|
Η [[Φοινικική γλώσσα|Φοινικική]] γλώσσα είναι μέρος της βορειοδυτικής ομάδας των σημιτικών γλωσσών. Θεωρήται πως το ελληνικό αλφάβητο προέρχεται από το [[φοινικικό αλφάβητο]], όμως διαφοροποιήθηκε, καθώς οι Φοίνικες δεν περιλάμβαναν [[Φωνήεν|φωνήεντα]] σε αντίθεση με τους έλληνες. Από το ίδιο αλφάβητο εικάζεται ότι άρχισε να εξελίσσεται και το [[Λατίνοι|λατινικό]], καθώς πήραν το ελληνικό οι [[Ετρούσκοι]] και το μετέδωσαν στους [[Ρωμαίοι|Ρωμαίους]].
Αυτή η θεωρία όμως συντηρήθηκε με το επιχείρημα ότι ωρισμένα σύμβολα της φοινικικής γραφής μοιάζουν με τα αλφαβητικά γράμματα, π.χ. το (άλεφ) είναι αντεστραμμένο ή πλαγιαστό το ελληνικό Α κλπ. Το επιχείρημα αυτό φαινόταν ισχυρό μέχρι προ 100 ετών περίπου.
Οι γλωσσολόγοι και οι ιστορικοί ισχυρίζονταν πως δεν υπείρχε γραφή πρίν το 800 π.Χ..
Ο Αρθούρος Εβανς, περίπου το 1900,ανεκάλυψε τις ελληνικές Γραμμικές Γραφές, των οποίων σύμβολα ήταν ως σχήματα πανομοιότυπα προς τα 17 τουλάχιστον εκ των 24 γραμμάτων του ελληνικού Αλφαβήτου.
Με δεδομένα:
α) ότι τα αρχαιότερα δείγματά τους (Γραμμική Α και Β που ανακαλύφθηκαν στην Πύλο, στις Μυκήνες, στο Μενίδι, στη Θήβα, αλλά και βορειότερα, μέχρι τη γραμμή του Δούναβη) χρονολογούνται πριν από το 1500 π.Χ.
β) Οι Φοίνικες και η γραφή τους εμφανίζονται στην ιστορία μετά το 1300 π.Χ. Ο Arthur Evans στο έργο του ‘Scripta Minoa’ διετύπωσε τις αμφιβολίες του για την αυθεντικότητα της θεωρίας βάσει την οποία οι Ελληνες λαμβάνουν τη γραφή από τους Φοίνικες, εκφράζοντας ταυτόχρονα την επιστημονική υποψία ότι μάλλον συνέβη το αντίθετο.
Όταν ο καθηγητής '''Paul Faure''', Γάλλος καθηγητής της Eλληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού,δημοσίευσε στο αμερικάνικο αρχαιολογικό περιοδικό, εκδόσεως του Πανεπιστημίου της Ινδιάνας, Nestor (έτος 16ον,1989,σ.2288) μία ανακοίνωση, στην οποία παραθέτει και αποκρυπτογραφεί πινακίδες ελληνικής '''Γραμμικής Γραφής''' (που βρέθηκαν σε ανασκαφές στο κυκλώπειο τείχος των Πιλικάτων της Ιθάκης) και χρονολογούνται με σύγχρονες μεθόδους στο '''2700 π.Χ.'''
''αποκρυπτογράφηση του Faure απέδωσε το συλλαβικό κείμενο ως εξής:''
Α]RE-DA-TI. DA-MI-U-A-. A-TE-NA-KA-NA-RE(ija)-TE.
''Και η φωνητική απόδοση μεταφράζεται :''
«Ιδού τι εγώ η Αρεδάτις δίδω εις την άνασσαν, την θεάν Ρέαν:100 αίγας, 10 πρόβατα, 3 χοίρους».
Ετσι ο Faure απέδειξε, ότι οι Ελληνες έγραφαν και μιλούσαν ελληνικά τουλάχιστον 1400 χρόνια πριν από την εμφάνιση των Φοινίκων και της γραφής τους στην ιστορία.
