Βουλιαράτι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από την πλάκα της εκκλησίας Άγιος Αθανάσιος το 1584 κι από την πλάκα της Μονής Δρυάνου, προκύπτει το συμπέρασμα πως τότε το Βουλιαράτι ήταν κεφαλοχώρι. Συμφωνία με μια έρευνα του 1928, στο κτηματολόγιο του Αργυροκάστρου επιβεβαιώνεται ότι το 1750 το Βουλιαράτι είχε πάνω από 800 νοικοκυριά και βάσει της εφημερίδας του χωριού “Το«Το Γραφικό Βουλιαράτι”Βουλιαράτι» (αρ. 24), η μελέτη έδειξε τα εξής στοιχεία:

Το πρώτο ντοκουμέντο που διατίθεται έως και σήμερα για την ονομασία του χωριού είναι η σφραγίδα της εκκλησίας του έτους 1502, όπου στον εξωτερικό της κύκλο γράφει: “«'''ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΒΟΥΛΙΑΡΑΤΙΝΩΝ 1912'''”». Το δεύτερο ντοκουμέντο είναι η πλάκα της εκκλησίας που χρονολογείται στο 1584 και πάνω στην οποία γίνεται αναφορά του χωριού σε διάφορες χρονολογίες υπό το όνομα “Βουλλιαράτες”«Βουλλιαράτες» και “Πουλλιαράτες”«Πουλλιαράτες». Στην ίδια πλάκα, το 1612, το χωριό αναφέρεται ως “Βουλλάρατες”«Βουλλάρατες» ή “Βουλλαράτες”«Βουλλαράτες» και το έτος 1832 ως “Μπουλλιαράτες”«Μπουλλιαράτες».

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το όνομα του χωριού προέρχεται από τη λέξη '''''πώλος-πουλάρι''''', που σημαίνει νέος και βγαίνει το “Πουλαράτες”«Πουλαράτες», δηλαδή Νεοχώρι. Η εξήγηση αυτή δόθηκε διότι σε ορισμένες επιγραφές το χωριό αναφέρεται ως Πουλαράτες. Η δεύτερη εκδοχή προέρχεται από γέροντες χωριανούς, όπως ο Ζωγράφος, ο οποίος υποστήριζε πως η ονομασία Μπουλιαράτες προήλθε από τη λέξη Πορρύακες, εξαιτίας των πολλών ρυάκων που είχε το χωριό από τα παλαιά ήδη χρόνια. Η τρίτη εκδοχή αναφέρεται στο φυτό '''''βούλιαρη''''' που φυτρώνει στον κάμπο του χωριού. Φυσικά δεν πρέπει να συγχέεται η διαφορά στη συλλαβή “Μπου”«Μπου» αντί για “Βου”«Βου», διότι αυτές οι αλλαγές επέρχονται στην ομιλία με το πέρασμα των ετών.

Τέλος, η τέταρτη εκδοχή διατυπώθηκε από τον Βουλιαρατινό δάσκαλο Στ. Παπαδόπουλο, ο οποίος επεσήμανε πως τα ονόματα των χωριών που τελειώνουν σε “«'''''-άτες'''''”», “«'''''-άτα'''''”» και “«'''''-άτι'''''”» είναι Ελληνικής καταγωγής και σημαίνει συνοικισμός. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Κεφαλλονιά με τα χωριά Μεταξάτα και Ζερβάτα που σημαίνουν συνοικισμό ή κτήμα του Μεταξά και του Ζέρβα αντίστοιχα. Έτσι λοιπόν, βάσει της ερμηνείας του Παπαδόπουλου, στο χωριό κατοικούσε κάποιος γενάρχης με το όνομα Μπουλαράς κι έβοσκε τα μπουλάρια (μουλάρια) του. Κατά συνέπεια, όλη η περιοχή-συνοικισμός ονομάσθηκε Μπουλαράτι ή Μπουλαράτες. Η παχειά συλλαβή “«'''''λα'''''”» μετατράπηκε σε “«'''''λια'''''”» λόγω κάποιας παραφθοράς της λέξης κατά την ομιλία κι έτσι τελικώς έχουμε την ονομασία “Μπουλιαράτες”«Μπουλιαράτες».

