Αλφάβητο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Αναίρεση έκδοσης 7351608 από τον 79.107.44.173 (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 2:
'''Αλφάβητο''' είναι ένα [[σύστημα γραφής]] που γράφεται με σύμβολα τα οποία εικονίζουν τους στοιχειώδεις, τους απλούστατους ήχους, τους φθόγγους της γλώσσας. Κάθε [[φθόγγος]] έχει ένα ιδιαίτερο σύμβολο και κάθε σύμβολο παριστάνει γενικά έναν φθόγγο. Οι φθόγγοι προκύπτουν από την ανάλυση των ήχων των συλλαβών στους υποκείμενους στοιχειώδεις συστατικούς τους ήχους. Κάθε γλώσσα περιλαμβάνει μικρό αριθμό φθόγγων. Τα σύμβολα γραφής ονομάζονται γράμματα, ψηφία ή χαρακτήρες. Στην αλφαβητική γραφή οι συλλαβικοί ήχοι αποδίδονται ως συνδυασμός των συμβόλων των φθόγγων από τη συνεκφορά των οποίων σχηματίζονται. Η σειρά των συμβόλων αντιστοιχεί στη σειρά εκφοράς τους. Οι λέξεις αποδίδονται ως διαδοχή συμπλεγμάτων συμβόλων κάθε ένα από τα οποία αποδίδει μια συλλαβή της λέξης. Το πρώτο συλλαβικό σύμπλεγμα συμβόλων αποδίδει την πρώτη συλλαβή, το δεύτερο τη δεύτερη κ.ο.κ. Το αλφάβητο αποτελεί ένα πλήρως αναλυτικό μοντέλο αντίληψης και γραπτής απόδοσης του προφορικού λόγου.
Η λέξη αλφάβητο δημιουργήθηκε από το όνομα των δύο πρώτων γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου
== Η δημιουργία της αλφαβητικής γραφής ==
Γραμμή 10:
Οι φθόγγοι αναλόγως του τρόπου εκφοράς τους διακρίνονται σε φθόγγους-σύμφωνα και σε φθόγγους-φωνήεντα. Στην ελληνική γλώσσα οι συλλαβές σχηματίζονται με σύμφωνα και ένα φωνήεν ή μόνο με ένα φωνήεν. Τα φωνήεντα επομένως εκφέρονται άλλοτε ως ήχοι συστατικοί του ήχου μιας συλλαβής, δηλαδή ως φθογγικοί ήχοι και άλλοτε ως ήχοι ανεξάρτητοι από άλλους ήχους δηλαδή ως συλλαβικοί ήχοι. Στη [[Γραμμική Β]] (συλλαβική γραφή της μυκηναϊκής ελληνικής γλώσσας) εχρησιμοποιούντο ιδιαίτερα σύμβολα για τα φωνήεντα μόνον όμως όταν τα φωνήεντα αποτελούσαν ολοκληρωμένο συλλαβικό ήχο. Για παράδειγμα στη λέξη μανία για το τελευταίο [α] θα εχρησιμοποιείτο το σύμβολο του συλλαβικού ήχου [α] ενώ το [α] της συλλαβής [μα] δεν θα αναγνωριζόταν ως ιδιαίτερος ήχος και δεν θα συμβολιζόταν με ιδιαίτερο σύμβολο. Θα εχρησιμοποιείτο ένα σύμβολο για ολόκληρη τη συλλαβή [μα] Οι [[Μυκηναίοι]] Έλληνες δεν είχαν αναγνωρίσει τα φωνήεντα ως ήχους που αποτελούσαν μέρος του ήχου των συλλαβών. Δεν είχαν αναγνωρίσει τους φθογγικούς ήχους και φυσικά ούτε τα φωνήεντα ως φθογγικούς ήχους.
