Στέφανος Γρηγορίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Στέφανος (Στέφος) Γρηγορίου''' ήταν σημαντικός [[Έλληνες|Έλληνας]] [[Μακεδονικός Αγώνας#Μακεδονομάχοι|Μακεδονομάχος]] οπλαρχηγός από το [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστήρι]] της [[Πελαγονία]]ς.

Ο Στέφανος Γρηγορίου γεννήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στο [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστήρι]] της [[Πελαγονία]]ς. Η σύζυγός του Αναστασία ήταν [[Ρωσία|Ρωσίδα]].

Στρατολογήθηκε το 1903 από τον [[Θεόδωρος Μόδης|Θεόδωρο Μόδη]]<ref>Σταμάτης Ράπτης, ''Ιστορία του Μακεδονικού Αγώνος, Όλαι αι ιστορικαί μάχαι των μακεδονομάχων ηρώων κατά των Βουλγάρων και Τούρκων. Με τας γνησίας εικόνας των αγωνισθέντων και πεσόντων υπέρ Πατρίδος και Θρησκείας οπλαρχηγών. Από της ενάρξεως του Μακεδονικού αγώνος 1903 μέχρι σήμερον'', χ.χ., σ. 21.</ref> και αρχικά ήταν μέλος της νεολαίας της ''Εθνικής Πολιτοφυλακής'' του [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστηρίου]] συμμετέχοντας σε πολλές επιχειρήσεις εναντίον εξαρχικών στόχων εντός της πόλης. Είχε εξοντώσει μάλιστα τον περιβόητο [[Βούλγαροι|Βούλγαρο]] πράκτορα Μπελαζάλκα.<ref>[http://istorikakastorias.blogspot.gr/2011/10/3-1904-1908.html Ιστολόγιο: Ιστορικά Καστοριάς, Απόσπασμα Επιστολής του Νικόλαου Πύρζα προς τον Πρωθυπουργό Γεώργιο Θεοτόκη]</ref> Κατατάχτηκε ως οπλίτης στο σώμα του οπλαρχηγού [[Κώττας Χρήστου|Κώτα Χρήστου]]. Μετά το θάνατο του τελευταίου συνεργάστηκε με τον αξιωματικό [[Γεώργιος Κατεχάκης|Γ. Κατεχάκη]], το [[1904]].<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 85</ref> Το [[1905]] συνεργάστηκε με τον Ι. Καραβίτη και εντός του έτους συγκρότησε δική του ένοπλη ομάδα της οποίας τέθηκε επικεφαλής. Μετά την εισβολή 100 [[Βούλγαροι|Βουλγάρων]] [[κομιτατζής|κομιτατζήδων]] στο [[Λιθιά Καστοριάς|Κουμανίτσοβο (Λιθιά)]] (16 Ιουλίου), όπου εκτός από τις καταστροφές οικιών, ξεκληρίστηκαν και οι οικογένειες Θεόδωρου και Μιχαήλ Θεοδώρου, οι [[Έλληνες]] αποφάσισαν να εκιδικηθούν. Έτσι, στις 29 Ιουλίου του [[1905]] το σώμα του Στέφου Γρηγορίου, συνεργαζόμενο με τα σώματα των Ι. Καραβίτη και Γ. Δικώνυμου - Μακρή, επιτέθηκε στην ομάδα του [[κομιτατζής|κομιτατζή]] Ναούμ Πετρώφ, στην [[Κλαδορράχη Φλώρινας|Κλαδορράχη]] [[Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας|Φλώρινας]], καταφέρνοντας να τους τρέψει σε φυγή. Στη μάχη έχασαν τη ζωή τους 17 [[κομιτατζής|κομιτατζήδες]]. Η επιχείρηση της [[Κλαδορράχη Φλώρινας|Κλαδορράχης]] προκάλεσε την αντίδραση του ''Εθνικού Κέντρου [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστηρίου]]'' λόγω της αγριότητας της επίθεσης και ο Ι. Καραβίτης ανακλήθηκε στην [[Αθήνα]]. Ο απόηχος όμως της επίθεσης στην [[Κλαδορράχη Φλώρινας|Κλαδορράχη]] ήταν θετικός για την [[Ελλάς|Ελληνική]] πλευρά καθώς ο Ναούμ Πετρώφ σταμάτησε έκτοτε την τρομοκρατική του δράση στα χωριά της περιοχής και πολλοί κάτοικοι επέστρεψαν στο [[Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως|πατριαρχείο]].