Οίκος των Αγγέλων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
Ο '''Οίκος των Αγγέλων''' ήταν επιφανής Βυζαντινή οικογένεια που έβγαλε τρείς [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινούς Αυτοκράτορες]], [[Δεσποτάτο της Ηπείρου|Δεσπότες της Ηπείρου]], [[Αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης|Αυτοκράτορες της Θεσσαλονίκης]], μέλη της επίσης κυβέρνησαν την [[Θεσσαλία]], την [[Νομός Αιτωλοακαρνανίας|Αιτωλοακαρνανία]], την [[Μακεδονία]] και την [[Θράκη]].
==Ο γενάρχης της οικογένειας==
Γενάρχης της Οικογένειας ήταν ο Βυζαντινός αριστοκράτης [[Κωνσταντίνος Άγγελος]] από την [[Φιλαδέλφεια (Μικρά Ασία)|Φιλαδέλφεια της Μικράς Ασίας]].<ref>Κωνσταντίνος Βαρζός, Η Γενεαλογία των Κομνηνών (1984), Τόμος Α΄ σ.260.</ref> Ο Κωνσταντίνος Άγγελος παντρεύτηκε την [[Θεοδώρα Κομνηνή (κόρη του Αλεξίου Α΄)|Θεοδώρα Κομνηνή]], τέταρτη κόρη του [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός|Αλεξίου Α΄ Κομνηνού]] του πρώτου Βυζαντινού αυτοκράτορα από την [[Δυναστεία των Κομνηνών]] και της [[Ειρήνη Δούκαινα|Ειρήνης Δούκαινας]]. Ο γάμος έγινε λίγο μετά τον θάνατο του πατέρα της Θεοδώρας παρά την σκληρή αντίδραση της μητέρας της για την χαμηλή καταγωγή του Κωνσταντίνου. Ο Κωνσταντίνος Άγγελος μετά τον γάμο ανέβηκε ταχύτατα στις τάξεις της Βυζαντινής αριστοκρατίας και πήρε τον τίτλο του ''"Σεβαστουπέρτατου"''.<ref>Κωνσταντίνος Βαρζός, σ. 261.</ref> Ο τίτλος δόθηκε στους συζύγους των μικρότερων θυγατέρων του αυτοκράτορα, ο Κωνσταντίνος Άγγελος ήταν ένας από τους πρώτους κατόχους.<ref>Stiernon 1965, σσ. 223–224.</ref>
==Άνοδος στον θρόνο==
Οι γιοι του Κωνσταντίνου Άγγελου και της Θεοδώρας [[Σεβαστοκράτωρ]] [[Ιωάννης Δούκας (σεβαστοκράτωρ)|Ιωάννης Δούκας]] και [[Ανδρόνικος Άγγελος]] διακρίθηκαν ιδιαίτερα όταν ανέβηκε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο ξάδελφος τους [[Μανουήλ Α΄ Κομνηνός]]
Τα δυο αδέλφια πολέμησαν στην Βυζαντινή εκστρατεία στο [[Σουλτανάτο του Ρουμ]] που κατέληξε στην συντριβή του αυτοκρατορικού στρατού από τους [[Σελτζούκοι|Σελτζούκους]] στην [[Μάχη του Μυριοκέφαλου]] (17 Σεπτεμβρίου 1176)<ref>Κωνσταντίνος Βαρζός, Η Γενεαλογία των Κομνηνών (1984), Τόμος Α΄ σ.656.</ref>.
Ο [[Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός]] σφετερίστηκε τον θρόνο από τον ανήλικο ανιψιό του [[Αλέξιος Β΄ Κομνηνός|Αλέξιο Β΄ Κομνηνό]] (1183) και κυβέρνησε τυραννικά την επόμενη διετία (1183 - 1185), τα μέλη του Οίκου των Αγγέλων ήρθαν σε σύγκρουση μαζί του όπως και η υπόλοιπη αριστοκρατία. O [[Ισαάκιος Β΄ Άγγελος]] έκτος και μικρότερος γιος του Ανδρόνικου Άγγελου παρότρυνε τον λαό της Κωνσταντινούπολης σε εξέγερση εναντίον του αυτοκράτορα (11 Σεπτεμβρίου 1185). Ο Ανδρόνικος Α΄ ανατράπηκε την ίδια μέρα και δολοφονήθηκε με φρικτό τρόπο από το εξαγριωμένο πλήθος, ο Ισαάκιος Β΄ στέφτηκε την ίδια μέρα ο πρώτος Βυζαντινός αυτοκράτορας από τον Οίκο των Αγγέλων.
