Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον Josskitzis (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό ArisMethymna Ετικέτα: Επαναφορά |
|||
Γραμμή 55:
Το [[1909]] αντιφρονούντες Έλληνες αξιωματικοί του [[Στρατιωτικός Σύνδεσμος|Στρατιωτικού Συνδέσμου]] οργάνωσαν κίνημα για να αναδιοργανώσουν τη χώρα, χωρίς όμως να λείπουν οι προσωπικές επιδιώξεις των πρωτοστατούντων. Ένα από τα στοιχεία της κριτικής τους αποτέλεσε η μεροληπτική μεταχείριση στις προαγωγές του Διαδόχου και των αδελφών του, όπως και η αναδιοργάνωση του στρατεύματος. Για να μην αναγκαστεί ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ να τους αποπέμψει από το στράτευμα, οι πρίγκιπες παραιτήθηκαν.
[[File:King Constantine I of Greece.jpg|left|thumb|160px|Λαϊκή λιθογραφία του 1913 που εικονίζει των Κωνσταντίνο ως «Κωνσταντίνο ΙΒ΄», νόμιμο διάδοχο του [[Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος|Κωνσταντίνου Παλαιολόγου]]]]
Το [[1912]] τα [[Χριστιανισμός|χριστιανικά]] [[Βαλκάνια|βαλκανικά]] κράτη κήρυξαν τον πόλεμο στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] (βλ. ''[[Βαλκανικοί πόλεμοι]]''). Με ηγέτη τον τότε Διάδοχο Κωνσταντίνο, ο [[Ελληνικός Στρατός]] νίκησε τους Τούρκους στις μάχες του [[Μάχη του Σαρανταπόρου|Σαρανταπόρου]] και των [[Μάχη των Γιαννιτσών|Γιαννιτσών]] και απελευθέρωσε τη [[Θεσσαλονίκη]]
== Πρώτη περίοδος της Βασιλείας του ==
[[File:King Constantine I of Greece, by Georges Scott.png|thumb|140px|Ο Κωνσταντίνος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων]]
Μετά το τραγικό γεγονός της δολοφονίας του Γεωργίου Α΄, στις [[18 Μαρτίου]] [[1913]] στη Θεσσαλονίκη από τον Αλέξανδρο Σχινά, ο Κωνσταντίνος ανέβηκε στον θρόνο. Κατά τον [[Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο]] υπήρξε πάλι Αρχιστράτηγος του Ελληνικού Στρατού, οδηγώντας τον σε νέες νίκες κατά των Βουλγάρων, οι οποίες όμως κόστισαν πολύ σε ζωές. Η νικηφόρα ηγεσία του τον έκανε εξαιρετικά δημοφιλή στον λαό, μέρος του οποίου ήδη τον ονόμαζε «Κωνσταντίνο ΙΒ΄»
Όταν ξέσπασε ο [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]] τον Αύγουστο του [[1914]], η Ελλάδα βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Είχε συνάψει συμφωνία με τη [[Σερβία]], που την υποχρέωνε σε παροχή βοήθειας σε περίπτωση βουλγαρικής επίθεσης, αλλά, ενώ η Σερβία αντιστεκόταν επιτυχώς στην επίθεση της [[Αυστροουγγαρία|Αυστροουγγαρίας]], η [[Βουλγαρία]] παρέμενε [[ουδετερότητα|ουδέτερη]], τηρώντας στάση αναμονής. Ταυτόχρονα εμφανίστηκε ρήγμα στις προσωπικές πεποιθήσεις των δύο ανώτατων πολιτειακών αρχόντων της χώρας: ο Κάιζερ απηύθυνε έκκληση στον Κωνσταντίνο να σταθεί στο πλευρό της [[Γερμανία|Γερμανίας]] και της [[Αυστρία|Αυστροουγγαρίας]] «''σε μια ενωμένη σταυροφορία κατά της σλαβικής επικράτησης στα Βαλκάνια''». Ο Κωνσταντίνος ήδη θεωρούνταν ευρέως ως γερμανόφιλος. Είχε σπουδάσει στη Γερμανία, είχε σαφώς επηρεαστεί από τη γερμανική κουλτούρα, ενώ είχε παντρευτεί την αδελφή του [[Κάιζερ]], ο οποίος του είχε απονείμει και τον βαθμό του Στρατάρχη του γερμανικού στρατού. Το φθινόπωρο του [[1913]], λίγο μετά την άνοδό του στο θρόνο, ο Κωνσταντίνος είχε παρακολουθήσει ασκήσεις του γερμανικού στρατού μαζί με τον Κάιζερ και είχε προσπαθήσει να διαπραγματευτεί τη λήψη δανείου από τη Γερμανία. Επίσης, ο Κωνσταντίνος είχε επηρεαστεί από το γεγονός ότι ο Κάιζερ είχε βοηθήσει την Ελλάδα να διατηρήσει τα απελευθερωμένα κατά τους δύο Βαλκανικούς Πολέμους εδάφη και ιδιαίτερα την [[Καβάλα]]. Οι προσωπικές προτιμήσεις του Κωνσταντίνου μπορεί να ήταν υπέρ της Γερμανίας, δεν παρέβλεπε όμως ότι η Ελλάδα ήταν ευπρόσβλητη στον αγγλογαλλικό στόλο, ούτε μπορούσε να αποδεχτεί τη σύμπραξη με την Τουρκία, ενώ και τα ανταλλάγματα που μπορούσε να προσφέρει η Γερμανία ήταν περιορισμένα. Έτσι ευνοούσε την [[ουδετερότητα
