Μεθόδιος Ανθρακίτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αφαιρεθηκαν εντελως ασχετες και εμβολιμες παράγραφοι στο κειμενο που προπαγανδίζουν την ιδεολογια του υποτιθεμενου διαφωτισμού απαξιωνοντας μισαλλοδοξα τις επισημες θεσεις της ορθοδοξης εκκλησιας και κοινωνίας. Οι προσωπικες θεσεις και ερμηνειες εκαστου αρθρογραφου δεν ενδιαφερουν. |
μ επ - και αφ. κάποια σχόλια/πιθανά κόπι Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017 |
||
Γραμμή 12:
|σημαντικά έργα = ''Οδός Μαθηματικής'', ''Εισαγωγή της Λογικής''}}
Ο '''Μεθόδιος Ανθρακίτης''' ([[1660]] - [[1736]]) ήταν [[Έλληνας]] κληρικός, [[Θεολογία|θεολόγος]], [[παιδαγωγική|παιδαγωγός]] και [[μαθηματικά|μαθηματικός]]. Κατέχει διαπρεπή θέση στον πρώιμο [[Νεοελληνικός Διαφωτισμός|Νεοελληνικό Διαφωτισμό]] κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα και είναι ο πρώτος που αντικατέστησε την αρχαΐζουσα, ως γλώσσα διδασκαλίας, με τη δημώδη<ref>[[Δημήτριος Φωτιάδης]], Η Επανάσταση του 21 σ. 159, Εκδοτικός οίκος Ν. Βότσης</ref> και από τους πρώτους που δίδαξε νεότερα μαθηματικά. «Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης», κατά τον [[Κωνσταντίνος Κούμας|Κωνσταντίνο Κούμα]], «έφερε περί το 1708 από την Ιταλία τας γεωμετρικάς επιστήμας ικανάς να ανάψωσι το φως του Λόγου και να διερεθίσωσιν επί πλέον την έμφυτον του ανθρώπου φιλομάθειαν...»<ref>[[Κωνσταντίνος Κούμας]]: «Σύνταγμα φιλοσοφίας»,τ. Α΄, σ. στ</ref> Και ο [[Μανουήλ Γεδεών]] αναφέρει τον Μεθόδιο Ανθρακίτη ως προδρομική φυσιογνωμία και συμπληρώνει «...ούτος δε εραδιουργείτο προς το Πατριαρχείον... Είναι η απαρχή του νεοελληνικού διαφωτισμού».<ref>[[Μανουήλ Γεδεών]], «Λυκαυγές πνευματικής κινήσεως του Γένους μας, 1700-1730»</ref> Η διδασκαλία των προγενεστέρων του, όπως του [[Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς|Κορυδαλλέα]] και των [[Φαναριώτες|Φαναριωτών]] [[Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο Φιραρής|Αλεξάνδρου]], [[Νικόλαος Μαυροκορδάτος (Φαναριώτης)|Νικολάου]] και [[Κωνσταντίνος Μαυροκορδάτος|Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου]] γίνεται στην αρχαΐζουσα, η οποία δεν ήταν κατανοητή από το λαό.
