Αιθιοπία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αναίρεση έκδοσης 7265922 από τον 62.74.9.86 (Συζήτηση)
Ετικέτα: Αναίρεση
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 62:
Η '''Αιθιοπία''' ([[Αμχαρική γλώσσα|αμχ]].ኢትዮጵያ), επίσημη ονομασία '''Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Αιθιοπίας''' ([[Αμχαρική γλώσσα|αμχ]].የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ) είναι χώρα που βρίσκεται στο [[Κέρας της Αφρικής]]. Συνορεύει βόρεια με την [[Ερυθραία]], βορειοανατολικά με το [[Τζιμπουτί]], ανατολικά με τη [[Σομαλία]], νότια με την [[Κένυα]] και δυτικά με το [[Σουδάν]] και το [[Νότιο Σουδάν]]. Με πληθυσμό πάνω απο 100 εκατομμύρια, είναι το πολυπληθέστερο μεσόγειο κράτος στον κόσμο.
 
Η Αιθιοπία είναι η παλαιότερη ανεξάρτητη χώρα στην [[Αφρική]] κι έχει μια από τις εκτενέστερες ιστορίες ως ανεξάρτητο κράτος. Δεν αποτέλεσε ποτέ αποικία κανενός κράτους, εκτός από την πενταετία [[1936]]-[[1941]], οπότε και ήταν υπό ιταλική κατοχή ορισμένες μεγάλες πόλεις και οδικές αρτηρίες. Είναι η περιοχή από όπου προέρχεται ο [[καφές]]. Η Αιθιοπία διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς]] από οποιαδήποτε χώρα της Αφρικής. Η Αιθιοπία στο παρελθόν ονομαζόταν '''''Αβησσυνία''''', ενώ η τωρινή ονομασία της ίσως προέρχεται από τιςτους αρχαίους Έλληνες που την ονόμαζαν έτσι, με ρίζες (αιθ-) και (ὄψ) (''"καμένη όψη"'').
 
== Γεωγραφία ==
Γραμμή 76:
Η Αιθιοπία θεωρείται η περιοχή από όπου προέρχονται οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι, οι ''[[Homo sapiens]]'', στη Μέση Παλαιολιθική εποχή, περίπου 200.000 χρόνια πριν. Τα παλαιότερα απολιθώματα σύγχρονων ανθρώπων βρέθηκαν στην νοτιοδυτική Αιθιοπία και αποκαλούνται λείψανα του Όμο.<ref name=Mcdougall2005>{{Cite journal| first1 = I.| last2 = Brown| last3 = Fleagle | first2 = H. | first3 = G. | journal = Nature | volume = 433| last1 = Mcdougall | title = Stratigraphic placement and age of modern humans from Kibish, Ethiopia| issue = 7027 | pages = 733–736 | date=Feb 2005 | issn = 0028-0836| pmid = 15716951 | doi = 10.1038/nature03258|bibcode = 2005Natur.433..733M }}</ref> Επίσης, λείψανα του ''Homo sapiens idaltu'' βρέθηκαν στο Μέσο Αγουάς στην Αιθιοπία, και έχουν ηλικία 160.000 ετών. Μπορεί να αντιπροσωπεύουν ένα εξαφανισμένο υποείδος ή άμεσο πρόγονο των ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων.<ref>{{Cite journal | doi = 10.1038/nature01669| title = Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash, Ethiopia| journal = Nature| volume = 423| issue = 6941| pages = 742–7| year = 2003| last1 = White | first1 = T. D. | last2 = Asfaw | first2 = B. | last3 = Degusta | first3 = D. | last4 = Gilbert | first4 = H. | last5 = Richards | first5 = G. D. | last6 = Suwa | first6 = G. | last7 = Clark Howell | first7 = F. | pmid=12802332|bibcode = 2003Natur.423..742W }}</ref>
 
Σύμφωνα με τους γλωσσολόγους, οι πρώτοι ομιλούνται [[Αφροασιατικές γλώσσες]] έφτασαν στην περιοχή τηντη Νεολιθική εποχή από τηντη θεωρούμενη ως περιοχή προέλευσης στην κοιλάδα του Νείλου<ref name="Zarins">{{cite journal|last=Zarins|first=Juris |year=1990|title=Early Pastoral Nomadism and the Settlement of Lower Mesopotamia|journal=Bulletin of the American Schools of Oriental Research|jstor=1357309|doi=10.2307/1357309|volume=280|pages=31–65}}</ref> ή στην [[Εγγύς Ανατολή]].<ref name="Aane">{{Cite journal | doi = 10.1126/science.1078208 | last1 = Diamond | first1 = J. | last2 = Bellwood | first2 = P. | title = Farmers and Their Languages: The First Expansions | journal = Science | volume = 300 | issue = 5619 | pages = 597–603 | year = 2003 |jstor=3834351 | pmid = 12714734|bibcode = 2003Sci...300..597D }}</ref> Άλλοι μελετητές θεωρούν ότι οι γλώσσες αυτές αναπτύχθηκε στο Κέρας της Αφρικής, και οι ομιλητές τους εξαπλώθηκαν από εκεί.<ref name="Blench143144">{{cite book|last1=Blench|first1=R.|title=Archaeology, Language, and the African Past|date=2006|publisher=Rowman Altamira|isbn=0759104662|pages=143–144|url=https://www.google.com/books?id=esFy3Po57A8C}}</ref>
 
