Δόγης της Βενετίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Δόγης της Βενετίας''' (Βενετικά : ''Doxe de Venexia'', Ιταλικά : ''Doge di Venezia''), ένας όρος που προέρχεται από το Λατινικό ''"Δούξ"'' δηλαδή ''"Στρατιωτικός αρχηγός"'' ονομαζόταν ο κυβερνήτης στην [[Δημοκρατία της Βενετίας]] την περίοδο 726 - 1797.<ref>https://www.dictionary.com/browse/doge</ref> Οι δόγηδες εκλεγόντουσαν ισόβια από την αριστοκρατία της πόλης - κράτους, η λέξη ''"Δόγης"'' δεν είχε την σημασία του ''"Δούκα"'' με την σύγχρονη έννοια ούτε του κληρονομικού ευγενούς. Ο Δόγης ήταν ο ανώτερος εκλεγμένος άρχοντας στην [[Βενετία]] και στην [[Γένοβα]], οι δυο πόλεις είχαν δημοκρατικό πολίτευμα και ο κυβερνήτης τους δεν ήταν κληρονομικός. Η προσφώνηση ενός δόγη γινόταν με διαφορετικές εκφράσεις όπως ''"Ο Κύριος μου, ο δόγης μου"'' ή ''"Η αυτού Εξοχότητα του"''.

 

==Βυζαντινός αξιωματούχος==

 

Ο πρώτος ιστορικά κατεγραμμένος Δόγης ήταν ο [[Όρσο (δόγης)|Όρσο]] που ηγήθηκε σε μια επανάσταση στην [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] (726) αλλά στην συνέχεια αναγνωρίστηκε σαν ''"Δούκας"'' ή ''"Ύπατος"'' με αυτοκρατορική εντολή. Μετά την δολοφονία του Όρσο (737) για ένα χρονικό διάστημα επανήλθε το αξίωμα του ''"Στρατιωτικού Μαγίστρου"'' ή ''"Στρατηλάτη"'' στα Ελληνικά μέχρι την εκλογή του γιου του Όρσο [[Τεοντάτο (δόγης)|Τεοντάτο]] στην θέση του δόγη (742). Η Βυζαντινή διοίκηση στην βόρεια Ιταλία κατέρρευσε όταν οι [[Λομβαρδοί]] κατέλαβαν το [[Εξαρχάτο της Ραβέννας]] (751) αλλά η περιοχή της Βενετίας παρέμεινε περισσότερο στο Βυζάντιο. Το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα εξελέγη δούκας ο [[Μαουρίτσιο Γκαλμπάιο]] που πήρε τους τίτλους του Στρατιωτικού Μάγιστρου και του Αυτοκρατορικού Δούκα της επαρχίας της Βενετίας.<ref>Donald M. Nicol, Byzantium and Venice: A Study in Diplomatic and Cultural Relations (Cambridge University Press, 1988), pp. 10–12.</ref>

 

==Δούκες της Δαλματίας και της Κροατίας==

 

Όταν ο δόγης [[Πιέτρο Β΄ Ορσεόλο]] νίκησε την [[Κροατία]] και κατάκτησε την [[Δαλματία]] (1000) δέχτηκε τον τίτλο ''"δούκας της Δαλματίας"'' ή σύμφωνα με τον πλήρη τίτλο ''"Δούκας όλων των Βενετών και των Δαλματών"''.<ref>Thomas F. Madden, Enrico Dandolo and the Rise of Venice (Johns Hopkins University Press, 2003), p. 5.</ref><ref>J. V. A. Fine, When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods (Ann Arbor: University of Michigan Press, 2006), p. 40.</ref> Ο [[Ερρίκος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] αναγνώρισε τον τίτλο (1002).<ref>Horatio F. Brown, "The Venetians and the Venetian Quarter in Constantinople to the Close of the Twelfth Century", The Journal of Hellenic Studies 40, 1 (1920), p. 70.</ref> Με αίτημα των Βενετών ο τίτλος επικυρώθηκε και από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα, σε ένα Χρυσόβουλλο (1082) ο [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός]] παραχώρησε στον δόγη τον τίτλο του ''"Πρωτοσέβαστου"'' και τον αναγνώρισε δούκα σε ολόκληρο το [[Θέμα Δαλματίας]].<ref>Thomas F. Madden, "The Chrysobull of Alexius I Comnenus to the Venetians: The Date and the Debate", Journal of Medieval History 28 (2002), pp. 23–41.</ref> Η επέκταση ''"με την χάρη του θεού"'' προστέθηκε στους τίτλους των δουκών της Βενετίας τον 11ο αιώνα.<ref>Maurizio Viroli, As If God Existed: Religion and Liberty in the History of Italy (Princeton University Press, 2012), p. 31.</ref> Το μοναδικό πιο πρόωρο παράδειγμα εμφανίζεται το 827 - 829 όταν τα αδέλφια Τζουστινιάνο και Τζοβάννι Α΄ καταγράφονται ως ''"με την χάρη του Θεού δούκες της Βυζαντινής επαρχίας της Βενετίας"''.<ref>William Carew Hazlitt, The Venetian Republic: Its Rise, Its Growth, and Its Fall, 421–1797, Vol. 2 (A. and C. Black, 1900), p. 416.</ref>