==Αυτοκράτορες του Βυζαντίου==
Ο Ισαάκιος Β΄ Άγγελος κυβέρνησε την επόμενη δεκαετία (1185 - 1195) και η διακυβέρνηση του γενικά θεωρείται αποτυχημένη. Η Βουλγαρική [[Εξέγερση του Ασέν και Πέτρου]] δημιούργησε την [[Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία]] με τον [[Οίκος των Ασέν|Οίκο των Ασέν]].<ref>Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Isaac II. (Angelus)"</ref>
Ο αυτοκράτορας [[Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα]] ζήτησε από τον Ισαάκιο Β΄ την άδεια (1189) να περάσουν τα στρατεύματα του που συμμετείχαν στην [[Γ΄ Σταυροφορία]] από την [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]].<ref>Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Isaac II. (Angelus)"</ref> Ο Ισαάκιος Β΄ που τότε είχε συνάψει συμμαχία με τον [[Σαλαντίν]] το αρνήθηκε.<ref>Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Isaac II. (Angelus)"</ref>
Ο Φρειδερίκος Βαρβαρόσσα υπέβαλε τον Ισαάκιο Β΄ σε ταπεινώσεις, κατέλαβε πολλές πόλεις της αυτοκρατορίας όπως την [[Φιλιππούπολη]] και ανάγκασε τον Βυζαντινό αυτοκράτορα να γίνει υποτελής του. Ο μεγαλύτερος αδελφός του Ισαάκιου Β΄ [[Αλέξιος Γ΄ Άγγελος]] τρίτος γιος του Ανδρόνικου Άγγελου ανέτρεψε και τύφλωσε τον αδελφό του (1195) παρά το ότι είχε πληρώσει τα λύτρα για την απελευθέρωση του. <ref>Bury 1911.</ref> Ο Αλέξιος Γ΄ κυβέρνησε την περίοδο (1195 - 1203) και ήταν εξίσου αποτυχημένος αυτοκράτορας, ρήμαξε το θησαυροφυλάκιο με αποτέλεσμα να φέρει την αυτοκρατορία σε οικονομική κατάρρευση και φορολόγησε άγρια τον λαό. Ο τοπικός λόρδος [[Ντόμπρομιρ Χρυσός]] δημιούργησε την [[Μακεδονία του Βαρδάρη]] (1197) και την κυβέρνησε ανεξάρτητα από το αυτοκρατορικό στέμμα.<ref>Fine 1994, p. 29-30.</ref>
Ο νέος μεγάλος κίνδυνος για την αυτοκρατορία ήταν οι Φράγκοι, συγκεντρώθηκαν στην [[Βενετία]] και ο Δόγης [[Ενρίκο Ντάντολο]] ανακήρυξε την [[Δ΄ Σταυροφορία]] (1202).
==Πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Λατίνους==
Ο νεαρός [[Αλέξιος Δ΄ Άγγελος]] γιος του Ισαάκιου Β΄ που ήθελε να εκδικηθεί την ανατροπή και την τύφλωση του πατέρα του ζήτησε την βοήθεια των Σταυροφόρων για να ανατρέψει τον θείο του, τους υποσχέθηκε τεράστια οικονομικά ανταλλάγματα και υποταγή της Ορθόδοξης εκκλησίας στον πάπα. Ο νεαρός Αλέξιος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας στο [[Δυρράχιο]] ως Αλέξιος Δ΄ και ο στόλος των Σταυροφόρων υπό την ηγεσία του υπέργηρου δόγη τον μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη (3 Ιουνίου 1203). Ο δειλός Αλέξιος Γ΄ δραπέτευσε, οι Σταυροφόροι κατέλαβαν εύκολα την πόλη (17 Ιουλίου 1203) και ανέβασαν στον θρόνο τον Αλέξιο Δ΄. Η υποταγή της Ορθόδοξης εκκλησία στην Δύση και η τεράστια φορολογική επιδρομή του Αλέξιου Δ΄ στους Έλληνες για να συγκεντρώσει τα χρήματα που απαιτούσαν οι Σταυροφόροι οδήγησαν σε λαϊκή εξέγερση. Ο ηγέτης του αντί-Λατινικού κινήματος [[Αλέξιος Ε΄ Δούκας]] ανέτρεψε, σκότωσε τον Αλέξιο Δ΄ και ανέβηκε ο ίδιος στην θέση του αυτοκράτορα (5 Φεβρουαρίου 1204). Η κυριαρχία του Αλέξιου Μούρτζουφλου θα διατηρηθεί μονάχα δυο μήνες, οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη και δημιούργησαν την [[Λατινική Αυτοκρατορία]] (12 Απριλίου 1204), οι Σταυροφόροι θανάτωσαν τον Αλέξιο Μούρτζουφλο σαν υπεύθυνο για τον θάνατο του Αλεξίου Δ΄.