=== Αρχαία ιστορία ===
Περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ., ένα βασίλειο γνωστό ως [[Ντ'μτ]] εγκαθιδρύθηκε στη βόρεια Αιθιοπία και Ερυθραία. Η πρωτεύουσά του βρισκόταν κοντά στην πόλη Γιέχα, στη βόρεια Αιθιοπία. Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν ότι αυτός ο πολιτισμός ήταν αυτόχθων στην Αιθιοπία, αν και επηρεάστηκε από τους [[Σαβαίοι|Σαβαίους]], εξαιτίας της ηγεμονίας των δεύτερων στη [[Ερυθρά Θάλασσα]].<ref name="Munro-Hay57">[[#Munro-Hay|Munro-Hay]], p. 57</ref> Κάποιοι ιστορικοί θεωρούν το Ντ'μτ αποτέλεσμα της ένωσης των Αφροασιατικών πολιτισμών του Κουσιτικού και Σημιτικού κλάδου.
 
Η Αιθιοπία αναφέρεται σε έργα του [[Όμηρος|Όμηρου]] αλλά και του [[Ησίοδος|Ησίοδου]]. Η ονομασία του κατοίκου της χώρας αυτής "αιθίοψ" είναι αρχαία ελληνική λέξη και σημαίνει άνθρωπος με καμένη (ή ηλιοψημένη) όψη. Πληροφορίες για τη ζωή της χώρας αυτής κατά την αρχαϊκή περίοδο δίνει ο ιστορικός [[Ηρόδοτος]], ο οποίος χρησιμοποιεί τον όρο Αιθιοπία για να περιγράψει τις εκτάσεις νότια της Αιγύπτου,<ref>Ιστορίαι, II, 29–30; III, 114; IV, 197</ref> δηλαδή το σημερινό [[Σουδάν]] και την Αιθιοπία. Αναφέρει ότι, στην αρχή οι Αιθίοπες ήταν νομάδες και σχεδόν σε ημιάγρια κατάσταση, ύστερα όμως ήρθαν σε επιμειξία με τους Αιγυπτίους, υιοθέτησαν τα Αιγυπτιακά ήθη και ως αποτέλεσμα εκπολιτίστηκαν. Κάποιος αρχαίος θρύλος αναφέρει ότι εκτός από τους Αιγυπτίους ήρθαν σε επιμειξία και με τους Εβραίους. Εκτός όμως από αυτούς τους λαούς, σημαντική επίδραση είχε στους Αιθίοπες και ο ελληνικός πολιτισμός, που είχε φτάσει ως εκεί, όπως προκύπτει, από μελέτες επιγραφών και νομισμάτων, που βρέθηκαν σε αρχαιολογικές ανασκαφές. Αυτό το μαρτυράειμαρτυρά και μια παράδοση στους Αβησσυνούς, που σύμφωνα μ' αυτήν είχε πάει στη χώρα αυτήτους και ο [[Μέγας Αλέξανδρος]].{{πηγή}}
[[Αρχείο:Large obelisk in Axum, Ethiopia.jpg|thumb|250px|Οβελίσκος στο [[Αξούμ]].]]
Μετά την πτώση του Ντ'μτ τον τέταρτο αιώνα π.Χ., στο οροπέδιο κυριάρχησαν μικρότερα βασίλεια. Τον 1ο αιώνα μ.Χ., το [[βασίλειο του Αξούμ]] αναδύθηκε στη βόρεια Αιθιοπία. Σύμφωνα με το μεσαιωνικό βιβλίο του Αξούμ, η πρώτη πρωτεύουσα του βασιλείου, η Μαζαμπέρ, κτίστηκε από το Ιτίγιοπς, γιο του Κους.<ref name="Agrvt">{{cite book|title=Africa Geoscience Review, Volume 10|date=2003|publisher=Rock View International|page=366|url=https://www.google.com/books?id=QWBPAQAAIAAJ|accessdate=9 August 2014}}</ref> Το Αξούμ αργότερα θα επέκτεινε την κυριαρχία του στην [[Υεμένη]], στην απέναντι πλευρά της Ερυθράς Θάλασσας.<ref>{{cite book |first=David W. |last=Phillipson |title=Ancient Ethiopia. Aksum: Its Antecedents and Successors |publisher=The British Museum Press |year=1998 |pages=7, 48–50 |isbn=0-7141-2763-9}}</ref> Ο Πέρσης θρησκευτικός ηγέτης [[Μάνης]] ανέφερε το Αξούμ ανάμεσα στις τέσσερις μεγάλες δυνάμεις της εποχής του (3ος αιώνας), μαζί με την [[Αρχαία Ρώμη]], την Περσία και την Κίνα.<ref>[[#Munro-Hay|Munro-Hay]], p. 13</ref>
 
