Γλωσσικό ζήτημα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Διγλωσσία στην Ελλάδα υπήρχε από τα αρχαία χρόνια<ref>{{Cite book|title=Γ. Χατζιδάκη Ἀπάντησις πρὸς τὸν Krumbacher, 1905 Βιβλ. Μαρσαλῆ σ. 16,17|last=Χατζιδάκις|first=Γεώργιος|publisher=Ἐκ τῶν τυπογραφείων τῆς ἐφημερίδος "Τὸ Κράτος"|year=1905|isbn=|location=|page=}}</ref><ref>Συνοπτική ιστορία τής Ελληνικής γλώσσας, Κέντρο λεξικολογίας, Στ΄ έκδοση 2017, σ. 10168.</ref><ref> Geoffrey Horrocks Ελληνικά, Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, εκδ. ΕΣΤΙΑ 2014, σελ. 40,42,62,63,86,87,89,91,94,96,99,100 κ.ε.</ref><ref>Γ. Ν. Χατζιδάκι, Περὶ τοῦ γλωσσικοῦ ζητήματος ἐν Ἑλλάδι (ανατ. «ΑΓΩΝ»), ἐν Ἀθήναις, Τυπογραφεῖον Π.Δ. Σακελλαρίου 1903 σ. 15-16, 47-52.</ref>. Αυτή η διμορφία (όρος ο οποίος δυστυχώς δεν επικράτησε) μπορεί εύκολα να εντοπιστεί διάσπαρτη στην αρχαία Ελληνική γραμματεία. [[Προσωκρατικοί φιλόσοφοι|Προσωκρατικοί]] συγγραφείς όπως ο [[Φερεκύδης]], ο [[Παρμενίδης]] και ο [[Ξενοφάνης]] επέλεγαν όχι τον πεζό λόγο (καταλογάδην συγγραφή) αλλά την ποιητική γλώσσα ως παλαιότερη και πιο σεβαστή. Παρόμοιες αναφορές μπορούμε να βρούμε και στον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] («''τιμιώτατον μὲν γὰρ τὸ πρεσβύτατον, ὅρκος δὲ τὸ τιμιώτατόν ἐστιν''»)<ref>Μεταφυσικὰ Ἀριστοτέλους 983b33 “Aristotle's metaphysics, 2 vols.”, Ed. Ross, W.D.Oxford: Clarendon Press, 1924, ανατ. 1970 Bekker.</ref>. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η «[[Τέχνη Γραμματική|Τέχνη Γραμματκή]]» τού [[Διονύσιος ο Θραξ|Διονυσίου τού Θρᾳκός]] (η πρώτη Ελληνική και Ευρωπαϊκή γραμματική), στην οποία ανέλυε την παλαιότερη λογοτεχνική γλώσσα τών ποιητών. Προς τούτοις, ο Θουκυδίδης επέλεγε να γράφει σε γλώσσα πιο αυστηρά (βλέπε τα τρίτα πρόσωμα των προσωπικών αντωνυμιών σφεῖς, σφῶν κτλ αντί των τότε εν χρήσει αττικών αὐτοί αὐτῶν, οὗτοι τούτων ή ἐκείνοι ἐκείνων), τις παλαιές μεταβολές του διπλού σσ σε σρ, διότι τα πρό αυτού χρόνια το ρρ το έλεγαν ττ. Βλ. ακόμη τους εκλιπόντες τύπους δοτικής -οισι από του Ε΄ αιώνος σε -οις (ἀνθρώποισι – ἀνθρώποις) κτλ. Όμως ο «δημοτικιστής» της εποχής [[Αριστοφάνης|Ἀριστοφάνης]] στους [[Βάτραχοι (κωμωδία)|Βατράχους]] γράφει ακόμη «''τοῖς μὲν γὰρ παιδαρίοισίν ἐστι''» και άλλα πάμπολλα παραδείγματα. Μάλιστα εκεί κατηγορείται τον [[Αισχύλος|Αἰσχύλο]] ότι ''γράφει τις παραστάσεις του σε γλώσσα ακατανόητη στον απλό λαό'' (Βάτραχοι, στίχος 926). Ακόμη φαίνεται ότι υπήρχε σαφεστάτη διαφορά μεταξύ του γραπτού και του προφορικού λόγου, όπως για παράδειγμα η γλώσσα των ποιητών οι οποίοι ανεμίγνυαν στοιχεία πεπαλαιωμένα (βλέπε τον χορό στην Δωρική διάλεκτο των τραγικών, η οποία ήταν η καθαρεύουσα όπως θα λέγαμε σήμερα). Έγραφαν διαλέγοντες ένα κράμα από Δωρικά Αιολικά/Ιωνικά και επικά στοιχεία, γλώσσα η οποία είναι αδύνατον να μιλήθηκε ποτε.