== Τα πρώτα χρόνια ==
Γραμμή 18:
== Η περίοδος στη Βενετία ==
Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης υπηρετούσε ως εφημέριος στον Ορθόδοξο Ναό του [[Άγιος Γεώργιος των Ελλήνων|Αγίου Γεωργίου της Βενετίας]] και συνεργάζονταν και ως διορθωτής<ref>Κ.Θ.Κυριακόπουλος- Μελέτιος Μήτρος Αθηνών, Ο Γεωγράφος (1661-1714).Επιστολή Μελετίου Μήτρου †το 1707 προς τον εκδότη Δ.Γλυκή σχετικά με την έκδοση της Γεωγραφίας.</ref> κειμένων στον εκδοτικό οίκο των Γλυκήδων. Στην ηλικία των σαράντα οκτώ ετών εγκαταλείπει τη [[Βενετία]] κι έρχεται στην [[Καστοριά]] ως αναγνωρισμένος ήδη Λόγιος και Θεολόγος προσκεκλημένος από τον [[Γεώργιος Καστοριώτης|Γεώργιο Καστοριώτη]] ή Γεώργιο Καστριώτη το [[1708]] για να διδάξει στην Εκκλησιαστική του Σχολή (των Ιερών Γραμμάτων, όπως ονομάζονταν τότε που ιδρύθηκε το [[1705]]) στη συνοικία του Αγίου Νικολάου Μουζεμβίκη.<ref>[[Γεώργιος Κουρνούτος]], Τα Σχολεία της τουρκοκρατουμένης Καστοριάς σ.248 (1953).</ref> Μόλις είχε τυπωθεί στο γνωστό τότε εκδοτικό οίκο των Γλυκήδων από τα Γιάννενα το τρίτο του βιβλίο μετά την Πνευματική Επίσκεψιν: Βοσκός Λογικών προβάτων
== Το διδακτικό του έργο==
[[File:Βοσκός Λογικών προβάτων (1708).jpg|thumb|Το εξώφυλλο του βιβλίου του Μεθοδίου Ανθρακίτη:Βοσκός Λογικών προβάτων που εκδόθηκε στη [[Νικόλαος Γλυκύς|Βενετία]]
Αποβλέπει στην πνευματική κατάρτιση των ιερέων και πραγματοποιεί τολμηρές ανατοποθετήσεις στη χριστιανική ηθική συμπεριφορά. Δεν διστάζει να κρίνει με αυστηρότητα τη συμπεριφορά του κλήρου και με σκληρή γλώσσα επικρίνει την κατάχρηση του αφορισμού που τόσο προφητική θα αποδεικνύονταν. Στον τίτλο του πρώτου του βιβλίου: Θεωρίαι Χριστιανικαί και ψυχοφελείς (sic) νουθεσίαι δεν αναφέρεται το όνομα τού συγγραφέα, αλλά το λεκτικό, διανέμεται δωρεάν: τοις ευσεβέσι Χριστιανοίς εις ψυχικήν ωφέλειαν. Για ένα άνθρωπο του πνευματικού αναστήματος του Ανθρακίτη μια εκκλησιαστική Σχολή περιορίζει κατά πολύ τον ορίζοντα της διδασκαλίας του. Έτσι δέχεται το [[1710]] πρόσκληση του Δημητρίου Κυρίτζη (πατρός) να αναλάβει τη διεύθυνση και το κύριο διδακτικό έργο της μαθηματικής και ιδιαίτερα της φιλοσοφίας. Η [[Σχολή Κυρίτζη Καστορίας|Σχολή Κυρίτζη Καστοριάς]] αποκτά φήμη και συρρέουν σπουδαστές από πολλά σημεία της ευρύτερης γεωγραφικής περιφέρειας και ιδίως από το Άγιον Όρος ακόμα και από τα Γιάννενα και το μακρινό Βουκουρέστι από όπου ο [[Μάρκος Πορφυρόπουλος]] στέλνει μαθητές του στην Καστοριά. Διδάσκεται η φιλοσοφία κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τα σύγχρονα μαθηματικά για πρώτη φορά εντός ελλαδικού χώρου. Μαθητές του στη σχολή Κυρίτζη υπήρξαν ο [[Μπαλάνος Βασιλόπουλος]] που δεν προτιμά την περίφημη Γκιούμειο Σχολή στα Ιωάννινα, ο Καστοριανός [[Σεβαστός Λεοντιάδης]], ο [[Παχώμιος]] που αργότερα γίνεται γνωστός στην [[Θεσσαλονίκη]]. Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης είναι ο πρώτος που αποκλίνει από την επίσημη θέση της τότε Εκκλησίας, «η φιλοσοφία στην υπηρεσία της Θεολογίας» και ο πρώτος επίσης που αντικατέστησε την αρχαϊζουσα ως γλώσσα διδασκαλίας με τη δημώδη. Διδάσκει [[λογική]] και νεότερη Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία, [[Καρτέσιος|Καρτέσιο]] (Descartes) και [[Νικολά Μαλμπράνς|Μαλμπράνς]]
Άλλοι γνωστοί μαθητές του υπήρξαν ο [[Σεβαστός Λεοντιάδης]], ο ''Παχώμιος'' που έγινε πασίγνωστος στην Θεσσαλονίκη, ο [[Ευγένιος Βούλγαρης]], όταν ο Μεθόδιος Ανθρακίτης μετά την δίωξή του δίδασκε στην [[Σχολή Επιφανίου Ηγουμένου|Επιφάνιο Σχολή]] των Ιωαννίνων κ.α.