''οι αρχαιολογικές ανασκαφές στον ελληνικό χώρο την τελευταία 15ετία απέδωσαν και άλλες μεγάλες εκπλήξεις:''
Οι Ελληνες έγραφαν όχι μόνο τις συλλαβικές γραφές (Γραμμική Α και Β) και ένα είδος γραφής πανομοιότυπης με το σημερινό Αλφαβήτου τουλάχιστον από το 6000π.Χ.
==Ναυσιπλοΐα και σχέσεις με άλλους λαούς==
Καθώς οι εμπορικές συναλλαγές και οι αποικίες τους εξαπλώθηκαν στη Μεσόγειο, οι Φοίνικες και οι Έλληνες φαινόταν να έχουν χωρίσει τη θάλασσα σε δύο: οι Φοίνικες διέσχισαν και τελικά κυριάρχησαν στη νότια ακτή, ενώ οι Έλληνες ήταν ενεργοί κατά μήκος των βόρειων ακτών. Οι δύο πολιτισμοί σπάνια συγκρούστηκαν, κυρίως στους Σικελικούς Πολέμους, και τελικά εγκαταστάθηκαν σε δύο σφαίρες επιρροής, στη Φοινικία στα δυτικά και στην ανατολή στην Ελλάδα.
Κατά τους αιώνες μετά το 1200 π.Χ., οι Φοίνικες ήταν η σημαντικότερη ναυτική και εμπορική δύναμη της περιοχής. Οι ανασκαφές του James B. Pritchard στη Σαρέπε (σημερινό Λίβανο) αποκάλυψαν θρυμματισμένα κοχύλια Murex και δοχεία αγγειοπλαστικής που χρωματίστηκαν με τη βαφή που παράγεται στην περιοχή. Οι Φοίνικες δημιούργησαν ένα δεύτερο κέντρο παραγωγής της βαφής στο Mogador, στο σημερινό '''Μαρόκο'''. Τα λαμπρά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα αποτελούσαν μέρος του φοινικικού πλούτου. Οι Φοίνικες του 8ου αιώνα, πουλούσαν κρασί στους αιγύπτιους, καθώς δεν υπείρχαν αμπελώνες εκεί. Το εμπόριο κρασιού με την Αίγυπτο τεκμηριώνεται από τα ναυάγια που βρέθηκαν το 1997 στην ανοιχτή θάλασσα 50 χιλιόμετρα δυτικά του Ascalon. Από την Αίγυπτο, οι Φοίνικες αγόραζαν χρυσό. Επιπλέον, παρείχαν στους αιγύπτιους μεγάλα ποσοστά ξυλίας λόγω της φτωχής ξυλείας στην '''Αίγυπτο''', για σημαντικά ποσά. Κάποια στιγμή μεταξύ 1075 και 1060 αι. π.Χ., ένας Αιγύπτιος απεσταλμένος, με το όνομα Wen-Amon επισκέφθηκε τη Φοινίκη και εξασφάλισε επτά μεγάλους κορμούς δέντρων, σε αντάλλαγμα για ένα μικτό φορτίο που περιλάμβανε «4 κροκάλες και 1 ‘kek-men’ χρυσό · 5 ασημένιες κανάτες · 10 ενδύματα βασιλικών λευκών ειδών, 10 κουρτ καλά λευκά από την Άνω Αίγυπτο, 500 ρολά παπύρου, 500 δέρματα αγελάδων, 500 σχοινιά, 20 σακούλες φακές και 30 καλάθια ψαριών». Αυτοί οι κορμοί μεταφέρθηκαν στη συνέχεια με πλοίο από τη Φοινίκη στην Αίγυπτο.