=== Χριστιανικά χρόνια ===
Ο χριστιανισμός διαδόθηκε στην Αιθιοπία τον 4ο αιώνα από τον Έλληνα έμπορο [[Φρουμέντιος|Φρουμέντιο]], που έγινε επίσκοπος της χώρας.<ref name="isbn0-313-32273-2">{{cite book |author=Adejumobi, Saheed A. |title=The history of Ethiopia |publisher=Greenwood Press |location=Westport, Conn |year=2007 |page=171 |isbn=0-313-32273-2|url= https://books.google.com/books?id=3Un6_LGIEyQC&pg=PA171}}</ref> Στην Αιθιοπία διαδόθηκε και επικράτησε ο [[Μονοφυσιτισμός]], που αποτελεί μέχρι σήμερα την επίσημη θρησκεία της χώρας. Πολλοί θεωρούν ότι οι Αιθίοπες είναι [[Κόπτες]], αυτό όμως δεν ισχύει γιατί Κόπτες λέγονται μόνονμόνο οι Μονοφυσίτες της Αιγύπτου,{{πηγή}} ούτε υπάρχει ο όρος Κόπτης κάπου στην θρησκεία και στα γραπτά τους. Βρίσκει δε κανείς πολλά στοιχεία από την Παλαιά Διαθήκη στο τελετουργικό της λειτουργίας τους, όπως τηντη χρήση μουσικών οργάνων και τυμπάνων που συνοδεύουν με χορευτικές κινήσεις. Κάτι άλλο κοινό επίσης είναι ότι κάνουν [[περιτομή]] στους άρρενες σε πολύ νεαρή ηλικία. Όλα αυτά τα στοιχεία προϋπήρχαν στην περιοχή και απλά ενσωματώθηκαν με την άφιξη του Χριστιανισμού. Η Αιθιοπία ήταν τόσο πολύ απομονωμένη από τον υπόλοιπο γνωστό μέχρι τότε κόσμο ως το 13ο αιώνα και γνώριζαν τόσο λίγα πράγματα γι' αυτήν, ώστε χρειάστηκε να γίνουν μεγάλες επιδρομές μουσουλμάνων στη χώρα, για να μάθουν ότι υπήρχε εκεί ένα Χριστιανικό κράτος.
 
Το 614, ο αυτοκράτορας του Αξούμ προσέφερε καταφύγιο στον [[Μωάμεθ]] και τους μουσουλμάνους.<ref>Fiaccadori, Gianfranco (2005) "Ellä Säham" in ''Encyclopaedia Aethiopica'', vol. 2, Wiesbaden</ref>
 
=== Μεσαίωνας και χρόνια πριν την ανεξαρτησία ===
Η δυναστεία Ζάγκουε κυβερνούσε μεγάλα τμήμα της σημερινής Αιθιοπίας και Ερυθραίας από περίπου το 1137 μέχρι το 1270. Από το 1270 μέχρι την εποχή των Πριγκίπων, την [[Αιθιοπική Αυτοκρατορία]] κυβερνούσε η Σολομονική δυναστεία. Οι πρώτες επαφές με Ευρωπαίους έγινα το 1508 από τον Νταβίτ Β΄. Οι Πορτογάλοι βοήθησαν τους Αιθίοπες στη συνέχεια να νικήσουν το [[σουλτανάτο του Αντάλ]].<ref>[[#Beshah|Beshah]], pp. 45–52.</ref> Στη συνέχεια τουτο σουλτανάτο του Αντάλ διασπάστηκε στο σουλτανάτο της Άουσα και το σουλτανάτο της [[Χαράρ]]. Το 1624, ο αυτοκράτορας Σουσένιος Α΄ έγινε ρωμαιοκαθολικός, και ακολούθησαν έτη εμφυλίου πολέμου και συγκρούσεων.<ref>[[#Beshah|Beshah]], pp. 91, 97–104.</ref> Οι [[Ιησουίτες]] ιεραπόστολοι προσέβαλαν την ορθόδοξη πίστη. Το 1632, ο Φασιλίδης, γιος του Σουσένιου, ανακήρυξε ότι η κρατική θρησκεία θα ήταν ξανά η Αιθιοπική Ορθοδοξία και έδιωξε τους Ιησουίτες και τους άλλους Ευρωπαίους.<ref>[[#Beshah|Beshah]], p. 105.</ref><ref>van Donzel, Emeri, "Fasilädäs" in Siegbert von Uhlig, ed., ''Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha'' (Wiesbaden:Harrassowitz Verlag, 2005), p. 500.</ref> Ανάμεσα στο 1755 και το 1855, η Αιθιοπία βίωσε περίοδο απομόνωσης, η οποία είναι γνωστή ως «Εποχή των Πριγκίπων» (Zemene Mesafint).
 
Το 1855 αυτοκράτορας της Χώρας έγινε ο [[Θεόδωρος Β΄ της Αιθιοπίας|Θεόδωρος Β΄]], που ήρθε σε σύγκρουση με τους [[Άγγλοι|Άγγλους]], που, θέλοντας να αναπτύξουν σε έκταση τα εδάφη της αυτοκρατορίας τους, επεδίωκαν την κυριαρχία της χώρας του. Ο στρατός του, όμως, μπροστά στην αριθμητική και υλική υπεροχή των Άγγλων υπέκυψε, η χώρα υποδουλώθηκε, αιχμαλωτίστηκαν τα δυο παιδιά του και ο ίδιος ο Θεόδωρος για να μην πιαστεί αιχμάλωτος, αυτοκτόνησε.
 
