Κραγκούγιεβατς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 36:
== Ιστορία ==
[[File:Topolivnica_1856.jpg|thumb|right|250px|Το Χυτήριο Πυροβόλων του Κραγκούγιεβατς, αρχικά κατασκευασμένο το 1856, όταν λειτουργούσε.]]
[[File:Bridge--Kg.jpg|thumb|right|250px|Η παλιά γέφυρα του ποταμού Λεπένιτσα]]
===Αρχαία και μεσαιωνική===
Το Κραγκούγιεβατς έχει βιώσει σημαντικές ιστορικές αναταράξεις, συχνά με σοβαρές απώλειες. Πάνω από 200 αρχαιολογικοί χώροι στη Σουμάντια επιβεβαιώνουν ότι οι πρώτοι οικισμοί της περιοχής δημιουργήθηκαν πριν από 40.000 χρόνια, κατά την [[Παλαιολιθική περίοδος|Παλαιολιθική εποχή]]. Το σπήλαιο "Γέρινα", που βρίσκεται κοντά στο χωριό Γκράντατς στο δήμο της Μπατότσινα, κατοικήθηκε πριν από 37.000 έως 27.000 χρόνια. Τα ημιϋπόσκαφα και οι πρώτες κατασκευές πάνω στο έδαφος κατασκευάστηκαν στα 5.500-4.800 π.Χ. στα γύρω χωριά Γκρίβατς, Κούσοβατς, Ντίβοστιν Ντόνιε Γκρμπίτσε και Ντομπροβόντιτσα.<ref name="Politika">{{Citation|author=Brane Kartalović|title=Kragujevac od paleolita do oslobođenja|newspaper=[[Politika]]|page=14|language=Serbian|date=22 August 2017|url=http://www.politika.rs/sr/clanak/387370/Kragujevac-od-paleolita-do-oslobodenja}}</ref>
Γραμμή 46 ⟶ 48 :
===Νεότερη===
[[File:New-Church-Kg.jpg|thumb|right|Ο Καθεδρικός του Κραγκούγιεβατς, αρχές του 20ού αιώνα.]]
[[File:King-Peter's-street.jpg|thumb|right|Οδός Βασιλιά Πέτρου]]
Η πόλη έχει καταστραφεί πολλές φορές και έχει υποστεί μεγάλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές σε πολλούς πολέμους ανά τους αιώνες. Το Κραγκούγιεβατς απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς στις 5 Απριλίου 1804, κατά την [[Πρώτη Σερβική Εξέγερση]]. Αρχισε να ευημερεί μετά την πραγματική απελευθέρωση της Σερβίας από την Τουρκική κυριαρχία το 1815, ιδιαίτερα όταν ο Πρίγκιπας [[Μίλος Ομπρένοβιτς]] την ανακήρυξε πρωτεύουσα του νέου Σερβικού Κράτους στις 6 Μαΐου 1818 κατά τη Συνέλευση του Μαΐου στη Μονή Βρατσέβνιστσα. Για να σηματοδοτήσει το γεγονός έχτισε τότε το Αμιτζά Κονάκ. [8] Το πρώτο Σερβικό σύνταγμα ανακηρύχθηκε εδώ στις 15 Σεπτεμβρίου 1835 και η πρώτη ιδέα της ανεξάρτητης εκλογικής δημοκρατίας [4].
Ο πρώτος νόμος για τον τύπο εγκρίθηκε στο Κραγκούγιεβατς το 1870. Ως πρωτεύουσα η πόλη ανέπτυξε και προωθούσε σύγχρονες, προοδευτικές και φιλελεύθερες ιδέες και έμοιαζε με πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εκείνης της εποχής. [9]
Το συγκρότημα του παλιού χυτηρίου, που επεκτάθηκε με τον καιρό, ονομάζεται ''Vojnotehnički zavod u Kragujevcu'' ("Στρατιωτικό και τεχνικό ίδρυμα του Κραγκούγιεβατς"). Με την κοινή ονομασία "Οπλοστάσιο του Πρίγκιπα" (''Κνιέζεβ Αρσεναλ''), προέρχεται από το 1836, όταν ο Πρίγκιπας Μίλος διέταξε την κατασκευή του πρώτου στρατιωτικού εργοστασίου. Το 1850 η κυβέρνηση ίδρυσε ένα ολόκληρο συγκρότημα των στρατιωτικών εργοστασίων. Πρώτος διευθυντής ήταν ο Σαρλ Λουμπρί, Γάλλος μηχανικός, ειδικά εξουσιοδοτημένος να αναλάβει τη θέση αυτή το 1853 από τον Αυτοκράτορα της Γαλλίας, [[Ναπολέων Γ΄|Ναπολέοντα Γ΄]]. [10]
Το συγκρότημα αυτό υπήρξε το εφαλτήριο ολόκληρης της Σέρβικης βιομηχανίας σε μια προσπάθεια να απομακρυνθεί η Σερβία από την οθωμανική κληρονομιά και να την φέρει πιο κοντά στη Δυτική Ευρώπη, η σημαντικότερη βιομηχανική κληρονομιά της Σερβίας και μοναδικό συγκρότημα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Δεδομένου ότι μόνο οι εργαζόμενοι είχαν το δικαίωμα να εισέλθουν στο συγκρότημα εδώ και δεκαετίες, οι κάτοικοι του Κραγκούγιεβατς το ονόμασαν "Απαγορευμένη Πόλη" (''Zabranjeni grad''). Η πόλη αγόρασε το 2005 40 στρέμματα του συγκροτήματος, γεγονός που σηματοδότησε την αρχή της απόδοσης της δεξιάς όχθης του Λεπένιτσα τους πολίτες. Το Μάρτιο του 2014 το σύνολο του συγκροτήματος, που κάλυπτε 528 στρέμματα, τέθηκε υπό κρατική προστασία[10]. Το 2017 το συγκρότημα αποτελείται από 151 επιμέρους στοιχεία, από τα οποία τα 31 προστατεύονται ως μοναδική κληρονομιά: το παλιό χυτήριο, το μηχανουργείο, η καμινάδα, ο πύργος της πυροσβεστικής, η σιδηροδρομική γέφυρα πάνω από τον ποταμό Λεπένιτσα, το εργοστάσιο φυσιγγίων κ.α.
