Μάχη της Κρήτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
(η σύνοψη επεξεργασίας αφαιρέθηκε)
Ετικέτα: μεγάλη προσθήκη
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 94.66.56.230 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Glorious 93
Ετικέτα: Επαναφορά
Γραμμή 1:
{{χωρίς παραπομπές|06|07|2011}}
 
 
 
'''Μάχη της Κρήτης''' (Γερμανικά '''Luftlandeschlacht um Kreta''') ονομάζεται η επιχείρηση κατάληψης της [[Κρήτη]]ς από τους [[Ναζιστική Γερμανία|Γερμανούς]] κατά το [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], και συγκεκριμένα από το πρωί της [[20 Μαΐου|20ής Μαΐου]] [[1941]], όταν ξεκίνησε η αεραπόβαση των Γερμανών με συνθηματικό όνομα '''«Unternehmen Merkur»''' (''Επιχείρηση [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]]'') εναντίον του νησιού, ως την 1η Ιουνίου. Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το νησί από τις αγγλοελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή τους η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά την διάρκεια του πόλεμου<ref>https://www.rizospastis.gr/story.do?id=6251645</ref>.
 
Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός κατελήφθη εξ ολοκλήρου από αέρος<ref> Beevor, Antony (1992). Crete : the battle and the resistance. London: Penguin. ISBN 0-14-016787-0.</ref>. Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς λόγω της αναπάντεχης σθεναρής αντίστασης που κατέβαλαν ενάντια στους αριθμητικά ανώτερους Γερμανούς και το μεγάλο τίμημα που η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή είχαν στον πληθυσμό του νησιού.
 
{{Μάχη
|μάχη=Μάχη της Κρήτης
|εκστρατεία=Βαλκανική
|εικόνα=[[Αρχείο:Paratroopers Crete '41.JPG|300px]]
|λεζάντα=Γερμανοί αλεξιπτωτιστές και αεροπλάνα πάνω από την [[Κρήτη]], Μάιος 1941.
|colour_scheme=background:#cccccc
|πόλεμος=Μέρος της [[Βαλκανική Εκστρατεία|Βαλκανικής Εκστρατείας]] του [[Β' Π.Π.]].
|χρονολογία=20 Μαΐου 1941 - 1 Ιουνίου 1941
|τόπος=Κρήτη
Γραμμή 26 ⟶ 19 :
Σύνολο 40.000-61.800
|σθένος2= 22.750 άνδρες, 1.370 αεροπλάνα και 70 πλοία
|απώλειες1='''Ελληνικές Απώλειες''' 426 Νεκροί και μεγάλος αριθμός τραυματιών και αιχμαλώτων, '''Βρετανικές απώλειες''' Νεκροί 1.742, τραυματίες 1.737 και αιχμάλωτοι 11.835, 2 καταδρομικά, 6 αντιτορπιλικά, 2.000 αξιωματικοί και ναύτες.
|απώλειες2=Νεκροί 1.990, αγνοούμενοι 1.995 και σοβαρός αριθμός τραυματιών. Συνολικά οι απώλειες του επίλεκτου σώματος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών ξεπέρασαν τους 8.000 άνδρες. Οι απώλειες σε αεροσκάφη ανήλθαν σε 220 τελείως κατεστραμμένα και 150 περίπου με σοβαρές ζημιές
||πλευρά1=|πλευρά2=|έναρξη=|τερματισμός=}}
 
'''Μάχη της Κρήτης''' (Γερμανικά '''Luftlandeschlacht um Kreta''') ονομάζεται η επιχείρηση κατάληψης της [[Κρήτη]]ς από τους [[Ναζιστική Γερμανία|Γερμανούς]] κατά το [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], και συγκεκριμένα από το πρωί της [[20 Μαΐου|20ής Μαΐου]] [[1941]], όταν ξεκίνησε η [[αεραπόβαση|αεροπορική έφοδος]] των Γερμανών με συνθηματικό όνομα '''«Unternehmen Merkur»''' (''Επιχείρηση [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]]'') εναντίον του νησιού, ως την 1η Ιουνίου. Με την επιχείρηση αυτή οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το νησί από τις Aγγλοελληνικές συμμαχικές δυνάμεις, ωστόσο αυτή η επιτυχία κόστισε τόσο πολύ ώστε να μην επιχειρήσουν ξανά άλλη αεροπορική έφοδο της ίδιας κλίμακας κατά την διάρκεια του πόλεμου.
==Εισαγωγή==
Με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου την ευθύνη ασφαλείας της Κρήτης, ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ανέλαβε η Μ.Βρετανία, αφού η 5η Μεραρχία, η Μεραρχία Κρήτης, μεταφέρθηκε στην Ηπειρο. Στις 29 Μαρτίου 1941 πήγε στην Κρήτη ο Υποστράτηγος '''Ουέστον''', Διοικητής του '''Οργανισμού Κινητής Άμυνας Ναυτικών Βάσεων''' (Mobil naval base defense organisation – MNBDO}, με εντολή να μελετήσει την άμυνα του νησιού. Στις 15 Απριλίου υπέβαλε έκθεση στην οποία χαρακτήριζε τη Σούδα και το Ηράκλειο ως περιοχές ζωτικής σημασίας και πρότεινε τη σοβαρή ενίσχυση τους με δυνάμεις και μέσα. Παρόλο που το Γενικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής συμφώνησε εντούτοις η όλη κατάσταση που επικρατούσε δεν επέτρεψε την υλοποίηση αυτών των προτάσεων.
 
Σήμερα, η μάχη της Κρήτης θεωρείται η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση και παραμένει μοναδική στο ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός κατελήφθη εξ ολοκλήρου από αέρος. Η μάχη θεωρείται επίσης πολύ σημαντική για τους Κρητικούς λόγω της αναπάντεχης σθεναρής αντίστασης που κατέβαλαν ενάντια στους αριθμητικά ανώτερους Γερμανούς και το μεγάλο τίμημα που η επίθεση και η επακόλουθη κατοχή είχαν στον πληθυσμό του νησιού.
Η αποχώρηση του στρατού από την ηπειρωτική Ελλάδα άρχισε από τις 25 Απριλίου και μέχρι τις 30 Απριλίου είχαν μεταφερθεί 45.000 άνδρες περίπου στην Κρήτη και στην Αίγυπτο. Απ’ αυτούς 25.000 άνδρες παρέμειναν τελικά στην Κρήτη, άοπλοι οι περισσότεροι, χωρίς ατομικά είδη, βαρύ οπλισμό και οχήματα.
 
== Πρόλογος ==
Στις 28 Απριλίου διατάχθηκε ο Διοικητής του Εκστρατευτικού Σώματος στην Ελλάδα Στρατηγός '''Ουΐλσον''' να μελετήσει και να αναφέρει τις απαιτούμενες δυνάμεις απ’ αυτές που βρίσκονταν στο νησί για την άμυνά του. Οι υπόλοιπες έπρεπε να μεταφερθούν στην Αίγυπτο, όπου υπήρχαν μεγάλες ανάγκες. Ως ελάχιστες δυνάμεις πρότεινε τρεις ταξιαρχίες των τεσσάρων ταγμάτων, ένα μηχανοκίνητο τάγμα και επιπλέον τις δυνάμεις της ΜNBDΟ για τον κόλπο της Σούδας. Επίσης, ο Στρατηγός ανέφερε ότι θεωρούσε δυνατή απόβαση των Γερμανών από αέρα και θάλασσα, υπό την κάλυψη της αεροπορίας τους χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη δυνατότητα από το Βρετανικό στόλο και την αεροπορία να αντιδράσουν αποτελεσματικά.
{{Δείτε|Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Ελληνοϊταλικός Πόλεμος}}
Η Κρήτη βρισκόταν στα σχέδια των Βρετανών από τα πρώτα στάδια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Απρίλιο του 1940 οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων εξέτασαν το ενδεχόμενο κατάληψης της νήσου σε περίπτωση εισόδου στον πόλεμο της Ιταλίας, η οποία έως τότε κρατούσε ουδέτερη στάση. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους με την διαφαινόμενη [[Μάχη της Γαλλίας (1940)|κατάρρευση της Γαλλίας]], συμμάχου του Ηνωμένου Βασιλείου, και την είσοδο τελικά της Ιταλίας στον πόλεμο, οι Βρετανοί έθεσαν ως στρατηγικούς στόχους στην ανατολική Μεσόγειο να μην πέσει η Κρήτη στα χέρια των Ιταλών και να εξουδετερωθούν οι ιταλικές δυνάμεις στα [[Ιταλικαί Νήσοι Αιγαίου Πελάγους|Δωδεκάνησα]]. Παράλληλα εξασφάλισαν τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης να καταλάβουν την Κρήτη και τη Μήλο σε περίπτωση που η Ελλάδα δεχόταν επίθεση από την Ιταλία.{{sfn|Richter|σ=118}} Οι Γερμανοί είχαν επίσης επισημάνει από αρκετά νωρίς τη σπουδαιότητα της γεωγραφικής θέσης της Κρήτης. Στις 25 Οκτωβρίου 1940 ο αντιστράτηγος [[Φραντς Χάλντερ]], αρχηγός του γενικού επιτελείου του στρατού ξηράς, ανέφερε ότι η κυριαρχία στην ανατολική Μεσόγειο εξαρτιόταν από την κατάληψη της Κρήτης και ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό θα ήταν η εισβολή από αέρος, ενώ ο [[Άλφρεντ Γιοντλ]], αρχηγός του επιτελείου επιχειρήσεων της ανώτατης διοίκησης ενόπλων δυνάμεων, είχε προτείνει την κατάληψή της από τους Ιταλούς ώστε να μην πέσει στα χέρια των Βρετανών. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους στη Φλωρεντία, ο [[Αδόλφος Χίτλερ|Χίτλερ]] πρόσφερε στο [[Μπενίτο Μουσολίνι|Μουσολίνι]] μια αερομεταφερόμενη μεραρχία και μια μεραρχία αλεξιπτωτιστών για αυτό ο σκοπό.{{sfn|Beevor|σ=117}}
 
Όταν άρχιζε η ένταση με την Ιταλία, αρκετούς μήνες πριν την ιταλική εισβολή, η ελληνική κυβέρνηση εκπόνησε αμυντικά σχέδια και έλαβε μέτρα για την απόκρουση ενδεχόμενης ιταλικής εισβολής στο νησί. Η άμυνα της Κρήτης ήταν έργο της 5ης Μεραρχίας Πεζικού,{{sfn|Λιναρδάτος|σ=170}} της Μεραρχίας Κρητών, δύναμης 22.000 ανδρών. Αποτελούνταν από 3 συντάγματα Πεζικού, το 14ο, το 43ο και το 44ο που βρίσκονταν στα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, καθώς και το 5ο Σύνταγμα Πυροβολικού που ήταν εγκατεστημένο στον όρμο της Σούδας. Με την έναρξη του [[Ελληνοϊταλικός Πόλεμος|ελληνοϊταλικού πολέμου]] η ελληνική κυβέρνηση κάλεσε του Βρετανούς να αναλάβουν την άμυνα της Κρήτης και μετέφερε την 5η Μεραρχία στο μέτωπο της Ηπείρου με εξαίρεση κάποιες μονάδες του εφοδιασμού και τη Χωροφυλακή.{{sfnm|1a1=Richter|1σ=397|2a1=Beevor|2σ=32}}
Η 5η Μεραρχία, η Μεραρχία Κρήτης, είχε μεταφερθεί από το Νοέμβριο του 1940 στο Αλβανικό Θέατρο Επιχειρήσεων, όπου και παρέμενε. Σε αντικατάσταση της Μεραρχίας συγκροτήθηκε η Ανώτερη Στρατιωτική Διοίκηση Κρήτης στα Χανιά, στην οποία υπαγόταν τα πεζοπόρα τμήματα Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Από τα Έμπεδα οργανώθηκαν συνολικά τρία τάγματα πεζικού, δύο λόχων το καθένα και διμοιρία πολυβόλων Σαιντ Ετιέν. Όμως τον Ιανουάριο του 1941 τα τρία αυτά τάγματα μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα και στην Κρήτη έμειναν μόνο πυρήνες των πεζικάριων.
 
Η άμυνα της Κρήτης πέρασε στην ευθύνη του βρετανικού Αρχηγείου της Μέσης Ανατολής με έδρα το [[Κάιρο]] και επικεφαλής το στρατηγό Άρτσιμπαλντ Ουέηβελ. Ωστόσο η Κρήτη αποτελούσε χαμηλή προτεραιότητα για τους Βρετανούς στρατιωτικούς. Το φθινόπωρο του 1940 ήταν ακόμα ανοικτό το ενδεχόμενο γερμανικής εισβολής στο νησί τους, είχαν να αντιμετωπίσουν τους γερμανικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τον υποβρυχιακό πόλεμο στον Ατλαντικό Ωκεανό. Το Αρχηγείο της Μέσης Ανατολής, που πολεμούσε εναντίον των Ιταλών στη Λιβύη και την [[Ιταλική Ανατολική Αφρική|Ανατολική Αφρική]], ήταν επιφορτισμένο με την άμυνα ενός εκτεταμένου μετώπου που περιλάμβανε την Αίγυπτο, το Σουδάν, την [[Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή|Παλαιστίνη]], την [[Υπεριορδανία]], την [[Αγγλοκρατία στην Κύπρο (1878-1960)|Κύπρο]], τη Βρετανική Σομαλιλάνδη, το Άντεν, το Ιράν και την περιοχή του Περσικού Κόλπου. Ο ανεφοδιασμός του γινόταν με νηοπομπές που έκαναν τον περίπλου της Αφρικής και διαρκούσαν 6 εβδομάδες. Ο Ουέηβελ δεν μπορούσε να αναπτύξει νοτιοαφρικανικά στρατεύματα παρά μόνο στο μέτωπο της Ανατολικής Αφρικής, ενώ για τη χρησιμοποίηση νεοζηλανδικών και αυστραλιανών μονάδων χρειαζόταν την έγκριση των κυβερνήσεων των χωρών αυτών.<ref>{{cite book|συγγραφέας=Higham, Robin |τίτλος=Το ημερολόγιο μιας καταστροφής. Η βρετανική βοήθεια στην Ελλάδα 1940-1941 |εκδότης=Εκδόσεις Γκοβόστη |έτος=2008 |pages=29–30 |isbn=978-960-446-073-1}}</ref> Αντίστοιχα μεγάλες ελλείψεις εξοπλισμού και εφοδιασμού υπήρχαν στην [[Βασιλική Πολεμική Αεροπορία (Βρετανία)|αεροπορία]] και το [[Βασιλικό Ναυτικό|ναυτικό]]. Στις 29 Οκτωβρίου 1940 ο Βρετανός πρωθυπουργός [[Ουίνστον Τσώρτσιλ]] σε σύσκεψη επιτελών στο Λονδίνο ζήτησε να σταλούν στην Κρήτη 2 ταξιαρχίες, να κατασκευαστούν αεροδρόμια και να μετατραπεί ο όρμος της Σούδας σε βάση ανεφοδιασμού του βρετανικού στόλου της Μεσογείου.{{sfn|Richter|σσ=46–48}}
Για την άμυνα του νησιού αποφασίσθηκε η οργάνωση Πολιτοφυλακής για την αφάλεια των τεχνικών και ευπαθών έργων του νησιού και την αντιμετώπιση της ρίψης αλεξιπτωτιστών. Τελικά, οργανώθηκαν τέσσερα τάγματα, ένα για κάθε Νομό. Παρόλο που οι Βρετανοί είχαν υποσχεθεί την παροχή του εξοπλισμού τους, δυστυχώς, μέχρι τη γερμανική αεραποβατική, ενέργεια δεν είχε πραγματοποιηθεί.
 
