Αυτοκρατορία των Σασσανιδών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 68:
==Πρώιμη ιστορία==
[[Αρχείο:Ghal'eh Dokhtar2.jpg|thumb|left|400px|Το Γκάλ'εχ Ντόχταρ ("Κάστρο της Παρθένου") στη σημερινή επαρχία Φαρς (αρχαία Περσίς) του Ιράν, χτισμένο από τον Αρδασίρ Α' το 209 μ.Χ. λίγο πριν επικρατήσει οριστικά της Παρθικής Αυτοκρατορίας.]]
Για τις ακριβείς λεπτομέρειες της πτώσης της Παρθικής Αυτοκρατορίας και της συνακόλουθης ανόδου αυτής των Σασσανιδών, οι αρχαίες πηγές είναι αντιφατικές.<ref name=Fyre461>{{Harvnb|Frye|2005|p=461}}</ref> Η Αρχή των Σασσανιδών εγκαθιδρύθηκε στην πόλη Ιστάχρ (η αρχαία ''Ίσατις'', 8 χλμ. βορειοανατολικά της [[Περσέπολη]]ς) από τον Αρδασίρ Α', απόγονο ιερέων της θεάς Αναχίτα (ιρανική θεά των νερώνυδάτων, της γονιμότητας κ.α.).
 
Η ιστορία αναλυτικότερα είχε ως εξής: Ο Παπάκ ήταν αρχηγός μιας περιοχής που ονομαζόταν Χιρ. Περίπου το έτος 200 μ.Χ., ο Παπάκ κατάφερε να ανατρέψει τον Γκοζίχρ, Μπαζρανγίδη κυβερνήτη της Ιστάχρ και να ανακηρύξει τον εαυτό του αρχηγό των [[Μπαζρανγίδες|Μπαζρανγιδών]]. Η μητέρα δε του Παπάκ, Ροντάχ, ήταν η κόρη του επαρχιακού κυβερνήτη της [[Περσίς|Περσίδος]]. Ο Παπάκ και ο μεγαλύτερος γιος του, [[Σαπώρης Α΄ της Περσίας|Σαπώρης]] ([[περσική γλώσσα|περσικά]]: Σαπούρ), κατάφεραν να επεκτείνουν τη δύναμή τους σε ολόκληρη την επαρχία της [[Περσίς|Περσίδος]]. Πατέρας του Παπάκ και παππούς του Σαπώρη ήταν ο Σασσάν, απ’ όπου προήλθε και το όνομα Σασσανίδες.
Γραμμή 91:
Η φιλία αυτή ήταν επωφελής για την [[Ιουδαϊσμός|ιουδαϊκή]] κοινότητα δίδοντάς της μια ανακούφιση από τους καταπιεστικούς νόμους που είχαν θεσπιστεί εναντίον της. Μεταγενέστεροι βασιλιάδες των Σασσανιδών αντέστρεψαν την πολιτική της θρησκευτικής ανεκτικότητας του Σαπώρη Α'. Υπό την πίεση των [[ζωροαστρισμός|ζωροαστρών]] και επηρεασμένος από τον ζωροάστρη αρχιερέα Καρντίρ Μπαχράμ Α΄, ο [[Βαράμης Α’ της Περσίας|Βαράμης Α']] δολοφόνησε τον [[Μάνης|Μάνη]] και εδίωξε τους οπαδούς του. Ο [[Βαράμης Β’ της Περσίας|Βαράμης Β']] ήταν. όπως και ο πατέρας του, έρμαιο των επιθυμιών του ζωροαστρικού ιερατείου.<ref>{{harvnb|Zarinkoob|1999|p=197}}</ref><ref>{{harvnb|Frye|1968|p=128}}</ref> Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, η πρωτεύουσα των Σασσανιδών, [[Κτησιφών (πόλη)|Κτησιφών]], καταλήφθηκε και καταστράφηκε από τους Ρωμαίους υπό τον αυτοκράτορα [[Κάρος|Μάρκο Αυρήλιο Κάρο]], ενώ το μεγαλύτερο κομμάτι της Αρμενίας, μετά από μισό αιώνα περσικής κυριαρχίας, εκχωρήθηκε στον [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανό]].<ref>{{harvnb|Zarinkoob|1999|p=199}}</ref>
 
Διαδεχόμενος τον [[Βαράμης Γ’ της Περσίας|Βαράμη Γ']] (που κυβέρνησε για λίγο το 293), και στη συνέχεια ανατράπηκε απο τον θείο του, πατέρα του Ναρσή, ο νέος αυτοκράτορας [[Ναρσής]] ξεκίνησε νέο πόλεμο με τους Ρωμαίους. Μετά από μια αρχική επιτυχία εναντίον του αυτοκράτορα [[Γαλέριος|Γαλέριου]] κοντά στο Καλλίνικο στον Ευφράτη το 296, ο Ναρσής ηττήθηκε αποφασιστικά. Ο Γαλέριος ενισχύθηκε, πιθανόν την άνοιξη του 298, με ένα νέο σώμα στρατού από τις αυτοκρατορικές κτήσεις στο [[Δούναβης|Δούναβη]].<ref name="BNSCE18">Barnes, ''Constantine and Eusebius'', p. 18.</ref> Ο Ναρσής δεν προήλασε από την [[Αρμενία]] στηκαι τη [[Μεσοποταμία]], αφήνοντας τον Γαλέριο να επιτεθεί πρώτος το 298 στη βόρεια Μεσοποταμία μέσω της Αρμενίας. Ο Ναρσής υποχώρησε τότε στην Αρμενία για να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Γαλέριου, σε έδαφος όμως που δεν τον ευνοούσε. Το τραχύ έδαφος της Αρμενίας ήταν ευνοϊκό για το ελαφρύ ρωμαϊκό ιππικό, όχι όμως και για το βαρύτερο των Σασσανιδών. Η βοήθεια των ντόπιων έδωσε στον Γαλέριο το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού έναντι των περσικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα μετά από δύο διαδοχικές μάχες, να επικρατήσει του αντιπάλου του.<ref name="Barnes, p. 18">Barnes, ''Constantine and Eusebius'', p. 18; Potter, ''The Roman Empire at Bay'', p. 293.</ref>
 
[[Αρχείο:Caucasus 300 map alt de.png|thumb|right|330px|Η υποτελής στη Ρώμη, Αρμενία, περίπου το 300 μ.Χ., μετά την ήττα του Ναρσή]]