Τριάντα χρόνια αργότερα στην Αιθιοπία εισέβαλαν οι [[Ιταλοί]], οι οποίοι όμως νικήθηκαν: συγκεκριμένα στην περίφημη [[Μάχη της Άντουα|μάχη της Άντοβα]] το [[1896]]. Η σημασία της έγκειται στο ότι αποτελούσε τηντη μόνη μη ευρωπαϊκή δύναμη που κατάφερε να νικήσει μια αποικιακή δύναμη κατά τον 19ο αιώνα.<ref>Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην ιστορία του μεταπολεμικού κόσμου, εκδ. Πατάκης, 2004, σελ.398</ref> Παράλληλα, ο Αιθίοπας αυτοκράτορας [[Μενελίκ Β΄]] επέκτεινε την κυρίαρχια του και εκσυγχρόνισε το κράτος. ΜετάΈπειτα από μια περίοδο ηρεμίας και μετά τον πρώτοΑ' παγκόσμιοΠαγκόσμιο πόλεμοΠόλεμο, αυτοκράτορας έγινε ο [[Χαϊλέ Σελασιέ Α'|Ρας Ταφάρι Μακόνεν]], που για τον καιρό του ήταν καλός κυβερνήτης και η χώρα του έκανε σημαντικά βήματα προόδου. Λίγο πριν τοτον Β' παγκόσμιοΠαγκόσμιο πόλεμοΠόλεμο, το [[1935]], εισβάλλουν στη χώρα από τη Σομαλία τα φασιστικά στρατεύματα του [[Μπενίτο Μουσολίνι]], που σκόπευε να κάνει τη χώρα ιταλική επαρχία. Τελικά η Αιθιοπία κατελήφθη μετά από οκτώ μήνες πολέμου, που τελικά κερδήθηκε χάρις στη χρήση [[Υπερίτης|αερίου μουστάρδας]] το οποίο που αποδεκάτισε τα υπολείμματα του Αιθιοπικού στρατού που είχαν καταφύγει μετά την ήττα του Μέι-Τσου, στη [[Λίμνη Ασάγκι]] ([[4 Απριλίου]] [[1936]]). Η κατάληψη της Αιθιοπίας και μετατροπή της σε Ιταλική επαρχία ανακοινώθηκε στις 5 Μαΐου του 1936. Η Αιθιοπία παρέμεινε ιταλική μέχρι το 1941.
 
=== Ομόσπονδο κράτος ===
Από το [[1952]] η Αιθιοπία, μαζί με την ιταλική αποικία της Ερυθραίας, αποτέλεσε το ομόσπονδο κράτος της Αιθιοπίας. Η υποστήριξη, όμως από τον [[Χαϊλέ Σελασιέ]] μιας μικρής ομάδας πλούσιων γαιοκτημόνων που εκμεταλλευόντουσαν τη χώρα, δημιούργησε αντιπάθεια στο λαό, με αποτέλεσμα το φθινόπωρο του 1974 μια μεγάλη ομάδα κατώτερων αξιωματικών και υπαξιωματικών με αρχηγό τον [[Μενγκίστου Χαϊλέ Μαριάμ]], να επαναστάτησεεπαναστατήσει, να καθαιρέσει τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ, να καταργήσει το θεσμό της κληρονομικής μοναρχίας και να εγκαθιδρύσει στρατιωτική κομμουνιστική χούντα, το [[Ντεργκ]], που διατήρησε την εξουσία έως το 1987, εκτελώντας και φυλακίζοντας χιλιάδες, χωρίς δίκη.<ref>* de Waal, Alex. 1991. [http://books.google.co.uk/books?id=RcVFXUwraxsC&lpg=PP1&pg=PP1#v=onepage&q&f=false ''Evil Days: Thirty Years of War and Famine in Ethiopia''] New York & London: Human Rights Watch. ISBN 1-56432-038-3</ref>. Το 1987 το Ντεργκ καταργήθηκε και η χώρα ονομάστηκε Λαϊκή Δημοκρατία της Αιθιοπίας, υπό την εξουσία του Μεγκίστου.
 
Όταν η Σοβιετική Ένωση υποχώρησε από το σχέδιο του παγκόσμιου κομμουνισμού, την εποχή του [[Μιχαήλ Γκορμπατσόφ]], η βοήθεια προς την Αιθιοπία και άλλες χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ μειώθηκε δραματικά. Αυτό οδήγησε σε κατάρρευση του καθεστώτος, και οι δυνάμεις του EPRDF προήλασαν στην Αντίς Αμπέμπα ανεμπόδιστες και ο Μεγίστου κατέφυγε στη Ζιμπάμπουε για να βρει άσυλο. Στις [[12 Δεκεμβρίου]] του [[2006]], κρίθηκε ένοχος για τη γενοκτονία την περίοδο της τρομοκρατίας που ίδιος και το καθεστώς του είχαν επιβάλει. To Μάιο του 2008 καταδικάστηκε ερήμην (τότε ζούσε στη [[Ζιμπάμπουε]] την περίοδο εκείνη) σε θάνατο <ref>[http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=903929&lngDtrID=245 in.gr], ''Σε θάνατο καταδικάστηκε ερήμην ο πρώην δικτάτορας της Αιθιοπίας Μενγκίστου'', 26 Μαΐου 2008</ref> από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αντίς Αμπέμπα για γενοκτονία την περίοδο του «κόκκινου τρόμου» (1977-1978), ο οποίος στοίχισε στη ζωή σε περίπου 500.000 Αιθίοπες.<ref name=Mengistu>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/575405.stm "US admits helping Mengistu escape"], [[BBC]], 22 December 1999</ref>
 