Οι πρώτες δυνάμεις που στάλθηκαν στο νησί, ήταν στις 31 Οκτωβρίου ένα τάγμα Πεζικού στον κόλπο της Σούδας και ακόμη 2.500 άνδρες που αφίχθησαν στις 6 Νοεμβρίου, εξοπλισμένοι με αντιαεροπορικά πυροβόλα. Πρώτος διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στην Κρήτη ήταν ο ταξίαρχος Ορντ Τίντμπουρι.{{sfn|Richter|σσ=118–119}}
Στις 23 Απριλίου 1941, ο τότε βασιλιάς της Ελλάδας Γεώργιος Β’, ο Πρωθυπουργός Εμμαν. Τσουδερός και μέλη της Κυβερνήσεως έφθασαν με βρετανικό υδροπλάνο στη Σούδα. Η ενέργεια αυτή διαδήλωνε την απόφαση της Ελλάδας να συνεχίσει τον αγώνα μέχρι της τελικής νίκης.
 
=== Γένεση και προετοιμασία της επιχείρησης ''Ερμής'' ===
Στις 29 Απριλίου 1941 έφθασε στο Κολυμπάρι Χανίων η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, ύστερα από αυθόρμητη ενέργεια και πρωτοβουλία ορισμένων αξιωματικών και μαθητών της Σχολής, μετά από μια περιπετειώδη κίνηση με αυτοκίνητα και βενζινόπλοια.
{{Δείτε|Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα}}
[[File:Bundesarchiv Bild 101I-166-0508-31, Kreta, Vormarsch deutscher Fallschirmjäger.jpg|thumb|right|Γερμανοί αλεξιπτωτιστές στην μάχη της Κρήτης]]
Την πρόταση για εισβολή από αέρος στην Κρήτη έκανε στον αρχηγό της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας [[Χέρμαν Γκαίρινγκ]] ο πτέραρχος [[Κουρτ Στούντεντ]], δημιουργός της μεραρχίας αλεξιπτωτιστών και διοικητής του 11ου Αεροπορικού Σώματος. Οι δυο τους επισκέφτηκαν τον Χίτλερ στις 21 Απριλίου 1941, ο οποίος εξέφρασε επιφυλάξεις προβλέποντας μεγάλες απώλειες και προτείνοντας τη χρησιμοποίηση των αλεξιπτωτιστών για την κατάκτηση της Μάλτας. Ωστόσο έδωσε την έγκρισή του για την επιχείρηση που ονομάστηκε ''Ερμής'' εκδίδοντας τη σχετική διαταγή στις 25 Απριλίου 1941.{{sfn|Beevor|σσ=118–120}} Ο σχεδιασμός και διεξαγωγή της επιχείρησης ανατέθηκε στον πτέραρχο [[Αλεξάντερ Λερ]], διοικητή του 4ου Αεροπορικού Στόλου. Ο 4ος Αεροπορικός Στόλος περιλάμβανε το 11ο και το 8ο Αεροπορικό Σώμα. Το 11ο Αεροπορικό Σώμα αποτελούνταν από τις μονάδες που θα πολεμούσαν στο έδαφος, την 7η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών και την 22η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία. Το 8ο Αεροπορικό Σώμα περιλάμβανε 550 βομβαρδιστικά και καταδιωκτικά αεροσκάφη. Επίσης, είχε στη διάθεσή του δέκα σμηναρχίες μεταγωγικών αεροσκαφών από τις οποίες οι εννέα θα μετέφεραν τους αλεξιπτωτιστές και μία θα ρυμουλκούσε ανεμοπλάνα των μονάδων εφόδου.{{sfn|Richter|σσ=126–132}} Η επιχείρηση ''Ερμής'' ήταν η πρώτη αποστολή που επρόκειτο να φέρει σε πέρας μόνης της η πολεμική αεροπορία.{{sfn|Richter|σ=126}}
 
Κατά το σχεδιασμό της επιχείρησης είχαν σχηματιστεί δυο σενάρια. Το πρώτο, το οποίο υποστηριζόταν από τον Λερ, προέβλεπε την απόβαση μόνο στο δυτικό μέρος του νησιού, από τον αεροδρόμιο του Μάλεμε έως τα Χανιά, ενώ στη συνέχεια θα γινόταν προώθηση προς τα ανατολικά. Το σενάριο αυτό εξασφάλιζε τη συγκέντρωση δυνάμεων σε ένα μόνο σημείο και κατά συνέπεια γερμανική κυριαρχία τόσο στο έδαφος όσο και στον αέρα. Τα μειονεκτήματά του ήταν ότι παρατεινόταν η διάρκεια της επιχείρησης, τα στρατεύματα θα έπρεπε να ανεφοδιάζονται από αέρος, άφηνε τα άλλα δυο αεροδρόμια της Κρήτης στη διάθεση των αντιπάλων, ενώ ήταν αμφίβολη η δυνατότητα του διαδρόμου προσγείωσης στο Μάλεμε να εξυπηρετήσει τόσο μεγάλη κίνηση. Το δεύτερο σενάριο, το οποίο υποστηριζόταν από τον Στούντεντ, προέβλεπε την ταυτόχρονη επίθεση σε επτά σημεία, με σκοπό να πέσουν αμέσως στα χέρια των αλεξιπτωτιστών οι μεγάλες πόλεις και τα αεροδρόμια. Αυτό όμως θα είχε ως συνέπεια τη διάσπαση την λιγοστών γερμανικών δυνάμεων και θα καθιστούσε ευχερή τη δυνατότητα εξόντωσής τους. Ο Στούντεντ επιθυμούσε επίσης να μην υπάρξουν προπαρασκευστικοί βομβαρδισμοί με σκοπό τον αιφνιδιασμό των αμυνομένων. Στο παράτολμο αυτό σχέδιο ήταν αντίθετος ο διοικητής του 8ου Αεροπορικού Σώματος [[Βόλφραμ φον Ρίχτχοφεν]], καθώς το Σώμα του δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει επαρκώς τις επίγειες δυνάμεις. Ο ίδιος επιθυμούσε να προηγηθεί της απόβασης τετραήμερος αεροπορικός βομβαρδισμός με σκοπό την καταστροφή των εχθρικών αεροσκαφών, πλοίων, αντιαεροπορικών πυροβόλων και επικοινωνιακού δικτύου.{{sfn|Richter|σσ=133–134}}
Στις 30 Απριλίου 1941 τη Διοίκηση των Βρετανοελληνικών Δυνάμεων της Κρήτης, ανέλαβε ο Διοικητής της 2ης Νεοζηλανδικής Μεραρχίας Υποστράτηγος [[Μπέρναρντ Φράιμπεργκ]] .
 
Τελικά αποφασίστηκε η πραγματοποίηση επίθεσης σε τέσσερα σημεία, στο Μάλεμε, τα Χανία, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. Η επίθεση θα γινόταν σε δύο κύματα, καθώς δεν επαρκούσαν τα μεταγωγικά αεροσκάφη για την ταυτόχρονη επίθεση. Το πρώτο κύμα θα εξαπολυόταν στις 07:15 το πρωί και αποτελούνταν από δύο ομάδες. Η ομάδα ''Κομήτης'' θα έπρεπε να καταλάβει το διάδρομο προσγείωσης προσγείωσης του Μάλεμε και να τον διατηρήσει ανοικτό ώστε να είναι δυνατή η προσγείωση γερμανικών αεροσκαφών. Το πρώτο κλιμάκιο της ομάδας ''Άρης'' θα καταλάμβανε την πόλη των Χανίων και το λιμάνι της Σούδας. Το δεύτερο κύμα θα εξαπολυόταν στις 15:15 το απόγευμα, αποτελούμενο επίσης από δύο ομάδες. Το δεύτερο κλιμάκιο της ομάδας ''Άρης'' θα καταλάμβανε το Ρέθυμνο και τον διάδρομο προσγείωσης της περιοχής. Τέλος η ομάδα ''Ωρίων'' θα καταλάμβανε την πόλη και το αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Την κατάληψη του τελευταίου θα ακολουθούσε προσγείωση αερομεταφερόμενων μονάδων οι οποίες μαζί με τους αλεξιπτωτιστές θα κινούνταν προς τα Χανιά και θα κύκλωναν το σύνολο των αμυνομένων, Το 8ο Αεροπορικό Σώμα θα παρείχε, τελικά, αεροπορική υποστήριξη στην επιχείρηση.{{sfn|Richter|σσ=133–135}} Την δεύτερη μέρα της επιχείρησης, δύο στολίσκοι αποτελούμενοι από επιταγμένα πλοία, εξήντα τρία μηχανοκίνητα καΐκια και επτά μικρά φορτηγά, θα απέπλεαν από τα Μέγαρα και τη Χαλκίδα μεταφέροντας ενισχύσεις, εφόδια και υποζύγια. Ο πρώτος στολίσκος θα είχε προορισμό τον κόλπο της Σούδας ή τα Χανιά και ο δεύτερος το Ηράκλειο. Μετά την κατάληψη του Ηρακλείου, θα αναχωρούσε από τον Πειραιά ένας τρίτος στολίσκος από μεγαλύτερα ακτοπλοϊκά σκάφη που θα μετέφερε ελαφρά τεθωρακισμένα και μηχανοκίνητα μέσα μεταφοράς. Για την προστασία των στολίσκων, το ιταλικό πολεμικό ναυτικό διέθεσε δύο παλαιές τορπιλακάτους. Το σχέδιο μεταφοράς από τη θάλασσα είχε προστεθεί, ως ασφαλιστική δικλίδα, κατόπιν επιμονής του Χίτλερ.{{sfnm|1a1=Richter|1σσ=131, 235|2a1=Beevor|2σσ=126–127}}
Οι Γερμανοί, αφού πραγματοποίησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, 6-30 Απριλίου 1941 το κύριο μέρος της αποστολής τους, δηλαδή την κατάκτηση της ηπειρωτικής Ελλάδας, άρχισαν αμέσως και προπαρασκευάζονται για την κατάκτηση της Κρήτης. Η εισβολή των Γερμανών έπρεπε να πραγματοποιηθεί σύντομα και κατά τρόπο κεραυνοβόλο, για να συνεχίσουν τα κατακτητικά τους σχέδια προς Ρωσία, Μάλτα και Κύπρο<ref>http://www.efsyn.gr/arthro/i-mahi-kai-i-antistasi</ref>.
 
Η προετοιμασία της επιχείρησης ''Ερμής'' συνάντησε πολλές οργανωτικές δυσκολίες που οφείλονταν στο φτωχό οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο των Βαλκανίων καθώς και στον ελάχιστο διαθέσιμο χρόνο προετοιμασίας λόγω της επερχόμενης [[Ανατολικό μέτωπο (Β' Παγκόσμιος Πόλεμος)|γερμανικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση]]. Ο 4ος Αεροπορικός Στόλος είχε ήδη μεταφέρει προς ανατολάς μεγάλο τμήμα του προσωπικού εδάφους, των πυρομαχικών και των αεροσκαφών του.{{sfn|Richter|σ=127}} Η 22η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, η οποία βρισκόταν στη Ρουμανία, ήταν αδύνατον να μεταφερθεί εγκαίρως στην Ελλάδα. Αντικαταστάθηκε από την 5η Ορεινή Μεραρχία η οποία είχε πάρει μέρος στην κατάληψη της Ελλάδας και στρατοπέδευε στη Χαλκίδα. Εξαιτίας των σοβαρών απωλειών της στις μάχες στη στενωπό του Ρούπελ, η 5η Ορεινή Μεραρχία ενισχύθηκε με ένα τμήμα ορεινού συντάγματος από άλλη μεραρχία.{{sfnm|1a1=Richter|1σ=128–129|2a1=Beevor|2σσ=124, 143}} Για τον εφοδιασμό με καύσιμα των μεταγωγικών αεροσκαφών έπρεπε να μεταφερθούν από την Ιταλία με δύο ατμόπλοια 12.000.000 λίτρα καυσίμων. Καθώς για λόγους ασφαλείας έπρεπε να διέλθουν από τη διώρυγα της Κορίνθου, κλήθηκαν βατραχάνθρωποι του πολεμικού ναυτικού από το [[Κίελο]] για την καθαρίσουν. Η καθυστέρηση αυτή ανάγκασε τη μεταφορά της έναρξης της επιχείρησης ''Ερμής'' από τις 17 στις 20 Μαΐου.{{sfn|Richter|σ=129}} Για την εξυπηρέτηση ενός τόσο μεγάλου αριθμού αεροσκαφών, οι Γερμανοί, μέσα σε λίγες εβδομάδες είχαν καθαρίσει, επεκτείνει και κατασκευάσει εκ νέου διαδρόμους απογείωσης χρησιμοποιώντας ανηλεώς καταναγκαστική εργασία πολιτών.{{sfn|Beevor|σ=158–159}}
== Πεδίο της Μάχης==
[[File:Maleme airfield after the Battle of Crete.jpg|thumb|Βομβαρδισμός στο αεροδρόμιο του Μάλεμε]]
Από την άποψη της μορφολογίας του εδάφους η Κρήτη κατά το μεγαλύτερο μέρος είναι ορεινή. Στο βόρειο διαμέρισμα, εξαιτίας των ομαλών κλίσεων των αντερεισμάτων που κατέρχονται προς τη θάλασσα, δημιουργούνται ευρείες κοιλάδες, ομαλοί αιγιαλοί με αμμώδεις ακτές, όπως η κοιλάδα Αλικυανού – Αγυιάς, οι αιγιαλοί Καστελλίου (Κισσάμου), Γεωργιουπόλεως, Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου κατάλληλοι για αποβάσεις από τη θάλασσα και τον αέρα, και φυσικοί λιμένες όπως της Σούδας. Αντίθετα στο νότιο διαμέρισμα, εξαιτίας των απότομων κλίσεων των οροσειρών μέχρι τη θάλασσα, δεν υπάρχουν ομαλοί αιγιαλοί και φυσικοί λιμένες, εκτός από μικρούς όρμους όπως της Χώρας Σφακίων. Από την άποψη συγκοινωνιών την εποχή εκείνη η μόνη οδική αρτηρία ήταν εκείνη που έβαινε κατά μήκος και παράλληλα της βόρειας ακτής σκυρόστρωτη, και συνέδεε το Καστέλλι (Κισσάμου) με το Μάλεμε, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, τον ΄Αγιο Νικόλαο και τη Σητεία, ενώ προς τα νότια την Ιεράπετρα. Ακόμη χειρότερη ήταν η κατάσταση των κατευθυνόμενων οδών από τα βόρεια προς τα νότια.
 
