Μυθολογία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ μικροβελτιώσεις επί του κειμένου
Γραμμή 5:
| λεζάντα = Εικόνα από Μυθολογία
}}
Η '''Μυθολογία''' είναι διακριτός [[επιστήμη|επιστημονικός]] κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη των [[μύθος|μύθων]], δηλαδή των ιστοριών που ένας ιδιαίτερος πολιτισμός θεωρεί αληθινές και χαρακτηρίζουν ένα ιδιαίτερο [[θρησκεία|θρησκευτικό]] ή πίστη. Γεγονότα που ανήκουν στον χώρο της μυθολογίας συχνά βασίζονται σε ιστορικά γεγονότα και υπουπό συγκεκριμένες περιστάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο των ιστορικών πηγών. Ένα περίτρανο παράδειγμα χρήσης της μυθολογίας στην ιστορική έρευνα είναι η χρήση της [[Ιλιάδα]]ς από τον [[Ερρίκος Σλήμαν|Ερρίκο Σλήμαν]] για την ανακάλυψη των [[Μυκήνες|Μυκηνών]].
 
 
Η '''Μυθολογία''' είναι διακριτός [[επιστήμη|επιστημονικός]] κλάδος που ασχολείται με τη μελέτη των [[μύθος|μύθων]], δηλαδή των ιστοριών που ένας ιδιαίτερος πολιτισμός θεωρεί αληθινές και χαρακτηρίζουν ένα ιδιαίτερο [[θρησκεία|θρησκευτικό]] ή πίστη. Γεγονότα που ανήκουν στον χώρο της μυθολογίας συχνά βασίζονται σε ιστορικά γεγονότα και υπο συγκεκριμένες περιστάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο των ιστορικών πηγών. Ένα περίτρανο παράδειγμα χρήσης της μυθολογίας στην ιστορική έρευνα είναι η χρήση της [[Ιλιάδα]]ς από τον [[Ερρίκος Σλήμαν|Ερρίκο Σλήμαν]] για την ανακάλυψη των [[Μυκήνες|Μυκηνών]].
 
== Ο χώρος της μυθολογίας ==
 
Οι μύθοι είναι γενικά ιστορίες βασισμένες στην [[παράδοση]] και το [[θρύλος|θρύλο]], προορισμένες αρχικά να ερμηνεύσουν το πώς ξεκίνησε η δημιουργία σε κοσμικό και τοπικό επίπεδο με μύθους της δημιουργίας ή ιδρυτικούς μύθους. Για παράδειγμα, υπάρχουν μύθοι δημιουργίας σε όλες τις μυθολογίες του πλανήτη που ασχολούνται με [[κοσμολογία|κοσμολογικά]] προβλήματα (η δημιουργία του σύμπαντος, των άστρων κ.λπκλπ.) Υπάρχουν, επίσης, ιδρυτικοί μύθοι, που ερμηνεύουν αιτιολογικά την έναρξη λειτουργίας μιας πόλης. Η [[Αθήνα]], η [[Ρώμη]], το [[BυζάντιοΒυζάντιο]] (η [[Κωνσταντινούπολη (Βυζαντινή)|Κωνσταντινούπολη]]) και πάμπολλες άλλες, είναι πόλεις που διαθέτουν τον ιδρυτικό τους μύθο. Οι μύθοι ερμηνεύουν, επίσης, φυσικά φαινόμενα, ανεξήγητα [[πολιτισμός|πολιτισμικά]] κενά και ό,τι άλλο δεν μπορεί να ερμηνευθεί ορθολογικά. Ωστόσο, δε δημιουργήθηκαν όλοι οι μύθοι για ερμηνευτικούς σκοπούς. Στους περισσότερους εμπλέκεται μια υπερφυσική δύναμη ή [[θεότητα]], αλλά αυτό δεν αποκλείει από την επικράτεια της μυθολογίας θρύλους και απλές αφηγήσεις που πέρασαν μέσω της προφορικής παράδοσης από γενεά σε γενεά. Οι [[Αδελφοί Γκριμ]], για παράδειγμα, έδειξαν με πειστικό τρόπο ότι υπάρχει μυθολογικό περιεχόμενο ακόμα και στα ταπεινότερα [[παραμύθι|παραμύθια]].
 
