Ικαρία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μεγεθυνση εικονων |
||
Γραμμή 29:
== Ταυτότητα Περιοχής ==
=== Γεωγραφική Θέση & Μορφολογία ===
Η Ικαρία είναι ένα από τα μεγαλύτερα [[Κατάλογος νησιών περιφέρειας Βορείου Αιγαίου|νησιά του ανατολικού Αιγαίου]], με 255 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικά χιλιόμετρα]] σε έκταση και με 160 χιλιόμετρα ακτογραμμή. Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 8.423 κατοίκους, σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή του 2011|απογραφή του 2011]] (στην [[Ελληνική απογραφή του 2001|απογραφή του 2001]] ο πληθυσμός ανέρχονταν σε 8.312 κατοίκους). Η Ικαρία μαζί με τις γειτονικές νησίδες [[Φούρνοι Ικαρίας|Φούρνοι]] αποτελούν την [[Περιφερειακή Ενότητα Ικαρίας]]. Ο Δήμος Ικαρίας δημιουργήθηκε το 2011 με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, από την συνένωση των τριών προϋπαρχόντων δήμων του νησιού, των δήμων Αγίου Κηρύκου, Ραχών και Ευδήλου. Πρωτεύουσα ορίστηκε ο [[Άγιος Κήρυκος Ικαρίας]].<gallery widths="200" mode="packed" perrow="3" heights="220">
Η τοπογραφία της παρουσιάζει αντιθέσεις, καθώς εμφανίζει καταπράσινες πλαγιές και γυμνούς απότομους βράχους. Το νησί είναι ορεινό στο μεγαλύτερο μέρος του. Διασχίζεται από την οροσειρά του [[Αθέρας (Ικαρία)|Αθέρα]] (Πράμνος), του οποίου η υψηλότερη κορυφή είναι 1.041 μέτρα. Η πλειονότητα των χωριών χαρακτηρίζονται ορεινά, κάτι που οφείλεται στην ανάγκη προστασίας των κατοίκων από τις πειρατικές επιδρομές στο Μεσαίωνα. Η Ικαρία έχει παράδοση στην παραγωγή ενός δυνατού κόκκινου κρασιού, γνωστού από τον [[Όμηρος|Όμηρο]] ως «Πράμνειος Οίνος». Το νησί είναι σε μεγάλο κομμάτι του καλυμμένο από βλάστηση, κουμαριές, πρίνους και πευκοδάση. Υπάρχει αφθονία νερού, ενώ έχει χτιστεί και φράγμα στο Πέζι για συγκράτηση των υδάτων και ύδρευση του νησιού. Στα δυτικά βρίσκεται το δάσος του Ράντη, ένα από τα σπανιότερα χαρακτηριστικά μεσογειακά προϊστορικά δάση. Μέρος του νησιού έχει καταστραφεί από τη φονική πυρκαγιά του 1993. Υπάρχουν σπάνια και μοναδικά είδη ζώων στο νησί, όπως η σαύρα «κορκόφυλας», αλλά και ιδιαίτερη χλωρίδα. Εκτός από συνηθισμένα ζώα, χαρακτηριστικά είναι τα ημιάγρια κατσίκια ελευθέρας βοσκής (τα λεγόμενα «ρασκά» = ορεσκά, ορεσίβια), τα οποία συναντώνται παντού, διαταράσσοντας την χλωρίδα του νησιού με την υπερβόσκηση. Το κλίμα της Ικαρίας υπάγεται στον κλιματικό τύπο του μεσογειακού παράκτιου (Csb κατά Köppen), δηλαδή ξηρό και σχετικά θερμό καλοκαίρι με υγρούς και ήπιους χειμώνες.<gallery widths="260" mode="nolines" perrow="3" heights="170">▼
Αρχείο:Ποτάμι της Χάλαρης Νας Ικαρία.jpg|Ποτάμι της Χάλαρης (Νας)
Αρχείο:View of mountain range from Kampos, Ikaria - Greece.jpg|Θέα των βουνοκορφών από το χωριό Κάμπος
Αρχείο:Felsen auf Ikaria.jpg|Άποψη από το νότιο τμήμα
</gallery>