Ο Ιταλικός στρατός [[Ελληνοϊταλικός πόλεμος|αρχικά απωθήθηκε]] από τους Έλληνες, στην συνέχεια όμως γερμανικές ενισχύσεις ανέτρεψαν τα δεδομένα. Με την επιτυχή [[Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα]], 57.000 σύμμαχοι στρατιώτες διώχθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα από το [[Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό]], εκ των οποίων αρκετοί κατέληξαν στην Κρήτη, οπού ενίσχυσαν την υπάρχουσα στρατιωτική δύναμη των 14.000 ανδρών.
Το Ηράκλειο για την εποχή εκείνη είχε σύγχρονες λιμενικές εγκαταστάσεις, ενώ στον Κόλπο της Σούδας δεν υπήρχαν σοβαρές εγκαταστάσεις. Στα Χανιά οι παλιές προκυμαίες δεν μπορούσαν να δεχθούν παρά μόνο πολύ μικρά πλοία, ενώ στο Ρέθυμνο τα πλοία μπορούσαν να εκφορτωθούν μόνο με φορτηγίδες.
 
Στην πραγματικότητα, στην αρχή της μάχης οι σύμμαχοι είχαν το πλεονέκτημα της αριθμητικής ανωτερότητας και της ναυτικής υπεροχής. Οι Γερμανοί είχαν αεροπορική υπεροχή και μεγαλύτερη κινητικότητα, κάτι που τους επέτρεπε να συγκεντρώνουν τις δυνάμεις τους πιο αποτελεσματικά.
Ενα σύγχρονο, για την εποχή εκείνη, αεροδρόμιο είχε κατασκευασθεί στο Ηράκλειο, ενώ στο Μάλεμε υπήρχε ένας ημιτελής διάδρομος προσγειώσεως και στο Ρέθυμνο μια στενή λωρίδα προσγειώσεως, 10 χλμ. ανατολικά της πόλεως, κοντά στο χωριό Πηγή.
 
=== Συμμαχικές Δυνάμεις ===
Από πλευράς επικοινωνιών, οι τηλεγραφικές και τηλεφωνικές γραμμές ήταν στοιχειώδεις, ενώ βαθιά υποβρύχια καλώδια, συνέδεαν τη Σούδα και το Ηράκλειο με την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
Τον Μάιο του 1941 η άμυνα αποτελείτο από περίπου 9.000 Έλληνες: τρία τάγματα της V Μεραρχίας του Ελληνικού Στρατού, (τα οποία είχαν μείνει πίσω όταν η υπόλοιπη μονάδα είχε μεταφερθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την γερμανική εισβολή), την Κρητική Χωροφυλακή (μια δύναμη με μέγεθος τάγματος), τη Φρουρά Ηρακλείου (τάγμα άμυνας που αποτελούνταν κυρίως από προσωπικό για μεταφορικές και διοικητική μέριμνα) και υπολείμματα του 12ου και του 20ου ελληνικού τμήματος στρατού ( που είχαν καταφύγει στην Κρήτη και είχαν οργανωθεί υπό βρετανική διοίκηση).
 
Υπήρχαν, ακόμη, μαθητές της Σχολής Χωροφυλακής, πρωτοετείς [[Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων|ευέλπιδες]] και οκτώ τάγματα νεοσυλλέκτων που είχαν μεταφερθεί στο νησί από την Πελοπόννησο<ref>Θεοχάρη Δετοράκη, ''Ιστορία της Κρήτης'', Αθήνα 1986, σελ. 469.</ref>. Αυτές οι δυνάμεις ήταν ήδη οργανωμένες σε αριθμημένα συντάγματα εκπαιδευομένων νεοσυλλέκτων και αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθεί η υπάρχουσα διαμόρφωση για την οργάνωση των ελληνικών μονάδων, ενισχύοντάς τις με έμπειρους άνδρες που έφθαναν από την ηπειρωτική χώρα.
==Στρατιωτική σημασία της Κρήτης==
Η Κρήτη βρίσκεται στο μέσο της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου, επάνω στο σταυροδρόμι των αεροπορικών και θαλάσσιων συγκοινωνιών. Γι΄αυτό το λόγο αποτελεί εξαίρετη βάση αεροναυτικών επιχειρήσεων προς κάθε κατεύθυνση και εξασφαλίζει σ΄αυτόν που την κατέχει τον έλεγχο όλων των συγκοινωνιών στη Μεσόγειο<ref>http://www.kathimerini.gr/878035/gallery/epikairothta/ellada/h-katoxh-ths-krhths-apo-dyo-optikes</ref>. Τα χαρακτηριστικά αυτά της προσδίδουν ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, γι’ αυτό από τις αρχές του Β΄ ΠΠ ήταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος τόσο των Βρετανών, όσο και του Χίτλερ. Η κατοχή της Κρήτης από τις συμμαχικές δυνάμεις παρείχε τα παρακάτω πλεονεκτήματα :
 
Το στρατιωτικό απόσπασμα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας αποτελούνταν από την αρχική βρετανική φρουρά και 25.000 ακόμα στρατιώτες που είχαν εγκαταλείψει την ηπειρωτική χώρα. Αυτοί οι 25.000 στρατιώτες ήταν ένα μείγμα από ακέραιες μονάδες κάτω από δική τους διοίκηση, πρόχειρες μονάδες φτιαγμένες βιαστικά από διοικητές, στρατιώτες κάθε είδους χωρίς ηγεσία, και λιποτάκτες. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν βαρύ εξοπλισμό.
Δημιουργούσε μεγάλες δυσχέρειες στην εχθρική αεροπορία για την ενέργεια προσβολών στις βρετανικές βάσεις της Βόρειας Αφρικής υποχρεώνοντάς την να εξορμά από απομακρυσμένα αεροδρόμια της ηπειρωτικής Ευρώπης.
 
Οι μονάδες-κλειδιά ήταν η 2η Νεοζηλανδική Μεραρχία (εκτός από την 6η ταξιαρχία και την διοίκηση του τμήματος, που είχε σταλεί στην Αίγυπτο), η αυστραλιανή 19η ταξιαρχία και η βρετανική 14η ταξιαρχία πεζικού. Οι συμμαχικές δυνάμεις είχαν στη διάθεση τους 16 άρματα μάχης τύπου ''Cruiser Mk I''. Υπήρχαν ακόμα περίπου 85 πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων. Πολλά από αυτά ήταν ιταλικά που είχαν περιέλθει σε ελληνικά χέρια και δεν διέθεταν στόχαστρα βομβαρδισμού.
Προσφερόταν ως προωθημένη αεροναυτική βάση και ως βάση αμφίβιων επιχειρήσεων προς τις ακτές και τα νησιά του Αιγαίου και της Δωδεκανήσου, ενώ παράλληλα αποτελούσε και σοβαρή απειλή για τις ρουμανικές πηγές πετρελαίου.
 
Στις 30 Απριλίου ο Νεοζηλανδός στρατηγός [[Μπέρναρντ Φράιμπεργκ]] διορίστηκε διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων στην Κρήτη.
Συνέβαλλε στην εξασφάλιση των μεταφορών από τους λιμένες του Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού, διαμέσου της διώρυγας του Σουέζ, προς τις βρετανικές βάσεις της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, γιατί αποτελούσε φυσικό τμήμα της προστατευτικής γραμμής Γιβραλτάρ – Μάλτα – Κρήτη – Κύπρος.
 
Η κατοχή του νησιού παρείχε στο βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό άριστα λιμάνια για την ανατολική Μεσόγειο. Από την Κρήτη, μπορούσαν να βομβαρδίσουν τις πετρελαιοπηγές του [[Πλοέστι|Πλοϊέστι]] στην Ρουμανία. Επιπλέον, με την Κρήτη σε συμμαχικά χέρια, η νότιο-ανατολική θέση των δυνάμεων του Άξονα δεν θα ήταν ποτέ ασφαλής, κάτι που θα ήταν ζωτικής σημασίας πριν ξεκινήσει η επιχείρηση [[Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος|Μπαρμπαρόσσα]], δηλαδή η εισβολή στην Σοβιετική Ένωση στις 22 Ιουνίου 1941. Οι Γερμανοί πραγματοποίησαν επιχειρήσεις με συνεχείς βομβαρδισμούς του νησιού, κάτι που τελικά ανάγκασε τη βρετανική Βασιλική Αεροπορία να μεταφέρει τα αεροσκάφη της στην [[Αλεξάνδρεια]], δίνοντας έτσι στην Γερμανική Αεροπορία ([[Luftwaffe]]) την αεροπορική υπεροχή. Παρόλα αυτά το νησί παρέμενε απειλή και θα έπρεπε τελικά να κατακτηθεί.
Ακόμη, η Κρήτη ήταν το μόνο ελεύθερο τμήμα της Ελληνικής επικράτειας που διέθετε ελληνική και βρετανική πολεμική ισχύ και στο οποίο υπήρχε η έννοια ελεύθερου Ελληνικού Κράτους και συνεπώς η διατήρησή της είχε τεράστια ηθική και πολιτική σημασία για την Ελλάδα και τη Βρετανία.
 
=== Δυνάμεις του Άξονα ===
Αντίθετα, αν η Κρήτη καταλαμβανόταν από τον Αξονα (Γερμανία – Ιταλία – Ιαπωνία), παρείχε στις δυνάμεις του τα εξής στρατηγικά πλεονεκτήματα :
Στις 25 Απριλίου, ο [[Αδόλφος Χίτλερ]] υπέγραψε την Διαταγή του υπ' αριθμ. 28, διατάζοντας έτσι την εισβολή στην Κρήτη. Οι δυνάμεις του βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού από την Αλεξάνδρεια διατηρούσαν τον έλεγχο του υδάτινου χώρου γύρω από την Κρήτη, έτσι κάθε αμφίβια επίθεση θα αποφασιζόταν από τη φύση μίας μάχης αέρος-θαλάσσης, κάνοντας το ένα ριψοκίνδυνο τόλμημα στην καλύτερη περίπτωση. Με τη γερμανική υπεροχή από αέρος δεδομένη, αποφασίστηκε εισβολή από αέρος.
 
Αυτή θα ήταν η πρώτη πραγματική μεγάλης κλίμακας αεροπορική εισβολή, παρόλο που οι Γερμανοί είχαν χρησιμοποιήσει αλεξιπτωτιστές και ανεμοπλάνα σε επιθέσεις (αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα) στην εισβολή στη Γαλλία και στις Κάτω Χώρες, στη [[Νορβηγία]] αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, Γερμανοί αλεξιπτωτιστές είχαν σταλεί να καταλάβουν την γέφυρα της διώρυγας της Κορίνθου που οι Βρετανοί Βασιλικοί Μηχανικοί (σκαπανείς) ετοιμάζονταν να ανατινάξουν. Γερμανοί μηχανικοί προσγειώθηκαν με ανεμοπλάνα κοντά στη γέφυρα, ενώ πεζικό αλεξιπτωτιστών ασκούσε πίεση στις περιμετρικές δυνάμεις άμυνας. Η γέφυρα υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια της σύρραξης, κάτι που καθυστέρησε την Γερμανική προέλαση και έδωσε στους Συμμάχους χρόνο να μεταφέρουν 18.000 στρατιώτες στην Κρήτη και 23.000 ακόμα στην Αίγυπτο, με κόστος όμως την απώλεια ενός μεγάλου τμήματος του βαρέως οπλισμού.
Δυνατότητα άμεσης αεροπορικής απειλής εναντίον των θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών των Συμμάχων και ιδιαίτερα του Βρετανικού Στόλου στη Μεσόγειο.
 
Υπήρχε η πρόθεση να χρησιμοποιηθούν Fallschirmjäger (Γερμανοί αλεξιπτωτιστές της [[Luftwaffe|γερμανικής αεροπορίας]]) για να καταληφθούν θέσεις-κλειδιά του νησιού, συμπεριλαμβανομένων και αεροδρομίων τα οποία μετέπειτα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για μεταφορά προμηθειών και πολεμοφοδίων από αέρος. Για την πραγματοποίηση της επίθεσης, το 11ο Αερομεταφερόμενο Σώμα (XI Fliegerkorps) θα έπρεπε να συνεργαστεί με την 7η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία, η οποία και θα έρριπτε τους άνδρες της με αλεξίπτωτα και ανεμοπλάνα, ακολουθούμενη από την 22η Μεραρχία Αεραπόβασης, όταν τα αεροδρόμια θα ήταν ασφαλή. Η επίθεση ήταν αρχικά προγραμματισμένη για τις 16 Μαΐου, αναβλήθηκε, όμως, για τις 20 και η 5η "Ορεινή" Μεραρχία αντικατέστησε την 22η Μεραρχία.
Εξαίρετη βάση εξορμήσεως προς το χώρο της Μέσης Ανατολής και γενικότερα της Βόρειας Αφρικής.
 
== Στρατηγικό σχέδιο, τακτικές, πληροφορίες, όπλα και εξοπλισμός ==
Ακίνδυνο Αιγαίο, εφόσον η Τουρκία παρέμενε ουδέτερη ή φίλη του ΄Αξονα και επικοινωνία, χωρίς ναυτική παρενόχληση, με τους λιμένες του Εύξεινου Πόντου και της Αδριατικής θάλασσας.
=== Κατασκοπεία και Πληροφορίες ===
 
==== Οι βρετανικές πληροφορίες και οι υποκλοπές Ultra ====
==Δυνάμεις των Γερμανών==
Μέχρι τότε, οι διοικητές των Συμμάχων ήταν ενήμεροι για την επικείμενη εισβολή μέσω των υποκλοπών [[Επιχείρηση Ultra|Ultra]]. Ο στρατηγός Φρέυμπεργκ είχε ενημερωθεί για το σχέδιο μάχης των Γερμανών και είχε ξεκινήσει να ετοιμάζει την άμυνα κοντά στα αεροδρόμια και στις βόρειες ακτές. Παρ' όλα αυτά καθυστέρησε σημαντικά λόγω έλλειψης σύγχρονου εξοπλισμού, και συνειδητοποίησε ότι ακόμα και οι ελαφρά οπλισμένοι αλεξιπτωτιστές είχαν ίση ή μεγαλύτερη δύναμη πυρός από τα δικά του στρατεύματα. Αν και οι πληροφορίες που είχε ο Φρέυμπεργκ από τις υποκλοπές της Ultra ήταν πολύ λεπτομερείς, η μετάφραση από τα γερμανικά είχε γίνει από γλωσσολόγους και όχι
 
ειδικούς στην τακτική. Το αποτέλεσμα ήταν παραπλανητικές πληροφορίες που είχαν βγει από τα συμφραζόμενα. Για παράδειγμα, τα γερμανικά μηνύματα ανέφεραν ναυτικές επιχειρήσεις, κάτι που επηρέασε σημαντικά την τοποθέτηση των στρατευμάτων του Φρέυμπεργκ καθώς περίμενε αμφίβια απόβαση ενώ ο πραγματικός στόχος των Γερμανών ήταν το αεροδρόμιο του Μάλεμε.
Η Κρήτη απασχόλησε το Χίτλερ πολύ πριν η Γερμανία επιτεθεί κατά της Ελλάδας, γιατί πίστευε ότι κυριεύοντας την Κρήτη με αεραποβατική ενέργεια θα εξασφάλιζε μια γρήγορη και σοβαρή επιτυχία στην Ανατολική Μεσόγειο, που ήταν υψηλής στρατηγικής σημασίας.
 