Το παραμύθι αφ΄ εαυτού δεν είναι μύθος με την αυστηρή του έννοια, αλλά διαθέτει μυθολογικό περιεχόμενο. Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα με μυθολογικό περιεχόμενο που δεν ανήκουν στην επικράτεια της μυθολογίας, αν και συχνά συγχέονται με το μύθο:
Γραμμή 24 ⟶ 22 :
Ποια είναι η γενεσιουργός αιτία του μύθου; Ο [[Ρόμπερτ Γκρέιβς]] (Robert Graves) αναφερόμενος στον [[Ελληνική μυθολογία|ελληνικό μύθο]] έδωσε έναν ορισμό αρκετά περιεκτικό: "Ο αληθινός μύθος μπορεί να οριστεί ως αποτέλεσμα της τελετουργικής μίμησης που τελείτο σε δημόσιους εορτασμούς, και σε πολλές περιπτώσεις καταγράφτηκε με εικονιστικό τρόπο". Το πιθανότερο είναι ότι ο Γκρέιβς επηρεάστηκε -όπως και τόσοι άλλοι- από τον [[Τζέιμς Φρέιζερ]] και το έργο του ο ''Χρυσός Κλώνος'', έτσι ώστε να θεωρεί πως ο μύθος γεννιέται από πολλές πολιτισμικές ανάγκες. Για να απαντήσουμε σε ένα τέτοιο ερώτημα χρειάζεται καταρχήν να αναρωτηθούμε ποιες είναι οι ανάγκες που ικανοποιούν οι μύθοι. Οι μύθοι "ενεργοποιούν" τις πολιτισμικές δομές ή την ταυτότητα μιας φυλής, μιας πόλης, ενός έθνους, συνδέοντάς την με συμπαντικές αλήθειες. Τέτοιου είδους μύθοι αιτιολογούν για παράδειγμα την κατοχή μιας περιοχής από κάποιον λαό.
 
Οι μυθολογικές μορφές τις περισσότερες φορές συνδέονται με κάποιες [[θρησκεία|θρησκείες]], όπως και οι μυθολογίες. Ορισμένοι χρησιμοποιούν τις λέξεις ''μύθος'' και ''μυθολογία'', προκειμένου να χαρακτηρίσουν τις ιστορίες κάποιας θρησκείας ως ψευδείς ή τουλάχιστον αμφίβολες. Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά με αυτόν τον τρόπο για να περιγράψει θρησκείες που ιδρύθηκαν από αρχαίες κοινωνίες και περιέχουν στοιχεία από τη [[Ρωμαϊκή μυθολογία|Ρωμαϊκή]], την [[Ελληνική μυθολογία|Ελληνική]] ή τη [[Σκανδιναβική μυθολογία]]. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διατηρούμε κατά νου ότι ενώ κάποιοι βλέπουν το Σκανδιναβικό και το Κελτικό πάνθεο ως απλά παραμύθια, υπάρχουν σήμερα κοινότητες στην [[Ευρώπη]] που το βλέπουν ως ραχοκοκκαλιά της θρησκείας τους, αν και οι σύγχρονες εκδοχές αυτών των πίστεων λίγο μοιάζουν με τις αρχαίες θρησκείες, (Βλβλ. [[Νεοπαγανισμός]]). Από την άλλη, υπάρχουν πολλοί που δε θεωρούν ως ιστορικά αληθείς τους μύθους που περιβάλλουν την προέλευση και την ανάπτυξη θρησκειών, όπως ο [[Χριστιανισμός]], ο [[Ιουδαϊσμός]] ή το [[Ισλάμ]]. Σε κάθε περίπτωση, αντί να εμπλέκεται κανείς με την ιστορικότητα ή μη τέτοιων ιδρυτικών ουσιαστικά μύθων είναι προτιμότερο να στρέφεται προς το δυναμισμό τους και τις ανάγκες που ικανοποιούν για την ανθρώπινη ψυχή.
 
Ορισμένοι άνθρωποι, ιδιαίτερα όσοι ακολουθούν αποκαλυπτικές θρησκείες που δικαιολογούν την ύπαρξή τους με όρους αυθεντικότητας των γραφών, πιθανώς προσβάλλονται, όταν χαρακτηρίζεται κάποια όψη της πίστης τους ως έκφραση του μύθου. Μια όψη της [[θεμελιοκρατία|θεμελιοκρατίας]] στην αυστηρή της έννοια απαιτεί να εκλαμβάνεται ως αληθές λεπτομερειακά ό,τι καταγράφεται στις ιερές γραφές. Όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα συμφωνούν ότι κάθε θρησκεία έχει ένα σώμα μύθων που εκφράζουν βαθύτερες αλήθειες, αόρατες στο εξωτερικό τους επίπεδο.
Γραμμή 32 ⟶ 30 :
== Σύγχρονη μυθολογία ==
 
Σειρές ή ταινίες επιστημονικής φαντασίας και βιβλία φανταστικής λογοτεχνίας παράγουν τους δικούς τους μύθους. Ο ''Ταρζάν'', ο ''Πόλεμος των Άστρων'', η σειρά ''Σταρ Τρεκ'' ή ακόμα η ταινία ''Μάτριξ'', διαθέτουν ισχυρό μυθολογικό υπόβαθρο και αρχετυπικές όψεις που μπορούν κάλιστακάλλιστα να εξελιχθούν σε αφήγηση με ισχυρό [[Φιλοσοφία|φιλοσοφικό]] υπόβαθρο ή να παράγουν το δικό τους φιλοσοφικό σύστημα. Αυτού του είδους τα θέματα δεν ανήκουν στην επικράτεια της μυθολογίας, αλλά παρέχουν το κατάλληλο συγκινησιακό και φιλοσοφικό υπόστρωμα για τις ψυχολογικές ανάγκες κάποιων ανθρώπων. Εξαιρετικό παράδειγμα αυτής της άποψης αποτελεί τόσο ο ''Άρχοντας των Δακτυλιδιών'' του [[Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν|Τζων Ρ. Ρ. Τόλκιν]] (''J. R. R. Tolkien'') ή η ''Γαιοθάλασσα'' της [[Ούρσουλα Λε Γκεν]].
 
