Ιωάννης Κωλέττης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
επιμέλεια, πηγές
Γραμμή 14:
|προκάτοχος2 = [[Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος]]
|διάδοχος2 = [[Κίτσος Τζαβέλας]]
|ημερομηνία_γέννησης = [[17731787]] ή [[17741788]]
|τόπος_γέννησης = [[Συρράκο]] [[Ιωάννινα|Ιωαννίνων]]
|ημερομηνία_θανάτου = [[31 Αυγούστου]] [[1847]] (~74 ετών)
Γραμμή 21:
|πολιτικό_κόμμα = [[Γαλλικό κόμμα]]
}}
Ο '''Ιωάννης Κωλέττης''' ([[1773]] ή [[1774]] - [[31 Αυγούστου]] [[1847]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] [[πολιτικός]] τηνπου εποχήδιαδραμάτισε τηςπρωταγωνιστικό ρόλο κατά την [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|ΕπανάστασηςΕλληνική Επανάσταση του 1821]] καθώς και μετά την δημιουργία του ελληνικού κράτους. Υπήρξε ο ιδρυτής του Κόμματος της Φουστανέλας ή [[Γαλλικό κόμμα|Γαλλικού Κόμματος]], όπως επικράτησε να λέγεται, καθώς και πρώτοςπρωθυπουργός της χώρας κατά τις περιόδους [[Πρωθυπουργός]]Κυβέρνηση τηςΙωάννη Ελλάδας.Κωλέττη Επίσης1834|1834 διετέλεσε- και1835]] πρόεδρος τηςκαι [[ΗΚυβέρνηση ενΙωάννη ΑθήναιςΚωλέττη Αρχαιολογική Εταιρεία1844|Εν Αθήναις1844 Αρχαιολογικής- Εταιρείας1847]].
 
== Τα πρώτα χρόνια ==
Γεννήθηκε στο χωριό [[Συρράκο]] των [[Ιωάννινα|Ιωαννίνων]] το 1773 <ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.11</ref>Στο Συρράκο είχε έλθει η οικογένειά του από το Δελβινάκι, όπου είχε γεννηθεί ο παππούς του Ιωάννη.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.11</ref> Γονείς του ήταν ο Νικόλαος Ιωάννου Δήμου και η Ξάνθη Τσομάγκα, από το Χαλίκι Τρικάλων, συγγενής της οικογενειας Χατζηπέτρου και δεύτερη εξαδέλφη του Γ.Τουρτούρη<ref>Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ8</ref>. Αδέλφια του ο μεγαλύτερος Χρήστος, η Αικατερίνη (μετέπειτα Αικατερίνη Μασκλαβάνη) και η Μαρία<ref>{{Cite book|title = Βίοι Παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών|last = Γούδας|first = Αναστάσιος Ν.|publisher = Τύποις Νικήτα Πάσσαρη|year = 1874|isbn = |location = Αθήνα|pages = 243|url = https://books.google.gr/books?id=KzlGAQAAMAAJ&pg=PA243-IA1#v=onepage&q&f=false}}</ref>.Φοίτησε στο τοπικό σχολείο του χωριού του και στους Καλαρρύτες<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.11</ref>.