==Το Δεσποτάτο της Ηπείρου==
Μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους ο [[Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας]] νόθος γιος του Σεβαστοκράτορα Ιωάννη Δούκα του μεγαλύτερου γιου του ιδρυτή της δυναστείας Κωνσταντίνου Άγγελου ίδρυσε το [[Δεσποτάτο της Ηπείρου]]. Το Δεσποτάτο ήταν ένα από τα μεγαλύτερα Ελληνικά κράτη που δημιουργήθηκαν την εποχή της Φραγκοκρατίας, διεκδίκησε τον αυτοκρατορικό θρόνο και βρισκόταν σε συνεχή σύγκρουση με την [[Αυτοκρατορία της Νίκαιας]] για το θέμα της διαδοχής. Ο Μιχαήλ Α΄ μετά την Ήπειρο κατέκτησε ολόκληρη την [[Θεσσαλία]] και την έδωσε στον γαμπρό του [[Κωνσταντίνος Μαλιασηνός|Κωνσταντίνο Μαλιασηνό]].<ref>Κωνσταντίνος Βαρζός, Η Γενεαλογία των Κομνηνών (1984), Τόμος Β΄ σσ. 684–685.</ref> Ο Μιχαήλ Α΄ δολοφονήθηκε (1215) και τον διαδέχθηκε ο ετεροθαλής αδελφός του [[Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας]] νόμιμος γιος του Σεβαστοκράτορα Ιωάννη Δούκα.
==Η Αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης==
Ο Θεόδωρος κατέλαβε την [[Θεσσαλονίκη]] (1224), ίδρυσε την [[Αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης]] και στέφτηκε τυπικά νέος Βυζαντινός αυτοκράτορας αλλά η συντριβή του από τον Βούλγαρο τσάρο [[Ιβάν Ασέν Β΄]] στην [[Μάχη της Κλοκοτνίτσας]] (1230) του ανέτρεψε τα σχέδια. Ο Θεόδωρος παρέμεινε αιχμάλωτος επτά χρόνια (1230 - 1237) και τυφλώθηκε από τον Βούλγαρο τσάρο, στο Δεσποτάτο της Ηπείρου τον διαδέχθηκε ο νόθος γιος του Μιχαήλ Α΄ [[Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας]].
Ο Θεόδωρος ελευθερώθηκε όταν ο Βούλγαρος τσάρος παντρεύτηκε την κόρη του (1237), ανακατέλαβε την Αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης από τον αδελφό του Μανουήλ αλλά επειδή ήταν ο ίδιος τυφλός τοποθέτησε αυτοκράτορες τους γιους του. O [[Μανουήλ Κομνηνός Δούκας]] κατέφυγε στην Νίκαια και με την βοήθεια της κατέλαβε την [[Λάρισα]] και τα [[Φάρσαλα]], ο Θεόδωρος για να αποφύγει τον εμφύλιο αναγνώρισε τον Μανουήλ κυβερνήτη της Θεσσαλίας (1239) με τον όρο να συνεχίσει ο ίδιος μέσω των γιών του να κυβερνάει την Θεσσαλονίκη. Ο Μανουήλ πέθανε σε δυο χρόνια χωρίς απογόνους (1241) και ο Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας κατέλαβε γρήγορα την Θεσσαλία για να προλάβει τους θείους του. Ο [[Ιωάννης Γ´ Δούκας Βατάτζης]] εκμεταλλεύτηκε την ανικανότητα του γιου του Θεόδωρου [[Δημήτριος δεσπότης Θεσσαλονίκης|Δημήτριου]], κατέλαβε την Θεσσαλονίκη και διέλυσε την Αυτοκρατορία (1246). Ο Θεόδωρος κατέφυγε στον ανιψιό του και τον προκάλεσε να ξεκινήσει νέο πόλεμο με την Νίκαια αλλά ηττήθηκαν (1252), ο ίδιος ο Θεόδωρος παρέμεινε αιχμάλωτος του Βατάτζη στην Νίκαια μέχρι τον θάνατο του (1253).