Είσαγαν και από αλλού υλικά, και ίσως τα πιο σημαντικά ήταν το ασήμι από τη '''Σαρδηνία''' και την '''Ιβηρική Χερσόνησο''', κασσίτερος, ο οποίος, όταν τήκεται με χαλκό (από την '''Κύπρο)''', δημιουργήται το ανθεκτικό χάλκινο κράμα μετάλλου. Ο αρχαιολόγος Glenn Markoe προτείνει ότι ο κασσίτερος ''"μπορεί να έχει αποκτηθεί από τη '''Γαλικία''' μέσω της ακτής του Ατλαντικού ή της νότιας Ισπανίας, εναλλακτικά, μπορεί να προέρχεται από τη '''Βόρεια Ευρώπη''' (Κορνουάλη ή Βρετάνη) μέσω της κοιλάδας του Ροδανού και της παραλιακής Μασσαλιας".'' Ο Strabo δηλώνει ότι υπήρχε ένα ιδιαίτερα κερδοφόρο φοινικικό εμπόριο για κασσίτερο με τη '''Βρετανία''', πιθανά μέσω της βορειοδυτικής ακτής της Ιβηρικής Χερσονήσου.
Ο καθηγητής Timothy Champion, σχολιάζοντας τα σχόλια του Diodorus Siculus σχετικά με το εμπόριο κασσίτερου, δηλώνει ότι ''«ο Διόδωρος ποτέ δεν λέει ότι οι Φοίνικες έφτασαν στην '''Κορνουάλη'''»'', λέει το αντίθετο: «η παραγωγή κασσίτερου Cornish ήταν στα χέρια των ντόπιων της Κορνουάλης , και η μεταφορά του στη Μεσόγειο οργανώθηκε από τοπικούς εμπόρους, δια θαλάσσης και έπειτα από τη γη μέσω της '''Γαλλίας''', πολύ έξω από τον φοινικικό έλεγχο ».
Το '''Tarshish''' (Εβραϊκά: תַּרְשִׁישׁ) που εμφανίζεται στην εβραϊκή Βίβλο με πολλές ασαφείς έννοιες και ένα από τα πιο επαναλαμβανόμενα είναι ότι το Tarshish είναι ένας τόπος, πιθανώς μια πόλη ή χώρα, μακριά από το ομόσπονδο κράτος του Ισραήλ δια θαλάσσης, όπου γίνεται εμπόριο με το Ισραήλ και τη Φοινίκη. Ήταν ένας τόπος όπου οι Φοίνικες έλαβαν διάφορα μέταλλα, ειδικά ασήμι, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σολομώντα. Ο William F. Albright (1941) και ο Frank M. Cross (1972) πρότειναν ότι το Tarshish θα μπορούσε να είναι ή ήταν η '''Σαρδηνία''' εξαιτίας της ανακάλυψης της Nora Stone και της Nora Fragment, η πρώτη εκ των οποίων αναφέρει Tarshish στη φοινικική επιγραφή . Η Christine M. Thompson (2003) εντόπισε μια συγκέντρωση θραυσμάτων hacksilver που χρονολογούνται από το 1200 και 586 αι. π.Χ. στο Cisjordan Corpus. Αυτό το κυρίαρχο ασήμι Cisjordan Corpus είναι ασύγκριτο στη σύγχρονη Μεσόγειο και μέσα του εμφανίζεται μια μοναδική συγκέντρωση στη Φοινίκη των ασημένιων θησαυρών που χρονολογούνται μεταξύ του 1200 και του 800 π.Χ. Τα αντικείμενα Hacksilber σε αυτές τις φοινικικές θρυαλλίδες έχουν λόγους ισότοπου μολύβδου που ταιριάζουν με μεταλλεύματα στη Σαρδηνία και την '''Ισπανία'''.