Από το [[1993]] η [[Ερυθραία]] είναι ανεξάρτητο κράτος, στερώντας από την Αιθιοπία την έξοδο στη θάλασσα και μετατρέποντάς την σε [[μεσόγειο κράτος]]. Μια εδαφική διαμάχη στα σύνορα των δύο χωρών οδήγησε σε πόλεμο τον Μάιο του 1998, ο οποίος διήρκησε μέχρι τον Ιούνιο του 2000.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/750789.stm Will arms ban slow war?] BBC. (18 May 2000)</ref>
Γραμμή 106:
Η χώρα έχει αρχίσει να ανακάμπτει μετά τους εμφυλίους πολέμους, και σήμερα είναι η μεγαλύτερη οικονομία (με βάση το ΑΕΠ) στην ανατολική και κεντρική Αφρική.<ref>{{cite web |url=http://nazret.com/blog/index.php/2010/02/06/ethiopia_surpasses_kenya_to_become_east_ |title=Ethiopia surpasses Kenya to become East Africa's Biggest Economy |publisher=Nazret.com |date=6 February 2010 |accessdate=2 June 2010}}</ref><ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=52&pr.y=2&sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=644&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= Ethiopia GDP purchasing power 2010: 86 billion]. Imf.org (14 September 2006). Retrieved on 3 March 2012.</ref><ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=664&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=69&pr.y=14 Kenya GDP purchasing power 2010: 66 Billion]. Imf.org (14 September 2006). Retrieved on 3 March 2012.</ref>
 
Το 1994, υιοθετήθηκε σύνταγμα, και τον επόμενο χρόνο διεξήχθησαν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές στην Αιθιοπία. Στις επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές (ο πρώτος γύρος είχε διεξαχθεί το [[2005]]) και παράλληλες τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν σε δύο γύρους, στις [[13 Απριλίου]] και στις [[20 Απριλίου]] του [[2008]], το κυβερνών κόμμα εξασφάλισε 38 επί συνόλου 39 εδρών που αποφασίστηκαν στις εκλογές για το Κοινοβούλιο και σχεδόν όλες τις έδρες στα τοπικά συμβούλια. Η Αντιπολίτευση δεδεν συμμετείχε στις εκλογές του [[2005]], καταγγέλλοντας νοθεία.
 
Τον Απρίλιο του 2009 συνελήφθησαν 35 άτομα, μέλη του κινήματος της 15ης Μαΐου, το οποίο καθοδηγείται από τον εξόριστο πολιτικό της αντιπολίτευσης, Μπεράνου Νέγκα, με την κατηγορία ότι σχεδίαζαν να ανατρέψουν την κυβέρνηση με [[πραξικόπημα]].<ref>[http://story.malaysiasun.com/index.php/ct/9/cid/b8de8e630faf3631/id/493988/cs/1/ Malaysian Sun], Alleged Ethiopian plot put down, 25 Απριλίου 2009.</ref>.
 
Τον Αύγουστο του 2012 ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης [[Χαϊλεμαριάμ Ντεσαλέ]] ανέλαβε προσωρινά την εξουσία, έπειτα από το θάνατο του Πρωθυπουργού [[Μέλες Ζενάουι]].
 
== Διακυβέρνηση ==
Το πολίτευμα της Αιθιοπίας είναι Ομοσπονδιακή Δημοκρατία με αρχηγό κράτους τον πρόεδροΠρόεδρο της δημοκρατίαςΔημοκρατίας και πρόεδροΠρόεδρο της κυβέρνησηςΚυβέρνησης τον πρωθυπουργόΠρωθυπουργό. Επίσης είναι η μόνη αφρικανική χώρα η οποία έχει παρόμοιο [[πολίτευμα]] με αυτό της [[Ελλάδα]]ς, [[Ιταλία]]ς κ.λπ. Δικαίωμα [[Ψηφοφορία|ψήφου]] στις [[εκλογές]] έχουν όσεςόσοι και όσοικάτοικοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/et.html CIA - The World Factbook - Ethiopia]</ref>
 
{{Κύριο|Εκλογές στην Αιθιοπία}}
 
Ο πρόεδροςΠρόεδρος εκλέγεται από τηντη βουλήΒουλή. Η τελευταία προεδρική εκλογή διεξήχθη το [[2013]]. Οι [[Αιθιοπικές βουλευτικές εκλογές 2015|πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές]] διεξήχθησαν τον Μάιο του [[2015]].
 