Με βάση το σχέδιο που εκπονήθηκε από τον Αντιπτέραρχο '''Στούντεντ''' και την απόφαση του [[Χίτλερ]] να προηγηθεί η κατάληψη της Κρήτης, επειδή δεν επαρκούσαν οι δυνάμεις για την κατάληψη και της Μάλτας, εκδόθηκε στις 25 Απριλίου 1941 η υπ΄αρ. 28 διαταγή επιχειρήσεων με τη συνθηματική ονομασία '''ΕΡΜΗΣ'''.
 
Η ανώτατη διοίκηση της επιχειρήσεως ανατέθηκε στο Στρατάρχη της Αεροπορίας [[Χέρμαν Γκαίρινγκ]], ενώ η τακτική προπαρασκευή και εκτέλεσή της στο Διοικητή του IV Αεροπορικού Στόλου Πτέραρχο '''Λωρ''', ο οποίος διέθετε τις παρακάτω δυνάμεις :
 
Το επιτελείο της IV Αεροπορικής Δυνάμεως (έδρα Κηφισιά).
 
Τις δυνάμεις του ΧΙ Αεροπορικού Σώματος υπό τον Αντιπτέραρχο '''Στούντεντ''', που αποτελούνταν από την 7η Αεροκίνητη Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών (με 3 Συντάγματα Αλεξιπτωτιστών (ΣΑΛ) των 3 ταγμάτων το καθένα) και την 5η Ορεινή Μεραρχία, ενισχυμένη και με μονάδες της 6ης Μεραρχίας, 1 Σύνταγμα Εφόδου Αλεξιπτωτιστών (ΣΕΑ) των 4 ταγμάτων Αλεξιπτωτιστών, και την Αεροπορία Μεταφορών του ίδιου Σώματος υπό τον Αντιπτέραρχο Κόραντν με 600 μεταφορικά αεροπλάνα και 100 ανεμόπλανα.
 
Το 8ο Σώμα Αεροπορίας υπό τον Πτέραρχο '''Ριχτχόφεν''' με 60 αεροπλάνα αναγνωρίσεως, 280 βομβαρδιστικά, 150 βομβαρδισμού καθέτου εφορμήσεως (Στούκας) και 180 αεροπλάνα διώξεως.
 
Η 5η Ορεινή Μεραρχία, ενισχυμένη με Μονάδες της 6ης Μεραρχίας απευθείας υπό το [[Κουρτ Στούντεντ]].
 
Τις ναυτικές δυνάμεις ΝΑ Ευρώπης υπό το Ναύαρχο '''Σχούστερ'''.
 
Το σύνολο των δυνάμεων για την κατάληψη της Κρήτης ανερχόταν σε 22.750 άνδρες, 1.370 αεροσκάφη και 70 σκάφη για τη μεταφορά αποβατικών δυνάμεων και εφοδίων, που υποστηρίζονταν από μικρό αριθμό αντιτορπιλλικών και τορπιλακάτων, ενώ ένα ενισχυμένο ιταλικό Σύνταγμα (ύστερα από αίτηση του Μουσολίνι) θα αποβιβαζόταν στις ανατολικές ακτές του νησιού. Η ενέργεια όμως αυτή, πραγματο-ποιήθηκε στα τέλη Μαΐου 1941, όταν πια η τύχη του νησιού είχε ήδη κριθεί.
 
==== Γερμανική κατασκοπεία ====
[[Αρχείο:Junkers Ju 52 troop carrying aircraft flying low over the island.jpg|thumb|Αεροσκάφος [[Junkers Ju 52]] κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης]]
Ο ναύαρχος [[Βίλχελμ Κανάρις]], αρχηγός της γερμανικής [[Άμπβερ]] (υπηρεσίας πληροφοριών), αρχικά ανέφερε ότι υπήρχαν μόνο 5.000 Βρετανοί στρατιώτες στην Κρήτη και καθόλου ελληνικές δυνάμεις. Δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Κανάρις, ο οποίος είχε ένα εκτενές δίκτυο κατασκοπείας στη διάθεσή του, ήταν παραπληροφορημένος ή προσπαθούσε να σαμποτάρει τα σχέδια του Χίτλερ (ο Κανάρις αργότερα θα εκτελούνταν για τη δράση του εναντίον της πολιτικής του Χίτλερ). Η [[Άμπβερ]] επιπλέον είχε προβλέψει ότι ο κρητικός πληθυσμός θα υποδεχόταν τους Γερμανούς σαν απελευθερωτές, λόγω των ισχυρών τους δημοκρατικών και αντιμοναρχικών πεποιθήσεων τους, και ότι θα ήθελαν να συμμετάσχουν στην "ευνοϊκή" συμφωνία που απολάμβανε η ηπειρωτική Ελλάδα. Ενώ αληθεύει ότι ο [[δημοκρατία|δημοκρατικός]] [[πρωθυπουργός]] της Ελλάδας, [[Ελευθέριος Βενιζέλος]] ήταν Κρητικός και έχαιρε μεγάλης υποστήριξης από το νησί, οι Γερμανοί υποτίμησαν σοβαρά το βάθος του πατριωτισμού των Κρητικών. Στην πραγματικότητα, ο βασιλιάς Γεώργιος Β' και η ακολουθία του είχαν εγκαταλείψει την Ελλάδα μέσω της Κρήτης με τη βοήθεια Ελλήνων και Κοινοπολιτειακών στρατιωτών, Κρητών πολιτών, και ακόμα μίας ομάδας φυλακισμένων που είχαν απελευθερωθεί λόγω της προέλασης των Γερμανών.
 
Η υπηρεσία πληροφοριών της γερμανικής 12ης Στρατιάς περιέγραφε την κατάσταση ως λιγότερο αισιόδοξη, αλλά πίστευε ότι υπήρχαν πολύ λιγότεροι Βρετανοί και Κοινοπολιτειακοί στρατιώτες απ' ό,τι υπήρχαν στην πραγματικότητα, και ακόμα υποτίμησε τον αριθμό των Ελλήνων στρατιωτών που είχαν εγκαταλείψει την ηπειρωτική χώρα. Ο [[στρατηγός]] [[Αλεξάντερ Λερ]] (Alexander Löhr) ήταν πεπεισμένος ότι θα μπορούσε να κατακτήσει το νησί με δύο μεραρχίες, αλλά αποφάσισε να κρατήσει την 6η Ορεινή Μεραρχία στην [[Αθήνα]] σαν εφεδρεία. Τα γεγονότα που ακολούθησαν θα επαλήθευαν ότι αυτή ήταν μία σοφή απόφαση.
 
=== Όπλα ===
==Δυνάμεις Βρετανών και Ελλήνων==
Με βάση τη σπουδαιότητα και την ευπάθεια των στρατηγικών σημείων, οι δυνάμεις κατανεμήθηκαν στους ακόλουθους τομείς για την άμυνα του νησιού και την απαγόρευση του εχθρού να χρησιμοποιήσει τα αεροδρόμια και λιμάνια του.
 
==== Γερμανικά ====
== Οι βρετανική κατασκοπεία και οι υποκλοπές Ultra ==
Το τουφέκι kar 98k το υποπολυβόλο mp40 και το πιστόλι Luger Parabellum 09
Μέχρι τότε, οι διοικητές των Συμμάχων ήταν ενήμεροι για την επικείμενη εισβολή μέσω των υποκλοπών [[Επιχείρηση Ultra|Ultra]]. Ο στρατηγός Φρέυμπεργκ είχε ενημερωθεί για το σχέδιο μάχης των Γερμανών και είχε ξεκινήσει να ετοιμάζει την άμυνα κοντά στα αεροδρόμια και στις βόρειες ακτές. Παρ' όλα αυτά καθυστέρησε σημαντικά λόγω έλλειψης σύγχρονου εξοπλισμού, και συνειδητοποίησε ότι ακόμα και οι ελαφρά οπλισμένοι αλεξιπτωτιστές είχαν ίση ή μεγαλύτερη δύναμη πυρός από τα δικά του στρατεύματα. Αν και οι πληροφορίες που είχε ο Φρέυμπεργκ από τις υποκλοπές της Ultra ήταν πολύ λεπτομερείς, η μετάφραση από τα γερμανικά είχε γίνει από γλωσσολόγους και όχι
ειδικούς στην τακτική. Το αποτέλεσμα ήταν παραπλανητικές πληροφορίες που είχαν βγει από τα συμφραζόμενα. Για παράδειγμα, τα γερμανικά μηνύματα ανέφεραν ναυτικές επιχειρήσεις, κάτι που επηρέασε σημαντικά την τοποθέτηση των στρατευμάτων του Φρέυμπεργκ καθώς περίμενε αμφίβια απόβαση ενώ ο πραγματικός στόχος των Γερμανών ήταν το αεροδρόμιο του Μάλεμε.
 
==== Ελληνικά ====
;Στρατηγείο Δυνάμεων Κρήτης (Υποστράτηγος Φρέυμπεργκ) στο χωριό Αγ. Ματθαίος 3 χλμ. ανατολικά των Χανίων.
Το άγνωστο για πολλούς ΕΠΚ της ΠΥΡΚΑΛ.
 
==== Βρετανικά και Κοινοπολιτείας ====
'''Τομέας Μάλεμε – Αγυιάς (Διοικητής Ταξίαρχος Πάττικ)'''
Το τυφέκιο του βρετανικού στρατού, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από αρκετές συμμαχικές δυνάμεις, ήταν το Short,Magazine, Lee-Enfield. Το υποπολυβόλο του βρετανικού στρατού ήταν το STEN των 9mm. Ένα άλλο ελαφρύ όπλο υποστήριξης ήταν το οπλοπολυβόλο Bren, με τον χαρακτηριστικά ανεστραμμένο γεμιστήρα, που είτε τροφοδοτούνταν με 28 φυσιγγια των .303 ιντσών (7.67mm), είτε με 28 των .202 ιντσών. Βαρύ πολυβόλο ήταν το vickers k. Xρησιμοποιήθηκε επίσης σε μεγάλη κλίμακα και το αμερικάνικο οπλοπολυβόλο Thomson.
 
=== Στρατηγικό σχέδιο και τακτικές ===
Η 2η Νεοζηλανδική Μεραρχία (ΝΖΜ) η οποία διέθετε τη 5η ΝΖΤ (21,22,23,28 ΤΠ και Πεζόμαχο Απόσπασμα Ν/Ζ ΜΧ), τη 10η ΝΖΤ (6ο και 8ο ΕΣΠ)(1), Μικτό Ν/Ζ Τάγμα (2), 20ό ΤΠ/4ης ΝΖΤ και το πεζόμαχο απόσπασμα Μεραρχιακού Ιππικού (3), το 1ο ΣΠ (4), 2,5 Μοίρες ΠΒ και 2,5 Μοίρες Α/Α ΠΒ. Επίσης είχε ενισχυθεί με 12 άρματα (2 μέσα που διέθετε στη 5η ΝΖΤ) και 10 ελαφρά που τηρούσε στη Ζώνη Ενεργείας (της 4ης ΝΖΤ). Τα όρια του τομέα ήταν : Δυτικό, ο ποταμός Ταυρωνίτης, ανατολικό, ο ποταμός Κλαδισσός, βόρειο η ακτή, και νότιο, δεν ήταν ορισμένη εδαφική γραμμή αλλά ήταν συνάρτηση των ορίων των μονάδων, ανάλογα με την αποστολή τους.
 
== Αρχική μέρα - 20 Μαΐου ==
'''Τομέας Χανίων – Σούδας (Διοικητής Υποστράτηγος Ουέστον)'''
 
Το πρωί της 20ής Μαίου, μετά από σφοδρό βομβαρδισμό και πολυβολισμό από αεροσκάφη της [[Luftwaffe|Λουφτβάφφε]], άρχισε η κατά κύματα ρίψη των αλεξιπτωτιστών και η προσγείωση ανεμοπλάνων στην δυτική Κρήτη. Οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις αμέσως άρχισαν την εκτόξευση αντιαεροπορικών πυρών, ενώ οι μονάδες πεζικού προσέβαλαν με δραστικά πυρά τους αλεξιπτωτιστές στον αέρα και στο έδαφος. Στο [[Μάλεμε]] η ομάδα ''Κομήτης'', υπό τον Υποστράτηγο Μάιντλ, κατέλαβε την γέφυρα του ποταμού Ταυρωνίτη και το στρατόπεδο της ΡΑΦ, αλλά δεν μπόρεσε να καταλάβει το αεροδρόμιο. Μέχρι τις απογευματινές ώρες η μάχη για το ύψωμα 107, που δέσποζε του αεροδρομίου, ήταν σκληρή, με τους Νεοζηλανδούς να προτάσσουν σθεναρή άμυνα. Η φθορά που είχαν υποστεί οι δυνάμεις των αμυνομένων στο ύψ. 107 έκανε τον διοικητή τους να αμφιβάλει για το πόσο μπορούσε να αντέξει νέα γερμανική επίθεση την επόμενη μέρα, με αποτέλεσμα την νύχτα να αποσυρθεί από το ύψωμα. Δυτικά του Μάλεμε, στο [[Κολυμπάρι]], η ελληνική [[Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων]] απέκρουσε με επιτυχία τους Γερμανούς αλλά οι απώλειες της και η έλλειψη πυρομαχικών την ανάγκασαν σε σύμπτυξη σε νέα τοποθεσία.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 234-7
Το Συγκρότημα Αμυνας Κινητών Ναυτικών Βάσεων (ΜΝΒDΟ) το οποίο διέθετε το 2ο ΕΣΠ το Εμπεδο Τάγμα Χανίων, το 1ο Τάγμα Ράντζερ, τμήματα ΠΖ των 16ης – 17ης Αυστραλιακών Ταξιαρχιών και πεζόμαχα τμήματα Συνταγμάτων ΠΒ, 3 Μοίρες βαρέως Α/Α ΠΒ, 2 περίπου Μοίρες Ελαφρού Α/Α ΠΒ, 1 ΣΠΒ και 1 Μοίρα προβολέων. Επίσης, Λόχος Εθελοντών Κυπρίων είχε οργανωθεί στον Κόλπο της Σούδας, που είχε μεταφερθεί από Κοκκινιά (Πειραιά) διαμέσου της Μήλου. Οι Κύπριοι έλαβαν μέρος στις μάχες του Μάλεμε και δύο απ΄ αυτούς σκοτώθηκαν. Τα όρια του τομέα ήταν : Το δυτικό, ο ποταμός Κλαδισσός, το βόρειο, η ακτή από τον Κλαδισσό μέχρι το ακρωτήρι Δράπανος, το ανατολικό, και το νότιο, εξαρτούνταν από την ισχύ και αποστολή των τμημάτων της ΜΝΒDΟ.
</ref>
 
