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, 1.103]]</ref>. Την περίοδο αυτή άρχισαν να οικοδομούνται και τα [[Μακρά Τείχη]]. Η ανάπτυξη της Αθήνας και προς τον [[Κορινθιακός κόλπος|Κορινθιακό κόλπο]] ανησύχησε την [[αρχαία Κόρινθος|Κόρινθο]] η οποία εξασφαλίζοντας τη συμμαχία της [[Αίγινα]]ς, ανέλαβε πολεμικές επιχειρήσεις κατά των Αθηναίων. Το 458 οι δύο αντίπαλες δυνάμεις συγκρούστηκαν στην πόλη [[Αλιείς (αρχαία πόλη)|Αλιείς]] της νότιας Αργολίδας με τους Κορίνθιους και τους [[Αίγινα|Αιγινίτες]] να υπερτερούν. Λίγο μετά όμως οι Αθηναίοι πολιόρκησαν την Αίγινα και την κατέλαβαν υποχρεώνοντάς την να ενταχθεί στη Δηλιακή συμμαχία. Την επόμενη χρονιά (457 π.Χ.) ανέλαβε δράση εναντίον της Αθήνας και η [[αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]] η οποία κατάφερε να συμμαχήσει με τους [[Βοιωτοί|Βοιωτούς]]. Τότε ξεκίνησε μία πολυετής διαμάχη μεταξύ των Αθηναίων και των Σπαρτιατών που αναφέρεται συχνά ως [[πρώτος Πελοποννησιακός πόλεμος]]. Την πρώτη χρονιά οι δύο αντίπαλοι συνασπισμοί συγκρούστηκαν στην [[Τανάγρα]] με τους Πελοποννήσιους και τους Βοιωτούς να επικρατούν των Αθηναίων αλλά λίγες μέρες μετά οι Αθηναίοι με αρχηγό τον [[Μυρωνίδης|Μυρωνίδη]] νικούν τους αντιπάλους τους στα [[Οινόφυτα]]<ref>[[s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου (μετάφραση Βενιζέλου)/Α#Ανάδειξις των Αθηνών εις μεγάλην δύναμην (479-432πΧ)|Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, 1.107-1.108]]</ref>. Με τη νίκη των Αθηναίων στη [[μάχη των Οινοφύτων]] η Βοιωτία πέρασε προσωρινά στον έλεγχό τους. Στη συνέχεια η Αθήνα προχώρησε σε επιθετικές κινήσεις κατά της Σπάρτης. Με αρχηγό του στόλου τον [[Τολμίδης|Τολμίδη]] και στη συνέχεια τον ίδιο τον Περικλή, οι Αθηναίοι κατέστρεψαν το Γύθειο και εξασφάλισαν τη συμμαχία της [[Ζάκυνθος|Ζακύνθου]], της [[Κεφαλονιά]]ς και της [[Ακαρνανία]]ς. Οι Αθηναίοι την περίοδο αυτή πραγματοποιούσαν και μία δεύτερη επιχείρηση στην Αίγυπτο βοηθώντας τον τοπικό άρχοντα που είχε επαναστατήσει κατά τον Περσών. Η επιχείρηση απέτυχε προκαλώντας στους Αθηναίους οικονομικές και στρατιωτικές απώλειες. Το γεγονός αυτό τους ανάγκασε να τερματίσουν τις επιχειρήσεις κατά της Σπάρτης κηρύσσοντας ανακωχή. Παράλληλα έκλεισαν ειρήνη με τους Πέρσες, γνωστή ως [[Καλλίειος ειρήνη]] από το όνομα του Αθηναίου διαπραγματευτή.
Το 447 π.Χ. οι [[αρχαία Θήβα|Θηβαίοι]] έδιωξαν
Την περίοδο μετά την τριακονταετή ειρήνη η Αθήνα έφτασε στη μέγιστη ακμή της. Ίδρυσε τις αποικίες [[Θούριοι]] (444 π.Χ.) στη Μεγάλη Ελλάδα και [[Αμφίπολη]] (437 π.Χ.) στη Μακεδονία, ενώ παράλληλα σύναψε συμμαχία με το [[Ρήγιο]], και τους [[Λεοντίνοι|Λεοντίνους]] στη μεγάλη Ελλάδα και Σικελία. Η ανάπτυξη της Αθήνας στη δύση την οδήγησε πάλι σε έντονη αντιπαλότητα με την Κόρινθο. Η έχθρα προς τους Κορίνθιους και τους στενούς συμμάχους τους Μεγαρείς οδήγησε στην εφαρμογή του [[Μεγαρικό ψήφισμα|Μεγαρικού Ψηφίσματος]] με το οποίο απαγορευόταν στους Μεγαρείς να χρησιμοποιούν τα λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας. Ένα χρόνο μετά οι Αθηναίοι ενίσχυσαν την Κέρκυρα στον πόλεμο που διεξήγαγε κατά της Κορίνθου. Οι Κορίνθιοι τότε υποκίνησαν την πρώην αποικία τους Ποτίδαια να επαναστατήσει και να αποστατήσει από τη Δηλιακή συμμαχία. Οι Αθηναίοι λίγο μετά απέστειλαν στρατό για την καταστολή της επανάσταση γεγονός που πυροδότησε τον Πελοποννησιακό πόλεμο.