Εντούτοις, οι Φιλελεύθεροι του Βενιζέλου κέρδισαν τις εκλογές στις [[31 Μαΐου]] του [[1915]] και τον Σεπτέμβριο, σε αντίδραση προς τη βουλγαρική επιστράτευση, που στρεφόταν εμφανώς κατά της Σερβίας, κάλεσε -χωρίς τη συναίνεση του Κωνσταντίνου- τους [[Ηνωμένο Βασίλειο|Βρετανούς]] και [[Γαλλία|Γάλλους]] να στείλουν στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη, σε βοήθεια των Σέρβων. Ο Κωνσταντίνος τελικά δέχτηκε να προχωρήσει σε [[επιστράτευση]], εν όψει βουλγαρικής επίθεσης. Η αποβίβαση των Συμμάχων προκάλεσε πολιτική κρίση, αλλά ο Βενιζέλος κατόρθωσε να αποσπάσει [[Ψήφος εμπιστοσύνης|ψήφο εμπιστοσύνης]] από τη [[Βουλή]]. Ο Κωνσταντίνος όμως, την ίδια ημέρα, υπερβαίνοντας τις συνταγματικές του αρμοδιότητες, απέπεμψε τον Πρωθυπουργό και έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον [[Αλέξανδρος Ζαΐμης|Αλέξανδρο Ζαΐμη]]. Ο Ζαΐμης όμως απέτυχε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, οπότε ο Κωνσταντίνος έδωσε την εντολή στον υπέργηρο [[Στέφανος Σκουλούδης|Στέφανο Σκουλούδη]], ο οποίος, με βασιλικό διάταγμα, διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε νέες εκλογές για τον Δεκέμβριο, από τις οποίες οι βενιζελικοί απείχαν.
Ακολούθησε ένα εξάμηνο διακυβέρνησης από τη φιλοβασιλική κυβέρνηση [[Στέφανος Σκουλούδης|Σκουλούδη]], κατά το οποίο η Ελλάδα βρισκόταν ταυτόχρονα σε ουδετερότητα και επιστράτευση και κατά το οποίο οι δυνάμεις της Αντάντ, υπό τον Γάλλο στρατηγό [[Μωρίς Σαρράιγ]] (Maurice Sarrail), επέκτειναν σταδιακά την κυριαρχία τους στη Βόρεια Ελλάδα και το Αιγαίο, αγνοώντας σχεδόν την ελληνική κυβέρνηση. Στις [[27 Μαΐου]] [[1916]] όμως, η -κατόπιν έγκρισης από την Αθήνα- παράδοση του σημαντικού οχυρού [[Ρούπελ]] σε μικτή γερμανοβουλγαρική δύναμη, οδήγησε τα πράγματα σε κρίσιμο σημείο. Ο Σαρράιγ κήρυξε στρατιωτικό νόμο, καταργώντας ουσιαστικά την ελληνική κυριαρχία στις υπό συμμαχικό έλεγχο περιοχές, απαίτησε την αποστράτευση του ελληνικού στρατού. Όταν δε τον Αύγουστο ξεκίνησε η βουλγαρική προέλαση στη Μακεδονία, βενιζελικοί αξιωματικοί οργάνωσαν το [[Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας|κίνημα της Εθνικής Αμύνης]] στη [[Θεσσαλονίκη]], το οποίο ο Βενιζέλος υποστήριξε
== Πρώτη εξορία ==
Γραμμή 77 ⟶ 75 :
Η δημιουργία του «Κράτους Εθνικής Αμύνης», σε συνδυασμό με τις αξιώσεις των Συμμάχων για παράδοση του στόλου και λοιπού οπλισμού, οδήγησαν σε συγκρούσεις με Γάλλους και Βρετανούς ναύτες (που οδήγησαν και στον βομβαρδισμό των Ανακτόρων). Η έξαψη των οπαδών του Κωνσταντίνου οδήγησε στα λεγόμενα «''[[Νοεμβριανά του 1916|Νοεμβριανά]]''» επεισόδια κατά επιφανών βενιζελικών και κορυφώθηκε με το περίφημο «''ανάθεμα''» κατά του Βενιζέλου, στο οποίο μάλιστα πρωτοστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Θεόκλητος Α΄. Τα γεγονότα αυτά επέφεραν την οριστική ρήξη ανάμεσα στον Βασιλιά Κωνσταντίνο και τις δυνάμεις της Αντάντ, οι οποίες επέβαλαν ναυτικό αποκλεισμό στη «βασιλική Ελλάδα». Για τους συμμάχους ο Κωνσταντίνος ήταν πλέον "ο πιο μισητός άνθρωπος στην Ευρώπη μετά τον Κάιζερ [[Γουλιέλμος Β΄ της Γερμανίας|Γουλιέλμο]]".
