Γιακόβ Σβέτοσλαβ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 3:
 
== Βούλγαρος δεσπότης ==
Η ακριβής καταγωγή του Γιακόβ Σβέτοσλαβ δεν είναι καθαρή, αν και είναι γνωστό ότι ήταν ο ίδιος Ρώσος ευγενής ή ο γιος κάποιου. Ο Γιακόβ ή ο πατέρας του πιθανότατα έφτασαν στην Βουλγαρία με το κύμα των Ρώσων που έφευγαν λόγω της Μογγολικής εισβολής στη Ρωσία το πρώτο μισό του 13ου αιώνα.<ref name="fine175">Fine, p. 175.</ref> Ο ιστορικός Πλάμεν Παβλόφ θεωρεί ότι ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ ήταν απόγονος των πριγκίπων των [[Κράτος των Ρως|Ρως του Κιέβου]], και υπολογίζει την ημερομηνία γέννησής του τις δεκατίες 1210 ή 1220.<ref name="ppavlov">Павлов.</ref> Στα τέλη της δεκαετίας 1250, ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ ήταν ήδη ισχυρός ευγενής. Παντρεύτηκε μια κόρη του [[Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης|Θεόδωρου Β΄ Λάσκαρη]] από τον γάμο του με την κόρη του [[Τσάρος|Τσάρου]] [[Ιβάν Ασέν Β΄]], Ελένη. Μέχρι το 1261, είχε γίνει [[Δεσπότης]], υψηλόβαθμος ευγενής στην Βουλγαρική ιεραρχία. Ο τίτλος του απονεμήθηκε πιθανά από τον δικό του άρχοντα, τον ηγεμόνα της Βουλγαρίας, παρά τον [[Κατάλογος Βυζαντινών αυτοκρατόρων|Βυζαντινό αυτοκράτορα]],<ref name="fine175" /> πιθανά τον [[Κωνσταντίνος Α΄ Τιχ|Κωνσταντίνο Τιχ]].<ref name="ppavlov" /> Ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ ήταν κοντά στην Βουλγαρική αυλή και δήλωσε υποταγή στον Κωνσταντίνο Α΄. Έτσι, ο τσάρος τον έκανε ηγεμόνα μιας κτίσης που συνήθως θεωρούνταν ότι ήταν νότια από την περιφέρεια του Βίντιν στη δυτική Βουλγαρική Αυτοκρατορία.<ref name="fine175" /> Βυζαντινές πηγές αναφέρουν για τις κτίσεις του ότι βρίσκονταν «κοντά στον [[Αίμος|Αίμο]]», συνεπώς κοντά στην [[Σόφια]],<ref name="ppavlov" /> μεταξύ των Ουγγρικών κτίσεων στα βόρεια και την [[Μακεδονία]] στα νότια.<ref>Златарски, p. 499.</ref>
 