 

==Εκλογή του δόγη==

 

Τα προνόμια των δόγηδων δεν ήταν σαφή με ακρίβεια, η εκλογή του γινόταν αρχικά από τις αριστοκρατικές οικογένειες της Βενετίας. Οι απόπειρες των δόγηδων να δώσουν την εξουσία στους γιους τους ή να μετατρέψουν το αξίωμα σε κληρονομικό έφεραν αυστηρές αλλαγές στην νομοθεσία, κανένας δόγης δεν μπορούσε να δώσει εξουσία στον γιο του ή να τον ορίσει διάδοχο.<ref>One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Doge". Encyclopædia Britannica. 8 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 379–380.</ref> Το 1172 η εκλογή των νέων δόγηδων ανατέθηκε σε μια επιτροπή από 40 άτομα, την διόριζε μια επιτροπή 4 ατόμων που επέλεγε το ''"Μεγάλο Συμβούλιο της Βενετίας"'' ένα 12μελές όργανο που άλλαζαν τα μέλη του κάθε χρόνο. Μετά από ένα αδιέξοδο στην εκλογή του δόγη λόγω ισοψηφίας (1229) ο αριθμός αυξήθηκε σε 41.<ref>One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Doge". Encyclopædia Britannica. 8 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 379–380.</ref> Αργότερα εισήχθησαν νέες ρυθμίσεις που αφορούσαν την εκλογή του νέου δόγη (1268) που διατηρήθηκαν μέχρι το τέλος της Δημοκρατίας (1797). Ο στόχος ήταν να περιοριστούν όσο το δυνατό περισσότερο οι επιδράσεις των μεγάλων οικογενειών, αυτό θα μπορούσε να γίνει με ένα όσο το δυνατό περισσότερο περίπλοκο σύστημα. Τα 30 μέλη του Μεγάλου Συμβουλίου που είχαν επιλεγεί με κλήρο μειώθηκαν επίσης με κλήρο στα εννιά, οι εννιά επέλεγαν 40 οι οποίοι μειώθηκαν με κλήρο σε 12 οι οποίοι επέλεγαν τους 25. Οι 25 μειώθηκαν με κλήρο στους 9 και οι 9 επέλεγαν τους 45, οι 45 μειώθηκαν με κλήρο στους 11 και οι 11 επέλεγαν τους τελικούς 41 που θα αποφάσιζαν για την εκλογή του νέου δόγη.<ref>One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Doge". Encyclopædia Britannica. 8 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 379–380.</ref> Η εκλογή απαιτούσε τουλάχιστον 25 ψήφους από τους 41, 9 ψήφους από τους 11 ή 12 ή 7 ψήφους από τους 9 εκλέκτορες.<ref>Miranda Mowbray and Dieter Gollmann. "Electing the Doge of Venice: Analysis of a 13th Century Protocol"</ref> Η λεπτομερής περιγραφή της διαδικασίας περιγράφεται στο έργο του Μαρτίν ντα Κανάλ ''"Τα κτήματα της Βενετίας"''.

 

==Τελετές==

 

Αργότερα δημιουργήθηκε η θέση του αναπληρωτή δόγη (7 Ιουλίου 1268) σαν βασικού σύμβουλου. Μια από τις πιο δημοφιλείς τελετές που εκτελούσε ο ίδιος ο δόγης ήταν [[Η εορτή της Αναλήψεως στη Βενετία]] στην οποία γινόταν ο συμβολικός γάμος της Βενετίας με την θάλασσα, o δόγης έπαιρνε ένα δαχτυλίδι από το βασιλικό θησαυροφυλάκιο και το έριχνε στην [[Αδριατική θάλασσα]]. Η τελετή γινόταν για να απομνημονεύσει την κατάκτηση της Δαλματίας από τον δόγη Πιέτρο Β΄ Ορσεόλο (1000) και εορταζόταν την ημέρα της Αναλήψεως, έγινε μεγαλοπρεπέστερη μετά την επίσκεψη του πάπα [[Πάπας Αλέξανδρος Γ΄|Αλέξανδρου Γ΄]] (1177) και του [[Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ρωμαίου Αυτοκράτορα]] [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα|Φρειδερίκου Βαρβαρόσσα]]. Στις κρατικές υποθέσεις ο δόγης χρησιμοποιούσε έναν μεγάλο αριθμό από τελετές και στις διεθνείς του σχέσεις είχε την φήμη ενός κυρίαρχου πρίγκιπα.<ref>One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Doge". Encyclopædia Britannica. 8 (11th ed.). Cambridge University Press. pp. 379–380.</ref>