Οι Γάλλοι, συνεπικουρούμενοι από τον νέο Βρετανό Πρωθυπουργό [[Λόυντ Τζωρτζ]], απαίτησαν από τον Κωνσταντίνο να εγκαταλείψει τον θρόνο, προκειμένου να άρουν τον αποκλεισμό. Επικαλέστηκαν μάλιστα το καθεστώς των "Προστάτιδων Δυνάμεων", το οποίο κατά την άποψή τους είχαν από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. Έτσι ο Κωνσταντίνος εμφανίστηκε στα μάτια της κοινής γνώμης ως "προστάτης της ελληνικής ανεξαρτησίας" και αύξησε κατακόρυφα τη δημοφιλία του. Ο Διάδοχος [[Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας|Γεώργιος]] θεωρήθηκε από την Αντάντ ακατάλληλος για τη διαδοχή, καθώς είχε υπηρετήσει στον γερμανικό στρατό. Έτσι ο Κωνσταντίνος έδωσε τελικά τη θέση του στον δευτερότοκο γιο του,
Τον Ιούλιο του [[1917]] η Ελλάδα κήρυξε και επισήμως τον πόλεμο στη [[Γερμανία]], την [[Αυστροουγγαρία]], την [[Τουρκία]] και τη [[Βουλγαρία]]. Στηριζόμενος στην είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, ο Βενιζέλος προέβαλε τις ελληνικές εδαφικές διεκδικήσεις -που περιλάμβαναν και τη [[Σμύρνη]]- στη Διάσκεψη των Παρισίων που έλαβε χώρα στις Βερσαλλίες. Οι [[Μικρασιατική Εκστρατεία|συγκρούσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία]] συνεχίστηκαν και μετά το τέλος του «Μεγάλου Πολέμου». Τον Οκτώβριο του [[1920]] ο Βενιζέλος ζήτησε τη συμμαχική συναίνεση για μια ελληνική προέλαση προς την ενδοχώρα της Μικράς Ασίας, ώστε να χτυπήσει το αντιστασιακό κίνημα του [[Μουσταφά Κεμάλ]], το οποίο έπραττε επιθέσεις εντός της ελληνικής ζώνης. Και ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη διεθνείς πολιτικοί ελιγμοί, ο βασιλιάς Αλέξανδρος έπαθε ένα εντελώς αναπάντεχο ατύχημα
== Δεύτερη περίοδος της βασιλείας του ==
Ο Βενιζέλος ηττήθηκε στις εκλογές της [[1 Νοεμβρίου|1ης Νοεμβρίου]] [[1920]] και εγκατέλειψε τη χώρα. Με [[Δημοψήφισμα του 1920|δημοψήφισμα]] ο Κωνσταντίνος επανήλθε στον Θρόνο, επιστρέφοντας στη χώρα δύο εβδομάδες αργότερα. Οι σύμμαχοι έως τότε, Άγγλοι, Γάλλοι και Ιταλοί παρέδωσαν διακοινώσεις στη νέα ελληνική κυβέρνηση με τις οποίες δεν αναγνώριζαν τον Κων/νο ως αρχηγό του Κράτους και έπαψαν να την υποστηρίζουν την Ελλάδα στρατιωτικά και διπλωματικά. Μόνο η Αγγλία συνέχισε πλέον, αν και μόνο σε διπλωματικό επίπεδο, να υποστηρίζει την Ελλάδα στον
[[Αρχείο:Tomb of Constantine I of Greece.jpg|right|thumb|180px|Ο τάφος του Κωνσταντίνου του Α΄ στο Τατόι]]
Μετά την αποτυχία κάθε διαπραγμάτευσης που είχε ο Γούναρης με τους Συμμάχους στην Ευρώπη, ο Κωνσταντίνος και η κυβέρνηση αποφάσισαν τη συνέχιση του πολέμου με την Τουρκία, παρά τις αντιρρήσεις του [[Ιωάννης Μεταξάς|Ιωάννη Μεταξά]]
== Δεύτερη εξορία ==
|