Ανατολικότερα, στην περιοχή της Αγυιάς, διεξήχθησαν σφοδροί αγώνες ολόκληρη την μέρα, με το 6ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού, που κατείχε τα υψώματα νότια του χωριού [[Γαλατάς Χανίων|Γαλατά]] και βρέθηκε μέσα στην ζώνη προσγείωσης του όγκου των Γερμανών αλεξιπτωτιστών της ομάδας ''Άρης'', να δέχεται αλλεπάλληλες επιθέσεις. Ο διοικητής, ο υποδιοικητής, ένας διοικητής λόχου και πολλοί διμοιρίτες του Συντάγματος ήταν μεταξύ των πρώτων νεκρών. Ο άνισος αγώνας υποχρέωσε το Σύνταγμα σε σύμπτυξη προς τον Γαλατά. Οι Γερμανοί παρά τις σοβαρές απώλειες κατάφεραν να σταθεροποιηθούν στην περιοχή των φυλακών της Αγυιάς, όπου μια αντεπίθεση από ένα Νεοζηλανδικό τάγμα το βράδυ καθηλώθηκε. Η επίθεση για την κατάληψη της [[Σούδα Χανίων|Σούδα]]ς και των Χανίων απέτυχε με μεγάλες απώλειες για τους αλεξιπτωτιστές, αναγκάζοντας τους Γερμανούς, που ανέμεναν αντεπίθεση από τους Βρετανούς την νύχτα, να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους και να οργανωθούν αμυντικά στην περιοχή των φυλακών Αγυιάς <ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 238-9</ref>
'''Τομέας Ρεθύμνου – Γεωργιουπόλεως (Διοικητής Ταξίαρχος Βάζεϋ)'''
 
Τις απογευματινές ώρες 161 μεταφορικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν ρίψη αλεξιπτωτιστών και στρατιωτικού υλικού στην περιοχή του Ρεθύμνου. Ένα τμήμα αλεξιπτωτιστών, αφού κατέλαβε τα χωριά [[Περιβόλια Κισσάμου|Περιβόλια]] και [[Καστελάκια]], κινήθηκε προς το Ρέθυμνο, αποκρούστηκε όμως από το Τάγμα Οπλιτών Χωροφυλακής με σημαντικές απώλειες και για τις δύο πλευρές. Έλληνες και Αυστραλοί απέκρουσαν με επιτυχία την επίθεση σε ένα λόφο δυτικά του αεροδρομίου του Ρεθύμνου συλλαμβάνοντας μάλιστα 80 αιχμαλώτους. Παρά τις σοβαρές απώλειες τους, που ανήλθαν στο ένα τρίτο της δύναμής τους, οι Γερμανών κατάφεραν να καταλάβουν το χωριό Αμπελάκια και έναν λόφο ανατολικά του αεροδρομίου.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 240</ref>
Η 19η Αυστραλιανή Ταξιαρχία (ΑΤ) η οποία διέθετε τα Συγκροτήματα Γεωργιουπόλεως, Ρεθύμνου και Αεροδρομίου Πηγής :
 
Στον Τομέα Ηρακλείου η επίθεση της ομάδας ''Ωρίων'' ξεκίνησε στις 15:00, με την πόλη του Ηρακλείου να δέχεται για μία ώρα σφοδρό βομβαρδισμό που της προκάλεσε σοβαρές καταστροφές. Η ρίψη των αλεξιπτωτιστών έγινε στις 16:00 χωρίς όμως να έχουν αεροπορική υποστήριξη γεγονός που ήταν αποφασιστικής σημασίας για την τύχη των γερμανικών τμημάτων. Το τάγμα αλεξιπτωτιστών που είχε ως στόχο την κατάληψη του αεροδρομίου εξοντώθηκε από Βρετανικές και Αυστραλιανές δυνάμεις, ενώ δύο τάγματα αλεξιπτωτιστών (μειωμένης δύναμης) υποχρεώθηκαν σε αμυντική στάση από τις προσβολές που δέχτηκαν από τολμηρούς ένοπλους πολίτες, χωροφύλακες και οπλίτες του 7ου Ελληνικού Συντάγματος Πεζικού.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), 240-1</ref>
Το Συγκρότημα Γεωργιουπόλεως περιλάμβανε το Στρατηγείο της 19ης ΑΤ τα 2/7 και 2/8 ΑΤΠ (Αυστραλιανά Τάγματα ΠΖ), 1 Διμοιρία Πολυβόλων, 1 βαριά Μοίρα Επάκτιου ΠΒ και 1 ΠΠΠ (Πυροβολαρχία Πεδινού ΠΒ).
 
Το Συγκρότημα Ρεθύμνου περιλάμβανε το ΄Εμπεδο Τάγμα Ρεθύμνου και το Τάγμα Οπλιτών Χωροφυλακής.
 
Το Συγκρότημα Αεροδρομίου Πηγής περιλάμβανε το 4ο και 5ο ΕΣΠ, τα 2/1 και 2/11 ΑΤΠ, 2 Διμοιρίες Πολυβόλων και 10 Πυροβόλα (4 των 100 χιλ. και 6 των 75 χιλ.).
 
'''Τομέας Ηρακλείου (Διοικητής Ταξίαρχος Τσάππελ)'''
 
Η 14η Βρετανική Ταξιαρχία (ΒΤ), η οποία διέθετε τα Συγκροτήματα της πόλεως Ηρακλείου και του Α/Δ Ηρακλείου (Ρουσσών) :
 
Το Συγκρότημα Ηρακλείου είχε το 3ο και το 7ο ΕΣΠ και το ΄Εμπεδο Ηρακλείου.
 
Το Συγκρότημα Α/Δ Ηρακλείου είχε το 2ο Τάγμα Λέστερ, το 2ο Τάγμα Μαύρης Φρουράς, το 2ο Τάγμα Υόρκης και Λάγκαστερ και το 2/4 ΑΤΠ.
 
Το Πυροβολικό του τομέα ήταν 1 Μοίρα ΠΒ (13 πυροβόλα των 75 χιλ. και 100 χιλ.) 1 ουλαμός επάκτιου ΠΒ (2 πυροβόλα των 4 ιντσών), 1,5 περίπου Μοίρα Ελαφρού Α/Α ΠΒ και 2 ουλαμούς βαρέως Α/Α ΠΒ (4 πυροβόλα των 3 ιντσών).
 
Το 1ο Τάγμα του Σκωτικού Συντάγματος Αρζυλ και 3 μέσα άρματα. Αποβιβάσθηκαν στις 19 Μαΐου στο Τυμπάκι και διατέθηκαν στον τομέα Ηρακλείου, ο οποίος είχε ενισχυθεί με 2 μέσα και 6 ελαφρά άρματα.
 
'''Εφεδρείες'''
 
Η 4η ΝΖΤ (18ο και 19ο ΝΖΤ) αναπτυγμένη στον τομέα Μάλεμε – Αγυιάς και το 1ο Τάγμα των Ουαλλών στον τομέα Χανίων – Σούδας.
:Η συνολική στρατιωτική δύναμη της Κρήτης ανερχόταν περίπου σε 31.500 Βρετανούς (1.512 αξιωματικοί και 29.978 οπλίτες) και 11.500 ΄Ελληνες περίπου (474 αξιωματικοί και 10.976 οπλίτες).
 
Από απόψεως πυροβόλων και αρμάτων μάχης υπήρχαν 151 πυροβόλα (62 Α/Α, 4 Α/Τ και 85 μάχης) και 25 άρματα μάχης (9 μέσα και 16 ελαφρά). Εκτός από τις στρατιωτικές μονάδες συγκροτήθηκαν κατά τη διάρκεια της γερμανικής επιθέσεως και πολλά σώματα ενόπλων κρητικών πολιτών, άλλα από τις Βρετανικές και Ελληνικές αρχές και άλλα με την αυθόρμητη προσέλευση πολιτών στα σημεία συμπλοκών. Θα πρέπει να τονισθεί ότι αν και ο συνολικός αριθμός των ανδρών της δυνάμεως της Κρήτης φαινόταν επιβλητικός, τα μέσα πυρός που διέθετε ήταν πολύ κάτω από την παραδεκτή αναλογία σε όλα τα είδη οπλισμού.
 
Αεροπορία στη νήσο δεν υπήρχε, γιατί στις 19 Μαΐου τα ελάχιστα αεροπλάνα που απέμειναν αναχώρησαν για την Αίγυπτο. Ολος ο Στόλος της Ανατολικής Μεσογείου από τις 16 Μαΐου ήταν χωρισμένος σε δύο κλιμάκια και βρισκόταν στο πέλαγος, ανατολικά και δυτικά της Κρήτης, έτοιμος να επέμβει για να απαγορεύσει αποβάσεις από τη θάλασσα.
 
==Σχέδια των Γερμανών==
[[File:Battle of crete.svg|thumb|Χάρτης της γερμανικής επίθεσης στην Κρήτη]]
 
'''Το σχέδιο επιχειρήσεων «ΕΡΜΗΣ» σε γενικές γραμμές προέβλεπε:'''
 
Απόκτηση αεροπορικής υπεροχής και διατήρησή της. Χρησιμοποίηση τμημάτων αλεξιπτωτιστών και ανεμοπλάνων για την κατάληψη των αεροδρομίων (Α/Δ) Κρήτης με κύρια προσπάθεια (ΚΠ) στο Μάλεμε. Μετά την κατάληψη των Α/Δ, αεραπόβαση μονάδων ορεινών κυνηγών για την ολοκλήρωση της καταλήψης της νήσου. Ενίσχυση των δυνάμεων Μάλεμε με μονάδες και μέσα υποστηρίξεως (Πυρ/κό, άρματα, οχήματα, ημίονοι) που θα μεταφέρονταν με πλωτά μέσα στις πλησιέστερες ακτές.
 
Η δύναμη των αερομεταφερόμενων στρατευμάτων θα ενεργούσε με 3 ομάδες επιθέσεως, τη Δυτική, την Κεντρική και την Ανατολική όπως παρακάτω :
 
Η Δυτική ομάδα (συνθηματική ονομασία '''ΚΟΜΗΤΗΣ''') με δύναμη το Σύνταγμα Εφόδου (4 Τάγματα μείον 2 Λόχοι) με Διοικητή τον Υποστράτηγο Μάιντλ θα καταλάμβανε το Μάλεμε.
 
Η Κεντρική ομάδα (συνθηματική ονομασία '''ΑΡΗΣ''' με Διοικητή τον Υποστράτηγο Σούσμαν της 7ης Αεροκίνητης Μεραρχίας ήταν χωρισμένη σε 2 κλιμάκια:
 
Το Α΄Κλιμάκιο με Διοικητή το Συνταγματάρχη Χάιντριχ με το 3ο ΣΑΛ, τους 2 Λόχους του Συντάγματος Εφόδου και άλλες μεραρχιακές μονάδες, θα καταλάμβανε τα Χανιά και τη Σούδα.
 
Το Β΄ Κλιμάκιο με Διοικητή το Συνταγματάρχη Στουρμ με το 2ο ΣΑΛ (μείον το 2ο Τάγμα) θα καταλάμβανε το Ρέθυμνο και το Α/Δ Πηγής.
 
Η Ανατολική Ομάδα (συνθηματική ονομασία '''ΩΡΙΩΝ''') με το 1ο ΣΑΛ συν το 2ο Τάγμα, με Διοικητή το Συνταγματάρχη Μπρόγερ, θα καταλάμβανε το Ηράκλειο και το Α/Δ Ρουσσών.
 
Οι παραπάνω ομάδες θα εφορμούσαν κατά της νήσου, από απόψεως χρόνου σε 2 φάσεις (Φ) :
 
Φ1. Η ομάδα «ΚΟΜΗΤΗΣ» και το Α΄ Κλιμάκιο της ομάδας «ΑΡΗΣ» στις 0800 της 20 Μαΐου 1941 κατά του Α/Δ Μάλεμε και της περιοχής των Χανίων αντίστοιχα.
 
Φ2. Το Β΄ Κλιμάκιο της ομάδας «ΑΡΗΣ» και η ομάδα «ΩΡΙΩΝ» στις 1600 της ίδιας ημέρας κατά των πόλεων και Α/Δ Ρεθύμνου και Ηρακλείου αντίστοιχα.
 
Τη δεύτερη ημέρα των επιχειρήσεων, 21 Μαΐου 1941, ενίσχυση του αγώνα με θαλάσσια μεταφορά Μονάδων.
 
''''Όπλα Γερμανικού στρατού'''
 
*7.5 cm Leichtgeschütz 40 (αυτόματο)
*Το τουφέκι kar 98k
*το οπλοπολυβόλο MG 34
*το πιστόλι Luger Parabellum 09
*Karabiner 98 kurz(Καραμπίνα)
[[File:Bundesarchiv Bild 101I-278-0899-26, Russland, Soldat mit MP 40 im Schnee.jpg|thumb|left|170px|Γερμανός στρατιώτης με ένα MP 40 ]]
 
 
==Σχέδια των Βρετανοελληνικών δυνάμεων==
Το Σχέδιο Ενεργείας των Ελληνοβρετανικών δυνάμεων προέβλεπε την εξασφάλιση των περιοχών Αεροδρομίου Μάλεμε και περιοχής Αγυιάς, Χανίων και λιμανιού Σούδας, Ρεθύμνου – Γεωργιουπόλεως και Ηρακλείου και τη διεξαγωγή του αγώνα κυρίως με αντεπιθέσεις για την εξουδετέρωση των αλεξιπτωτιστών με την προσγείωσή τους.
 
'''Βρετανικά όπλα'''
 
*Το τυφέκιο του βρετανικού στρατού, το οποίο χρησιμοποιήθηκε από αρκετές συμμαχικές δυνάμεις, ήταν το Short,Magazine, Lee-Enfield.
*Το υποπολυβόλο του βρετανικού στρατού ήταν το STEN των 9mm.
*Ένα άλλο ελαφρύ όπλο υποστήριξης ήταν το οπλοπολυβόλο Bren, με τον χαρακτηριστικά ανεστραμμένο γεμιστήρα, που είτε τροφοδοτούνταν με 28 φυσιγγια των .303 ιντσών (7.67mm), είτε με 28 των .202 ιντσών.
*Βαρύ πολυβόλο ήταν το vickers k.
*Xρησιμοποιήθηκε επίσης σε μεγάλη κλίμακα και το αμερικάνικο οπλοπολυβόλο Thomson.
 
'''Ελληνικά όπλα'''
[[File:Mannlicher Schönauer 1.jpg|thumb|Μάνλιχερ]]
 
*Το άγνωστο για πολλούς ΕΠΚ της ΠΥΡΚΑΛ.
*Τυφέκιον Μάνλιχερ
*Το πολυβόλο St. Étienne Mle 1907
 
==Έναρξη της Μάχης==
[[Αρχείο:Junkers Ju 52 troop carrying aircraft flying low over the island.jpg|thumb|300px|Αεροσκάφος [[Junkers Ju 52]] κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης]]
'''Προπαρασκευαστικοί Βομβαρδισμοί'''
 
Το Γερμανικό 8ο Αεροπορικό Σώμα από τις 14 Μαΐου άρχισε σφοδρούς και συστηματικούς βομβαρδισμούς της νήσου, για την απομόνωσή της και την προπαρασκευή της επιθέσεως. Κύριοι στόχοι ήταν τα αεροδρόμια του Μάλεμε, Ρεθύμνου (Πηγής) και Ηρακλείου (Ρουσσών), τα λιμάνια Σούδας και Ηρακλείου, τα Α/Α πυροβολεία και οι πόλεις Χανίων, Ρεθύμνου και Ηρακλείου.
 
Αποτέλεσμα των γερμανικών αεροπορικών προσβολών ήταν να εμποδισθεί η ενίσχυση της νήσου με πολεμικό υλικό από τη Μέση Ανατολή και να υποστεί σοβαρές απώλειες ο άμαχος πληθυσμός στις πόλεις Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο.
 