=== Διεθνείς σχέσεις ===
Η Αιθιοπία είναι ιδρυτικό μέλος του [[ΟΗΕ]], της ομάδας των 24, του [[G-77]] και του οργανισμού για την Αφρικανική Ενότητα. Η πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, η Αντίς Αμπέμπα, φιλοξενεί τα γραφεία της [[Αφρικανική Ένωση|Αφρικανικής Ένωσης]], της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Αφρική και πολλών ΜΚΟ που ασχολούνται με την Αφρική.
 
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του [[ΟΗΕ]] ενέκρινε ομόφωνα στις [[30 Ιουλίου]] του [[2008]] τον τερματισμό της αποστολής της δύναμης των [[Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ|κυανόκρανων]], οι οποίοι επιτηρούσαν την διαμφισβητούμενη μεθόριο της Αιθιοπίας με την Ερυθραία.<ref>[[Ναυτεμπορική]], ''ΟΗΕ: Τερματισμός αποστολής κυανόκρανων στη μεθόριο Αιθιοπίας-Ερυθραίας'', 31 Ιουλίου 2008</ref> Την ίδια περίοδο, η κυβέρνηση της Αντίς Αμπέμπα κατηγόρησε την Ασμάρα ότι υποθάλπει τους [[σομαλική πειρατεία|Σομαλούς πειρατές]], το Νοέμβριο του 2008.<ref>[[Ελεύθερος Τύπος]], Αιθιοπία κατά Ερυθραίας για την πειρατεία, 29 Νοεμβρίου 2008.</ref>
 
=== Διοικητική Διαίρεση ===
Γραμμή 153 ⟶ 154 :
 
== Οικονομία ==
Η Αιθιοπία είναι από τις φτωχότερες χώρες στο κόσμο.<ref name="Ethiopia Overview">{{cite web|title=Economic Overview|url=http://www.worldbank.org/en/country/ethiopia/overview|publisher=[[Παγκόσμια Τράπεζα]]|accessdate=1 February 2016|date=23 September 2015}}</ref> Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η Αιθιοπία είναι μια από τις ταχύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο, με ανάπτυξη πάνω από 10% από το 2004 μέχρι το 2009.<ref name="Outlook 2012">{{cite web|title=World Economic Outlook|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/text.pdf|publisher=[[ΔΝΤ]]|accessdate=13 January 2013}}</ref> Ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της Αφρικής που δεν εξαρτώταν από το πετρέλαιο τις χρονιές 2007 και 2008.<ref>{{cite web|title=Ethiopia: IMF Positive on Country's Growth Outlook|url=http://allafrica.com/stories/200706181790.html|publisher=allAfrica|accessdate=13 January 2013}}</ref> Το 2012, η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε στο 7%<ref name=statement>{{cite web|title=Statement by an IMF Staff Mission on the 2012 Article IV Consultation with Ethiopia|url=http://www.imf.org/external/np/sec/pr/2012/pr12224.htm|publisher=[[IMF]]|accessdate=13 January 2013|date=14 June 2012}}</ref> και εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 6,5% στο μέλλον, αντικατοπτρίζοντας την μειωμένη εξωτερική ζήτηση και τον περιορισμένο χώρο για τη δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα.<ref name="Outlook 2012"/> Παρά τη γρήγορη ανάπτυξη, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ένα από τα μικρότερα στο κόσμο και η οικονομία αντιμετωπίζει διάφορα δομικά προβλήματα. Η αγροτική παραγωγή παραμένει χαμηλή και οι συχνές ξηρασίες πλήττουν τη χώρα.<ref>{{cite web |url=http://www.terradaily.com/reports/Six_million_children_threatened_by_Ethiopia_drought_UN_999.html |title=Six million children threatened by Ethiopia drought: UN |publisher=Terradaily.com |accessdate=16 March 2009}}</ref> Αν και η χώρα έχει τα μεγαλύτερα υδάτινα αποθέματα στην Αφρική, δεν αξιοποιούνται. Μόνο το 1% χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας και το 1,5% για άρδευση.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/this_world/3359367.stm |title=Ethiopia fact file |publisher=BBC News |date=9 January 2004 |accessdate=4 June 2016}}</ref>
 
Η αγροτική παραγωγή συνεισφέρει το 41% του ΑΕΠ. Οι κύριες καλλιέργειες είναι ο [[καφές]], τα [[φασόλι]]α, τα [[δημητριακά]], οι [[πατάτες]], το [[ζαχαροκάλαμο]] και τα [[λαχανικά]]. Οι εξαγωγές της χώρας είναι σχεδόν στην ολότητά τους αγροτικά προϊόντα, με τον καφέ να αποτελεί το σημαντικότερο εξαγωγικό προϊόν. Η Αιθιοπία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός καφέ στην Αφρική<ref>{{cite news|title=Starbucks in Ethiopia coffee vow |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6225514.stm |publisher=BBC |date=21 June 2007 |accessdate=21 June 2007 }}</ref> και δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός καλαμποκιού.<ref>{{Cite news| title = Get the gangsters out of the food chain | publisher = The Economist | date = 7 June 2007 | url = http://www.economist.com/node/9304411?story_id=9304411 | accessdate = 2 February 2008}}</ref> Οι πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της καλλιέργειας λουλουδιών δείχνουν ότι η Αιθιοπία μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς λουλουδιών παγκοσμίως.<ref>{{cite news|title=Ethiopia's flower trade in full bloom |url=http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=264689&area=/breaking_news/breaking_news__business/ |quote=Floriculture has become a flourishing business in Ethiopia in the past five years, with the industry's exports earnings set to grow to $100-million by 2007, a five-fold increase on the $20-million earned in 2005. Ethiopian flower exports could generate an estimated $300-million within two to three years, according to the head of the government export-promotion department, Melaku Legesse. |work=Mail & Guardian |date=19 February 2006 |accessdate=21 June 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/20070418195017/http://www.mg.co.za:80/articlePage.aspx?articleid=264689&area=/breaking_news/breaking_news__business/ |archivedate=18 April 2007 }}</ref>
Γραμμή 160 ⟶ 161 :
 