Στις σημιτικές γλώσσες μια συλλαβή μπορεί να σχηματισθεί από σύμφωνα και φωνήεντα ή και μόνο από σύμφωνα, ένα ή περισσότερα. Έτσι τα σύμφωνα αποτελούν άλλοτε συλλαβικούς και άλλοτε φθογγικούς ήχους.<br />
== Τα πλεονεκτήματα της αλφαβητικής γραφής ==
Γραμμή 16:
Σε ένα πλήρως λεξιγραφικό σύστημα γραφής τα σύμβολα παριστάνουν τις λέξεις. Τόσα σύμβολα όσα και οι λέξεις. Σε ένα συλλαβικό σύστημα, τα σύμβολα (συλλαβογράμματα) εικονίζουν τις συλλαβές των λέξεων. Μια λέξη παριστάνεται και αναγνωρίζεται ως μία ομάδα διαδοχικών συλλαβών. Στο αλφαβητικό σύστημα τα σύμβολα παριστάνουν τους φθόγγους. Οι συλλαβές παριστάνονται και αναγνωρίζονται ως ομάδες φθόγγων και οι λέξεις ως ομάδες διαδοχικών συλλαβών. Σε μια γλώσσα με 20 σύμφωνα και 7 φωνήεντα απαιτούνται 27 σύμβολα για τη δημιουργία αλφαβητικής γραφής. Για τη δημιουργία πλήρους συλλαβικής γραφής θα απαιτούντο 20Χ7=140 σύμβολα για τις συλλαβές του τύπου (σύμφωνο-φωνήεν) και πολύ περισσότερα σύμβολα για τις συλλαβές άλλου τύπου. Σε ένα λεξισυλλαβικό σύστημα θα χρειάζονταν σύμβολα για όλες τις συλλαβές και επιπλέον για όλες τις λέξεις που θα γράφονταν με ιδιαίτερο σύμβολο. Μικρός αριθμός συμβόλων απαιτείται και στα συλλαβικού τύπου συστήματα γραφής στα οποία συλλαβές που διαφέρουν μόνο κατά το φωνήεν τους παριστάνονται με το ίδιο σύμβολο καθώς και στα συμφωνογραφικά συστήματα γραφής. Σε αυτά τα συστήματα όμως είναι αμφίβολο το ποια λέξη παριστάνεται με συγκεκριμένη διατεταγμένη ομάδα συμβόλων.
Τα πλεονεκτήματα των αλφαβητικών γραφών οφείλονται στον υψηλό βαθμό προσαρμοστικότητάς τους, στην οικονομικότητά τους (περιλαμβάνουν μικρό αριθμό συμβόλων), στην πληρότητά τους (παρέχουν δυνατότητα εύκολης γραπτής απόδοσης οποιασδήποτε λέξης) και στη σαφήνεια και ακρίβεια που εξασφαλίζουν στα γραπτά κείμενα (κάθε λέξη διαβάζεται εύκολα και μονοσήμαντα). Κατέστησαν έτσι εύκολο το να γίνει η ικανότητα γραφής και ανάγνωσης κτήμα κάθε ανθρώπου από την παιδική ηλικία, γεγονός που είχε μεγάλες επιπτώσεις και στη γενίκευση της χρήσης της γραφής και στην εξέλιξη του πολιτισμού
== Η ιστορία του αλφαβήτου ==
Η δημιουργία των πλήρως αλφαβητικών γραφών είναι αποτέλεσμα μιας μακράς ιστορικής εξέλιξης των συστημάτων γραφής που ολοκληρώνεται ουσιαστικά με την
=== Αρχαίες ελληνικές παραδόσεις για την προέλευση του αλφαβήτου ===
Γραμμή 37:
=== Τα πρώτα βήματα: Σφηνοειδής γραφή, πρωτοσημιτικό, και φοινικικό αλφάβητο ===
Με το πρώτο σύστημα γραφή να είναι η [[σφηνοειδής γραφή]], ο τόπος προέλευσης του
Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με τις ευρωπαϊκές γλώσσες, στις σημιτικές γλώσσες η νέα γραφή δεν δημιουργούσε ιδιαιτέρως μεγάλη δυσκολία στην ανάγνωση. Στις σημιτικές γλώσσες [[φώνημα|φωνήματα]] που διαφέρουν μόνο κατά το φωνήεν τους οδηγούν συνήθως σε διαφορετικούς γραμματικούς τύπους της ίδιας βασικά γλωσσικής έννοιας και σπανίως μόνο σε ριζικά διαφορετική έννοια. Για παράδειγμα η λέξη ''ktb'' μπορεί να είναι ''katab'' =(αυτός) έγραψε, ''katabi'' = έγραψα, ''katebu'' = έγραψαν, ''ketob'' = γράφω, ''koteb'' = γραφή ή ''katub'' = γράφεται. Έτσι η δυσκολία της ανάγνωσης εντοπιζόταν κυρίως στην αναγνώριση του γραμματικού τύπου της λέξης και στην ανάγνωση άγνωστων ή νέων λέξεων. Το γεγονός αυτό δεν διευκόλυνε μεταξύ άλλων τη δημιουργία και εισαγωγή νέων λέξεων και νέων ειδικότερων όρων. Οι περισσότεροι χαρακτήρες των σημερινών αλφαβητικών γραφών έλκουν την καταγωγή τους, κυρίως μέσω του αραμαϊκού και του ελληνικού αλφαβήτου
Το 1952, ο ιστορικός Ignace Gelb<ref>Ignace Gelb. ''A study of writing: the foundations of grammatology'', University of Chicago Press, 1952.</ref> υποστήριξε ότι το αρχαιοελληνικό αλφάβητο χρησιμοποιεί μεν φοινικικούς χαρακτήρες αλλά είναι το πρώτο πραγματικό αλφάβητο (δηλ. γράμμα=φθόγγος) ενώ το φοινικικό και τα άλλα σημιτικά αλφάβητα που προηγήθηκαν είναι [[συλλαβάριο|συλλαβάρια]] (στα συλλαβάρια, κάθε χαρακτήρας αντιπροσωπεύει
<blockquote>Μερικοί ειδικοί πιστεύουν ότι, επειδή η βορειοσημιτική γραφή δεν περιέχει φωνήεντα, δεν μπορεί να θεωρηθεί πραγματικό αλφάβητο. Κατ' αυτούς, μόνο οι Έλληνες δημιούργησαν αλφαβητική γραφή. Αυτή η άποψη είναι λανθασμένη. Η βορειοσημιτική γραφή ήταν, από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής της, πραγματικό αλφάβητο, τουλάχιστον για τους [[Σημίτες]]. Δεν ήταν τέλεια. Αλλά κανένα αλφάβητο δεν έχει φτάσει, ακόμη, την τελειότητα.