'''Πρώτη Ημέρα της Επιθέσεως (20 Μαΐου 1941)'''
 
Στις 06.30 της 20ής Μαΐου, γερμανικά σμήνη με Α/Φ βομβαρδισμού και διώξεως κατέκλυσαν τον τομέα της 2ης ΝΖ Μεραρχίας (τομέας Μάλεμε – Αγυιάς) και την περιοχή Χανίων – Σούδας και άρχισαν σφοδρό βομβαρδισμό και πυροβολισμούς, κυρίως κατά των συμμαχικών θέσεων γύρω από το αεροδρόμιο Μάλεμε. Σφοδρά, επίσης, βομβαρδίζονταν τα Χανιά, όπου σημειώθηκαν σημαντικές ζημιές και πολλά θύματα<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ(1985), σελ.234-7 </ref>.
 
'''Τομέας Μάλεμε – Αγυιάς (2η ΝΖ Μεραρχία)'''
 
Στις 08.15 εκδηλώθηκε η αεραποβατική έφοδος από την Ομάδα '''ΚΟΜΗΤΗΣ''' στην περιοχή Μάλεμε (5η ΝΖ Ταξιαρχία). Επακολούθησε σκληρός αγώνας μεταξύ των αντίπαλων δυνάμεων που διήρκεσε όλη την ημέρα, χωρίς οι Γερμανοί να επιτύχουν τον αντικειμενικό τους σκοπό, που ήταν η κατάληψη του αεροδρομίου Μάλεμε και του υψώματος 107 που δέσποζε του αεροδρομίου. Κατόρθωσαν μόνο να δημιουργήσουν μικρό προγεφύρωμα στο ανατολικό τμήμα του Ταυρωνίτη ποταμού, το οποίο επέκτειναν μέχρι το βράδυ στους πρόποδες του υψώματος 107. :Εξαιτίας όμως της κοπώσεως από τον ολοήμερο αγώνα και των σοβαρών απωλειών τους, οι γερμανικές δυνάμεις αδυνατούσαν να συνεχίσουν τις επιθετικές τους ενέργειες στη διάρκεια της νύκτας.
 
Στην κοιλάδα Αγυιάς (10η και 4η ΝΖ Ταξιαρχίες), η γερμανική αεραποβατική έφοδος εκδηλώθηκε στις 08.15 από το Α΄ Κλιμάκιο της Ομάδας «ΑΡΗΣ» μείον δύο λόχοι του Συντάγματος Εφόδου. Μετά από ολοήμερο σκληρό αγώνα οι Γερμανοί, παρά τις σοβαρές τους απώλειες, πέτυχαν να εγκατασταθούν στην περιοχή των φυλακών Αγυιάς<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ(1985), σελ. 238-9</ref>.
 
Η 4η ΝΖ Ταξιαρχία εξουδετέρωσε τους αλεξιπτωτιστές στην περιοχή της και στις 19.30 έκανε αντεπίθεση, μετά από σχετική διαταγή της 2ης ΝΖ Μεραρχίας, κατά της περιοχής των φυλακών Αγυιάς με ένα τάγμα. Το τάγμα αυτό όμως καθηλώθηκε σε απόσταση ενός χιλιομέτρου περίπου από τις γερμανικές θέσεις.
 
Στην περιοχή Καστελλίου, στις 08.00 δύναμη 70 αλεξιπτωτιστών αποκρούσθηκε και στη συνέχεια εκμηδενίσθηκε από τα τμήματα του εκεί 1ου Ελληνικού Συντάγματος Πεζικού.
 
Η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, εγκαταστημένη στα υψώματα του χωριού Κολυμπάρι της χερσονήσου Ροδοπού, απέκρουσε διαδοχικές επιθέσεις των Γερμανών και τη νύκτα συμπτύχθηκε, λόγω ελλείψεως πυρομαχικών, στην περιοχή του χωριού Δελιανά.
 
'''Τομέας Χανίων – Σούδας (ΜΝΒDΟ)'''
 
Στην περιοχή Χανίων – Σούδας προσγειώθηκαν με ανεμοπλάνα δύο λόχοι του Συντάγματος Εφόδου (Α΄ Κλιμακίου της Ομάδας «ΑΡΗΣ»), βορειοανατολικά και νότια των Χανίων. Ο πρώτος δέχθηκε ισχυρά πλήγματα τόσο στον αέρα, όσο και κατά την προσγείωσή του και απώλεσε όλους τους άντρες του, ενώ ο δεύτερος με σοβαρές απώλειες αναγκάσθηκε να συμπτυχθεί στην περιοχή του χωριού Περιβόλια.
 
Η κατάσταση στο τέλος της ημέρας δεν ήταν ευνοϊκή για το Διοικητή του Α΄ Κλιμακίου της Ομάδας «ΑΡΗΣ», γιατί δεν πέτυχε την κατάληψη των Χανίων όπως προβλεπόταν από το σχέδιο, ενώ οι απώλειες ήταν σημαντικές.
 
'''Τομέας Ρεθύμνου – Γεωργιουπόλεως (19η Αυστραλιανή Ταξιαρχία)'''
 
Στις 1600 βομβαρδιστικά και καταδιωκτικά αεροπλάνα άρχισαν βομβαρδισμό και πολυβολισμούς της περιοχής γύρω από το αεροδρόμιο Ρεθύμνου και αμέσως μετά στις 16.25 άρχισε η αεραποβατική έφοδος του Β΄ Κλιμακίου της Ομάδας «ΑΡΗΣ», στην περιοχή ανατολικά του Ρεθύμνου και του αεροδρομίου Πηγής.
 
Οι αλεξιπτωτιστές που προσγειώθηκαν στην περιοχή δυτικά του αεροδρομίου υπέστησαν σημαντικές απώλειες και διαλύθηκαν. Αντίθετα στα ανατολικά εγκαταστάθηκαν στο χωριό Σταυρωμένος και επιτέθηκαν κατά του σημείου στηρίγματος του Λόφου «Α», το οποίο και κατέλαβαν, απειλώντας άμεσα το αεροδρόμιο.
 
'''Τομέας Ηρακλείου (14η Βρετανική Ταξιαρχία)'''
 
Από τις 15.00 περίπου 50 αεροπλάνα βομβαρδισμού και διώξεως άρχισαν έντονο βομβαρδισμό και πολυβολισμούς κατά της περιοχής του τομέα, με μηδαμινά αποτελέσματα στα τμήματα, λόγω της καλής παραλλαγής των θέσεών τους, αλλά με σημαντικές καταστροφές στην πόλη του Ηρακλείου<ref>http://www.ekriti.gr/afieromata/i-mahi-tis-kritis-o-vomvardismos-i-ptosi-ton-alexiptotiston-kai-oi-protes-stigmes-tis#sthash.GPiPg3fs.1Ol9lzz6.dpbs</ref>.
 
Από τις 16.00 άρχισε η αεραποβατική έφοδος της Ομάδας «ΩΡΙΩΝ», η οποία συνεχίσθηκε μέχρι τις 1900, ενώ τα αεροπλάνα διώξεως που υποστήριζαν την ενέργεια αποχώρησαν από τις 1715, λόγω εξαντλήσεως των καυσίμων τους. Ο αποσυγχρονισμός αυτός είχε δυσμενή επίπτωση στην τύχη των τμημάτων επιθέσεως Ηρακλείου.
 
Γενικά, η επίθεση της Ομάδας '''ΩΡΙΩΝ''', κατά του τομέα Ηρακλείου απέτυχε και οι γερμανικές δυνάμεις απώλεσαν περίπου 1.000 αλεξιπτωτιστές και σημαντικό οπλισμό που περιήλθε στα χέρια των Ελλήνων. Ετσι, μεγάλο μέρος αόπλων εξοπλίσθηκε με γερμανικά τυφέκια, οπλοπολυβόλα, χειροβομβίδες, όλμους και πολυβόλα.
 
;Δεύτερη Ημέρα της Επίθεσης (21 Μαΐου 1941)
 
'''Τομέας Μάλεμε – Αγυιάς και Χανίων – Σούδας'''
 
Στις 02.00 της 21ης Μαΐου, ο Διοικητής της 5ης ΝΖ Ταξιαρχίας πληροφορήθηκε τηλεφωνικώς τη σύμπτυξη του 22ου ΝΖ Τάγματος από το ύψ. 107. Στη συνέχεια, αφού ενέκρινε προτάσεις των 21ου και 23ου Ταγμάτων του να διατηρήσουν τις θέσεις τους και το πυροβολικό να εκτελεί βολές κατά του αεροδρομίου, ενημέρωσε στις 0400 τη 2η ΝΖ Μεραρχία για την κατάσταση και πρότεινε την ενέργεια αντεπιθέσεως από ένα τάγμα του και ένα Τάγμα που θα διέθετε η 2η ΝΖ Μεραρχία. Μετά από σχετική εισήγηση του Μεράρχου στο Φρέυμπεργκ, αυτός ενέκρινε την ενέργεια αντεπιθέσεως κατά την επερχόμενη νύκτα 21/22 Μαΐου από τα 20ό και 28ο ΝΖ Τάγματα.
 
Οι Γερμανοί, από το πρωί της 21ης Μαΐου με νέες ρίψεις ενισχύθηκαν στην περιοχή Μάλεμε – Αγυιάς με τρεις λόχους αλεξιπτωτιστών και ένα λόχο ενισχυμένο με αντιαρματικά, ενώ ο Συνταγματάρχης Ράμκε που αντικατέστησε το σοβαρά τραυματισμένο Διοικητή του Συντάγματος Εφόδου Υποστράτηγο Μάιντλ, ολοκλήρωσε την κατάληψη του υψώματος 107 και του αεροδρομίου Μάλεμε. Ακόμη κατέλαβε το χωριό Πύργος τις πρωινές ώρες, όχι όμως και το χωριό Μάλεμε, στο οποίο αντέταξαν άμυνα μέχρι τις 1600 οπλισμένοι κάτοικοι και μερικοί Νεοζηλανδοί υποστηριζόμενοι με πυροβολικό.
 
Η Διοίκηση της ΧΙ Αεροπορικής Δυνάμεως, μετά απ΄ αυτά, αποφάσισε τη μεταφορά της 5ης Ορεινής Μεραρχίας με κανονική προσγείωση, μολονότι το αεροδρόμιο βαλλόταν από το πυροβολικό και έτσι τις απογευματινές ώρες μεταφέρθηκε επιτυχώς ένα από τα τάγματά της.
 
'''Τομέας Ρεθύμνου – Γεωργιουπόλεως'''
 
Στην περιοχή του αεροδρομίου οι συμμαχικές δυνάμεις εκτόξευσαν δύο αντεπιθέσεις, μία για την εκκαθάριση της πεδινής ζώνης στα ανατολικά και βόρεια του τομέα η οποία πέτυχε τον αντικειμενικό σκοπό της και μία για την ανακατάληψη του Λόφου «Α» και του χωριού Σταυρωμένος που δεν πέτυχε πλήρως. Κατά τις επιχειρήσεις αυτές, πιάστηκε αιχμάλωτος ο Διοικητής του Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών.
 
'''Τομέας Ηρακλείου'''
 
Από το πρωί επαναλήφθηκε σφοδρός βομβαρδισμός της πόλεως Ηρακλείου και των θέσεων των ελληνικών μονάδων. Στις 10.00 οι Γερμανοί, με τη λήξη του βομβαρδισμού, επιτέθηκαν από τα δυτικά και κατόρθωσαν να εισέλθουν στην πόλη, όπου επακολούθησε σκληρός αγώνας οδομαχιών μέχρι τη νύκτα, με σοβαρές απώλειες και από τις δύο πλευρές. Τελικά, αποκρούσθηκαν και συμπτύχθηκαν έξω από την πόλη, ανατολικά του χωριού Γάζι. Παράλληλα, οι γερμανικές δυνάμεις επιτέθηκαν νωρίς το πρωί κατά του αεροδρομίου, αλλά αποκρούσθηκαν με επιτυχία και συμπτύχθηκαν ανατολικά του χειμάρρου Καρτερός.
 
;Αγώνας στο Κρητικό Πέλαγος
 
Στις 2330 της ίδιας ημέρας, η Μοίρα του Βρετανικού Στόλου, που περιπολούσε στο πέλαγος δυτικά της Κρήτης, βύθισε μεγάλο αριθμό γερμανικών πλωτών μέσων τα οποία μετέφεραν μονάδες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας. Αρκετοί άντρες πνίγηκαν και σημαντικός αριθμός βαρέος οπλισμού χάθηκε. Μετά απ΄ αυτό η γερμανική νηοπομπή αναγκάσθηκε να καταφύγει στη Μήλο<ref>http://archive.patris.gr/articles/63297/#.WrwGyNRuZdh</ref>.
 
;Τρίτη Ημέρα της Επίθεσης (22 Μαΐου 1941)
 
'''Τομέας Μάλεμε – Αγυιάς, Χανίων – Σούδας'''
 
Μετά την αποτυχία της βρετανικής αντεπιθέσεως για την ανακατάληψη του αεροδρομίου Μάλεμε, η πρωτοβουλία περιήλθε πλέον στους Γερμανούς, οι οποίοι συνεχώς ενισχύονταν με νέες προσγειώσεις αεροσκαφών υπό τα πυρά του συμμαχικού πυροβολικού. Στις 2000 έφθασε στο Μάλεμε και ο διοικητής της 5ης Ορεινής Μεραρχίας (Υποστράτηγος Ρίγκελ), που ανέλαβε τη διοίκηση των γερμανικών δυνάμεων στην Κρήτη, με εντολή να ολοκληρώσει την κατάληψη της νήσου. Στην περιοχή των φυλακών Αγυιάς, οι Γερμανοί επιτέθηκαν κατά των θέσεων της 10ης ΝΖ Ταξιαρχίας, δυτικά του Γαλατά, με παράλληλη προσπάθεια αποκοπής της παραλιακής οδού προς Σταλό – Αγ. Μαρίνα.
 
Τα γερμανικά τμήματα που πέτυχαν προσωρινά την κατάληψη του Γαλατά, ανατράπηκαν μετά από αντεπίθεση ελληνικών τμημάτων και ένοπλων πολιτών.
 
'''Τομέας Ρεθύμνου – Γεωργιουπόλεως'''
 
Στο Συγκρότημα Ρεθύμνου δεν σημειώθηκε ιδιαίτερα σημαντική δράση, εκτός από αεροπορικές επιθέσεις κατά της πόλεως. Αντεπιθέσεις από δύο αυστραλιανά τάγματα, για την ανακατάληψη των χωριών Περιβόλια και Σταυρωμένος δεν σημείωσαν επιτυχία, λόγω της σθεναρής αντιστάσεως των Γερμανών.
 
'''Τομέας Ηρακλείου'''
 
Κατά τη διάρκεια της ημέρας αυτής έλαβαν χώρα μόνο μικρές εκκαθαριστικές ενέργειες. Επίσης, συνεργεία από Ελληνες και Βρετανούς ασχολήθηκαν με την ταφή των Γερμανών νεκρών, που ανέρχονταν σε 1.250 περίπου.
 