Αυτή η ΄΄μεταλλική΄΄ απόδειξη συμφωνεί με τη βιβλική μνήμη ενός Δυτικού Μεσογειακού Tarshish που παρείχε στον Σολομώντα αργύριο μέσω της Φοινίκης. Τα αρχεία της Ασσυρίας δείχνουν ότι το Tarshish ήταν ένα νησί και η ποιητική κατασκευή του Ψαλμού 72 δείχνει την ταυτότητά του ως ένα μεγάλο νησί στα δυτικά, το νησί της '''Σαρδηνίας'''.Οι Φοίνικες δημιούργησαν ''εμπορικά φυλάκια'' σε όλη τη Μεσόγειο, τα πιο στρατηγικά σημαντικά είναι η Καρχηδόνα στη '''Βορειοδυτική Αφρική''', νοτιοανατολικά της Σαρδηνίας στη χερσόνησο της σημερινής Τυνησίας. Οι αρχαίες γαελικές μυθολογίες αποδίδουν στην '''Ιρλανδία''' εισροή Φοινίκου / Σκυθίας από έναν ηγέτη που ονομάζεται Fenius Farsa. Άλλοι ταξίδευαν επίσης νότια κατά μήκος των ακτών της Αφρικής. Μια εκστρατεία της Καρχηδονίας υπό την ηγεσία του Hanno the Navigator διερεύνησε και αποίκισε τις ακτές του Ατλαντικού της Αφρικής μέχρι τον ''Κόλπο της Γουινέας''. και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, μια φοινικική αποστολή που κατέστρεψε την Ερυθρά Θάλασσα από τον Φαραώ Νέχο Β 'της '''Αιγύπτου''' (περίπου το 600 π.Χ.) περιπλέκει την Αφρική και επιστρέφει μέσω των πυλώνων του Ηρακλή μετά από τρία χρόνια. Την 2η χιλιετία π.Χ., οι Φοίνικες διαπραγματεύονταν με τους '''Σομαλούς'''. Μέσα από τις σομαλικές πόλεις-κράτη Mosylon, Opone, Malao, Sarapion, Mundus και Tabae,και άκμασε εμπόριο .
==Φοινικικά πλοία==
Οι '''Έλληνες''' είχαν δύο ονόματα για φοινικικά πλοία: hippoi(άλογα) και galloi(μπανιέρες). Αυτά τα ονόματα εξηγούνται εύκολα από απεικονίσεις φοινικικών πλοίων στα ανάκτορα των βασιλιάδων των Ασσυρίων από τον 7ο και τον 8ο αιώνα, καθώς τα σκάφη σε αυτές τις εικόνες είναι τύπου σωληνώσεων (galloi) και έχουν άλογα στα άκρα τους (hippoi). Είναι πιθανό ότι ο ιππόκομος από τις φοινικικές σχέσεις με τον ελληνικό θεό Ποσειδώνα ισοδυναμεί με τον Σημιτικό Θεό «Γιαμ».
Το 2014, ένα φοινικικό εμπορικό πλοίο, που χρονολογείται από το 700 π.Χ., βρέθηκε κοντά στο νησί '''Gozo'''. Το πλοίο είχε μήκος περίπου 15 μέτρα και περιείχε 50 αμφορείς γεμάτους κρασί και λάδι.
==Σχέσεις με την Ελλάδα==
Η Φοινίκη διατήρησε μακρόχρονη σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό, από ένα σημείο και μετά ως εμπορικοί ανταγωνιστές του, ενώ κατά την παράδοση η [[Αρχαία Θήβα|Θήβα]] ιδρύθηκε από έναν Φοίνικα πρίγκηπα, τον [[Κάδμος|Κάδμο]]. Πολλοί Φοίνικες μετανάστευσαν κατά τον 9ο π.Χ. αι. στην [[Κύπρος|Κύπρο]] παράλληλα με τους [[Αχαιοί|Αχαιούς]] και ίσως και σε άλλες περιοχές πλησιέστερα στην Ελλάδα, όμως δεν υπάρχουν στοιχεία για ίδρυση άλλων αποικιών τους σε ελληνικό έδαφος. Συχνά οι Έλληνες αναφέρονταν στους Φοίνικες υποτιμητικά (ως κλέφτες και άρπαγες)<ref>ειδικά στην Οδύσσεια η περιφρόνηση είναι καταφανής, ενώ στην Ιλιάδα η στάση απέναντι στους Φοίνικες είναι ουδέτερη</ref> αλλά αυτό πιθανόν να ήταν έκφραση όχι μόνον του ανταγωνισμού στο Αιγαίο επειδή είχαν εφάμιλλη ναυτοσύνη, αλλά και λόγω της φιλοπερσικής στάσης των Φοινίκων, του τρόπου ζωής τους, της νοοτροπίας τους και της βαθύτερης εθνικής ανάγκης των Ελλήνων για δημιουργία χωριστής ταυτότητας (της ελληνικής) με πλήρη διαχωρισμό από τις γειτονικές, τις ούτως ή άλλως συγκεχυμένες. Η χαριστική βολή στον φοινικικό πολιτισμό ήρθε το [[539 π.Χ.]], όταν ο [[Κύρος Β'|Κύρος ο Μέγας]] κατέκτησε τη Φοινίκη και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού μετακινήθηκε στην [[Καρχηδόνα]] και άλλες αποικίες. Στη συνέχεια η περιοχή κυβερνήθηκε από Έλληνες και μετά πέρασε στους Ρωμαίους.
