Αρχαιολογία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

H '''αρχαιολογία''' είναι η «μελέτη των αρχαίων πραγμάτων». Ο ακριβής σύγχρονος ορισμός της είναι η «συστηματική μελέτη των υλικών καταλοίπων του απώτερου ή πιο πρόσφατου ανθρώπινου παρελθόντος μέσω της εφαρμογής θεωρίας και μεθόδου»<ref name="koykoyzeli">{{cite book | last=Κουκουζέλη | first= Αλ.| coauthors=Ε. Μανακίδου, Κ. Σμπόνιας | year=2000 | month= | title=Αρχαιολογία στον ελληνικό χώρο | publisher=[[Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο|Ε.Α.Π.]] | location=Πάτρα | id=ISBN 960-538-489-2 | pages= 17-85 }}</ref>. Ο όρος βέβαια αναπτύχθηκε στην εξελικτική πορεία της [[Επιστήμη|επιστήμης]] για να περιλαμβάνει πολύ περισσότερα πράγματα στο εννοιολογικό της πλαίσιο. Το [[1948]] ο [[Γουόλτερ Τέιλορ]] (Walter Taylor) έδωσε έναν πρώτο ορισμό, γράφοντας πως "η Αρχαιολογία δεν είναι [[ιστορία]], ούτε [[ανθρωπολογία]]. Ως αυτόνομη επιστήμη περιλαμβάνει τη δική της μεθοδολογία και εξειδικευμένες τεχνικές, για τη συγκέντρωση ή ''παραγωγή'' πολιτισμικής πληροφόρησης", από έρευνα στερεής ύλης και μνημείων του παρελθόντος. Σύμφωνα με τον [[Μόρτιμερ Γουίλερ]] «ο αρχαιολόγος φέρνει στο φως όχι πράγματα αλλά ανθρώπους»<ref>{{cite book | last=Wheeler | first= M. | coauthors=| year=1954 | month= | title=Archaeology from the Earth | publisher=Oxford University Press| location=Oxford | id= | pages= 13 }}</ref>, συνεπώς από αυτή την άποψη θεωρούμενη η αρχαιολογία είναι μελέτη ανθρώπινων λειψάνων του παρελθόντος. Ο όρος «ανθρώπινο παρελθόν» τονίζει το γεγονός ότι η αρχαιολογία δεν μελετά ζώα που έχουν εκλείψει, απολιθώματα ή πετρώματα, καθώς αυτά αποτελούν προϊόν μελέτης της [[παλαιοντολογία]]ς και της [[γεωλογία]]ς<ref name="koykoyzeli"/>. Συνεπώς, το χρονικά όριο μελέτης της αρχαιολογίας, σε ό,τι αφορά στο απώτατο παρελθόν, αγγίζει το χρονικό όριο των 2.000.000 ετών π.π.<ref>π.π. δηλαδή προ παρόντος σε αβαθμονόμητη κλίμακα.</ref>

 

==Αρχαιολογική θεωρία==

{{κύριο|αρχαιολογική θεωρία}}

 