;Αγώνας στη Θάλασσα
 
Τις πρωινές ώρες, Κλιμάκιο του Βρετανικού Στόλου βύθισε στα νότια της Μήλου δύο πλοιάρια νηοπομπής που κατευθύνονταν στην Κρήτη και ανάγκασε την υπόλοιπη να επανέλθει στη Μήλο. Παράλληλα, την ίδια ημέρα, βυθίσθηκαν από τη γερμανική αεροπορία 2 βρετανικά καταδρομικά και 1 αντιτορπιλικό.
 
;Τέταρτη και Πέμπτη Ημέρα της Επίθεσης (23η και 24η Μαΐου 1941)
 
'''Τομέας Μάλεμε – Αγυιάς, Χανίων – Σούδας'''
 
Η 5η ΝΖ Ταξιαρχία στις 10.00 της 23ης Μαΐου περάτωσε τη σύμπτυξή της και μέχρι τη 01.00 κατέλαβε θέσεις πίσω από το 28ο ΝΖ Τάγμα, ανατολικά του χωριού Πλατανιάς. Από τις μετωπικές ενέργειες όμως των γερμανικών δυνάμεων και κυρίως την υπερκερωτική από τα νότια παρουσιαζόταν νέος κίνδυνος αποκοπής της. Ο Διοικητής της 2ης ΝΖ Μεραρχίας, αποφάσισε νέα σύμπτυξη της 5ης ΝΖ Ταξιαρχίας προς τα ανατολικά, στην περιοχή του χωριού Δαράτσος, όπου θα παρέμεινε ως εφεδρεία.
 
Εξάλλου, οι Γερμανοί, το βράδυ της 24ης Μαΐου κατέλαβαν το Καστέλλι, μετά από αγώνα εναντίον του 1ου Ελληνικού Συντάγματος Πεζικού.
 
'''Τομέας Ρεθύμνου'''
 
Στις 23 Μαΐου η πόλη του Ρεθύμνου βομβαρδίσθηκε με σφοδρότητα.
 
'''Τομέας Ηρακλείου'''
 
Κατά την 23η και 24η Μαΐου βομβαρδίσθηκε με σφοδρότητα η πόλη του Ηρακλείου και προκλήθηκαν μεγάλες καταστροφές<ref> Beevor, Antony (1992). Crete : the battle and the resistance. London: Penguin. ISBN 0-14-016787-0.</ref>(σελ. 170-171). Επίσης, τα εκεί αμυνόμενα ελληνικά τμήματα, λόγω μεγάλης καταπονήσεώς τους και εξαντλήσεως των πυρομαχικών τους, αντικαταστάθηκαν από βρετανικές δυνάμεις.
 
;Συνέχιση της Γερμανικής Επίθεσης (25, 26 και 27 Μαΐου 1941)
 
'''Τομέας Μάλεμε – Αγυιάς και Χανίων – Σούδας'''
 
Το 100 ό Γερμανικό Σύνταγμα επιτέθηκε και κατέλαβε στις 1900 της 25ης Μαΐου το χωριό Γαλατάς. Αντεπίθεση όμως κατά τις νυκτερινές ώρες που εκδήλωσαν το 23ο ΝΖ Τάγμα, τμήματα του 6ου Ελληνικού Συντάγματος Πεζικού και ένοπλοι πολίτες, πέτυχαν την ανακατάληψη του Γαλατά. Στο μεταξύ γερμανικό απόσπασμα που είχε κινηθεί από τις 23 Μαΐου προς Κάνδανο – Παλαιόχωρα, μετά από φονικές συμπλοκές με ομάδες ένοπλων χωρικών στο χωριό Κάνδανος, κατόρθωσε το βράδυ της 25ης Μαΐου να καταλάβει την Παλαιόχωρα. Σε αντίποινα οι Γερμανοί πυρπόλησαν και ισοπέδωσαν ολοσχερώς με πυρά και ανατινάξεις στις 3 Ιουνίου την Κάνδανο.
 
Ο Διοικητής των Δυνάμεων Κρήτης Υποστράτηγος Φρέυμπεργκ, το βράδυ της 25ης Μαΐου διαπίστωσε ότι η κατάσταση είχε γίνει πλέον κρίσιμη. Τους φόβους του αυτούς ανέφερε στο στρατηγείο της Μέσης Ανατολής και στις 0930 της 26ης Μαΐου ζήτησε την έγκριση εκκενώσεως της Κρήτης.
 
Οι Γερμανοί επιτέθηκαν από το πρωί της 26ης Μαΐου κατά των θέσεων της 2ης ΝΖ Μεραρχίας και κατόρθωσαν μέχρι το βράδυ να καταλάβουν το χωριό Μουρνιές, απειλώντας να υπερκεράσουν από τα νότια την κατεχόμενη από τη Μεραρχία γραμμή. ΄Ετσι, πραγματοποιήθηκε νέα σύμπτυξη των συμμαχικών δυνάμεων προς το χωριό Στύλος.
 
Στις 27 Μαΐου, 0100, κατέπλευσαν στη Σούδα βρετανικά πολεμικά, από τα οποία αποβιβάσθηκαν δύο τάγματα Καταδρομών (Α΄ και Δ΄), δυνάμεως περίπου 750 ανδρών. Τα τάγματα αυτά διατάχθηκαν από τον Υποστράτηγο Ουέστον, να εγκατασταθούν σε κατάλληλες θέσεις στη Σούδα και την ευρύτερη περιοχή, για να αποκρούσουν τις γερμανικές προσβολές, σε περίπτωση καταρρεύσεως της άμυνας. Τα πολεμικά απέπλευσαν αφού παρέλαβαν 930 άνδρες ανίκανους για μάχη.
 
Γερμανικά τμήματα του 100ού Ορεινού Συντάγματος και του Συντάγματος Εφόδου εκτόξευσαν από το πρωί της 27ης Μαΐου σφοδρή επίθεση και αφού ανέτρεψαν τις συμμαχικές δυνάμεις που αμύνονταν στην πόλη των Χανίων, τις απογευματινές ώρες εισήλθαν σ΄ αυτή.
 
Η 5η και 19η ΝΖ Ταξιαρχίες κατόρθωσαν αρχικά να ανακόψουν την κίνηση του 141ου Ορεινού Συντάγματος και να διατηρήσουν τις θέσεις τους. Αργότερα όμως, λόγω της κινήσεως γερμανικών δυνάμεων στο ακάλυπτο νότιο πλευρό τους, δυτικά των υψωμάτων της Μαλάξας, αναγκάσθηκαν να συμπτυχθούν και τις πρωινές ώρες της 28ης Μαΐου εγκαταστάθηκαν στο χωριό Στύλος και το Νέο Χωριό, αντίστοιχα.
 
Στο μεταξύ στις 1550 της 27ης Μαΐου, ο Διοικητής Δυνάμεων Κρήτης έλαβε διαταγή του Αρχιστρατήγου Μέσης Ανατολής, με την οποία εγκρινόταν η εκκένωση της. Δεν κατόρθωσε όμως να συνδεθεί με τις Φρουρές Ρεθύμνου και Ηρακλείου για να τις ενημερώσει σχετικά. ΄Ετσι η Φρουρά Ηρακλείου ενημερώθηκε απευθείας από το στρατηγείο Μέσης Ανατολής, ενώ η Φρουρά Ρεθύμνου δεν ειδοποιήθηκε και αγνοούσε την έναρξη εκκενώσεως.
 
'''Τομέας Ρεθύμνου'''
 
Οι ελληνοβρετανικές δυνάμεις στις 25 Μαΐου επιτέθηκαν κατά των Γερμανών που είχαν εγκατασταθεί στο χωριό Σταυρωμένος, χωρίς όμως και πάλι να σημειώσουν επιτυχία. Ενώ την επόμενη ημέρα, επίθεση που εκτοξεύθηκε από τμήματα του 5ου Ελληνικού Συντάγματος Πεζικού, σε συνδυασμό με τμήμα Αυστραλών και ένα άρμα μάχης, πέτυχε την ανακατάληψη του χωριού. Πολλοί Γερμανοί συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και κυριεύθηκαν σημαντικές ποσότητες υλικού.
 
'''Τομέας Ηρακλείου'''
 
Οι γερμανικές δυνάμεις δυτικά της πόλεως προσπάθησαν, στις 25 Μαΐου, με επιθέσεις τους να καταλάβουν το Ηράκλειο, χωρίς αποτέλεσμα. Βρετανικό τάγμα, που κινήθηκε από τις 23 Μαΐου από το Τυμπάκι για να ενισχύσει τις δυνάμεις που μάχονταν στο Ηράκλειο, μετά από αλεπάλληλες σκληρές συγκρούσεις με γερμανικά τμήματα, κατόρθωσε να εισέλθει στην αμυντική περίμετρο της πόλεως στις 25 Μαΐου και να εγκατασταθεί στις θέσεις του Τάγματος Λέστερ.
 
Γερμανικές δυνάμεις κινήθηκαν το πρωί της 26ης Μαΐου από τη δυτική πλευρά του Ηρακλείου προς τα ανατολικά, παρακάμπτοντας τις ελληνικές αντιστάσεις νότια της πόλεως και στις 0700 κατέλαβαν το Λόφο Προφήτης Ηλίας, αφού ανέτρεψαν το αμυνόμενο εκεί μικρό αυστραλιανό τμήμα. Αντεπίθεση από τμήματα του 7ου Ελληνικού Συντάγματος για την ανακατάληψη του Λόφου απέτυχε. Με την επιτυχία τους αυτή οι Γερμανοί εξασφάλισαν το σύνδεσμο των δυνάμεων τους και άρχισαν να ετοιμάζονται για να επιτεθούν κατά του αεροδρομίου.
 
Ο Διοικητής του Τομέα Ηρακλείου, αν και έλαβε τη διαταγή του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής για την εκκένωση της νήσου το απόγευμα της 27ης Μαΐου, δεν την κοινοποίησε στα τμήματά του. Αντίθετα διέταξε την εκτέλεση επιθετικών ενεργειών, όπου κρινόταν απαραίτητο για τη βελτίωση των θέσεων των μονάδων. Εξάλλου οι γερμανικές δυνάμεις, στις 27 Μαΐου, συνέχισαν τις προπαρασκευές τους για την τελική επίθεση κατά του αεροδρομίου, μετά μάλιστα την ενίσχυσή τους με ένα τάγμα ακόμη, που αποβιβάσθηκε με αεροπλάνα στο χωριό Γούρνες.
 
==Κατάρρευση της άμυνας και Εκκένωση του Νησιού (28 Μαΐου-1 Ιουνίου 1941)==
[[File:Hellenic Australian Memorial Rethymno.jpg|thumb|Μνημείο για τους Έλληνες και Αυστραλούς στρατιώτες στο Ρέθυμνο]]
 
'''Τομείς Μάλεμε – Αγυιάς και Χανίων – Σούδας'''
 
Τις πρωινές ώρες της 28ης Μαΐου, ο Διοικητής των Δυνάμεων Κρήτης κοινοποίησε το σχέδιο εκκενώσεως, το οποίο προέβλεπε αποχώρηση του όγκου των δυνάμεων, από τις ακτές της περιοχής των Σφακίων, με τον παρακάτω ρυθμό:
 
Τη νύκτα 28/29 Μαΐου: 1.000 άνδρες
 
Τη νύκτα 29/30 Μαΐου: 6.000 άνδρες
 
Τη νύκτα 30/31 Μαΐου: 3.000 άνδρες
 
Τη νύκτα 31 Μαΐου/1 Ιουνίου: 3.000 άνδρες
 
Υπεύθυνος για το συντονισμό της εκκενώσεως ορίσθηκε ο Υποστράτηγος Ουέστον, ο οποίος το απόγευμα της ίδιας ημέρας εξέδωσε τις αναγκαίες οδηγίες του.
 
Στο μεταξύ, το πρωί της 29ης Μαΐου, ο Υποστράτηγος Ρίνγκελ, εξακολουθώντας να αγνοεί τη σύμπτυξη των βρετανικών δυνάμεων προς τα νότια, συνέχισε την κίνηση των δυνάμεών του προς το Ρέθυμνο. Ταυτόχρονα, τμήματα του 100ού Ορεινού Συντάγματος κινήθηκαν προς τα Σφακιά και έλαβαν επαφή με το 23ο ΝΖ Τάγμα στο Αμυγδαλοχώρι τις απογευματινές ώρες. Το Τάγμα αυτό, συμπτύχθηκε από τις 2100 και αμέσως μετά η 4η ΝΖ Ταξιαρχία, αποκαλύπτοντας έτσι την αμυντική τοποθεσία της 19ης Αυστραλιανής Ταξιαρχίας και του προωθημένου βόρεια του χωριού ΄Ιμβρος ταχυκίνητου αποσπάσματος. Η 5η ΝΖ Ταξιαρχία συγκεντρώθηκε στην ακτή το πρωί της 30ής Μαΐου.
 
Τη νύκτα 30/31 Μαΐου κατέπλευσαν στα Σφακιά μόνο 2 αντιτορπιλικά από τα 4 που είχαν ξεκινήσει. Σ΄ αυτά επιβιβάσθηκαν 1.500 άνδρες περίπου από τις 4η και 5η ΝΖ Ταξιαρχίες και απέπλευσαν στις 0300 της 31ης Μαΐου. Με αερακάτους (υδροπλάνα) αναχώρησαν επίσης για την Αίγυπτο οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Κυβερνήσεως και ο Διοικητής των Δυνάμεων Κρήτης Υποστράτηγος Φρέυμπεργκ, ο οποίος πριν αναχωρήσει ανέθεσε τη διοίκηση όλων των δυνάμεων Κρήτης στον Υποστράτηγο Ουέστον.
 
'''Τομέας Ρεθύμνου – Γεωργιουπόλεως'''
 
Βρετανική επίθεση στις 28 Μαΐου κατά των Γερμανών στο χωριό Περιβόλια δεν σημείωσε επιτυχία<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ (1985), σελ. 240</ref>. Το βράδυ της ίδιας ημέρας βρετανικά αεροπλάνα, που προέρχονταν από την Αίγυπτο, έκαναν ρίψεις εφοδίων. Στο μεταξύ η Διοίκηση του Συγκροτήματος Ρεθύμνου πληροφορήθηκε την κατάρρευση της άμυνας του Τομέα Χανίων και για να αποφύγει τον παραπέρα άσκοπο αποφάσισε να συνθηκολογήσει.
 
Το βράδυ της 29ης Μαΐου εισήλθε στην πόλη γερμανικό μηχανοκίνητο απόσπασμα, υπό το Διοικητή του 95ου Τάγματος Μοτοσυκλετιστών Ταγματάρχη Βίτμαν, το οποίο και την κατέλαβε χωρίς να συναντήσει αντίσταση. Από τους άντρες των ελληνικών μονάδων, άλλοι παραδόθηκαν και άλλοι κατέφυγαν στα ορεινά χωριά, με σκοπό να συνεχίσουν τον αγώνα. Το ίδιο έπραξαν την επομένη (30 Μαΐου) και οι Αυστραλοί, που υπερασπίζονταν το αεροδρόμιο Ρεθύμνου.
 
