Αρμόλια Χίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

| όνομα = Αρμόλια

| περιφέρεια =

| τηλεφωνικός κωδικός=

| πρώην όνομα = Αρμόλεια

 

 

Όπως γράφει ο Στέφανος Δ. Καββάδας στο βιβλίο του «ΑΡΜΟΛΟΥΣΙΚΑ», που εκδόθηκε στην Αθήνα το έτος 1976, τα Αρμόλεια είναι ένα από τα 21 Μαστιχοχώρια της Χίου και βρίσκεται δυτικά της Καλαμωτής, «κεφαλοχώρι» σήμερα της περιοχής, επί της οδού, πού οδηγεί προς άλλα δυτικά Μαστιχοχώρια, όπως το Πυργί, τους Ολύμπους και τα Μεστά. Το όνομα του χωριού είναι αρχαίο και μας επιτρέπει να υπολογίσουμε την εποχή του συνοικισμού των κατοίκων του με εικασίες. Από τις ετυμολογίες της λέξεως, πού έχουν δοθεί έως τώρα, βασική λέξη είναι η γη, ως δεύτερο συνθετικό του ονόματος, ενώ υπάρχει αμφιβολία για το πρώτο συνθετικό. Ο ίδιος ο Γεώργιος Ζολώτας και η κόρη του Αιμιλία, που δημοσίευσε την Ιστορία της Χίου, δέχθηκαν κατ’ αρχάς ότι το όνομα του χωριού παράγεται από το αρμός και γη δηλαδή η γη, που έχει ρωγμές, σχισμές, αρμούς, διότι η αργιλώδης κεράμεια γη, που υπάρχει στην περιοχή των Παλαιών κυρίως Αρμολείων, βορειοδυτικά των σημερινών, Νέων Αρμολείων, παρουσιάζει το θέρος ρωγμές και επομένως Αρμόλεια (άρμόγεια) σημαίνει η γη, η οποία έχει, συνήθως ρωγμές. Έπειτα όμως άλλαξε γνώμη ή Αιμιλία Σάρου και έλαβε υπόψη άλλες ονομασίες, που έχουν σχέση με την ποιότητα της χιακής γενικώς γης, η οποία λέγεται λ.χ. ασπρόγεια ή (ασπρόχωμα), μελάγγεια ή (μαυρόχωμα), λεπτόγεια και άλλα, οπότε, ερμήνευσε το όνομα του χωριού, ότι σήμαινε την αλμυρή γη και επομένως, ότι έπρεπε να λέγεται Αλμόγεια δηλαδή Αρμυρόγεια, διότι δήθεν τα χώματα εκεί δεν είναι γλυκά, αλλά υφάλμυρα, τα οποία όμως προϋποθέτουν θαλάσσια γένεση και συνεπώς ακατάλληλα για καλλιέργεια, όλως διόλου απίθανο, διότι είναι σε απόσταση από τη θάλασσα. Αλλά τότε έπρεπε να λέγεται Αρμυρόγεια, ή Αρμυροχώματα, όπως ονομάζονται τα παρόμοιας ποιότητας χώματα στην Χίο. Τέλος, αφού έλαβαν υπόψη οι ετυμολόγοι τη χρήση της γης για την αγγειοπλαστική, μεταξύ των οποίων και ο Κων. Άμαντος και ο ακολουθών αυτούς Στυλιανός Βίος, δέχονται ότι Αρμόλεια σημαίνει μάλλον ή αρμοζόμενη γη δηλαδή το χώμα, πού επιτρέπει να το αρμόσομε και συνεπώς η κατάλληλη γη για την αγγειοπλαστική, την οποία εξασκούν επί αιώνες, ή μάλλον από της συστάσεως του χωριού, οι κάτοικοι. Έτσι δικαιολογείται και η σύνθεση της λέξης από το αρμόζω και γη γραμματικώς και τεχνολογικώς, λόγω της χρήσεως της ειδικής γης (πηλού) για την αγγειοπλαστική, από την οποία φρονούμε, ότι ονομάστηκε ο συνοικισμός, λόγω των πλεονεκτημάτων για εργασία. Άλλως τε προς τούτο συνηγορεί και ο μέγας αριθμός αγγείων οικιακής χρήσεως ή επαγγελματικής ανάγκης, τα όποια βρέθηκαν σε γειτονικούς όρμους της περιοχής των Αρμολείων, της Κώμης, του