==Πόλεις και πολιτισμός==
Στη θρησκεία τους φαίνεται πως μιμήθηκαν τους [[Χαλδαίοι|Χαλδαίους]] και τους [[Αιγύπτιοι|Αιγυπτίους]] δημιουργώντας ένα είδος κοινού συνόλου αυτών των δύο. Κάθε φοινικική πόλη λάτρευε και ένα ζευγάρι θεών, τον [[Βάαλ]] που χαρακτήριζαν και βασιλιά (Μελέκ ή Μολόχ στις χριστιανικές γραφές) και την θεά και κυρία Βααλάτ που τιτλοφορούσαν και βασίλισσα (Μιλκάτ). Αυτό το θείο ζευγάρι δεν έφερε κύριο όνομα (όπως Ζευς ή Ήρα για τους Έλληνες) και η ονομασία τους ήταν προσηγορική, σήμαινε ιδιότητα. Κάθε πόλη έδινε στο ζευγάρι ένα δικό της επίθετο με την ιδιότητα με την οποία λατρευόταν. Για παράδειγμα ονομαζόταν Βάαλ Σιδών ο κύριος του Ουρανού Ήλιος και Ασταρέθ η Θεά Σελήνη στην [[Σιδώνα]], αλλά Βάαλ Ταμούζ και Βααλέθ εν Γκέμπελς ή εν Βύβλω. Στις γιορτές των θεών τους έκαναν και ανθρωποθυσίες. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας λατρεύτηκε για ένα διάστημα η [[Αστάρτη]] (η Αστορέθ των Φοινίκων, η θεά των Δασών για την Ελλάδα), με σύμβολο το μισοφέγγαρο και το περιστέρι, όπως η [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτη]] (επιρροή της Σιδώνας) και ο Μέγας Τύριος θεός Βάαλ-Μελκάρθ ως [[Ηρακλής]]. Όμως αυτές οι λατρείες παρουσιάστηκαν κατά την ελληνιστική εποχή και κατά την ελληνορωμαϊκή, όταν έμποροι από τη Συρία και τη Φοινίκη δημιούργησαν ένα είδος "πολιτιστικών σωματείων" τα οποία τις διέδιδαν πιθανόν στο πλαίσιο άσκησης αποικιακής πολιτικής.
== '''Θρησκεία''' ==
Οι θρησκευτικές πρακτικές και πεποιθήσεις της Φοινίκης ήταν παρόμοιες με τους γείτονές τους στη Χαναάν, οι οποίες με τη σειρά τους είχαν κοινά χαρακτηριστικά σε ολόκληρο τον αρχαίο σεμιτικό κόσμο.
''"Η θρησκεία των Χαναανίτων ήταν περισσότερο σαν δημόσιος θεσμός παρά σαν ατομική εμπειρία".''