'''Τομέας Ηρακλείου'''
 
Στο Ηράκλειο, το πρωί της 28ης Μαΐου, σε συγκέντρωση των διοικητών μονάδων, ο Ταξίαρχος Τσάπελ κοινοποίησε τη διαταγή για εκκένωση από το λιμάνι Ηρακλείου. Σ’ αυτή δεν είχαν κληθεί οι Έλληνες, που έμειναν απληροφόρητοι μέχρι το τέλος της επιχειρήσεως. Με το τελευταίο φως της ίδιας ημέρας άρχισε η κίνηση των τμημάτων προς το λιμάνι. Στις 2230 κατέπλευσαν 2 καταδρομικά και 6 αντιτορπιλικά, στα οποία επιβιβάσθηκαν τα βρετανικά στρατεύματα και στις 0300 της 29ης Μαΐου απέπλευσαν για την Αίγυπτο, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τους Γερμανούς.
 
Οι Γερμανοί, όταν διαπίστωσαν το πρωί της 29ης Μαΐου την αποχώρηση των Βρετανών, κινήθηκαν αμέσως και κατέλαβαν χωρίς αγώνα την πόλη και το αεροδρόμιο. Από τα ελληνικά τμήματα, όσοι κατάγονταν από την Κρήτη αναχώρησαν για τα χωριά τους, ενώ οι υπόλοιποι συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα αιχμαλώτων του Μάλεμε και Χανίων. Οι άντρες, που διέφυγαν στα χωριά, σχημάτισαν αργότερα σε όλη την Κρήτη τμήματα αντιστάσεως, τα οποία με τον αγώνα τους κατά των κατακτητών λάμπρυναν την ελληνική ιστορία και βοήθησαν το συμμαχικό αγώνα.
 
==Αποτελέσματα==
 
Ο αγώνας στη μάχη της Κρήτης κράτησε 10 ημέρες. Οι γερμανικές δυνάμεις επικράτησαν παρά τη γενναιότητα με την οποία πολέμησαν οι βρετανοελληνικές δυνάμεις του νησιού και την πεισματώδη αντίσταση του Κρητικού λαού.
 
Το τίμημα όμως της γερμανικής νίκης ήταν τόσο σοβαρό, ώστε όχι μόνο ανέβαλαν οι Γερμανοί για αόριστο χρονικό διάστημα την παρόμοια αεραποβατική επιχείρηση για την κατάληψη της Μάλτας, που είχε σχεδιασθεί να γίνει τον ίδιο χρόνο, αλλά δεν ξανατόλμησαν παρόμοια ενέργεια σε όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα του πολέμου. Κατά τον αντιπτέραρχο Στούντεντ Διοικητή του 11ου Αεροπορικού Σώματος: ''Η Κρήτη υπήρξε ο τάφος των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών''
 
==Πολεμικές απώλειες==
[[File:Bundesarchiv Bild 141-0848, Kreta, Soldatengräber.jpg|thumb|Νεκροταφείο Γερμανών στρατιωτών]]
 
== Πολεμικές απώλειες ==
[[File:Bundesarchiv Bild 141-0848, Kreta, Soldatengräber.jpg|thumb|Γερμανικοί τάφοι κατά την διάρκεια της μάχης της Κρήτης ]]
Η συνολική στρατιωτική δύναμη της Κρήτης, μετά από ενίσχυσή της και από δυνάμεις που μεταφέρθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα, ανερχόταν περίπου σε σύνολο 43000 αντρών, σε 11.500 Έλληνες και 31.500 Βρετανούς και Νεοζηλανδούς, μειονεκτούσε σοβαρά σε θέματα εξοπλισμού, αφού ο οπλισμός, τα πυρομαχικά και τα άλλα εφόδια βρίσκονταν πολύ κάτω της παραδεκτής αναλογίας, ενώ δεν υπήρχε καθόλου συμμαχική αεροπορία.
Οι απώλειες των συμμάχων κυμαίνονταν σύμφωνα με την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού σε Έλληνες 426 νεκρούς και μεγάλος αριθμός τραυματιών και αιχμαλώτων ο οποίος δεν αναφέρεται.<ref>ΓΕΣ/ΔΙΣ, Επίτομη Ιστορία του Ελληνοιταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου 1940 -1941, Αθήνα,1985, σελ. 260</ref> Οι νεκροί σε Βρετανούς κυμαίνονταν 1.742, τραυματίες 1.737 και αιχμάλωτοι 11.835. Επίσης βυθίστηκαν 2 καταδρομικά, 6 αντιτορπιλικά και απωλέσθηκαν πάνω από 2.000 αξιωματικοί και ναύτες.
 
Η συνολική δύναμη του Άξονα που πήρε μέρος στην επιχείρηση Ερμής ανερχόταν σε 22.750 άνδρες, από τους οποίους οι 14.000 ήταν αλεξιπτωτιστές, 1.370 αεροπλάνα και ανεμόπτερα και 70 πλοία. Οι απώλειες του Άξονα ανέρχονταν, σύμφωνα με την Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, σε 1.990 νεκρούς, 1.995 αγνοούμενους και σοβαρό αριθμό τραυματιών. Συνολικά οι απώλειες του επίλεκτου σώματος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών ξεπέρασαν τους 8.000 άνδρες. Οι απώλειες σε αεροσκάφη ανήλθαν σε 220 τελείως κατεστραμμένα και 150 περίπου με σοβαρές ζημιές.
Σύμφωνα όμως με τον [[Κουρτ Στούντεντ]], ο οποίος είχε και την διοίκηση της επιχείρησης από την Γερμανική πλευρά, αναφέρει ότι οι απώλειες ανέρχονταν σε 4.000 νεκρούς και αγνοούμενους αλεξιπτωτιστές και στρατιώτες της 5ης Ορεινής Μεραρχίας. <ref>Οι Γερμανοί Στρατηγοί μιλούν, B.H Liddell Hart, εκδόσεις Λιναίος, σελ. 305-315</ref> Στο [[Γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο Μάλεμε | Γερμανικό νεκροταφείο Μάλεμε]] βρίσκονται οι τάφοι 4.465 στρατιωτών του Γερμανικού Στρατού της μάχης της Κρήτης και της κατοχικής περιόδου.
 
==Αντίποινα==
Τα αντίποινα στην Κρήτη ήταν σφοδρά, όπως η πλήρης καταστροφή και ισοπέδωση του χωριού της [[Κάντανος Χανίων | Κανδάνου]]. Ένας Γερμανός αλεξιπτωτιστής θυμάται την κατάσταση του πολέμου στην Κρήτη. ''Οι Κρητικοί πολίτες για να μας ξεγελούν κουβάλαγαν σημαίες με την Σβάστικα. Δεν τους κάλυπτε ούτε ο Κανονισμός Πολέμου Εδάφους της Χάγης, ούτε η σύμβαση της Γενεύης. Τους αποκαλούσαμε ελεύθερους σκοπευτές και ήμασταν πολύ θυμωμένοι.''<ref>Αρχείο Μ. Φαφαλιού, Μαρτυρία Άντολφ Στράους, Ε.Λ.Ι.Α</ref><ref>Η συνομωσία της Αγγλίας κατά της Ελλάδος (1935-1944), Ιακωβος Χονδροματίδης, εκδόσεις Θούλη </ref>
 
 
==Διαπιστώσεις==
 
Η αιματηρή για τους Γερμανούς κατάληψη της Κρήτης, κατά μεγάλο μέρος οφείλεται στις αδυναμίες της γερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών.
 
Στην υποτίμηση της δυνάμεως των αμυνομένων και στην άγνοια διατάξεως αυτών, με αποτέλεσμα πολλές Μονάδες Αξεξιπτωτιστών να ριφθούν κοντά ή πάνω στις αμυντικές θέσεις και να εξοντωθούν.
 
Στις εσφαλμένες εκτιμήσεις για τη στάση του Κρητικού λαού έναντι των επιτιθεμένων και την απόφασή του να αγωνισθεί με όλα τα μέσα για την ελευθερία του.
 
Γενναία, επίσης, υπήρξε και η απόδοση των Ελληνικών Μονάδων και των ένοπλων και άοπλων Κρητικών, εναντίον των γερμανικών τμημάτων που ήταν άρτια εξοπλισμένα και συνεχώς υποστηρίζονταν από την αεροπορία τους και τους «ουρανίτες» .
 
Τέλος, η πρωτοβουλία στην κρίσιμη περιοχή του Α/Δ Μάλεμε και του υψ. 107 και ιδιαίτερα τη Ν 20/21 Μαΐου, αφέθηκε στα χέρια των Γερμανών, ενώ οι εφεδρικές δυνάμεις των αμυνομένων παρέμειναν αχρησιμοποίητες ή διατέθηκαν άσκοπα και άκαιρα.
 
Η Μάχη της Κρήτης υπήρξε καθοριστική κατά το Β’ ΠΠ, γιατί χάρη στην ηρωική αντίσταση των γενναίων Συμμάχων, των Ελληνικών τμημάτων και των ένοπλων και άοπλων Κρητικών, προξένησε καθυστέρηση έξι εβδομάδων την υλοποίηση του Σχεδίου '''Μπαρμπαρόσα''' προς εισβολή και κατάληψη της Σοβιετικής Ενώσεως, από το Γ΄Ράιχ.
 
Επίσης, ματαίωσε το Σχέδιο '''Ιζαμπέλλα''' το οποίο προέβλεπε την κατάληψη του Γιβραλτάρ με αλεξιπτωτιστές και στη συνέχεια την αεραπόβαση των Γερμανών στη Μάλτα και Κύπρο, όπου οι Βρετανοί διατηρούσαν βάσεις, γιατί ο ίδιος ο Χίτλερ έδωσε εντολή να διαλυθεί το Σώμα των Αλεξιπτωτιστών, μετά τη μάχη της Κρήτης.
 
Όπως αποδεικνύεται από διάφορα έγγραφα αλλά και τηλεγραφήματα του τότε Γερμανού ΥΠΕΞ Φον Ρίμπετροπ, προς τον Πρέσβη Ετέν στην Τεχεράνη, οι Γερμανοί, λόγω της απρόβλεπτης γι΄αυτούς εξελίξεως της μάχης της Κρήτης, δεν κατόρθωσαν να ενισχύσουν έγκαιρα το φιλογερμανικό πραξικόπημα στη Βαγδάτη με αποτέλεσμα οι Βρετανοί να βρουν την ευκαιρία να κυριαρχήσουν πάλι στο Ιράκ, τα εδάφη του οποίου ο Χίτλερ είχε την πρόθεση να χρησιμοποιήσει ως βάση των δυνάμεών του κατά των Βρετανών σε διάφορα στηρίγματά του στην Εγγύς και Μέση Ανατολή.
 
Τέλος, η μάχη της Κρήτης αποτελεί κλασική περίπτωση παλλαϊκής άμυνας του Κρητικού λαού<ref>https://www.cretalive.gr/crete/oi-agnostes-istories-ths-machhs-ths-krhths-kathhmerinoi-anthropoi-poy-eginan-hroes</ref>.
 
==ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ==
 
Τα Ελληνικά Συντάγματα Πεζικού (ΕΣΠ) π.χ. 6ο, 8ο ήταν τα τάγματα Ν/Σ που μεταφέρθησαν από τα ΚΕΝ Πελοποννήσου και μετονομάσθηκαν σε Συντάγματα Πεζικού.
 
Το Μικτό Ν/Ζ Τάγμα αποτελούνταν από πυροβολητές και οπλίτες διαφόρων υπηρεσιών.
 
Το πεζόμαχο Απόσπασμα Μεραρχιακού Ιππικού, γνωστό ως απόσπασμα Ταγματάρχη Ράσσελ.
 
Το 1ο ΕΣΠ ήταν αναπτυγμένο στην περιοχή Καστελλίου (Κισσάμου) με αποστολή την άμυνα της περιοχής.
 
Ο Βασιλιάς Γεώργιος και ο Πρωθυπουργός Εμμ. Τσουδερός, μετά από προτροπή των Βρετανών, είχαν αναχωρήσει για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου τη νύκτα 22/23 Μαΐου από τον όρμο Αγία Ρουμέλη, με βρετανικό αντιτορπιλικό.
 
'''Ουρανίτες''' ονόμασε τους αλεξιπτωτιστές ο απλός Κρητικός λαός, γιατί η λέξη αλεξιπτωτιστής του ήταν άγνωστη.
 
==Δείτε επίσης==
*[[Σφαγή στο Κοντομαρί]]
 
 
== Παραπομπές ==
Γραμμή 435 ⟶ 128 :
* {{cite book|συγγραφέας=Beevor, Antony |τίτλος=Κρήτη: Η μάχη και η αντίσταση |εκδότης=Εκδόσεις Γκοβόστη |ISBN=960-270-927-8 |τόπος-έκδοσης=Αθήνα |έτος=2004 |ref={{SfnRef|Beevor}} }}
* {{cite book|συγγραφέας=Λιναρδάτος, Σπύρος |τίτλος=Ο πόλεμος του 1940-41 και η μάχη της Κρήτης |εκδότης=Προσκήνιο |ISBN=960-7057-06-6 |τόπος-έκδοσης=Αθήνα |έτος=1995 |ref={{SfnRef|Λιναρδάτος}} }}
* {{cite book|συγγραφέας=Richter, Heinz A. |λήμμα-συγγραφέα=Χάιντς Ρίχτερ |τίτλος=Η μάχη της Κρήτης |εκδότης=Εκδόσεις Γκοβόστη |ISBN=960-446-147-8 |τόπος-έκδοσης=Αθήνα |έτος=2011 |ref={{SfnRef|Richter}} }}
* Γενικό Επιτελείο Στρατού / Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (1985). ''Επίτομη Ιστορία του Ελληνοϊταλικού και Ελληνογερμανικού πολέμου 1940-1941 (Επιχειρήσεις Στρατού Ξηράς)'', έκδ. ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αθήνα.
*Κούκουνας, Δημοσθένης. ''Η είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα και η Μάχη της Κρήτης'', Εκδόσεις Μέτρον, Αθήνα 1983.
Γραμμή 471 ⟶ 165 :
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commons|Battle for Crete}}
* [https://www.scribd.com/document/118568413/Εφημ-Ελευθεροτυπία-Ένθετο-Ιστορικά-Τ-136 Ε Ιστορικά τ.136 – Η μάχη της Κρήτης]
* [http://www.army.gr/default.php?pname=MAXH_THS_KRHTHS2&la=1 Γενικό Επιτελείο Στρατού, δυνάμεις και απώλειες στην μάχη της Κρήτης]
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος=Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης: Η μάχη της Κρήτης|| αριθμός = 8118}}
* [http://www.geetha.mil.gr/index.asp?a_id=3567 Ιστορικό Αφιέρωμα για τη Μάχη της Κρήτης], Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας
* [http://www.sansimera.gr/articles/267 Αφιέρωμα στη Μάχη της Κρήτης], Σαν Σήμερα.gr
* [http://www.youtube.com/watch?v=egt16KT--jM Η Μάχη της Κρήτης], History Channel
* [http://army1914-1945.org.pl/wlochy2/bitwy-kampanie-dowodcy-italia/106-bitwa-o-krete-wloski-desant-w-zatoce-sitia-28-maja-1941-r Landing in the bay of Sitia 28 May 1941 r. (PL) ].
 
Γραμμή 484 ⟶ 178 :
 
[[Κατηγορία:Στρατιωτικές Επιχειρήσεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα|Κρητη]]
[[Κατηγορία:Μάχες ελληνικού στρατού|Κρητη]]
[[Κατηγορία:Νεότερη ιστορία της Κρήτης]]