==Η Μάχη της Πελαγονίας==
Οι συγκρούσεις ανάμεσα στην Νίκαια και την Ήπειρο συνεχίστηκαν σε πιο έντονο ρυθμό και μετά τον θάνατο του Βατάτζη (1254), ο μελλοντικός αυτοκράτορας [[Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος]] διέταξε τον αδελφό του [[Ιωάννης Παλαιολόγος (αδελφός Μιχαήλ Η΄)|Ιωάννη]] να επιτεθεί στην Ήπειρο. Ο στρατός του Ιωάννη προχώρησε πολύ γρήγορα και επιτέθηκε στα [[Ιωάννινα]], οι στρατιώτες αιφνιδιάστηκαν και υποχώρησαν άτακτα. Ο Ιωάννης κατέλαβε τα φρούρια της [[Ντεβόλ (Αλβανία)|Δεαβόλεως]] την [[Οχρίδα]], την [[Πελαγονία]], τα [[Βιτώλια]] και την περιοχή γύρω από τις [[Λίμνες Πρέσπες]]. <ref>{{harvnb|Geanakoplos|1959|pp=62–63}}; {{harvnb|Macrides|2007|pp=356–359}}.</ref>.
Ο Μιχαήλ Β΄ προχώρησε σε συμμαχία με τον πανίσχυρο [[Πριγκιπάτο της Αχαΐας|Πρίγκιπα της Αχαΐας]] [[Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος|Γουλιέλμο Β΄ Βιλλεαρδουίνο]], τον [[Μανφρέδος της Σικελίας|Μανφρέδο της Σικελίας]] και τον νόθο γιο του [[Ιωάννης Α΄ Δούκας|Ιωάννη Α΄ Δούκα]] Κύριο της Θεσσαλίας. <ref>{{harvnb|Geanakoplos|1959|pp=63–65}}.</ref>. Ακολούθησε η [[Μάχη της Πελαγονίας]] (1259), ο Ιωάννης Α΄ Δούκας δραπέτευσε με τον εχθρό, οι σύμμαχοι γνώρισαν την συντριβή και η Ήπειρος καταλήφθηκε προσωρινά από τις δυνάμεις της Νίκαιας. Ο Μιχαήλ Η΄ αμέσως μετά ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους και ορκίστηκε νέος Βυζαντινός αυτοκράτορας (1261), όλες οι ελπίδες του Δεσποτάτου της Ηπείρου και του Οίκου των Αγγέλων για τον αυτοκρατορικό θρόνο εξανεμίστηκαν.
Οι Ηπειρώτες σύντομα εξεγέρθηκαν εναντίον των Παλαιολόγων, ο Μιχαήλ Β΄ επέστρεψε και πήρε πίσω τα εδάφη του στην Ήπειρο με την βοήθεια του Μανφρέδου, μια νέα ήττα όμως από τον Μιχαήλ Η΄ τον ανάγκασε να ορκιστεί οριστικά υποτέλεια (1264).