 
Γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1787 ή στο τέλος του 1788 στο χωριό [[Συρράκο]] των [[Ιωάννινα|Ιωαννίνων]] τοκαι 1773ήταν <ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.11</ref>Στο Συρράκο είχε έλθει η οικογένειάγιος του απόπροεστού το Δελβινάκι, όπου είχε γεννηθεί ο παππούς τουΝικόλαου Ιωάννη.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.11</ref> Γονείς του ήταν ο Νικόλαος Ιωάννου Δήμου και ητης ΞάνθηΞανθής Τσομάγκα, από το Χαλίκι Τρικάλων, συγγενής της οικογενειας Χατζηπέτρου και δεύτερη εξαδέλφη του Γ.Τουρτούρη.<ref name="Πλαγιανάκου">Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),''"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη"'', εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ</ref><ref name="Πατσέλης">Νικόλαος Πατσέλης, ''«Ιωάννης Κωλέττης»'', Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ8 σελ. 8 - 9</ref><ref name="Κρεμμυδάς">Βασίλης Κρεμμυδάς, ''Ιωάννης Κωλέττης'', Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010, σελ. 11</ref> Στο Συρράκο είχε έλθει η οικογένειά του από το Δελβινάκι, όπου είχε γεννηθεί ο παππούς του Ιωάννη.<ref name="Κρεμμυδάς"> Αδέλφια του ο μεγαλύτερος Χρήστος, η Αικατερίνη (μετέπειτα Αικατερίνη Μασκλαβάνη) και η Μαρία.<ref>{{Cite book|title = Βίοι Παράλληλοι των επί της αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών|last = Γούδας|first = Αναστάσιος Ν.|publisher = Τύποις Νικήτα Πάσσαρη|year = 1874|isbn = |location = Αθήνα|pages = 243|url = https://books.google.gr/books?id=KzlGAQAAMAAJ&pg=PA243-IA1#v=onepage&q&f=false}}</ref>. Φοίτησε στο τοπικό σχολείο του χωριού του και στους Καλαρρύτες.<ref>Βασίλης name="Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.11<"/ref>.
Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα,όπου εργάστηκε μαθητευόμενος στο εμπορικό κατάστημα του Κώστα Δήμα<ref>Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ8</ref> ενώ φοιτούσε παράλληλα στην Καπλάνειο Σχολή επί σχολαρχίας [[Αθανάσιος Ψαλίδας |Αθανάσιου Ψαλίδα]]. Με προτροπή και οικονομική ενίσχυση του θειου του , [[Γεώργιος Τουρτούρης|Γεωργίου Τουρτούρη]], μετέβη στην [[Πίζα]] της [[Ιταλία]]ς, στη [[Φλωρεντία]], [[Μιλάνο]], Παβία, και από το Πανεπιστήμιο της τελευταίας έλαβε το δίπλωμά του στις 7/19 Ιουνίου 1808. Σε αυτοβιογραφικό σημείωμά του αναφέρει ότι συνέστησε εκεί μυστική πατριωτική εταιρεία , της οποίας προστάτης εμφανιζοταν ο Μέγας Ναπολέων.<ref>Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ</ref> Εκεί συνδέθηκε με στενή φιλία με τον λόγιο κληρικό [[Θεόφιλος Καΐρης|Θεόφιλο Καΐρη]],<ref>Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ9</ref> τον οποίο αργότερα υπερασπίστηκε σθεναρά στις εναντίον του διώξεις. Με την περίοδο οπότε σπούδαζε στην Πίζα συνδέεται με τη συγγραφή της Ελληνικής Νομαρχίας . Ορισμένοι μελετητές θεωρούν ότι θα μπορούσε να είναι ο συντάκτης της επαναστατικής φυλλάδας ''[[Ελληνική Νομαρχία|Ελληνική Νομαρχία Ανωνύμου του Έλληνος]]'', πρωτοδημοσιευμένης το [[1806]] στην Ιταλία.