Άνδρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

====Μαρίνο Ντάντολο====

 

Η Άνδρος δέχθηκε επίθεση από τους Βενετούς (1127) και λίγο αργότερα από τους [[Νορμανδοί|Νορμανδούς]] (1147), οι οποίοι κατάφεραν να την κατακτήσουν προσωρινά, μέχρι το τέλος του 12ου αι. ακολούθησαν κι άλλες νορμανδικές επιθέσεις<ref name="Τόμος 7 (2)"/>.

Η Άνδρος αλώθηκε από τους Φράγκους στην [[Δ΄ Σταυροφορία]] στον δρόμο τους για την [[Κωνσταντινούπολη]] (1203).<ref>Setton 1976, p. 9.</ref> Όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη και δημιουργήθηκε η [[Λατινική Αυτοκρατορία]] οι Σταυροφόροι αποφάσισαν την διανομή των λαφύρων, σύμφωνα με το [[Partitio Terrarum Imperii Romaniae]] η Άνδρος δόθηκε στην [[Δημοκρατία της Βενετίας]].<ref>Setton 1976, p. 18.</ref><ref>Miller 1908, pp. 29, 579.</ref> Η Άνδρος έγινε τμήμα του [[Δουκάτο της Νάξου|Δουκάτου του Αρχιπελάγους]], ο δούκας [[Μάρκος Α΄ Σανούδος]] την έδωσε δώρο στον ξάδελφο του [[Μαρίνο Ντάντολο]] που την είχε καταλάβει, ήταν και οι δυο ανιψιοί του υπερήλικα δόγη της Βενετίας [[Ενρίκο Ντάντολο]].<ref>Miller 1908, p. 44, 579.</ref><ref>Setton 1976, p. 19 (note 78), 428.</ref> Παράλληλα, εκείνη τη χρονιά κατασκευάστηκε το κάστρο της Χώρας, το οποίο χρησίμευε ως ορμητήριο<ref>{{cite web |url=http://www.kastra.eu/castlegr.php?kastro=andros |title=Κάτω Κάστρο Άνδρου |publisher=kastra.eu |accessdate=11 Οκτωβρίου 2017}}</ref>, αλλά και ως κατοικία του Μαρίνο Ντάντολο. <ref name="Αξιοθέατα"/>. Καταστράφηκε μόλις το 1943 μετά το βομβαρδισμό της Χώρας από τους Γερμανούς. Τέλος, χτίζονται πολλοί πύργοι και το Άνω Κάστρο, με σκοπό τον έλεγχο της θάλασσας<ref name="Ιστορία3"/>.

====Οικογένεια Σανούδου====

 

Τα προβλήματα εμφανίστηκαν ξανά όταν πέθανε η Φελίτσια χωρίς διάδοχο. Ο [[Μάρκος Β΄ Σανούδος]] εισέβαλε στην Άνδρο και έκανε όλο το νησί δουκικό έδαφος αλλά πριν περάσει η χρονική προθεσμία των δυο ετών και δύο ημερών εμφανίστηκε στην Νάξο ο εγγονός του Μαρίνο Ντάντολο Νικολά Κουερίνι και διεκδίκησε την κληρονομιά του παππού του. Η Δημοκρατία της Βενετίας τους κάλεσε να εξετάσουν το πρόβλημα αλλά ο Δούκας του Αρχιπελάγους τους ζήτησε να μην επεμβαίνουν στα νησιά του. Η υπόθεση τελικά λύθηκε με τη επέμβαση του Βενετού βάιλου του Νεγκρεπόντε Νικολό Ιουστινιάνι (1291 - 1293), αποφάσισαν να γίνει η Άνδρος δουκικό έδαφος και να πάρει ο Κουερίνι σαν αποζημίωση 5.000 λίρες.<ref>Setton 1976, pp. 431–432.</ref><ref>Miller 1908, pp. 579–580.</ref> Οι δούκες του Αρχιπελάγους που ανήκαν στον [[Οίκος των Σανούδων|Οίκο των Σανούδων]] από τότε χρησιμοποιούσαν για τον εαυτό τους τον τίτλο ''"Κύριοι του δουκάτου της Νάξου και της Άνδρου"'', χρησιμοποιούσαν σποραδικά την Άνδρο σαν τόπο κατοικίας.<ref>Miller 1908, p. 580.</ref> Η Άνδρος και οι υπόλοιπες [[Κυκλάδες]] δέχτηκαν σκληρές επιδρομές από τον στόλο της Αραγωνίας υπό τον [[Ρουτζέρο ντι Λαούρια]] (1292).<ref>Miller 1908, p. 581.</ref> Τελευταία εκπρόσωπος του Οίκου των Σανούδων ήταν η [[Φιορέντσα Σανούντο]] που παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο τον [[Τζοβάννι νταλε Κάρτσερι]] και σε δεύτερο γάμο τον δεύτερο ξάδελφο της [[Νικόλαος Β΄ Σανούδος Σπετσαμπάντα|Νικόλαο Β΄ Σανούδο Σπετσαμπάντα]] με τον οποίο απέκτησε την [[Μαρία Σανούδου]]. Την Φιορέντσα διαδέχθηκε στο Δουκάτο του Αρχιπελάγους ο γιος της από τον πρώτο της γάμο [[Νικολό νταλε Κάρτσερι]] (1371) που έδωσε δώρο την Άνδρο στην ετεροθαλή αδελφή του Μαρία Σανούδου.<ref>Miller 1908, p. 592.</ref>