Το 1261, διοίκησε τις Βουλγαρικές δυνάμεις σε ένα πόλεμο εναντίον της Ουγγαρίας κοντά στο [[Ντρομπέτα-Τούρνου Σεβερίν|Σεβερίν]] (δυτική [[Βλαχία]]), και το 1262 πιθανά πολέμησε εναντίον του Βυζαντίου, όταν ο Βυζαντινός στρατός εισέβαλε στα εδάφη του τον επόμενο έτος κατά τη διάρκεια μια αντιβουλγαρικής εκστρατείας. Οι αδιάρρηκτοι δεσμοί του Γιακόβ Σβέτοσλαβ με τη Ρωσική πατρίδα του μαρτυράται από το αίτημά του προς τον [[Πατριάρχης Βουλγαρίας|Βούλγαρο πατριάρχη]]. Ο Γιακόβ αιτήθηκε τη λήψη ενός αντιγράφου του [[Νομοκανόνας|Νομοκανόνα]] που μετά στάλθηκε στον Κύριλλο Β΄, τον Μητροπολίτη του Κιέβου. Είχε ως παράρτημα μια επιστολή από τον Γιακόβ όπου ο ευγενής αποκαλεί τον μητροπολίτη «επίσκοπο όλης της Ρωσικής γης... των προγόνων μου». Το αντίγραφο τελειώνει με ένα απόσπασμα στο οποίο ο Γιακόβ αποκαλείται «Βούλγαρος δεσπότης».<ref>Златарски, pp. 501–502.</ref> Επίσης έκοψε δικά του νομίσματα που φέρουν ατελείς εικόνες του [[Άγιος Δημήτριος|Αγίου Δημητρίου]] ή του Γιακόβ του ίδιου, ντυμένου ως πολεμιστή με κράνος και σπαθί.<ref name="ppavlov" />
Γραμμή 9:
== Ούγγρος και Βούλγαρος ηγεμόνας του Βίντιν ==
[[File:Baba_Vida_Klearchos_1.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Baba_Vida_Klearchos_1.jpg|alt=Photograph of a medieval stone castle with two rectangular towers in the foreground|left|thumb|Το κάστρο [[Μπάμπα Βίντα]] στο [[Βίντιν]] θεωρείται ευρέως ότι ήταν η πρωτεύουσα του Γιακόβ Σβέτοσλαβ]]
Το 1263, η κατάσταση στη Βουλγαρία ήταν κάθε άλλο από σταθερή, καθώς ο Κωνσταντίνος Α΄ αντιμετώπιζε ταυτόχρονα την απειλή των διεκδικήσεων του προκατόχου του [[Μίτσο Ασέν]] και μια ευρείας κλίμακας Βυζαντινή εισβολή. Επειδή ο Κωνσταντίνος Α΄ δεν ήταν σε θέση να βοηθήσει τον Γιακόβ εναντίον των προελαύνοντων Βυζαντινών, ο Γιακόβ ζήτησε βοήθεια από τον βόρειο γείτονά του, Ούγγρο βασιλιά [[Στέφανος Ε΄ της Ουγγαρίας|Στέφανο Ε΄]]. Οι Ούγγροι απώθησαν τους Βυζαντινούς έξω από την περιοχή του Γιακόβ και οι ίδιοι εισέβανα σε εδάφη υπό Βυζαντινό έλεγχο. Έχοντας διασωθεί από την Βυζαντινή απειλή, ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ υποτάχθηκε στην ουγγρική κυριαρχία.<ref>Engel, p. 175.</ref> Ο Στέφανος Ε΄ τον όρισε ως ηγεμόνα της επαρχίας του Βίντιν στον [[Δούναβης|Δούναβη]], που στο παρελθόν κυβερνούνταν για λογαριασμό της Ουγγαρίας από τον αποθανόντα [[Ρότισλαβ Μιχαΐλοβιτς]], και το επέτρεψε να διατηρήσει τα εδάφη του στο νότο. Αν δεν διοριζόταν ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ ως Ούγγρος υποτελής στο Βίντιν, η Βουλγαρία θα είχε ανακτήσει τον έλεγχο στην πόλη το 1263.<ref name="fine176–177">Fine, pp. 176–177.</ref>
 
Στο 1264, ωστόσο, η Ουγγαρία καταβυθίστηκε σε ένα άλλο [[Εμφύλιος πόλεμος|εμφύλιο πόλεμο]] μεταξύ του Στέφανου Ε΄ και του πατέρα του [[Μπέλα Δ΄ της Ουγγαρίας|Μπέλα Δ΄]]. Φοβούμενος την Βουλγαρική τιμωρία και την έλλειψη ουγγρικής στήριξης αν ο Μπέλα Δ΄ έβγαινε νικητής, το 1265 ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ άλλαξε την υποταγή του προς την Βουλγαρία και αναγνώρισε την εξουσία του Κωνσταντίνου Α΄ Τιχ. Οι δύο πέρασαν τον Δούναβη του 1265 και έκαναν έφοδο στα ουγγρικά φρούρια βόρεια του ποταμού. Μέχρι την άνοιξη του 1266, ωστόσο, ο Στέφανος Ε΄ είχε καθιερωθεί ως ο μοναδικός ηγεμόνας της Ουγγαρίας, και στις 23 Ιουνίου 1266, ανακατέκτησε το Βίντιν από τον Γιακόβ μετά από σύντομη πολιορκία. Δυο κύματα Ουγγρικών επιδρομών προχώρησαν καταστρέφοντας την επαρχία του Βίντιν και μπήκαν στις κτήσεις του Κωνσταντίνου Α΄.
 