<ref>Ο Henri Holland στα 1815 ταυτίζει το συντάκτη του κειμένου με τον Ιωάννη Κωλέττη. Η άποψη αυτή επαναλαμβάνεται από τον Carl Iken Χρίστος Πατρινέλης, «Ο Γεώργιος Καλλαράς και η Ελληνική Νομαρχία», Ο Ερανιστής, τομ.21 (1997), σελ.206</ref>Ωστόσο για άλλους ερευνητές ο Κωλέττης ήταν πολύ νέος, 17,18 ή 19 ετών το πολύ ώστε να είναι σε θέση να συντάξει ένα τέτοιας ωριμότητας έργο. Επίσης η εκπεφρασμένη Γαλλοφιλία του και ο θαυμασμός του για τον Ναπολέοντα εκείνη την περίδο δεν συμβιβάζεται με όσα εκφράζει η Ελληνική Νομαρχία σε βάρος του Γάλλου ''δυνάστη''. <ref>Χρίστος Πατρινέλης, «Ο Γεώργιος Καλλαράς και η Ελληνική Νομαρχία», Ο Ερανιστής, τομ.21 (1997), σελ.211</ref> Όπως παρατηρεί ο ιστορικός Βασίλης Κρεμμυδάς, «για να λεχουμε βεβαιότητες ή, τουλάχιστον πιθανότητες πρέπει να συγκρίνουμε φιλολογικά το κείμενο (ενν της Ελληνικής Νομαρχίας) με άλλα σύγχρονα κείμενα (ενν του Ιω. Κωλέττη)» τα οποία όμως δεν υπάρχουν. <ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.14</ref> Γύρω στα [[1810]] επέστρεψε στα Ιωάννινα και ξεκίνησε την άσκηση της ιατρικής. Η καλή φήμη του οδήγησε τον γιο του [[Αλή πασάς|Αλή πασά]] των Ιωαννίνων, Μουχτάρ, να τον προσλάβει,μετά και από σχετική σύσταση του θείου του Τουρτούρη,<ref>Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ9</ref> ως προσωπικό του γιατρό, εισερχόμενος έτσι στην Αυλή του [[Αρβανίτες|Αρβανίτη]] ηγεμόνα<ref>Είναι χαρακτηριστικό το περιστατικό όταν ο Μουχτάρ θέλοντας να τον κρατήσει για πάντα κοντά του προσπάθησε να τον παντρέψει με την Ρούσσω Πλέσσου,κόρης της Βασιλικής Πλέσσου ευνοούμενης το Μουχτάρ Πασά, αλλά εκείνος δεν θέλησε.Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ10</ref> και αποκτώντας μεγάλη περιουσία: ενοικιαζε αγροτικές εκτάσεις στις περιοχές Ιωαννίνων, Άρτας, Τρικάλων και Πραστού Πελοποννησου και τοποθετούσε χρήματα σε πλοία των Σπετσών.<ref>Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ</ref>
 
Επίσης ο έντοκος δανεισμός χρημάτων ήταν ένας από τους τομείς των προεπαναστατικών οικονομικών δραστηριοτήτων του Ιωάννη Κωλέττη.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.20</ref>
Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα,όπου όπου εργάστηκε μαθητευόμενος στο εμπορικό κατάστημα του Κώστα Δήμα<ref>Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ8</ref> ενώ φοιτούσε παράλληλα στην Καπλάνειο Σχολή επί σχολαρχίας [[Αθανάσιος Ψαλίδας |Αθανάσιου Ψαλίδα]].<ref name="Πατσέλης"/> Με προτροπή και οικονομική ενίσχυση του θειου του , [[Γεώργιος Τουρτούρης|Γεωργίου Τουρτούρη]], μετέβη στην [[Πίζα]] της [[Ιταλία]]ς, στητη [[Φλωρεντία]], το [[Μιλάνο]], την Παβία, και από το Πανεπιστήμιοπανεπιστήμιο της τελευταίαςοποίας έλαβε το δίπλωμά του στις 7/19 Ιουνίου 1808. ΣεΣύμφωνα αυτοβιογραφικόμε σημείωμάισχυρισμούς του αναφέρειίδιου ότιστην συνέστησεΙταλία εκείσυμμετείχε μυστικήσε πατριωτική εταιρείαμυστική ,ομάδα τηςενώ οποίαςτην προστάτηςίδια εμφανιζοταν ο Μέγας Ναπολέων.<ref>Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ</ref> Εκείεποχή συνδέθηκε με στενή φιλία με τον λόγιο κληρικό [[Θεόφιλος Καΐρης|Θεόφιλο Καΐρη]],<ref>Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ9</ref> τον οποίο αργότερα υπερασπίστηκε σθεναρά στις εναντίον του διώξεις.