|
Η '''Μνήμη τυχαίας προσπέλασης''' (''RAM'', ''Random access memory'') είναι όρος που χρησιμοποιούμε για [[ηλεκτρονική|ηλεκτρονικές]] διατάξεις προσωρινής αποθήκευσης [[ψηφιακή τεχνολογία|ψηφιακών]] [[δεδομένα|δεδομένων]] ([[μνήμη υπολογιστή|μνήμης υπολογιστή]]), οι οποίες επιτρέπουν πρόσβαση στα αποθηκευμένα δεδομένα στον ίδιο χρόνο οπουδήποτε και αν βρίσκονται αυτά, δηλαδή με «τυχαία πρόσβαση». Σε αντιδιαστολή βρίσκονται [[μέσο αποθήκευσης δεδομένων|συσκευές αποθήκευσης δεδομένων]], όπως οι [[μαγνητική ταινία|μαγνητικές ταινίες]], οι μαγνητικοί δίσκοι ([[σκληρός δίσκος|«σκληροί»]] ή [[δισκέτα|«εύκαμπτοι»]]), στα οποία η πρόσβαση στα δεδομένα μπορεί να γίνει μόνο με κάποιον προκαθορισμένο τρόπο, συνήθως [[σειριακή θύρα|σειριακά]], λόγω του τρόπου κατασκευής τους. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι RAM : η δυναμική RAM (''DRAM'') και η στατική RAM (''SRAM''). Η DRAM είναι η πιο κοινή μορφή αλλά πρέπει να «ανανεώνεται» (''refresh'') χιλιάδες φορές ανά δευτερόλεπτο, ενώ η SRAM δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Η SRAM, ως διάταξη, είναι πιο δαπανηρή στην κατασκευή της - και επομένως στην αγορά της - σε σχέση με την DRAM.
Στην [[πληροφορική]] με τον όρο RAM αναφερόμαστε στην κύρια ή [[κεντρική μνήμη]] ενός υπολογιστικού συστήματος [[αρχιτεκτονική φον Νόιμαν|αρχιτεκτονικής φον Νόιμαν]], δηλαδή τη μνήμη στην οποία αποθηκεύονται προγράμματα και δεδομένα, προκειμένου είτε να εκτελεστούν είτε να υποστούν επεξεργασία αντίστοιχα. Τμήμα, επίσης, της κεντρικής μνήμης είναι και η [[μνήμη μόνο ανάγνωσης]] (''ROM''), η οποία επίσης επιτρέπει την τυχαία προσπέλαση. Η βασική διαφορά των δύο τύπων μνήμης είναι ότι η μεν ''RAM'' διατηρεί τα περιεχόμενά της μόνο όσο της επιτρέπει ο χρήστης ή το λογισμικό που εκτελείται και μόνο εφόσον το υπολογιστικό σύστημα τροφοδοτείται με ηλεκτρική ενέργεια. Σε αντίθετη περίπτωση, τα περιεχόμενά της είτε αντικαθίστανται από άλλα είτε χάνονται ολοσχερώς. Αν οι όροι που έχουν επικρατήσει ήταν απόλυτα ακριβείς, η μνήμη RAM έπρεπε να αναφέρεται ως «μνήμη τυχαίας προσπέλασης εγγραφής / ανάγνωσης», ενώ η μνήμη ''ROM'' ως «μνήμη τυχαίας προσπέλασης μόνο ανάγνωσης».
Η μνήμη [[ROM (μνήμη)|ROM]] έχει προεγγεγραμμένο περιεχόμενο, πάντα από τον κατασκευαστή του συστήματος, και χρησιμεύει, συνήθως, για την εκκίνηση λειτουργίας του συστήματος ([[BIOS]]), μόλις αυτό αρχίσει να τροφοδοτείται με ρεύμα, οπότε και η μνήμη RAM είναι κενή περιεχομένου. Η νέα βέβαια τεχνολογία του BIOS δεν είναι πλέον ROM, αλλά flash, και γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, η αναβάθμιση του BIOS, λέγεται και "φλασάρισμα".
== Χωρητικότητα ==
Η μνήμη RAM χρησιμεύει στην αποθήκευση [[μπιτ|δυαδικών ψηφίων]] οργανωμένων σε ομάδες (συνήθως οκτάδες) οι οποίες λέγονται ''κελιά''· συνήθως σε κάθε κελί αποθηκεύεται ένα [[byte]]. Επομένως, όπως είναι φυσικό, η χωρητικότητα της μνήμης RAM μετράται σε Kbytes, Mbytes και GBytes, όπως άλλωστε συμβαίνει για όλες τις μονάδες μνήμης. Η χωρητικότητα της RAM είναι αποφασιστικός παράγοντας για την ταχύτητα εκτέλεσης υπολογισμών από ένα υπολογιστικό σύστημα. Η χωρητικότητα της μνήμης, επίσης, καθορίζει και το [[λογισμικό]] που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ένα υπολογιστικό σύστημα. Τα υπολογιστικά συστήματα ξεκίνησαν με πολύ μικρές χωρητικότητες RAM (από 12 bytes έως 3 Kbytes). Από γενιά σε γενιά και καθώς η τεχνολογία και η ηλεκτρονική έκαναν γιγαντιαία άλματα, η μνήμη RAM αυξανόταν διαρκώς σε μέγεθος. Σήμερα 2018 η μνήμη RAM σε μεγάλα υπολογιστικά συστήματα ή [[υπερυπολογιστής|υπερυπολογιστές]] διαθέτει χωρητικότητες αρκετών TeraBytes, ενώ στα μικρότερα συστήματα ανέρχεται σε κάποια Gbytes (από 1 έως 48 Gbytes, ανάλογα με το σύστημα).
|
