Ο σύγχρονος ουνιταριανισμός κατάγεται από την [[Μεταρρύθμιση|Προτεσταντική Μεταρρύθμιση]] του 16ου αιώνα, όταν ορισμένοι φιλελεύθεροι, ριζοσπαστικοί και ορθολογιστές Μεταρρυθμιστές επανήλθαν στην πλατωνική αντίληψη του ορθού λόγου και της ενιαίας φύσης του Θεού. Πολλοί από αυτούς τους στοχαστές έφυγαν από την [[Ιταλία]] για να αποφύγουν τις διώξεις από την [[Ιερά Εξέταση]].
Ο [[Μιχαήλ Σερβέτος|Μιχαήλ Σερβέτους]], διακεκριμένος [[Νεοπλατωνισμός|νεοπλατωνικός]], αναγκάστηκε να διαφύγει στη [[Γενεύη]], όπου οι [[Καλβινισμός|καλβινιστές]] τον καταδίκασαν στον δια πυρός θάνατο, γεγονός για το οποίο οι σύγχρονοι ουνιταριστές τον θεωρούν ως τον πρώτο σύγχρονο) ουνιταριστή μάρτυρα, αν κιακαi δεν ήταν ουνιταριστής ούτε με την έννοια του 17ος17ου αιώνα, ούτε με την σημερινή έννοια. Όσο οξύς κι αν είναι στην κριτική του για τη διαμόρφωση του (τότε) ορθόδοξοορθόδοξου δόγματος της τριάδας, ο Σερβέτους περιγράφεται καλύτερα ως ιδιαίτερα ανορθόδοξος τριαδιστής<ref name=hughes>[http://www25.uua.org/uuhs/duub/articles/michaelservetus.html Hughes, Peter. "Michael Servetus", ''Dictionary of Unitarian & Universalist Biography'']</ref>. Ορισμένοι Ιταλοί κατέφυγαν στην [[Πολωνία]], αναμεσά τους ο [http://en.wikipedia.org/wiki/Fausto_Sozzini Φάουστους Σοκίνους], ο οποίος το 1579 εγκαταστάθηκε στην [[Κρακοβία]]. Ο Σοκίνους διακήρυττε την απολύτως ανθρώπινη φύση του Ιησού. Στην [[Τρανσυλβανία]] μία από τις ηγετικές προσωπικότητες της πρώτης περιόδου ήταν ο Φερεντς Ντάβιντ, ο οποίος καταδικάστηκε ως αιρετικός, επειδή δίδασκε ότι δεν έπρεπε να απυθύνονταιαπευθύνονται προσευχές στον Ιησού (εφόσον ο Ιησούς ήταν μόνον άνθρωπος). Πέθανε στη φυλακή το 1579. Η Εκκλησία που ίδρυσε ο Ντάβιντ είναι η αρχαιότερη από τις ουνιταριανιστικές κοινότητες που διατηρήθηκαν ως τις μέρες μας.
=== Αγγλικός ουνιταριανισμός ===
Γραμμή 15:
=== Αμερικάνικος ουνιταριανισμός ===
Ο αμερικάνικος ουνιταριανισμός εξελίθχηκεεξελίχθηκε με πιο αργούς ρυθμούς. Κατάγεται αποαπό τις Κογκρεσιοναλιστικές Εκκλησίες της [[Νέα Αγγλία|Νέας Αγγλίας]]. Η αυτονομία των κογκρεσιοναλιστών παρακινούσε τους ιερωμένους να υποστηρίζουν τη μετριοπάθεια, τη λογική και την ηθική απέναντι στην αναζωπύρωση του θρησκευτικού πνεύματος. Το κίνημα του [http://en.wikipedia.org/wiki/Trancendentalism υπερβατισμού] του 19ου αιώνα επέδρασε στον ουνιταριανισμό εισάγοντας ένα νέο ενδιαφέρον για τις διαισθητικές και συγκινησιακές πλευρές της θρησκείας. Όταν ο ουνιταριανισμός εξαπλώθηκε στις [[Μεσοδυτικές Πολιτείες]], οι θρησκευτικές του αρχές στηρίχθηκαν περισσότερο στις ανθρώπινες προσδοκίες και την επιστημονική αλήθεια παρά στον χριστιανισμό και στη [[Βίβλος|Βίβλο]].
Το 1825 οι βρετανικές και αμερικάνικες ουνιταριανιστικές ομάδες, δημιουργούν εθνικούς συλλόγους. Το 1961 οι Αμερικανοί ουνιταριανοί συγχωνεύθηκαν με την εθνική οργάνωση Ουνιβερσαλιστικών Εκκλησιών με τις οποίες συνδέοτανσυνδεόταν με την κοινή παράδοση του φιλελεύθερου ιδεαλισμού. Ως προς τη συγκρότησή τους, οι περισσότεροι ουνιταριανοί και ουνιβερσαλιστές είναι οργανωμένοι σε αδελφότητες, ενώ οι μορφές της λατρείας τους στηρίζονται στην [[Προτεσταντισμός|προτεσταντική]] παράδοση.