<ref>Roy Harris. ''Rethinking writing'', Continuum International Publishing Group, 2001, σ. 130. ISBN 0-8264-5798-3. Πρόχειρη μετάφραση από το εξής κείμενο: "The Greek cause is not championed either by David Diringer, author of the best-known scholarly book on the history of the alphabet.
«''Some scholars believe that, as the North Semitic script did not posses vowels, it cannot be considered a true alphabet. Αccording to them, only the Greeks created an alphabetic writing. This opinion is errorneous. The North Semitic was from the first moment of its existense a true alphabet, at least from the Semitic point of view. It was not perfect. But perfection has not yet been reached by any alphabet''.»"</ref></blockquote>
=== Το τελικό βήμα: Το ελληνικό αλφάβητο ===
[[Αρχείο:NAMA Alphabet grec.jpg|thumb|250px|Διακόσμηση κεραμικού με το αλφάβητο (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα, Νο 9146)]]
Το δεύτερο σε χρονολογική σειρά επίτευγμα το πραγματοποίησαν οι αρχαίοι Έλληνες δημιουργώντας, με βάση το φοινικικό αλφάβητο, πιθανώς μεταξύ του 1000 και του 900 π.Χ., το πρώτο αλφάβητο που περιείχε σύμβολα και για τα φωνήεντα. Το αλφάβητο αυτό αποτελούσε πλήρη πίνακα των στοιχειωδών ήχων της γλώσσας του. Για την καταγραφή των ήχων χρησιμοποίησαν τα φοινικικά γράμματα αλλάζοντάς τους τη χρήση, ώστε να αποδοθούν
Οι Έλληνες είχαν επί μακρόν επαφές με τους Φοίνικες, είχαν γνωρίσει τη φοινικική γραφή και πρέπει να είχαν εκτιμήσει την ευκολία γραφής με τον φοινικικό τρόπο. Τον φοινικικό τρόπο γραφής, τον γνώριζαν επί δύο τουλάχιστον αιώνες πριν την επινόηση του ελληνικού αλφαβήτου και δεν δοκίμασαν ποτέ να τον υιοθετήσουν. Η συλλαβογραφική Γραμμική Β των μυκηναϊκών χρόνων,
Σύμφωνα και φωνήεντα μαζί στο ελληνικό αλφάβητο, δημιούργησαν ένα σύστημα γραφής οικονομικό (λίγα σύμβολα) και ταυτόχρονα
Αν και το σημαντικότερο βήμα για την εξέλιξη των συστημάτων γραφής μπορεί να ήταν η ιδέα των Σουμερίων να αποδοθούν γραπτά σύμβολα όχι σε λεκτικές έννοιες αλλά σε γλωσσικούς ήχους,
Ο Έρικ Χάβελοκ (Eric Havelock) έχει υποστηρίξει ότι η χρήση του αλφαβήτου μετασχημάτισε σε βάθος αρχικά την ελληνική και τελικά τη δυτική σκέψη και αντίληψη των πραγμάτων και
Τα σημερινά αλφάβητα όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών συνδέονται άμεσα ή έμμεσα, μέσω του ετρουτσκικού, του λατινικού και του γλαγολιτικού-κυριλλικού αλφαβήτου, με το ελληνικό αλφάβητο. Ο αλφαβητικός τρόπος γραφής παραμένει επί 3000 χρόνια
== Περιορισμοί στη χρήση και ειδική χρήση της αλφαβητικής γραφής ==
|