▲Η τοπογραφία της παρουσιάζει αντιθέσεις, καθώς εμφανίζει καταπράσινες πλαγιές και γυμνούς απότομους βράχους. Το νησί είναι ορεινό στο μεγαλύτερο μέρος του. Διασχίζεται από την οροσειρά του [[Αθέρας (Ικαρία)|Αθέρα]] (Πράμνος), του οποίου η υψηλότερη κορυφή είναι 1.041 μέτρα. Η πλειονότητα των χωριών χαρακτηρίζονται ορεινά, κάτι που οφείλεται στην ανάγκη προστασίας των κατοίκων από τις πειρατικές επιδρομές στο Μεσαίωνα. Η Ικαρία έχει παράδοση στην παραγωγή ενός δυνατού κόκκινου κρασιού, γνωστού από τον [[Όμηρος|Όμηρο]] ως «Πράμνειος Οίνος». Το νησί είναι σε μεγάλο κομμάτι του καλυμμένο από βλάστηση, κουμαριές, πρίνους και πευκοδάση. Υπάρχει αφθονία νερού, ενώ έχει χτιστεί και φράγμα στο Πέζι για συγκράτηση των υδάτων και ύδρευση του νησιού. Στα δυτικά βρίσκεται το δάσος του Ράντη, ένα από τα σπανιότερα χαρακτηριστικά μεσογειακά προϊστορικά δάση. Μέρος του νησιού έχει καταστραφεί από τη φονική πυρκαγιά του 1993. Υπάρχουν σπάνια και μοναδικά είδη ζώων στο νησί, όπως η σαύρα «κορκόφυλας», αλλά και ιδιαίτερη χλωρίδα. Εκτός από συνηθισμένα ζώα, χαρακτηριστικά είναι τα ημιάγρια κατσίκια ελευθέρας βοσκής (τα λεγόμενα «ρασκά» = ορεσκά, ορεσίβια), τα οποία συναντώνται παντού, διαταράσσοντας την χλωρίδα του νησιού με την υπερβόσκηση. Το κλίμα της Ικαρίας υπάγεται στον κλιματικό τύπο του μεσογειακού παράκτιου (Csb κατά Köppen), δηλαδή ξηρό και σχετικά θερμό καλοκαίρι με υγρούς και ήπιους χειμώνες.
=== Ετυμολογικές & Ερμηνευτικές Αναφορές ===
[[Image:Agios Kirykos 1.jpg|thumb|Μερική άποψη του λιμένα Αγ. Κηρύκου με το μνημείο του [[Ίκαρος|Ικάρου]]|εναλλ.=|
{{Κύριο|Ο Μύθος του Ίκαρου και του Δαίδαλου}}
Γραμμή 44:
== Ιστορική εξέλιξη ==
[[Αρχείο:Κάστρο Κοσκινά.jpg|μικρογραφία|
|εναλλ.=|αριστερά]]Η Ικαρία είχε κατοικηθεί από τη [[Νεολιθική εποχή]], πριν το 7.000 π.Χ., από κατοίκους που οι αρχαίοι Έλληνες αποκάλεσαν μετέπειτα [[Πελασγοί|Πελασγούς]]. Γύρω στο 750 π.Χ. Έλληνες από τη [[Μίλητος|Μίλητο]] αποίκισαν την Ικαρία ιδρύοντας εγκαταστάσεις στην περιοχή που σήμερα αποκαλείται Κάμπος, την οποία τότε αποκαλούσαν Οινόη για το κρασί της. Τον 6ο αιώνα π.Χ. η Ικαρία συνενώθηκε διοικητικά με τη [[Σάμος|Σάμο]] και αποτέλεσε τμήμα της θαλάσσιας αυτοκρατορίας του [[Πολυκράτης|Πολυκράτη]]. Εκείνη την εποχή χτίστηκε ο ναός της [[Άρτεμις|Αρτέμιδος]] στο Να, στη βορειοανατολική γωνία του νησιού. Ο [[Νας]] ήταν ιερός τόπος και για τους Προέλληνες κατοίκους του [[Αιγαίο]]υ, ενώ ήταν ένα σημαντικό λιμάνι του νησιού στην αρχαιότητα, ο τελευταίος σταθμός πριν εξερευνηθούν οι επικίνδυνες θάλασσες γύρω από την Ικαρία. Ήταν κατάλληλο μέρος για τους ναυτικούς να κάνουν θυσίες στην [[Άρτεμη]], η οποία εκτός των άλλων ήταν και προστάτης των θαλασσοπόρων. Ο ναός διατηρούνταν σε καλή κατάσταση μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν λεηλατήθηκε από τους κατοίκους του χωριού [[Χριστός Ραχών]], οι οποίοι πήραν το μάρμαρο προκειμένου να φτιάξουν ασβέστη για την εκκλησία τους. Το [[1939]] έγιναν ανασκαφές στην περιοχή από τον Έλληνα αρχαιολόγο [[Λίνος Πολίτης|Λίνο Πολίτη]]. Κατά την Γερμανική και Ιταλική κατοχή της Ικαρίας μετά το [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], πολλά από τα τεχνουργήματα που είχαν βρεθεί από τον Πολίτη εξαφανίστηκαν. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση υπάρχουν ακόμα μαρμάρινα αγάλματα κάτω από την άμμο της παραλίας του Να.{{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=5 Aug 2018}}