Ωστόσο, η φανταστική λογοτεχνία δεν μπορεί να φτάσει στο μέγιστο βάθος της ανθρώπινης ψυχολογίας, όπως ο μύθος, εκτός και αν το θέμα γίνει απόλυτα πιστευτό. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλοί που πιστεύουν ότι η ''μυθολογία Κθούλου'' στηρίζεται σε πραγματικές ιστορίες και κυρίως στην ύπαρξη ενός φανταστικού βιβλίου, του ''Νεκρονομικόν''. Γύρω από τον κεντρικό πυρήνα αυτού του βιβλίου ο αμερικανόςΑμερικανός συγγραφέας [[Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ|Χάουαρντ Φ. Λάβκραφτ]] δημιουργησεδημιούργησε τη δική του τεχνητή μυθολογία, που άγγιξε ένα μεγάλο πλήθος σε όλο τον κόσμο.
 
Η μυθολογία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο παραμένει ζωντανή στο σύγχρονο κόσμο μέσω των [[Αστικός μύθος|αστικών μύθων]], της [[Επιστημονική φαντασία|επιστημονικής φαντασίας]], της [[Φανταστική λογοτεχνία|φανταστικής λογοτεχνίας]] και πολλών άλλων τρόπων. Το [[1950]] ο [[Ρολάν Μπαρτ]], (Roland Barthes) δημοσίευσε μια σειρά δοκιμίων που εξέταζαν τους σύγχρονους μύθους και τη διαδικασία παραγωγής τους στο βιβλίο του ''Μυθολογίες''.
Γραμμή 41 ⟶ 39 :
 
=== [[Αφρική]] ===
: [[μυθολογία Ακάμπα]], (Akhaba) - [[μυθολογία Ακάν]], (Akan) - [[μυθολογία Αλούρ]], (Alur) - [[μυθολογία Ασάντι]], (Ashanti) - [[μυθολογία Μπαμπάρα]], (Bambara) - [[μυθολογία ΜπαμπουτίΜπαμπούτι]], (Bambuti) - [[μυθολογία Μπανιαρουάντα]], (Banyarwanda) - [[μυθολογία Μπαζαρί]], (Basari) - [[μυθολογία Μπαουλέ]], (Baule) - [[μυθολογία Μπαβέντα]], (Bavenda) - [[μυθολογία Μπαζάμπι]], (Bazambi) - [[μυθολογία Μπαζίμπα]], (Baziba) - [[μυθολογία Μπουσχόνγκο]], (Bushongo) - [[μυθολογία Δαχομέης]], (Fon) - [[μυθολογία Ντίνκα]], Dinka - [[μυθολογία Εφίκ]] Efik - [[Αιγυπτιακή μυθολογία]], (προϊσλαμική) - [[μυθολογία Εκόι]], (Ekoi) - [[μυθολογία Φαν]], (Fan) - [[μυθολογία Φενς]], (Fens) - [[μυθολογία Φιόρτ]], (Fjort) - [[μυθολογία Χερέρο]], (Herero) - [[μυθολογία Ιμπιμπίο]], (Ibibio) - [[μυθολογία Ίμπο]], (Ibo) - [[μυθολογία Ισόκο]], (Isoko) - [[μυθολογία Κάμπα]], (Kamba) - [[μυθολογία Καβιρόντο]], (Kavirondo) - [[μυθολογία Κχοϊκχόι]], (Khoikhoi) - [[μυθολογία Κουρούμπα]], (Kurumba) - [[μυθολογία Λοτούκο]], (Lotuko) - [[μυθολογία Λουγκμπάρα]], (Lugbara) - [[μυθολογία Λούντα]], (Lunda) - [[μυθολογία Μακόνι]], (Makoni) - [[μυθολογία Μασάι]], (Masai) - [[μυθολογία Μόνγκο]], (Mongo) - [[μυθολογία Μουντάνγκ]], (Mundang) - [[μυθολογία Νγκμπάντι]], (Ngbandi) - [[μυθολογία Νούπε]], (Nupe) - [[μυθολογία ΝυαμβέζιΝυαμουέζι ]], (Nyamwezi) - [[μυθολογία Ορόμο]], (Oromo) - [[μυθολογία Οβάμπο]], (Ovambo) - [[μυθολογία Πυγμαίων]], (Pygmy) - [[μυθολογία Σαν]], (San) - [[μυθολογία Σερέρ]], (Serer) - [[μυθολογία Σόνα]], (Shona) - [[μυθολογία Σόνγκο]], (Shongo) - [[μυθολογία Σονγκάι]], (Songhai) - [[μυθολογία Σότο]], (Sotho) - [[μυθολογία Τουμπούκα]], (Tumbuka) - [[μυθολογία Ξόσα]], (Xhosa) - [[μυθολογία Γιορούμπα]], (Yoruba) - [[μυθολογία Ζούλου]], (Zulu)
 
=== [[Ασία]] ===