* Πήλινα αντικείμενα (βαρίδια, σφραγίδες κτλ), τα οποία βρέθηκαν το 1979 στην τοποθεσία που σήμερα ονομάζεται “Αμπέλι«Αμπέλι του Γρηγόρη Γκάζικα”Γκάζικα». Αυτά σύμφωνα με τους αρχαιολόγους Δημοσθένη Μποντίνα και Δαμιανό Κομμάτα ανήκουν στον 3ο αιώνα π.Χ. και εκλάπησαν από το μουσείο του χωριού.

* Πήλινοι σωλήνες αρχαίας εποχής στο αρχαίο υδραγωγείο που ανακαλύφθηκε το 1968 στην τοποθεσία “Αμπέλι«Αμπέλι του Αλέξη Νταλιάνη”Νταλιάνη».

* Θεμέλια τοίχων και πλάκες που σώζονται στη θέση “Πλακωτή”«Πλακωτή» στο νότιο μαχαλά του χωριού.

Το πρώτο αφορά την φονική μάχη στον Άγιο Αθανάσιο την 1η Δεκέμβρη του 1940, το οποίο ακολουθήθηκε από την οπισθοχώρηση των Ιταλών και την απώλεια 15 Ελλήνων, 8 από τους οποίους είναι θαμμένοι στο χωριό και 130 τραυματίες. Το δεύτερο γεγονός αποτελεί η λειτουργία υγειονομικού σχηματισμού (Σ1 Πεδινό χειρουργείο δυναμικότητας 300 κλινών) επί περίπου 3.5 μήνες μεταξύ του 1940 και του 1941. Στόχος ήταν η περίθαλψη των Ελλήνων τραυματιών που έρχονταν από διάφορα σημεία του μετώπου. Παράλληλα, η συνεισφορά των κατοίκων, η οποία συνίσταντο σε σπίτια ως χρήση θαλάμων, τρόφιμα, νερό και άλλες υπηρεσίες, ήτο πολύτιμη για την δύσκολη εκείνη εποχή. Όσοι έχασαν τη ζωή τους στη χειρουργική μονάδα (περί τους 60 στρατιώτες), τιμήθηκαν κι ετάφησαν από τους Βουλιαρατινούς σε ένα χωράφι που παραχωρήθηκε ειδικά για τους Έλληνες Πεσόντες του Πολέμου. Έτσι έπραξαν κατά τα λόγια του Περικλή στον “Επιτάφιο”«Επιτάφιο» του: “«'''Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος'''”».

Έτσι λοιπόν, στο Βουλιαράτι υπάρχει και σήμερα το μοναδικό Ελληνικό στρατιωτικό νεκροταφείο στην Αλβανία, με την πλειοψηφία πλέον των πεσόντων να έχουν αναγνωρισθεί. Μετά το άνοιγμα των συνόρων, δόθηκαν χρήματα κι από την Ελληνική πλευρά ώστε να επιτευχθεί η αναστήλωση των μνημάτων και να συντηρείται σε μια πλέον καλύτερη κατάσταση. Τέλος, πρέπει να τονισθεί πως κάθε χρόνο, την 28η Οκτώβρη, στην επέτειο του “ΟΧΙ”«ΟΧΙ» πραγματοποιείται κατάθεση στεφάνων εις μνήμην των Πεσόντων παρουσία μελών της Ελληνικής ηγεσίας και των Βουλιαρατινών (και μη) που βρίσκονται εκείνη την περίοδο στην περιοχή.

* Γεώργιος Γ. Καλυβόπουλος, Χρήστος Γ. Καλυβόπουλος, ''"«Μπουλιαράτι Δερόπολη"». Ιστορία - Λαϊκός Πολιτισμός'', Αθήνα 1975