Τα τελετουργικά τους αφορούσαν κυρίως για σκοπούς την πόλη-κράτος.Δυστυχώς, πολλά από τα φοινικικά ιερά γραπτά που είναι γνωστά στους αρχαίους έχουν χαθεί.
Οι Φοίνικες ήταν γνωστοί ως πολύ θρήσκοι. πολλές από τις κατεγραμμένες ενέργειες έχουν επικριθεί ευρέως, συγκεκριμένα: πορνεία στους ναούς και η θυσία παιδιών. Η θρησκευτική μυθολογία των Χαναανί δεν φαίνεται να είναι τόσο περίτεχνη σε σύγκριση με την υπάρχουσα βιβλιογραφία των Σεμιτών (Μεσοποταμία).
Το σεμιτικό πανθεόν ήταν μεγάλο σε αριθμό. Ο κάθε θεός ήταν πρωταρχικός, αλλά το που θα λατρευόταν εξαρτάται προφανώς από τις ανάγκες μιας συγκεκριμένης πόλης. Λόγω του ηγετικού ρόλου της Τύρου, ο βασιλεύοντας '''θεός Melqart''' λατρευόταν σε όλη τη Φοινίκη και στο εξωτερικό. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο μεγάλος κοινός στόχος ήταν η '''Αστάρτη'''. Η εξέχουσα θεότητα '''Eshmun''' της Σίδωνας ήταν θεός θεραπευτής, φαινομενικά συγγενής με θεότητες όπως ο Άδωνης, ο οποίος αποκαλήτο άρχοντας(ενδεχομένως ήταν τοπική παραλλαγή του ίδιου του Άδωνη). Σχετικά με τον μύθο γονιμότητας και συγκομιδής, ο Eshmun συνδέθηκε με την Αστάρτη.
Τα θρησκευτικά ιδρύματα της αρχαιότητας στην Τύρο, που ονομάζονται marzeh.Διάφορες κοινωνίες marzeh εξελίχτηκαν σε ελίτ αδελφότητες, επιρεάζοντας το εμπόριο και διακυβέρνηση της Τύρου. .Η θρησκεία στην Καρχηδόνα στην πραγματικότητα, μέχρι την πτώση της, οι πρεσβείες από εκεί πραγματοποιούσαν τακτικά το ταξίδι στην Τίρη για να λατρεύουν τον '''Μελκάρ''', προσφέροντας υλικές προσφορές. Απέκτησαν διακριτικά χαρακτηριστικά: ίσως επηρεασμένα από μια πνευματική και πολιτισμική εξέλιξη·συνθέτοντας τις φυλετικές πρακτικές των Βερβερίνων ή μεταμορφώνοντας το άγχος των πολιτικών και οικονομικών δυνάμεων που αντιμετώπιζε η πόλη-κράτος.
Με την πάροδο του χρόνου αναπτύχθηκε ξεκάθαρα το αρχικό φοινικικό υπόδειγμα, καθιστώντας τη θρησκεία των Πουνών στην Καρχηδόνα.
Στην Καρχηδόνα, όπως και στην Τύρο, η θρησκεία ήταν αναπόσπαστο στοιχείο της ζωής της πόλης. Μία επιτροπή που αποτελήτο από δέκα πρεσβυτέρους, που είχαν επιλεχθεί από τις πολιτικές αρχές, ρυθμίζει τη λατρεία και χτίζει τους ναούς.
Οι επιγραφές Punic απαριθμούν μια ιεραρχία του Cohen (ιερέα) και του rab cohenim (άρχοντες ιερείς). Κάθε ναός ήταν υπό την επίβλεψη του αρχιερέα ή ιερωσύνης του. Για να μπει κάποιος στον ναό του Eshmun, έπρεπε να απέχει από τη σεξουαλική επαφή για τρεις ημέρες και από την κατανάλωση φασολιών και χοιρινού κρέατος.
Η θρυλική ιδρύτρια της πόλης, η Elissa (ή Dido), ήταν η χήρα του Αχαρμπά, πρώτου ιερέα της Τύρου, στην υπηρεσία της κύριας θεότητας '''Melqart''' και ήταν επίσης, συνδεδεμένη με τη θεά της γονιμότητας '''Αστάρτη'''.