== Δημογραφία ==
Ο πληθυσμός της Αιθιοπίας αυξήθηκε από 33,5 εκατομμύρια το 1983 σε 87,9 εκατομμύρια το 2014,<ref name="Federal Demographic Republic of Ethiopia Central Statistical Agency">{{cite web|title=Federal Demographic Republic of Ethiopia Central Statistical Agency – Population Projection of Ethiopia for All Regions At Wereda Level from 2014 – 2017|url=http://www.csa.gov.et/images/general/news/pop_pro_wer_2014-2017|work=2014 Population and Housing Census of Ethiopia|publisher=Central Statistical Agency|year=2014|accessdate=1 October 2014}}</ref> ενώ τον 19ο αιώνα ήταν μόλις 9 εκατομμύρια.<ref>W. G. Clarence-Smith [https://books.google.com/books?id=9Hfl5rpXM1sC&pg=PA100 The Economics of the Indian Ocean slave trade in the nineteenth century] (1989). p.100. ISBN 0-7146-3359-3</ref> Τα αποτελέσματα της απογραφής του 2007 δείχνουν ότι ο πληθυσμός της Αιθιοπίας αυξήθηκε κατά μέσο όρο 2,6% ετησίως την περίοδο 1994 -2007, λίγο μικρότερος από το 2,8% την περίοδο 1983-1994. Σήμερα, η Αιθιοπία είναι ανάμεσα στις δέκα χώρες με τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης παγκοσμίως. Ο πληθυσμός της Αιθιοπίας προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει τα 210 εκατομμύρια το 2060.<ref>{{cite web|url=https://www.google.com/publicdata/explore?ds=n4ff2muj8bh2a_#ctype=l&strail=false&bcs=d&nselm=h&met_y=POP&fdim_y=scenario:1&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=world&idim=country:ET&ifdim=world&hl=en&dl=en|title=IFs Forecast – Version 7.00 – Google Public Data Explorer|publisher=|accessdate=24 October 2015}}</ref>
 
Ο πληθυσμός της χώρας ιδιαίτερα ποικίλος και περιλαμβάνει 80 διαφορετικές εθνικές ομάδες. Σύμφωνα με την απογραφή του 2007, οι [[Ορόμο]] είναι η μεγαλύτερη εθνική ομάδα στην Αιθιοπία, αποτελώντας το 34,4% του πληθυσμού της χώρας, και ακολουθούν οι [[Αμχάρα]], οι οποίοι αποτελούν το 27%. Οι Σομαλοί και οι Τιγραγιανοί αποτελούν το 6,22% και το 6,08% του πληθυσμού αντίστοιχα. Άλλες μεγάλες εθνικές ομάδες είναι οι Σιντάμα (4,0%), Γκουράτζ (2,52%), Βελαΐτα (2,27%), Άφαρ (1,73%), Χαντίγια (1,72%) και Γκάμο (1,49%). Οι υπόλοιπες ομάδες αποτελούν το 12,6% του πληθυσμού.<ref name=2007Census/>
 
Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2016 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 65,5 χρόνια (63,7 χρόνια οι άνδρες και 67,3 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>
 
=== Γλώσσες ===
Σύμφωνα με το [[Ethnologue]], υπάρχουν περισσότερες από 90 διαφορετικές ομιλούμενες γλώσσες στην Αιθιοπία.<ref name="Ethnologue">{{cite web|title=Languages of Ethiopia|url=http://www.ethnologue.com/country/ET|work=Ethnologue|publisher=SIL International|accessdate=9 February 2013}}</ref> Οι περισσότεροι μιλούν αφροασιατικές γλώσσες των [[Κουσιτικές γλώσσες|κουσιτικών]] ή [[Σημιτικές γλώσσες|σημιτικών]] κλάδων. Ο πρώτος περιλαμβάνει την Ορομίφα, την οποία μιλούν οι Ορόμο, και τα [[σομαλικά]], τα οποία μιλούν οι Σομαλοί, και ο δεύτερος την [[Αμχαρική γλώσσα|Αμχαρική]] και την [[Τιγκρίνια (γλώσσα)|Τιγκρίνια]]. Μαζί, αυτές οι τέσσερις ομάδες ομιλούνται από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της Αιθιοπίας. Άλλες αφροασιατικές γλώσσες τις οποίους ομιλούν μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων είναι οι κουσιτικές Σιντάμο, Άφαρ, Χαντίγια και Άγκαβ και οι σημιτικές Γκουράτζ, Χαράρι, Σίλτε και Αργκόμπα.<ref name=2007Census />
 