==Η πτώση της δυναστείας στην Ήπειρο==
Τον Μιχαήλ Β΄ διαδέχθηκε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου ο γιος του [[Νικηφόρος Α΄ Κομνηνός Δούκας]], συμμάχησε με τον [[Κάρολος ο Ανδεγαυός|Κάρολο τον Ανδεγαυό]] εναντίον του Βυζαντίου αλλά ο [[Σικελικός Εσπερινός]] (1282) τον ανάγκασε να διαλύσει την συμμαχία. Ο Νικηφόρος Α΄ συμμάχησε με τους Ανθενωτικούς του Βυζαντίου αν και ο ίδιος ήταν σύμμαχος των Δυτικών αλλά όταν ανέβηκε στον θρόνο ο [[Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος]] βελτίωσε τις σχέσεις του με το Βυζάντιο. Ο Νικηφόρος Α΄ πάντρεψε την μεγαλύτερη κόρη του [[Θαμάρ της Ηπείρου]] με τον πρίγκιπα [[Φίλιππος Α΄ του Τάραντος|Φίλιππο Α΄ του Τάραντα]] γιο του [[Κάρολος Β΄ της Νάπολης|Καρόλου του Χωλού]] και του υποσχέθηκε την διαδοχή. Η μικρότερη κόρη του Μαρία Αγγελίνα παντρεύτηκε τον [[Παλατινή Κομητεία της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου|Παλατίνο Κόμη της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου]] [[Ιωάννης Α΄ Ορσίνι|Ιωάννη Α΄ Ορσίνι]]. Με τον θάνατο του Νικηφόρου Α΄ ξέσπασε σύγκρουση για την διαδοχή ανάμεσα στον γιο του Θωμά και τον γαμπρό του Φίλιππο του Τάραντα, τελικά επικράτησε ο γιος του [[Θωμάς Κομνηνός Δούκας]] χάρη στην υποστήριξη που είχε από την μητέρα του. Ο Θωμάς απαγόρευσε στην αδελφή του Μαρία Αγγελίνα να συμμετέχει στην διανομή της πατρικής περιουσίας, ο γιος της [[Νικόλαος Ορσίνι]] πήγε στην Ήπειρο και δολοφόνησε τον θείο του (1318). Με την δολοφονία του Θωμά έληξε οριστικά η Δυναστεία των Αγγέλων που κυβέρνησε το Δεσποτάτο της Ηπείρου 114 χρόνια.<ref>[[Λεωνίδας Χ. Ζώης]], «Ιστορία της Ζακύνθου», Αθήνα 1955, σ. 99</ref>
==Σημαντικά μέλη==
Μέλη του ανωτέρω αυτοκρατορικού οίκου υπήρξαν:
Γραμμή 63 ⟶ 103 :
==Δράση==
Με την κατάκτηση του [[Ελλάδα|ελλαδικού]] χώρου από την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]], ο Οίκος δεν έπαψε να επηρεάζει τον [[Βαλκάνια|βαλκανικό]] και διεθνή χώρο.{{cn}} Συνέχεια του Οίκου υπήρξε ο [[Οίκος Μπούα]], με λαμπρή στρατιωτική δράση στην φεουδαρχική [[Ευρώπη]].{{cn}} Διέπρεψαν επίσης και ως αξιωματούχοι της [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|πατριαρχικής αυλής]] του [[Φανάρι|Φαναρίου]].{{cn}}
==Παραπομπές==
* "Η Δυναστεία των Αγγέλων" του Ελληνικού Έθνους, Αθήνα 1979.▼
<references />
* "Η Δυναστεία των Αγγέλων" του Γεωργίου Παπαδοπούλου, Θεσσαλονίκη.▼
==Πηγές==
*{{cite book | last = Βαρζός | first = Κωνσταντίνος | title = Η Γενεαλογία των Κομνηνών | location = Θεσσαλονίκη | year = 1984 | publisher = Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών | volume = Α | url = http://www.kbe.auth.gr/bkm20b.pdf | ref = harv }}
*{{cite book | last = Βαρζός | first = Κωνσταντίνος | title = Η Γενεαλογία των Κομνηνών | location = Θεσσαλονίκη | year = 1984 | publisher = Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών | volume = B | url = http://www.kbe.auth.gr/bkm20b.pdf | ref = harv }}
*[[Λεωνίδας Χ. Ζώης]], «Ιστορία της Ζακύνθου», Αθήνα 1955
*Δημήτριος Ι. Πολέμης (1968), ''"The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography"'', Τμήμα Ιστορικών Ερευνών Πανεπιστημίου Λονδίνου.
*[[Ντόναλντ Νίκολ]], Το δεσποτάτο της Ηπείρου (1957), [[Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ]]
*Fine, John Van Antwerp Jr. (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest
*Stiernon, Lucien (1963). "Ferjancic (Bozidar), Despoti a Vizantiji i juznoslovenskim Zemljama". Revue des etudes byzantines (Γαλλικά).
==Δείτε επίσης==
*
*
[[Κατηγορία:Οίκος Αγγέλων| ]]
| |||