<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σs. 135, 136</ref> Στα τέλη Αυγούστου του [[1905]] μετά από συντονισμένη επιχείρηση, στην οποία συνεργάστηκαν τα σώματα του [[Γεώργιος Τσόντος Βάρδας|Γ. Τσόντου]], του [[Παύλος Γύπαρης|Π. Γύπαρη]], ενώ συμμετείχε και ο Στέφος Γρηγορίου με τους άντρες του, επιτεύχθηκε η απομάκρυνση των [[Βούλγαροι|Βουλγάρων]] [[κομιτατζής|κομιτατζήδων]] από τα [[Κορέστια]]. Το τμήμα του Γ. Τσόντου κινήθηκε από τα ανατολικά, ενώ οι Π. Γύπαρης και Στέφανος Γρηγορίου κινήθηκαν από τα δυτικά, με σκοπό να προσεγγίσουν αμφότεροι την περιοχή των [[Κορέστια|Κορεστίων]], χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα [[Βουλγαρία|Βουλγαρικά]] σώματα. Όμως οι [[Βούλγαροι]] [[κομιτατζής|κομιτατζήδες]] τους αντιλήφθηκαν και τους καταδίωξαν με πυροβολισμούς, έως ότου επενέβη [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικό]] απόσπασμα. Μετά από αυτήν την εξέλιξη, οι [[Έλληνες]] επέσπευσαν τις κινήσεις τους και επιτέθηκαν στην [[Σφήκα Φλώρινας|Μπεσφήνα (Σφήκα)]], όπου συγκρούστηκαν με επιτυχία με τους [[Βούλγαροι|Βούλγαρους]] [[κομιτατζής|κομιτατζήδες]]. Την επόμενη έδωσαν σφοδρή μάχη στο [[Γάβρος Καστοριάς|Γάβρο]] [[Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς|Καστοριάς]]. Τα ενωμένα [[Βουλγαρία|Βουλγαρικά]] σώματα υπέστησαν βαριά ήττα. Σκοτώθηκαν 17 [[κομιτατζής|κομιτατζήδες]], ενώ από την [[Ελλάς|Ελληνική]] πλευρά σκοτώθηκαν οι Γ. Κλάπας, Π. Τσαουσέλας και Π. Πατρουδάκης. Στη μάχη αυτή διακρίθηκαν ιδιαίτερα ο Στέφος Γρηγορίου και οι άντρες του.<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 138</ref>

Στη συνέχεια ο Στέφος Γρηγορίου έδρασε στα [[Καστανοχώρια]], συνεργαζόμενος πολλές φορές με τον Γ. Τόμπρα. Εκεί, αντιμετώπισε [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικά]] στρατιωτικά αποσπάσματα στο [[Νεστόριο Καστοριάς|Νεστράμι (Νεστόριο)]] στα τέλη της άνοιξης του [[1907]]. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους εξόντωσε [[Αλβανοί|Τουρκαλβανική]] συμμορία στο [[Σούλι (Αλβανία)|Σούλι]] ''(κοντά στη [[Δάρδα]])'' της [[Κορυτσά]]ς. Στις 3 Ιουλίου του [[1907]], σε συνεργασία με τους Γ. Τόμπρα, τον Ν. Πλατανιά και τον [[Ιωάννης Τερζής|Ιωάννη Τερζή]], ο Στέφος Γρηγορίου συμμετείχε στην εξόντωση του [[κομιτατζής|κομιτατζή]] Αθανάς Καρσάκωφ και του σώματός του κοντά στη [[Μονή Τσούκας Καστοριάς|μονή Αρχαγγέλων Τσούκας]], ανάμεσα στα [[Στενά Καστοριάς|Στενά]] και τη [[Πτελέα Καστοριάς|Γρέντση (Πτελέα)]].<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 296</ref> Στις 22 Σεπτεμβρίου του [[1907]] ο Στέφος Γρηγορίου με τους 15 άνδρες του, σε συνεργασία με το σώμα του Π. Γύπαρη, χτύπησε [[Βουλγαρία|Βουλγαρικούς]] στόχους στο [[Κρυσταλλοπηγή Φλώρινας|Σμάρδεσι (Κρυσταλλοπηγή)]] αλλά μετά από σφοδρή ολοήμερη μάχη, δεν υπήρξε νικητής.<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 305</ref> Μετά από αυτήν την επιχείρηση μετακινήθηκε στο [[Μορίχοβο]], όπου έδρασε στη συνέχεια,<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 292</ref> συνεργαζόμενος με τους οπλαρχηγούς [[Τραϊανός Μπραγιάννης|Τραϊανό Μπραγιάννη]] και [[Στογιάννης Τσίτσος|Στογιάννη Τσίτσο]].<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 349</ref> Κατά το [[1908]] συνεργάστηκε με τον οπλαρχηγό [[Χρήστος Τσαούσης|Χρήστο Τσαούση]]. Στις 8 Φεβρουαρίου του [[1908]], στη [[Μπέσιστα]], τα ενωμένα [[Έλληνες|Ελληνικά]] σώματα των [[Τριαντάφυλλος Σαμαράς|Τριαντάφυλλου Σαμαρά (Καραπιπέρη)]], Ι. Καραβίτη, [[Αντώνιος Ζώης|Αντώνιου Ζώη]], Εμ. Νικολούδη, Εμ. Κατσίγαρη, Π. Γερογιάννη, [[Παύλος Νεράντζης|Παύλου Νεράντζη]] και του Στέφου Γρηγορίου διέλυσαν το επίλεκτο [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικό]] τάγμα (αβτζί ταμπούρ), συλλαμβάνοντας αρκετούς αξιωματικούς. Συνέπεια της ''Μάχης της [[Μπέσιστα]]ς'' ήταν η σφαγή των [[Έλληνες|Ελλήνων]] κρατουμένων στις φυλακές του [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστηρίου]], ως αντίποινα.