[[Αρχείο:Πύργος Δράκανο.jpg|μικρογραφία|Πύργος Δράκανο
|εναλλ.=|308x308εσ]]
Το 14ο αιώνα μ.Χ. η Ικαρία ήταν κομμάτι της [[Γένοβα|Γενοβέζικης αυτοκρατορίας]] στο Αιγαίο. Σε κάποιο σημείο αυτής της περιόδου οι Ικαριώτες κατέστρεψαν τα λιμάνια τους ώστε να αποτρέψουν την απόβαση των ανεπιθύμητων επισκεπτών. Σύμφωνα με τους ντόπιους ιστορικούς, οι Ικαριώτες, βασισμένοι σε δικές τους κατασκευές, έχτισαν επτά πύργους-παρατηρητήρια κατά μήκος της ακτής. Μόλις εμφανιζόταν εχθρικό ή άγνωστο σκάφος, οι παρατηρητές άναβαν αμέσως φωτιά και έτρεχαν σε μία δεξαμενή η οποία ήταν πάντα γεμάτη με νερό. Τραβούσαν ένα ξύλινο βούλωμα το οποίο υπήρχε στη βάση και το νερό έρρεε. Οι φρουροί των άλλων παρατηρητηρίων ειδοποιούνταν από τη φωτιά ώστε να κάνουν ταυτοχρόνως το ίδιο. Στο εσωτερικό της δεξαμενής κάθε κάστρου υπήρχαν ενδεικτικές γραμμές πανομοιότυπες με εκείνες που χρησιμεύουν ως ογκομετρητές στα δοχεία. Κάθε μια από αυτές τις διαμετρήσεις είχε και ένα διαφορετικό μήνυμα συνημμένο πάνω της: «επίθεση πειρατών», «προσέγγιση αγνώστου σκάφους», κλπ. Όταν το επίπεδο του νερού έφτανε στο κατάλληλο μήνυμα, οι «αποστολείς» επανατοποθετούσαν το βούλωμα στη δεξαμενή και έσβηναν τη φωτιά, έτσι ο καθένας από τους άλλους πύργους μπορούσε να αποκωδικοποιήσει το μέγεθος και την εγγύτητα του εκάστοτε κινδύνου. Οι πύργοι στα υψώματα του νησιού, όπως στου Δρακάνου, αποτελούσαν μέρος του δικτύου επικοινωνίας των νησιών μέσω φωτιών από την [[Αθηναϊκή συμμαχία]] ακόμη.
[[File:Traditional roof tiles at Ikaria, Greece.jpg|thumb|Παραδοσιακή σκεπή σπιτιού στην Ικαρία|εναλλ.=|αριστερά|
Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου οι Ικαριώτες σπανίως έχτιζαν χωριά με την συγκεντρωμένη μορφή που γνωρίζουμε. Κάθε σπίτι ήταν χαμηλό, με ένα δωμάτιο, με σκεπή από πέτρινες πλάκες, και βρίσκονταν απομακρυσμένο από τα γειτονικά. Είχε μόνο μια χαμηλή πόρτα και ήταν φραγμένο από την πλευρά της θάλασσας με ψηλούς τοίχους, ενώ υπήρχε ένα άνοιγμα στην στέγη (ο ανεφάντης). Επειδή η καμινάδα με τους καπνούς θα μπορούσε να προδώσει την ύπαρξη του σπιτιού, πολλές φορές κλείνονταν. Ο καπνός διαχέονταν από τις πλάκες της στέγης χωρίς να γίνεται ορατός, καθαρίζοντας ταυτόχρονα τα ξύλα της στέγης από έντομα. Τα δωμάτια περιείχαν τα απολύτως απαραίτητα όπως τον χειρόμυλο και το τσουκάλι. Η παράδοση υποστηρίζει πως όλοι κοιμόντουσαν στο πάτωμα και έκρυβαν τα υπάρχοντά τους μέσα σε σχισμές στους τοίχους. Άντρες και γυναίκες φορούσαν σχεδόν τα ίδια ρούχα: υφαντές λινές [[φούστα|φούστες]] για τις γυναίκες, ένα είδος [[φουστανέλα]]ς για τους άντρες. Αργότερα καθιερώθηκε η βράκα και το γιλέκο για τους άνδρες και η αντίστοιχη παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά. Αυτός ο τρόπος ζωής συντελούσε στη μακροζωία και στην αταξικότητα. Κάθε σπίτι ήταν αυτάρκες, χρησιμοποιώντας τον ζωτικό χώρο γύρω του για καλλιέργεια των απαραίτητων, οι γυναίκες συμμετείχαν στις εργασίες και στην κοινωνική ζωή. Τα χωριά δημιουργούνταν