<ref Μεname="Πατσέλης"/> τηνΛόγω περίοδοτης οπότεπαραμονής σπούδαζετου στην Πίζα συνδέεταιεκείνη μετην τηπερίοδο συγγραφήτο τηςόνομα Ελληνικήςτου Νομαρχίαςσυνδέεται .από Ορισμένοιτους μελετητέςερευνητές θεωρούνμε ότιτην θα μπορούσε να είναι ο συντάκτηςσυγγραφή της επαναστατικής φυλλάδας ''[[Ελληνική Νομαρχία|Ελληνική Νομαρχία Ανωνύμου του Έλληνος]]'', πρωτοδημοσιευμένης το [[1806]] στην Ιταλία.<ref>Ο Henri Holland στα 1815 ταυτίζει το συντάκτη του κειμένου με τον Ιωάννη Κωλέττη. Η άποψη αυτή επαναλαμβάνεται από τον Carl Iken Χρίστος Πατρινέλης, «Ο Γεώργιος Καλλαράς και η Ελληνική Νομαρχία», Ο Ερανιστής, τομ.21 (1997), σελ.206</ref>Ωστόσο για άλλους ερευνητές ο Κωλέττης ήταν πολύ νέος, 17,18 ή 19 ετών το πολύ ώστε να είναι σε θέση να συντάξει ένα τέτοιας ωριμότητας έργο. Επίσης η εκπεφρασμένη Γαλλοφιλία του και ο θαυμασμός του για τον Ναπολέοντα εκείνη την περίδο δεν συμβιβάζεται με όσα εκφράζει η Ελληνική Νομαρχία σε βάρος του Γάλλου ''δυνάστη''. <ref>Χρίστος Πατρινέλης, «Ο Γεώργιος Καλλαράς και η Ελληνική Νομαρχία», Ο Ερανιστής, τομ.21 (1997), σελ.211</ref> Όπως παρατηρεί ο ιστορικός Βασίλης Κρεμμυδάς, «για να λεχουμε βεβαιότητες ή, τουλάχιστον πιθανότητες πρέπει να συγκρίνουμε φιλολογικά το κείμενο (ενν της Ελληνικής Νομαρχίας) με άλλα σύγχρονα κείμενα (ενν του Ιω. Κωλέττη)» τα οποία όμως δεν υπάρχουν. <ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, ''Ιωάννης Κωλέττης'', Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδο.π. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.14</ref> Γύρω στα [[1810]] επέστρεψε στα Ιωάννινα καιιδιωτεύοντας ξεκίνησεως την άσκηση της ιατρικήςιατρός. Η καλή φήμη του οδήγησε τον γιο του [[Αλή πασάς|Αλή πασά]] των Ιωαννίνων, Μουχτάρ, να τον προσλάβει,μετά καιΜετά από σχετική σύσταση του θείου του Τουρτούρη,<ref>Νικόλαος Πατσέλης,και «Ιωάννηςλόγω Κωλέττης»,της Ηπειρωτικόνκαλής Μνημείον,φήμης Βιογραφικήπου Συλλογή,εκλιπόντωνείχε επιφανώναποκτήσει Ηπειρωτών.ο Παράρτημα[[Αλή ΗπειρωτικάΠασάς]] Χρονικά,τον τομ. 6 (1931),σελ9</ref>προσέλαβε ως προσωπικό του γιατρό, εισερχόμενος έτσι στην Αυλή του [[Αρβανίτες|Αρβανίτη]] ηγεμόνα<ref>Είναι χαρακτηριστικό το περιστατικό όταν ο Μουχτάρ θέλοντας να τον κρατήσει για πάντα κοντά του προσπάθησε να τον παντρέψει με την Ρούσσω Πλέσσου,κόρης της Βασιλικής Πλέσσου ευνοούμενης το Μουχτάρ Πασά, αλλά εκείνος δεν θέλησε.Νικόλαος Πατσέλης, «Ιωάννης Κωλέττης», Ηπειρωτικόν Μνημείον, Βιογραφική Συλλογή,εκλιπόντων επιφανών Ηπειρωτών. Παράρτημα Ηπειρωτικά Χρονικά, τομ. 6 (1931),σελ10 σελ. 10</ref> και αποκτώντας μεγάλη περιουσία: ενοικιαζε αγροτικές εκτάσεις στις περιοχές Ιωαννίνων, Άρτας, Τρικάλων και Πραστού Πελοποννησου και τοποθετούσε χρήματα σε πλοία των Σπετσών.<ref name="Πατσέλης"/><ref>Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ</ref>
Το [[1819]] έγινε μέλος της [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικής Εταιρείας]], εξασφαλίζοντας με τη θέση του τη μύηση στο επαναστατικό εγχείρημα σημαντικών Ελλήνων στρατιωτικών, οι οποίοι υπηρετούσαν στις δυνάμεις του Αλή πασά.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.13</ref>.