Παρά την αντίσταση των Βουλγάρων, οι Ούγγροι υπέταξαν μια σειρά από πόλεις όπως το [[Πλέβεν]]. Παρά την προηγούμενη αποστασία του Γιακόβ Σβέτοσλαβ στην βουλγαρική κυριαρχία, οι Ούγγροι τον επανέφεραν ως κυβερνήτη-μαριονέτα της περιφέρειας του Βίντιν. Το 1266, αναφέρθηκε ακόμη και ως «τσάρος των Βουλγάρων» ''(imperator Bulgarorum'')<ref>Златарски, p. 508.</ref> σε ουγγρικές πηγές, ενδεχομένως, για να ενθαρρυνθεί η αντιπαλότητα μεταξύ του Κωνσταντίνου Α΄ και του Γιακόβ Σβέτοσλαβ για το βουλγαρικό θρόνο ή απλώς για να ικανοποιήσουν τις φιλοδοξίες του Γιακόβ.<ref name="fine178–179">Fine, pp. 178–179.</ref>
 
==Τελική υποταγή στη Βουλγαρία και θάνατος==
Ο θάνατος του Στεφάνου Ε΄ το 1272 σήμαινε ότι τον διαδεχόταν το βρέφος γιος του [[Λαδίσλαος Δ΄ της Ουγγαρίας|Λαδίσλαος Δ΄]], με την χήρα σύζυγό του και μητέρα του αγοριού, Ελισάβετ, ως αντιβασίλλισα. Εκείνη την εποχή, ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ διατηρούνταν ακόμη στο Βίντιν ως Ούγγρος υποτελής. Πιθανώς το 1273, η Ουγγρική ηγεμονία στο Μπρανίτσεβο, δυτικά των κτήσεων του Γιακόβ, τέθηκε σε τέρμα από δύο [[Κουμάνοι|Κουμάνους]]-Βούλγαρους ευγενείς, τους [[Νταρμάν και Κουντελίν]]. Απομονωμένος από τους Ούγγρους κυριάρχους του και αντιμετωπίζοντας την απειλή μίας Βουλγαρικής επίθεσης από τα ανατολικά, ο Γιακόβ Σβέτοσλαβ για άλλη μια φορά υποτάχθηκε στην Βουλγαρία. Έφτασε στο [[Βελίκο Τίρνοβο|Τάρνοβο]] για να διαπραγματευτεί την υποταγή του με την βασιλική σύζυγο του Κωνσταντίνου Α΄, [[Μαρία Καντακουζηνή (κόρη Ιωάννη πιγκέρνη)|Μαρία Καντακουζηνή]], που ήταν η κυρίαρχη φιγούρα στο βασίλειο εκείνη την εποχή, λόγω της παράλυσης του τσάρου. Εκεί, ο Ιακώβ εγκρίθηκε επισήμως από την πολύ νεότερη<ref name="ppavlov2">Павлов.</ref> Μαρία ως δεύτερος γιος της, μετά το βρέφος διάδοχο [[Μιχαήλ Ασέν Β΄|Μιχαήλ Β΄]]. Αυτή η υιοθεσία σταθεροποίησε τους δεσμούς του με την Αυλή και σήμαινε ότι θα μπορούσε να διατηρήσει με ασφάλεια την αυτόνομη κτήση του ως Βούλγαρος υποτελής. Ο ίδιος έτρεφε επίσης ελπίδες να ανέβει στο θρόνο με τον παραμερισμό του Μιχαήλ Β΄, όταν ο Κωνσταντίνος Α΄ πέθαινε.<ref name="fine181–183">Fine, pp. 181–183.</ref> Υποψιασμένη για αυτές τις άπιστες προθέσεις του Γιακόβ, η σύζυγος του Κωνσταντίνου Α΄ Μαρία πιστεύεται, ότι τον δηλητηρίασε<ref>Бакалов.</ref> και πέθανε το 1275 ή 1276/1777, λίγο πριν από την [[Εξέγερση του Ιβάιλο|Εξέγερση του Ιβάιλο]].<ref name="ppavlov2" />
 
Αν και η τύχη της πόλης του ίδιου του Βίντιν είναι ασαφής, τουλάχιστον ένα μέρος των κτήσεων του Γιακόβ σίγουρα αποκαταστάθηκε άμεσα στην κυριαρχία του βουλγαρικού κράτους στον απόηχο του θανάτου του. Ένα τέτοιο έδαφος ήταν η περιφέρεια του [[Σεβρλίγκ]] που βρίσκεται νοτιοδυτικά του Βίντιν, η οποία το 1278 είχε τεκμηριωθεί ότι ανήκε στη Βουλγαρία.<ref name="fine1832">Fine, p. 183.</ref>