==Η αρχαιολογική μαρτυρία==

Όρος που εισήχθη από τον Ντόναλντ Ντάντλι (Donald Dudley) το 1950 για να περιγράψει τον αναδυόμενο τότε κλάδο της αρχαιολογίας, η οποία ασχολείτο ιδιαίτερα με μνημεία και δομές χρονολογημένες από τη [[Βιομηχανική επανάσταση]] και μεταγενέστερα. Ωστόσο, το πεδίο του συγκεκριμένου κλάδου διευρύνθηκε για να περιλάβει την [[βιομηχανία]] και τις [[επικοινωνίες]] οποιασδήποτε παρελθούσας εποχής. Εξαιτίας των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων που ανακύπτουν από ένα τέτοιο ερευνητικό πεδίο, η αρχαιολογία στην προκειμένη περίπτωση συνεργάζεται με άλλους επιστημονικούς κλάδους ή τέχνες, όπως είναι η [[επιστήμη μηχανικού|μηχανική]], η [[αρχιτεκτονική]], η [[οικοδομική]], η [[ναυπηγική]] και η [[υφαντική]], όπως επίσης και με ειδικούς άλλων ιδιαίτερων πεδίων των τεχνών ή της παραγωγικής διαδικασίας (τεχνικούς εξορύξεων, μεταλλουργούς, ναυπηγούς, υφαντές κ.α.) Αν και μοιράζεται πολλές μεθόδους με άλλους τομείς της αρχαιολογίας, το γενικό της εννοιολογικό πλαίσιο είναι θεμελιωμένο στην περιγραφή και την έρευνα και συνεπώς η γενική αρχαιολογική θεωρία βρίσκει μικρή εφαρμογή στην περίπτωσή της. Εντούτοις μια τέτοια εφαρμογή είναι πιθανώς περισσότερο από αναγκαία, γιατί μπορεί να αναδείξει ευρύτερες κοινωνικές πρακτικές του παρελθόντος μέσω των υλικών ευρημάτων και της ερμηνείας τους<ref>{{cite book|last=Hudson|first=Kenneth |title=Industrial Archaeology: An Introduction|series=Routledge Library Editions: Archaeology|volume=35|year=2015|publisher=Routledge|location=New York|isbn=978-1-138-81606-0|pages=11–21}}</ref>.

 

{{κύριο|Γνωσιακή αρχαιολογία}}

Ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων κλάδος της αρχαιολογίας που σχετίζεται αρχικά με τη μελέτη των παρελθόντων τρόπων σκέψης και των συμβολικών δομών που αναπτύσσονται από συγκεκριμένα πρότυπα υλικών πολιτισμών. Σημαντική θεωρείται η συμβολή του [[Κόλιν Ρένφριου]] (Colin Renfrew) στον συγκεκριμένο κλάδο. Ο Ρένφριου επιχείρησε να δείξει ότι η αλληλεπίδραση με τον υλικό κόσμο είναι το θεμέλιο για την εξέλιξη του πολιτισμού και της σκέψης. Επιπλέον, επιχείρησε να ανιχνεύσει την αλληλεπίδραση της [[ιδεολογία]]ς με τα ευρήματα, προσδίδοντάς τους συμβολικό χαρακτήρα. Εν γένει συμφωνεί με τον ενεργό ρόλο που παίζει ο υλικός [[πολιτισμός]] σε μία κοινωνία, ωστόσο θεωρεί πως δεν αντικατοπτρίζει μόνον κοινωνικές σχέσεις, αποτελώντας σε μεγάλο βαθμό τμήμα τους. Για τον Ρένφριου η έννοια των συμβολικών αντικειμένων θα έπρεπε να είναι καθολική και κοινώς αποδεκτή στην κοινωνία<ref>{{cite book|last1=Renfrew|first1=C|last2=Bahn|first2=P|title=Αρχαιολογία, Θεωρίες, μεθοδολογία και πρακτικές εφαρμογές|year=2001|publisher=Καρδαμίτσας|location=Αθήνα|isbn=978-960-354-329-9|pages=511-515|ref=harv}}</ref>

*{{cite book | last=Κουκουζέλη | first= Αλ.| coauthors=Ε. Μανακίδου, Κ. Σμπόνιας | year=2000 | month= | title=Αρχαιολογία στον ελληνικό χώρο | publisher=[[Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο|Ε.Α.Π.]] | location=Πάτρα | id=ISBN 960-538-489-2 | pages= 17-85 }}

*{{cite book|last=Magness|first=Jodi |title=The archaeology of the Holy Land: from the destruction of Solomon’s Temple to the Muslim conquest|year=2012|publisher=Cambridge University Press|location=New York|isbn=978-0-521-19535-5|pages=}}

*{{cite book|last=Muckelroy|first=K.|title=Maritime Archaeology|year=1978|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|isbn=0521220793|page=}}

*Μπάκας Σπύρος, Κλεισιάρης Νικόλαος, (2014) "''[https://www.academia.edu/9300867/The_Developmental_Steps_of_Experimental_Archaeology_in_Greece_Through_Key_Historical_Replicative_Experiments_and_Reconstructions The Developmental Steps of Experimental Archaeology in Greece Through Key Historical Replicative Experiments and Reconstructions]''", Experiments Past. Histories of Experimental Archaeology. Sidestone Press , ISBN 9789088902512