Οι Κύριοι της Άνδρου αναλυτικά από τον Οίκο των Σανούδων που κυβέρνησαν το νησί σαν τμήμα του Δουκάτου του Αρχιπελάγους ήταν :

====Διοίκηση Βενετού βάιλου Πιέτρο Ζένο====

 

Ο ευγενής [[Φραγκίσκος Α΄ Κρίσπος]] απεστάλη στην Νάξο για να ελέγξει την κακοδιαχείριση του δουκάτου από τον Νικολό Γ΄, ο Φραγκίσκος οργάνωσε την δολοφονία του και τον διαδέχθηκε αμέσως με την υποστήριξη της Βενετίας (1383), είναι ο ιδρυτής του [[Οίκος των Κρίσπων|Οίκου των Κρίσπων]]. Με την άνοδο του στο δουκάτο ο Φραγκίσκος Α΄ άρπαξε την Άνδρο από την Μαρία Σανούδου και την έδωσε δώρο στην κόρη του Πετρονίλλα που την πάντρεψε με τον Πιέτρο Ζένο, τον γιο του Βενετού βάιλου του Νεγκρεπόντε.<ref>Miller 1908, pp. 593–595.</ref> Η Μαρία Σανούδου πήρε σαν αποζημίωση την φτωχότερη Πάρο υπό τον όρο να παντρευτεί έναν άσημο Βενετό ευγενή Γαλλικής καταγωγής τον [[Γκασπάρε Σομμαρίπα]] για να μην έχει αξιώσεις στο δουκάτο.

Ο Πιέτρο Ζένο ήταν πολύ καλός διπλωμάτης αλλά ήταν αδύνατο να χειριστεί τις μεγάλες δυνάμεις που εμφανίστηκαν στην εποχή του.<ref>Miller 1908, pp. 596, 604.</ref> Η [[Σύρος]], η [[Πάρος]] και τ υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων δέχτηκαν σκληρές επιθέσεις από τον [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικό]] στόλο, η Άνδρος είχε λιγότερες ζημιές αλλά υποχρεώθηκε να προμηθεύει με πλοία τον Τουρκικό στόλο και να παρέχει καταφύγια. Το 1416 ωστόσο σε μια νέα σκληρή Οθωμανική επίθεση σχεδον ολόκληρος ο πληθυσμός του νησιού αιχμαλωτίστηκε.<ref>Miller 1908, pp. 598–599, 603.</ref> Μετά την επίθεση αυτή ο Πιέτρο Ζένο εποίκισε το νησί με [[Αρβανίτες]], μεταφέρθηκαν από την νότια [[Εύβοια]] την γειτονική [[Κάρυστος|Κάρυστο]] δημιουργώντας μετέπειτα τον [[Δήμος Άρνης Άνδρου|Δήμο Άρνης]] και τον [[Δήμος Γαυρίου|Δήμο Γαυρίου]].<ref name="Τόμος 7 (2)"/><ref>Miller 1908, p. 600.</ref>

====Οικογένεια Σομμαρίπα====

 

Η Βενετία αντέδρασε ταχύτατα, κύρηξε τους νέους κατόχους ανεπιθύμητους και συγκάλεσε το Κοινοβούλιο της για να λύσει το ζήτημα της διαδοχής στην Άνδρο, κάλεσε όλους τους υποψήφιους διεκδικητές να εμφανιστούν. Ο σπουδαιότερος διεκδικητής ήταν ο [[Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα]], Κύριος της Πάρου και [[Τριτημόριοι της Εύβοιας|Τριτημόριος της Εύβοιας]], γιος της παλιάς κατόχου Μαρίας Σανούδου και του συζύγου της Γκασπάρε Σομμαρίπα, κουνιάδος του Δούκα του Αρχιπελάγους [[Ιάκωβος Α΄ Κρίσπος|Ιάκωβου Α΄ Κρίσπου.]] Η μητέρα του δεν έπαψε ποτέ να διεκδικεί τα δικαιώματα της στην Άνδρο μέχρι τον θάνατο της (1426), ο γιος της συνέχισε να τα διεκδικεί το ίδιο. Το Κοινοβούλιο αποφάσισε υπέρ του Κρουσίνο (1440) δικαιώνοντας την αδικία που έγινε στην μητέρα του πριν από 50 χρόνια.<ref>Miller 1908, pp. 595, 604–605.</ref><ref>Setton 1978, p. 93 (note 47).</ref> Ο Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα ήταν έντονα μορφωμένος και ασχολήθηκε με την αρχαιολογία, οι σπουδαιότεροι Κύριοι της Άνδρου από την Οικογένεια Σομμαρίπα ήταν :