<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Ο ένοπλος αγώνας στη Μακεδονία 1904-1908, εκδόσεις Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 360</ref> Mετά την επανάσταση των [[Νεότουρκοι|Νεότουρκων]], ο Στέφανος Γρηγορίου παρέδωσε τα όπλα στο [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστήρι]] μαζί με άλλους οπλαρχηγούς και απέλαβε τη γενική αμνηστία που χορήγησε το νέο καθεστώς. Δεν συμμετείχε όμως στους πανηγυρισμούς για το σύνταγμα, καθώς θεώρησε μαζί με τον [[Αντώνιος Ζώης|Αντώνιο Ζώη]], ότι το νέο καθεστώς δεν θα είναι ιδιαίτερα φιλικό προς τους [[Έλληνες]].<ref>[http://www.istorikathemata.com/2012/07/young-turks-1908.html Η Νεοτουρκική Επανάσταση, ο τερματισμός του Μακεδονικού Αγώνα και οι πρώτες εκλογές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, Νεότουρκοι καί Νεοτουρκική Έπανάστασις, Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα]</ref>

Κατά τον [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο]] πολέμησε ως επικεφαλής σώματος ντόπιων [[Μακεδονικός αγώνας#Μακεδονομάχοι|Μακεδονομάχων]] και απελευθέρωσε εν ονόματι της [[Ελλάδα]]ς τα χωριά [[Αναρράχη Κοζάνης|Δέβρη (Αναρράχη)]] και [[Εμπόριο Κοζάνης|Εμπόριο]], καθώς και άλλα χωριά της [[Δήμος Εορδαίας|Εορδαίας]], πριν την έλευση του [[Ελληνικός Στρατός Ξηράς|Ελληνικού Στρατού]]. Μετά την απελευθέρωση της [[Μακεδονία]]ς και εφόσον η γενέτειρά του, το [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜΒόρεια Μακεδονία)|Μοναστήρι]] έμεινε υπό [[Σέρβοι|Σερβικό]] έλεγχο, εγκαταστάθηκε στη [[Φλώρινα]]. Το Φεβρουάριο του [[1914]] κλήθηκε από την [[Προσωρινή Κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου]] και συγκρότησε ένοπλο σώμα. Πήρε μέρος έτσι στο [[Βόρεια Ήπειρος|Βορειοηπειρωτικό]] αγώνα, εγκαθιστώντας την έδρα του στο [[Γιαννοχώρι Καστοριάς]] και συγκρουόμενος με [[Αλβανία|Αλβανικές]] ομάδες έλεγχε τον ανατολικό [[Γράμμος|Γράμμο]].<ref name="florina-history.blogspot.gr">[http://florina-history.blogspot.gr/2011/06/blog-post_26.html Ιστολόγιο Florina-History, Στέφανος Γρηγορίου, 2ο Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας]</ref> Το [[1916]], ο Στέφος Γρηγορίου έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο [[Κίνημα Εθνικής Αμύνης|Κίνημα της Εθνικής Αμύνης]] και την επικράτησή του στη [[Δυτική Μακεδονία]]. Την 31η Αυγούστου του [[1916]] συγκρότησε σώμα με τον επίσης [[Μακεδονικός αγώνας#Μακεδονομάχοι|Μακεδονομάχο]] [[Στέργιος Κουντουράς|Στέργιο Κουντουρά]] και άλλους τοπικούς παράγοντες, και σε συνεργασία με το [[Γαλλία|Γαλλικό]] στρατό κατέλαβε την εξουσία στην [[Καστοριά]], στο [[Δενδροχώρι Καστοριάς|Σίστεβο (Δενδροχώρι)]], στη [[Κεφαλάρι Καστοριάς|Σέτομα (Κεφαλάρι)]] και στο [[Μαυροχώρι Καστοριάς|Μαυροχώρι]].<ref>[http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=18286 Ο Εθνικός Διχασμός στη Δυτική Μακεδονία (1916 - 1918), Το παρακράτος της "Εθνικής Άμυνας"]</ref> Υπήρξε επικεφαλής της ανακατάληψης της [[Φλώρινα]]ς από τις δυνάμεις της [[Αντάντ]] το [[1916]], και κατηγορήθηκε ως ένας από τους βασικούς υπεύθυνους για τις αγριότητες που ακολούθησαν. Ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες, λέγοντας πώς ήταν αδύνατο να ελεγχθούν οι ένοπλοι, καθώς αποτελούσαν άτακτο σώμα.