Όχι μόνο έφερε τελετουργικά εργαλεία για τη λατρεία της Αστάρτης, αλλά και ιερείς και ιερές πόρνες (από την Κύπρο). Στην Καρχηδόνα λατρευόταν ο θεός Eshmun, όπως και άλλες θεότητες. Ο '''Melqar'''t ''αντικαταστάθηκε'' από το αναδυόμενο θεό '''Baal Hammon,''' στην Πουνική, που ίσως σημαίνει ''"άρχοντας των βωμών του θυμιάματος".''
Αργότερα, μια άλλη ανερχόμενη θεότητα ήταν η θεά Tanit. μια θεά της γεωργίας και της γενιάς που εκδήλωσε μια βασιλική μεγαλοσύνη, που βασίλευε υπέρτατη στην Καρχηδόνα.
==Τέχνες==
[[Αρχείο:Ahiram Sarcophagus 1.JPG|thumb|left|Σαρκοφάγος της [[Βύβλος|Βύβλου]] -Εθνικό Μουσείο Βηρυτού]]
Η αιγυπτιακή και η βαβυλωνιακή τέχνη επηρεάσαν σημαντικά την φοινικική τέχνη· o φοινικικός λαός όμως, είναι κατ εξοχήν εμπορικός και είχε μεγάλη παραγωγή ειδών, πράγμα επέδρασε αρνητικά στην ανάπτυξη της τέχνης. Π.χ. τα βαρύγδουπα, είναι μεγαλοπρεπή όμως χωρίς λεπτομέριες. Παράγοντας αυτού είναι και η έλληψη προτύπου από τους γειτονικούς λαούς, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν βοήθησαν τους φοίνικες ώστε να αναπτυχθούν στον τομέα στης τέχνης.
Έχουν βρεθή έργα που παρουσιάζουν περισσότερες λεπτομέριες, σε φοινικικές πόλεις, αλλά ειναι σαφώς έχουν υποστεί επεξεργασία από άλλους λαούς. Ακόμη έχουν βρεθεί ξεχωριστά έργα και θεωρείται πως επιμελούνταν μία ιδιαίτερη τέχνη: τις σαρκοφάγους. κατά τους ελληνιστικούς χρόνους,άκμασε η γλυπτική όπως και οι άλλες τέχνες. Στη Σιδώνα είχε βρεθεί ένας Ερμής, ο οποίος θεωρείται εξαιρετικό δείγμα λεπτής τέχνης, η οποία άρχισε να αναπτύσσεται τότε στην περιοχή.
To γεγονός πως η φοινικική τέχνη επηρεάζεται από ξένους καλλιτεχνικούς πολιτισμούς, έχει αποτέλεσμανα μην διαθέτει μοναδικά χαρακτηριστικά που να την διακρίνουν από άλλους λαούς της εποχής. Επηρεάστηκε κυρίως την '''Αίγυπτο''', την '''Ελλάδα''' και την '''Ασσυρία'''.
''Σε άρθρο(The New York Times-5 Ιανουαρίου 1879)η φοινικική τέχνη περιγράφηκε από τα εξής:''
« Εισήλθε σε άλλους άνδρες και εξασφάλισε την κληρονομιά του. Η Σφίγγα της Αιγύπτου έγινε ασιατική και η νέα της μορφή μεταφέρθηκε στο Νινευέ από τη μία πλευρά και στην Ελλάδα από την άλλη. Οι ρόδακες και άλλα πρότυπα των κυλίνδρων της Βαβυλώνας εισήχθησαν στο έργο της Φοινίκης και έτσι πέρασαν στη Δύση, ενώ ο ήρωας της αρχαίας Χαλδαίας επικό έγινε η Τυριανή Μελκάρτα και μετά ο Ηρακλής της Ελλάδας.»
==Ακμή==
| 