== Η δίωξη και η αποκατάστασή του ==
Η προσπάθειά του, όμως, για εκσυγχρονισμό της ελληνικής παιδείας συνάντησε αντιδράσεις από μερίδα συντηρητικών κύκλων. Ο [[Μακάριος ο Πάτμιος]] έγραφε «(...) ο κύρ Μεθόδιος τρίγωνα και τετράγωνα διδάσκει τους μαθητάς του και την άλλην πολυάσχολον ματαιοπονίαν της Μαθηματικής». Κατηγορήθηκε ακόμη και ως [[Αίρεση|αιρετικός]] και συγκεκριμένα οπαδός του αιρετικού Ισπανού θεολόγου [[Μιγκέλ ντε Μολινός]] (Miguel de Molinos).<ref>Ιερόθεος Πελοποννήσιος ο Ιβηρίτης (από την Ι.Μ. Ιβήρων του Αγίου Όρους) και Μεθόδιος Ανθρακίτης ο εξ Ιωαννίνων, Σωφρονίου Ευστρατιάδη (1933)</ref> Εξαιτίας αυτών των συκοφαντικών κατηγοριών, η Σύνοδος του [[Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης|Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως]] τον κάλεσε σε απολογία ενώπιόν της με αποτέλεσμα ο Ανθρακίτης αρχικά να εγκαταλείψει την Καστοριά το [[1719]] και να μεταβεί στην [[Σιάτιστα]], όπου επρόκειτο να διδάξει για τα επόμενα δύο περίπου χρόνια.
Τελικά πάρθηκε απόφαση να καούν τα φιλοσοφικά του δοκίμια καθώς και οποιοδήποτε αντίγραφο που τυχόν θα βρισκόταν και επιπλέον τού απαγόρευσαν να διδάσκει προσωρινά το [[1723]]. Η ανάκληση της απαγόρευσης της διδασκαλικής του δραστηριότητας το [[1725]] πραγματοποιήθηκε υπό τον όρον να διδάσκει την φιλοσοφία «κατά το σύστημα του [[Θεόφιλος ο Κορυδαλλεύς|Κορυδαλλέως]]... μηδεμίαν άλλην παράδοσιν ασυνήθους και ξένης φιλοσοσοφίας τολμήσαι όλως ποτέ».<ref>Το επίσημο κείμενο της καθαίρεσης του Μεθοδίου του Ανθρακίτου (Ιερεμίου Γ , «Καθαίρεσις διεξοδική του κακομεθοδίου, του φιλοσοφούντος από την επαρχίαν Αχρίδος, δια τα μιαρά και ασεβείας γέμοντα συγγράμματα αυτού», εκδ. 1720 μ.Χ., τ. 3, σελ. 868-873</ref> Όπως σχολιάζει χαρακτηριστικά ο [[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «[...] ο Μεθόδιος δεν έγινε αντάρτης, αλλά ομολόγησε και αποκήρυξε[...]»<ref>Κωνσταντίνος Δημαράς, «Μεθόδιος Ανθρακίτης», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.69-70</ref> Μετά το 1725 φέρεται να αναλαμβάνει τη διεύθυνση της Επιφανείου Σχολής, όπου το πρόγραμμα της διδασκαλίας του περιλαμβάνει εκτός της περιπατητικής φιλοσοφίας, λογική, μεταφυσική και ηθική.<ref>[[Φιλάρετος Βαφείδης]] Μητροπολίτης Καστορίας και κατόπιν Διδυμοτείχου, « Κώδιξ της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας και τινα εκκλησιαστικά βιβλία αποκείμενα εν τισι των εκκλησιών αυτής» 1900</ref> Στη θέση αυτή θα παραμείνει πιθανότατα έως και το θάνατό του περίπου στα [[1736]].
== Τα έργα του ==
Γραμμή 51 ⟶ 44 :
*Λόγος εις τον προφήτην Ηλίαν «Κήρυγμα Προφήτη Ηλία», (χειρόγραφο).
▲==Υποσημειώσεις-Παραπομπές==
<references />
|