Πέραν της πολιτικής επιρροής της εποχής, το Κραγκούγιεβατς έγινε το πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο της Σερβίας. Σημαντικά κτίρια κατασκευάστηκαν την εποχή εκείνη, όπως το πρώτο γυμνάσιο της Σερβίας (''Gimnazija''), το πρώτο φαρμακείο και το πρώτο τυπογραφείο [11].
Η κρίσιμη καμπή στη συνολική ανάπτυξη του Κραγκούγιεβατς ήταν το 1851 όταν ξεκίνησε η παραγωγή του Χυτηρίου Πυροβόλων, ανοίγοντας μια νέα εποχή στην οικονομική ανάπτυξη της πόλης. Το πρώτο τηλεφωνικό κέντρο εγκαταστάθηκε το 1858 και το 1868 άνοιξε το πρώτο βιομηχανικό ζυθοποιείο από το Νίκολα Μεσάροβιτς[4]. Η κύρια βιομηχανία του 19ου και του 20ου αιώνα ήταν η πολεμική. Η πόλη έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς της Σερβίας το 1886, όταν η βασική σιδηροδρομική γραμμή [[Βελιγράδι|Βελιγραδίου]]-[[Νις (Σερβία)|Νις]] πέρασε από το Κραγκούγιεβατς [4].
Στις 27 Φεβρουαρίου 1876 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εργατικές διαδηλώσεις, η ''Crveni barjak'' («Κόκκινη σημαία»). Το 1878 η Εθνοσυνέλευση της Σερβίας, με έδρα το Κραγκούγιεβατς, αποδέχτηκε τις αποφάσεις του [[Συνέδριο του Βερολίνου|Συνεδρίου του Βερολίνου]], με τις οποίες η Σερβία αναγνωρίστηκε επισήμως ως ανεξάρτητο κράτος. Το 1883 δημιουργήθηκε, με έδρα το Κραγκούγιεβατς, η Ταξιαρχία της Περιφέρειας Σουμάντια του Σερβικού στρατού. [4]
Το 1891 εκπονήθηκε το πρώτο ρυθμιστικό αστικό σχέδιο για την πόλη του Κραγκούγιεβατς και ιδρύθηκε το Γυμνάσιο Θηλέων. Το 1894 δημιουργήθηκε το πρώτο χειρουργικό τμήμα στο Επαρχιακό Νοσοκομείο. Το Άνω (ή Μεγάλο) Πάρκο ολοκληρώθηκε το 1898 και ο πρώτος κινηματογράφος άρχισε να λειτουργεί το 1909 στην ''[[καφάνα]]'' «Tάλπαρα». [4]
Κατά τον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] το Κραγκούγιεβατς έγινε πάλι πρωτεύουσα της Σερβίας (1914-1915) και έδρα πολλών κρατικών θεσμών, ακόμη και η Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση του στεγαζόταν στο κτίριο των δικαστηρίων [4]. [12]
Κατά τη διάρκεια του πολέμου το Κραγκούγιεβατς έχασε το 15% του πληθυσμού του. Τη νύχτα της 2ας Ιουνίου 1918 μια ομάδα Σλοβάκων στρατιωτών του κατοχικού Αυστροουγγρικού 71ου συντάγματος πεζικού στασίασε στο κέντρο της πόλης. Οι στρατιώτες, με επικεφαλής τον Βίκτορ Κολίμπικ, είχαν επιστρέψει πρόσφατα από αιχμαλωσία στη Ρωσία και επρόκειτο να αναπτυχθούν άμεσα στο ιταλικό μέτωπο. Η στάση απέτυχε και 44 στασιαστές εκτελέστηκαν. [13]
Κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, στην πόλη συντελέστηκε μία από τις μαζικότερες σφαγές στη σύγχρονη ιστορία της Σερβίας. Τον Οκτώβριο του [[1941]], οι Ναζί εξολόθρευσαν από 6000 έως 8000 κατοίκους του Κραγκούγιεβατς, ανάμεσα στους οποίους μία ολόκληρη γενιά αγοριών, τα οποία άρπαξαν βίαια από το τοπικό δημοτικό σχολείο. Μνημείο της σφαγής υπάρχει πλέον σε κεντρικό σημείο της πόλης. Σήμερα, η πόλη αναφέρεται συχνά ως "καρδιά της Σερβίας" ([[σερβικά]] srce Srbije - Срце Србије), λόγω της κεντρικής της θέσης στο χάρτη της χώρας.
| |||