Τα [[αγγλικά]] είναι η πιο διαδεδομένη ξένη γλώσσα και η γλώσσα στην οποία διδάσκονται τα μαθήματα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η Αμχαρική είναι η γλώσσα η οποία διδάσκεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά σε πολλές περιοχές έχει αντικατασταθεί από τοπικές γλώσσες όπως η Ορομίφα και η Σομαλική.<ref name="Llicuv">{{cite book|editor1=Mpoche, Kizitus |editor2=Mbuh, Tennu |title=Language, literature, and identity|year=2006|publisher=Cuvillier|isbn=3-86537-839-0|pages=163–164|url=https://books.google.com/books?id=PNEiAQAAMAAJ}}</ref> Αν και όλες οι γλώσσες έχουν το ίδιο βαθμό αναγνώρισης από το κράτος σύμφωνα με το σύνταγμα του 1995, η αμχαρική είναι η επίσημη γλώσσα η οποία χρησιμοποιείται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.<ref name=Constitution>{{cite web|title=Άρθρο 5|url=http://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/et/et007en.pdf|work=Σύνταγμα της Αιθιοπίας|publisher=WIPO|accessdate=2 July 2015}} {{en}}</ref> Οι διάφορες περιοχές είναι ελεύθερες να διαλέξουν τη δικιά τους γλώσσα, και η Ορομίφα, Σομαλική και Τιγκρινία να έχουν αναγνωριστεί στις αντίστοιχες περιοχές.<ref name="Llicuv"/>
Γραμμή 177 ⟶ 178 :
Το 4ο αιώνα, το Αξούμ έγινε το δεύτερο κράτος, μετά την [[Αρμενία]], που αναγνώρισε τον χριστιανισμό ως επίσημη κρατική θρησκεία, όταν ο [[Φρουμέντιος]] της Τύρου έφτασε στην Αιθιοπία και εκχριστιάνισε τον αυτοκράτορα Εζάνα του Αξούμ.<ref name="isbn0-313-32273-2"/><ref name="Ofcansky"/> Σύμφωνα με την [[Καινή Διαθήκη]], ο χριστιανισμός είχε φτάσει στην Αιθιοπία νωρίτερα, όταν ένας αξιωματικός του θησαυροφυλακίου της Αιθιοπίας βαπτίστηκε από τον [[Φίλιππος ο Ευαγγελιστής|Φίλιππο τον Ευαγγελιστή]].<ref>[https://www.biblegateway.com/passage/?search=Acts+8 "Acts 8"]. ''Bible Gateway''.</ref> Ως αποτέλεσμα της [[Σύνοδος της Χαλκηδόνας|συνόδου της Χαλκηδόνας]] το 451, οι [[μονοφυσίτες]], οι οποίοι περιλάμβαναν την πλειονότητα των Χριστιανών στην Αίγυπτο και στην Αιθιοπία, χαρακτηρίστηκαν ως αιρετικοί με την κοινή ονομασία Κοπτική Χριστιανοσύνη. Αν και δεν αποτελεί πλέον την κρατική θρησκεία, η Αιθιοπική Ορθόδοξη εκκλησία αποτελεί την κυρίαρχη χριστιανική ομολογία, ενώ οι προτεσταντικές εκκλησίες αναπτύσσονται επίσης. Η σχετικά μικρή Αιθιοπική Καθολική Εκκλησία υπάρχει από τον 18ο αιώνα και αποτελεί λιγότερο από το 1% του πληθυσμού της χώρας.<ref name="bx"/>
 
Υπάρχει επίσης σημαντικό ποσοστό Μουσουλμάνων, οι οποίοι αποτελούν το ένα τρίτο του πληθυσμού. Η Αιθιοπία ήταν ο τόπος της [[Εγίρα]]ς, ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του Ισλάμ. Η Νεγκάς, αποτελεί τον παλαιότερο μουσουλμανικό οικισμό στην Αφρική. Οι [[Σουνίτες]] αποτελούν την πλειονότητα των μουσουλμάνων. Οι σουνίτες είναι κυρίως Σάφι ή [[Σαλαφισμός|Σαλάφι]], ενώ υπάρχουν και πολλοί [[Σούφι]].<ref>Pew Forum on Religious & Public life. 9 August 2012. Retrieved 29 October 2013</ref> Ο μεγάλος πληθυσμός μουσουλμάνων στο βόρειο Αφάρ έχει οδηγήσει στηνστη δημιουργία μιας μουσουλμανικέςμουσουλμανικής αποσχιστικής κίνησης γνωστής ως «Ισλαμικό Κράτος της Αφαρίας», η οποία αποσκοπεί στηνστη δημιουργία συντάγματος με βάση τη [[σαρία]].<ref>{{cite journal|title=Islam and nationalism: Two trends of the separatist movement in Ethiopia |first=Alexander|last=Krylov|volume=12|issue=2/3|page= 174|year= 1990|jstor=43660322}}</ref>
 
== Μεταφορές ==