Γραμμή 91:
Μετά την παράδοση της Αθήνας η Σπάρτη επέβαλε στην πόλη ολιγαρχικό πολίτευμα. Την εξουσία ανέλαβαν τριάντα ολιγαρχικοί γνωστοί ως [[Τριάκοντα Τύραννοι]]. Οι δέκα από αυτούς άνηκαν στην ολιγαρχική παράταξη του [[Κριτίας|Κριτία]] και άλλοι δέκα στην ολιγαρχική παράταξη του [[Θηραμένης|Θηραμένη]]. Κατά την περίοδο αυτή επικράτησε κλίμα τρομοκρατίας στην Αθήνα και πολλοί πολίτες εκτελέστηκαν. Οι μετριοπαθείς ολιγαρχικοί αντέδρασαν με αποτέλεσμα να εκτελεστεί ο εκπρόσωπός τους Θηραμένης. Τελικά το σκληρό καθεστώς των τριάντα τυράννων κατέλυσε ο [[Θρασύβουλος]], έναν χρόνο μετά (403 π.Χ) ο οποίος με 70 συντρόφους κατέλαβε το φρούριο της Φυλής και στη συνέχεια με την υποστήριξη περισσότερων Αθηναίων δημοκρατικών κατέλαβε τον Πειραιά. Οι ολιγαρχικοί συγκρούστηκαν με τους δημοκρατικούς στον Πειραιά όπου ηττήθηκαν. Στη σύγκρουση αυτή σκοτώθηκε και ο Κριτίας. Οι ολιγαρχικοί τότε κατέφυγαν στην Ελευσίνα όπου παρέμειναν μέχρι να τους χορηγηθεί άσυλο από το νέο καθεστώς της Αθήνας.
Τα επόμενα χρόνια οι Αθηναίοι συμμάχησαν με τους [[Βοιωτοί|Βοιωτούς]] εκμεταλλευόμενοι την αλλαγή στάσης των τελευταίων εναντίον της [[αρχαία Σπάρτη|Σπάρτης]]. Το 395 π.Χ. η Σπάρτη με αφορμή την επέμβαση των Βοιωτών
[[Αρχείο:362BCThebanHegemony.png|right|thumb|250px|Η Ελλάδα την περίοδο της Θηβαϊκής ηγεμονίας]]
Το 378 π.Χ. η Αθήνα ίδρυσε τη [[Δεύτερη Αθηναϊκή συμμαχία]] με στόχο να αποτρέψει τον Σπαρτιατικό επεκτατισμό προς τα νησιά του Αιγαίου. Στη συμμαχία προσχώρησαν τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου, η [[Εύβοια]], το [[Κοινό της Χαλκιδικής]], οι πόλεις των νότιων παραλίων της Θράκης και αργότερα τα νησιά του Ιονίου εκτός από τη Ζάκυνθο. Το 371 π.Χ. η Αθήνα ανησυχώντας για την ενδυνάμωση της Θήβας έκλεισε ειρήνη με τη Σπάρτη. Οι Θηβαίοι μετά την επικράτησή τους στη [[μάχη των Λεύκτρων]] το 371 π.Χ. κυριάρχησαν στον ελλαδικό χώρο το επόμενο διάστημα. Τελικά συγκρούστηκαν με τους αντιπάλους τους στη Μαντίνεια με τους Αθηναίους να πολεμούν στο πλευρό των Σπαρτιατών. Η [[Μάχη της Μαντινείας (362 π.Χ.)|μάχη της Μαντίνειας]] δεν ανέδειξε νικητή αλλά οδήγησε σε συνθήκη ειρήνης μεταξύ των αντίπαλων πλευρών. Η Αθήνα στο μεταξύ προσπαθούσε να διατηρήσει τη συνοχή της δεύτερης Αθηναϊκής συμμαχίας που αντιμετώπιζε συνεχείς απόπειρες πόλεων για αποστασία. Με κύριους επικεφαλής του στόλου τον Ιφικράτη, τον Χαβρία, τον [[Τιμόθεος (στρατηγός)|Τιμόθεο]] και τον [[Χάρης|Χάρη]] προσπαθούσε να διατηρήσει την ακεραιότητα της συμμαχίας. Μεταξύ του 357 και 355 ένας συνασπισμός πόλεων που αποστάτησαν από τη συμμαχία, με κυριότερες τη Ρόδο, την Κω και
=== Ελληνιστική περίοδος ===
Η Αθήνα συμμετείχε στην [[Συνέδριο Κορίνθου|πανελλήνια συμμαχία]] που συγκροτήθηκε από τους [[Αρχαίοι Μακεδόνες|Μακεδόνες]], με σκοπό να εκστρατεύσουν εναντίον των Περσών. Μετά τον θάνατο του [[Μέγας Αλέξανδρος|Μεγάλου Αλεξάνδρου]] όμως, οι Αθηναίοι
=== Ρωμαϊκή περίοδος ===
Γραμμή 133:
2002, ISBN 960-7760-79-4</ref><ref>[[Λυσίας]], Απολογία περί δωροδοκίας στχ. 6, σε μετάφραση, σχόλια Γιώργου Ράπτη, εκδ. Ζήτρος, 2004ISBN 960-8437-16-4</ref>, η οποία συμπεριλάμβανε τη συγκρότηση χορού για τις δημόσιες γιορτές.
*Η γυμνασιαρχία, που υπέβαλε την υποχρέωση να εκπαιδεύονται στα γυμνάσια οι διαγωνιζόμενοι σε γυμναστικούς αγώνες.
*Η πρώτη
*Άλλη λειτουργία ήταν ''η αρχιθεωρία'', η αντιπροσωπεία δηλαδή που αποστέλλονταν στις τέσσερις μεγάλες πανελλήνιες γιορτές ή στη [[Δήλος|Δήλο]] και σε άλλους ιερούς τόπους. Στην περίπτωση αυτή, η πολιτεία κάλυπτε ένα μέρος από τα έξοδα.
*Τέλος η ''εστίαση'' ήταν η καταβολή των εξόδων για ένα γεύμα που παραθέτονταν την ημέρα μιας μεγάλης γιορτής σ΄όσους ανήκαν στην ίδια με το λειτουργό φυλή.
| |||