σιγά-σιγά από απόγονους μιας αρχικής οικογένειας, που εξαπλωνόταν. Παρ' όλη την αραιοκατοίκηση, η συνεκτικότητα της κοινωνίας ήταν μεγάλη. Υπήρχαν τα πανηγύρια, ομαδικές εργασίες, και τα συμβούλια των γηραιότερων που έπαιρναν τις αποφάσεις. Ο τρόπος ζωής και η αρχιτεκτονική αυτή διατηρήθηκαν έως τα τέλη του 19ου αιώνα, και πολλά στοιχεία μέχρι τις μέρες μας. [[Αρχείο:Statue of Ioannis Malahias in Agios Kirikos, Ikaria - Greece.jpg|thumb|Ο ιατρός [[Ιωάννης Μαλαχίας]] (1876-1958) ήταν ο αρχηγός της Ικαριώτικης επανάστασης το 1912 εναντίον των [[Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα|Οθωμανών]]. Άγαλμα στον [[Άγιος Κήρυκος Ικαρίας|Άγιο Κήρυκο]]|εναλλ.=|307x307εσ]]
Γραμμή 109:
=== Ικαριώτικος Χορός ===
[[Αρχείο:Πανηγύρι Λαγκάδας Ικαρία.png|μικρογραφία|
Ιδιαίτερα γνωστός στο πανελλήνιο είναι ο Ικαριώτικος χορός που χορεύεται στα τοπικά πανηγύρια, από τα οποία ευρέως γνωστό είναι της Αγίας Μαρίνας στο χωριό Αρέθουσα, την ημέρα της απελευθέρωσης του νησιού στις 17 Ιουλίου. Τα τελευταία χρόνια τα πανηγύρια έχουν «ξαναγεννηθεί» με την συμμετοχή της νεολαίας αλλά και των επισκεπτών του νησιού τα καλοκαίρια, καθώς είναι ένα από τα στοιχεία της ιδιοτυπίας των Ικαριωτών. Στα Ικαριώτικα πανηγύρια, οι διοργανωτές είναι όλοι εθελοντές του χωριού που μαγειρεύουν (βραστό και ψητό κατσίκι, πατάτες, σαλάτες, κλπ.), σερβίρουν, ενώ η ορχήστρα με κυρίαρχο το βιολί δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον Ικαριώτικο χορό. Τα έσοδα χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για έργα της κοινότητας του χωριού. Το δυνατό κόκκινο Ικαριώτικο κρασί συμβάλλει ώστε τα πανηγύρια να έχουν πολύ κέφι και να διαρκούν όλο το βράδυ. Όλα αυτά συνιστούν πρωτοτυπίες στον Ελλαδικό χώρο κάνοντας τα πανηγύρια της Ικαρίας μοναδικά.
Γραμμή 123:
[[Θερμαί Ικαρίας|Θερμαί]]: Πόλη της αρχαιότητας με τις γνωστές ραδιούχες ιαματικές πηγές. Βρίσκεται λίγο ανατολικότερα από τα σημερινά Θέρμα (βυθίστηκαν από σεισμό τη ρωμαϊκή εποχή).
[[Κάστρο του Κοσκινά]]: Φρούριο Βυζαντινής εποχής, έργο του 10ου αιώνα, κοντά στο χωριό Κοσοίκια στη βόρεια περιοχή του νησιού. Μέσα στο φρούριο βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Δοργανά.[[Image:Klosterikaria.JPG|thumb|εναλλ.=|280x280px|Παρεκκλήσι Θεοσκέπαστης (δίπλα στη Μονή Θεοκτίστης)]]
[[Μουσείο Αγίου Κηρύκου]]: Στο νεοκλασικό κτήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου υπάρχουν πολλά αρχαία ευρήματα, αγγεία, στήλες, λίθινα και χάλκινα εργαλεία, αμφορείς που βρέθηκαν στο βυθό της θάλασσας, κ.ά. Ορισμένα εκθέματα υπάρχουν και στο λαογραφικό μουσείο.
[[Μουσείο Κάμπου]]: Εκτίθενται αξιόλογα αρχαιολογικά ευρήματα από τα ερείπια της αρχαίας Οινόης, όπως συλλογές από εργαλεία νεολιθικής εποχής, αγγεία όλων των εποχών της αρχαιότητας, πήλινα ειδώλια, ανάγλυφα επιτύμβια, νομίσματα, κ.ά.
[[Μοναστήρι της Ευαγγελίστριας Ικαρίας|Μοναστήρι της Ευαγγελίστριας]]: Χτίστηκε τον 17ο αιώνα. Βρίσκεται δυτικά του Αγ. Κηρύκου κοντά στον Ξυλοσύρτη. Μέσα στο μοναστήρι βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Μακαρίου.
| |||