Επίσης ο έντοκος δανεισμός χρημάτων ήταν ένας από τους τομείς των προεπαναστατικών οικονομικών δραστηριοτήτων του Ιωάννη Κωλέττη.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.20</ref> Το [[1819]] έγινε μέλος της [[Φιλική Εταιρεία|Φιλικής Εταιρείας]], εξασφαλίζοντας με τη θέση του τη μύηση στο επαναστατικό εγχείρημα σημαντικών Ελλήνων στρατιωτικών, οι οποίοι υπηρετούσαν στις δυνάμεις του Αλή πασά.<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.13</ref>.
 
Με το ξέσπασμα της Επανάστασης, εκμεταλλευόμενος την παράλληλη ανταρσία του Αλή προς την Πύλη, διέφυγε<ref>προσποιήθηε τον ασθενή και δεν ακολούθησε τον Μουχτάρ στο Βεράτι, ενώ δεν κλείσθηκε με τον Αλή στο Κάστρο και έμεινε στην πόλη των Ιωαννίνων με πρόφαση την επίβλεψη των εκέι Ελλήνων. Μετά ντυμένος με χωριάτικη ενδυμασία διέφυγε από τα Ιωάννινα. Χρήστος Στασινόπουλος, «Κωλέττης Ιωάννης», Λεξικό της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, τομ.Γ, εκδ. Δεδεμάδη, Αθήνα, χ,χ σελ.108</ref>στο Συρράκο, όπου παρέμεινε μέχρι την πτώση του Αλή πασά<ref>Βασίλης Κρεμμυδάς, Ιωάννης Κωλέττης, Σειρά: Οι Ιδρυτές της νεότερης Ελλάδας,εκδ. Τα Νέα-Ιστορική Βιβλιοθήκη, Αθήνα,2010,σελ.13</ref>, και στις [[25 Ιουνίου]] [[1821]] κήρυξε μαζί με τον [[Ιωάννης Ράγκος|Ιωάννη Ράγκο]] την επανάσταση στο [[Συρράκο]] και τους [[Καλαρρύτες]]. Η αποτυχία του εγχειρήματός τους οδήγησε στην καταστροφή των δύο κωμοπόλεων και στην καταφυγή του Κωλέττη στο [[Μεσολόγγι]].<ref>Β.Πλαγιανάκου-Μπεκιάρη, Α.Στεργελλή, (επίμ),"Αρχείο Ιωάννου Κωλέττη", εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Μνημεία της Ελληνικής Ιστορίας, Κέντρον Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τομ. Α, μέρος πρώτο, Αθήνα, 1996, σελ.λβ</ref>
 
===Τεκτονισμός===
Σύμφωνα με τον ιστορικό Βασίλη Παναγιωτόπουλο, υπάρχουν έγγραφα του Υπουργείου των Εσωτερικών στα [[Γενικά Αρχεία του Κράτους]], υπογεγραμμένα από τον Κωλέττη τα οποία φέρουν τεκτονικά σύμβολα. Ο ίδιος ερευνητής εικάζει πως ο Κωλέττης ήταν τέκτονας προεπαναστατικά και ίσως είχε μυηθεί στα Ιωάννινα ή στην Ιταλία.<ref>Βασίλειος Παναγιωτόπουλος, «Οι τέκτονες και η Φιλική Εταιρεία. Εμμ. Ξάνθος και Παν. Καραγιάννης», Ο Ερανιστής, 2 (1964), σελ146, υποσ.1</ref>