Εμπορειού, των Φανών, τους όρμους Μεστών και Λιθί, ως και το πλήθος κεραμίδων, τα οποία τοποθετούσαν, ως κτερίσματα στους τάφους, που ανακαλύφθηκαν εκεί. Αν εκτιμήσουμε δε και τη σημαντική παραγωγή οίνου στις περιοχές Μεστών, Ολύμπου και Πυργί, που μεταφερόταν εντός αγγείων της τότε εποχής και συγχρόνως της ανάλογης προσφοράς αγγείων από τη γη των Αρμολείων με την επιτόπια κεραμευτική, λόγω ειδικότητας, δικαιολογούμε από την κατανάλωση, την αφθονία της παραγωγής ειδών Αγγειοπλαστικής, από την οποία προήλθε ή ονομασία του χωριού, η συνώνυμη με την τέχνη, αφού και σήμερα ακόμη στην Χίο κάθε αγγειοπλάστης λέγεται «Αρμολούσης». Κατά τον Κ. Αντωνόπουλο «Ιστορία του Εμπορικού ναυτικού» σελ. 42 «η Χίος ώφειλε τη ναυτική της εξέλιξη εις την εξαγωγή των πλουσίων προϊόντων της από την αμπελουργία, την μαρμαρογλυπτική και την α γ γ ε ι ο π λ α σ τ ι κ ή της», [πρβλ. Αλ. Βλαστού, Χιακά. Β' 41. Κοραή "Ατακτα Γ΄ σελ. 46. Κων. Κατλα: Η Χίος υπό τους Γενουηνσίους]. Σημειωτέον ότι η αγγειοπλαστική στην Χίο είναι παλαιοτάτη τέχνη, που συνέβαλε στην καλλιέργεια και της «πλαστικής» (αγαλματοποιίας) από της εποχής των Μικκιαδών (6ος αιών π.Χ.) δια της οπτής γης, η οποία οδήγησε στην γλυφή του μαρμάρου, όπως αναφέρουμε στην μελέτη «Περί της εν Χίω Πλαστικής». Ακόμη το εις τα αρχαία χιακά νομίσματα απεικονιζόμενο δίωτο μαρτυρεί την αναγνώριση της τοπικής αγγειοπλαστικής. Για τους παραπάνω λόγους το όνομα του χωριού πρέπει να δασύνεται ως προερχόμενο από το αρμόζω και το τελικό-λεια να γράφεται με -ει-, διότι προέρχεται από το γη (γέα) και διά της αλλοιώσεως του μέσου γράμματος (γ) εις υγρό (λ) μετατράπηκε σε Α ρ μ ό λ ε ι α αντί Αρμόγεια. Τις δύο άλλες προελεύσεις από τη λέξη δήθεν Α λ μ ό γ ε ι α ή από την γη, που παρουσιάζει ρωγμές, απορρίπτουμε ως μη συμβιβαζόμενες προς την πραγματικότητα και πολύ τολμηρές. Η παραγωγή της ονομασίας του χωριού από την προσαρμογή της πλασσόμενης γης, βοηθά και στον Απολογισμόν της αρχικής συγκροτήσεως του εκεί συνοικισμού, αν λάβουμε υπόψη τις συνήθεις αιτίες των συνοικισμών σε συνδυασμό με τις προϋποθέσεις εγκαταστάσεων, από τις οποίες βασική είναι η μόνιμη πηγή αγαθών φυσικών ή τεχνικών και η δι’ αυτών υπόσχεση πλούτου εξυπηρετικού των βιωτικών αναγκών, όπως είναι η ανάπτυξη εργασίας και ο πλούτος της παραγωγής διά της καταναλώσεως.(Για την αντιγραφή και την προσαρμογή στην νεοελληνική γλώσσα : Γεώργιος Ισ. Λιβανός, επ. Δικηγόρος Αθηνών, καταγόμενος από το χωριό Αρμόλια της Χίου.), Σημ. Ο Στέφανος Καββάδας υπήρξε για πολλά χρόνια διευθυντικό στέλεχος της Βιβλιοθήκης Κοραή της Χίου και συνέγραψε το βιβλίο «ΑΡΜΟΛΟΥΣΙΚΑ» με βάση τους χειρόγραφους κώδικες του χωριού Αρμόλια, που φυλάσσονται στην βιβλιοθήκη.

 

|}

 

 

{{Δήμος Χίου}}