Γάτα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η επιστημονική ονομασία της γάτας (''felis catus'') προέρχεται από το ύστερο λατινικό ''catus, cattus, catta'' ("κατοικίδια γάτα"), σε αντίθεση με το ''feles'' "αγριόγατα της Ευρώπης". Στην αρχαία ελληνική, η ονομασία της ήταν ''γαλή''. Δεν έχει εξακριβωθεί ποια λέξη εμφανίστηκε πρώτη, η λατινική ή η ελληνική, ωστόσο αναμφίβολα οι λέξεις αποτελούν δάνεια των [[αφροασιατικές γλώσσες|αφρασιατικών γλωσσών]], παρόμοιες με το νουβιακό ''kadís'' και το βερβερικό ''kaddîska'', αμφότερα από τα οποία σημαίνουν "αγριόγατα".<ref>{{cite web | title = Cat | url = http://www.etymonline.com/index.php?term=cat | work = [http://www.etymonline.com/index.php The Online etymology dictionary] | accessdate = 2007-05-15}}</ref> Ο όρος αυτός προήλθε ή αποτελεί δάνειο από το ύστερο αιγυπτιακό ''čaus'' "αφρικανική γάτα" (που αργότερα έδωσε το κοπτικό ''šau'' "γάτος"<ref>Crum, Walter Ewing. ''A Coptic Dictionary''. Oxford: Clarendon Press, 1939: 601 [http://www.metalog.org/files/crum/601.gif]</ref>), που κι αυτό προέρχεται με η σειρά του από το αιγυπτιακό ''tešau'' "θηλυκή γάτα"<ref>[http://www.chat-et-cie.fr/chat.htm "Le chat: origines et étymologie." ''Chat et compagnie''. 2006]</ref> (ενώ υπάρχουν και τα ''miew'' "tomcat"<ref>SenenAnep Meritamen. "English to Egyptian Dictionary." δημοσιεύτηκε 29 Αυγούστου 2004. ''Ancient Worlds''. AncientWorlds LLC, 2002 [http://www.ancientworlds.net/399761].</ref>).

Οι γάτες είναι τα γνωστότερα ίσως κατοικίδια ζώα. Αποτελούν ωφέλιμα ζώα για τον άνθρωπο, καθώς είναι πολύ καλοί κυνηγοί,<ref>{{cite book |last=Leyhausen |first=Paul |title=Cat Behavior: The Predatory and Social Behavior of Domestic and Wild Cats |year=1978 |isbn=978-0824070175}}</ref> παρουσιάζοντας τη σκοτωμένη λεία τους στον άνθρωπο.<ref>{{cite web|url=http://www.dnr.state.mn.us/fwt/back_issues/december98/cats.html |title=Minnesota's killer kitties: Minnesota DNR |work=Fish & Wildlife Today |publisher=Minnesota Department of Natural Resources |date=021998-02-199802 |issue=Winter 1998 |accessdate=222008-11-200822}}{{dead link|date=June 2015}}</ref> Με τον τρόπο αυτό απαλλάσσουν τον άνθρωπο από βλαβερά ζώα, όπως ποντίκια, κατσαρίδες και άλλα. Όταν είναι σε αιχμαλωσία, οι γάτες ζουν τυπικά από 14 έως 20 χρόνια, παρά το γεγονός ότι η μεγαλύτερη σε ηλικία γάτα που είναι γνωστή έζησε μέχρι την ηλικία των 36 ετών.<ref>{{cite web | title = Feline Statistics | url = http://www.pawsonline.info/feline_statistics.htm | accessdate = 152005-08-200515}}</ref> Οι εξημερωμένες γάτες έχουν την τάση να έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, αν δε βγουν στο ύπαιθρο (καθώς με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι να τραυματιστούν σε μάχες με ζώα ή να πάθουν ατυχήματα ή να εκτεθούν σε αρρώστιες). Επίσης, οι ευνουχισμένες αρσενικές γάτες δεν μπορούν να προσβληθούν από καρκίνο των όρχεων και οι στειρωμένες θηλυκές δεν προσβάλλονται από καρκίνο των ωοθηκών. Επίσης, αμφότερα τα ζώα έχουν πολύ μικρή πιθανότητα να προσβληθούν από καρκίνο του μαστού.<ref>{{cite web | title = Spay and Neuter Your Pet Cats | url=http://cats.about.com/od/reproduction/a/spay_neuter.htm}}</ref>

Πολλοί άνθρωποι έχουν τις γάτες για συντροφιά, ενώ άλλοι τις συμπεριφέρονται σαν να είναι μικρά παιδιά. Γενικά, εξαιτίας του μικρού μεγέθους τους, οι γάτες δεν εμπεριέχουν κινδύνους για τον άνθρωπο εκτός από την προσβολή από ασθένειες λόγω του γρατσουνίσματος, σπανιότερα την προσβολή από [[λύσσα]] και επίσης σπάνια το σοβαρό τραυματισμό των ανθρώπων από γρατσούνισμα στα μάτια. Τα ζώα μπορούν να εκπαιδευτούν στο να υπακούν απλές εντολές και μπορούν να χειρίζονται απλούς μηχανισμούς, όπως πόμολα πόρτας, βρύσες ακόμη και να χρησιμοποιούν την [[τουαλέτα]] των ανθρώπων.<ref>{{cite web|url=http://www.toilettrainedcat.com/ |title=A Step-By-Step Guide on How To Train Your Cat to Use the Human Toilet |publisher=The Toilet Trained Cat |date= |accessdate=222008-11-200822}}</ref>

Κατά την πτώση της από κάποιο ύψος, μια γάτα έχει την ικανότητα να περιστρέψει έτσι το σώμα της με ευλυγισία<ref>{{cite web | title = Falling Cats | url = http://www.verrueckte-experimente.de/leseproben_e.html | archiveurl = http://web.archive.org/web/20080122075610/http://www.verrueckte-experimente.de/leseproben_e.html | archivedate = 2008-01-22 | accessdate = 2005-10-24}}</ref> και να επιστρέψει στην κανονική της θέση, με τα πόδια προς το έδαφος, αρκεί να έχει χρόνο για να το κάνει αυτό. Το ελάχιστο ύψος από το οποίο θεωρείται ότι είναι ασφαλές να εκτελέσει αυτή την περιστροφή είναι γύρω στα 90 εκατοστά. Η ικανότητα αυτή είναι χαρακτηριστικό και στις γάτες που δεν έχουν [[ουρά]].<ref>{{cite web | url = http://helix.gatech.edu/Classes/ME3760/1998Q3/Projects/Nguyen/ | title=How does a Cat always land on its feet? | author = Huy D. Nguyen | publisher = Georgia Tech University, School of Medical Engineering | accessdate = 152007-05-200715}}</ref>

Επί παραδείγματι, τα γνωστά παυσίπονα [[παρακεταμόλη]] και [[ακεταμινοφένη]] είναι πάρα πολύ τοξικά για τις γάτες. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη [[Ένζυμο|ενζύμων]] που χρειάζονται τα ζώα για την πέψη αυτών των ουσιών. Εξαιτίας αυτού, αν δοθούν οι ουσίες αυτές στη γάτα ακόμη και σε μικρή δόση, μπορούν ακόμη να επιφέρουν το θάνατο.<ref name="vetinfo"/><ref name="CanVetJ2003-Allen">{{cite journal | author = Allen AL | title = The diagnosis of acetaminophen toxicosis in a cat | journal = Canadian Veterinary Journal | year = 2003 | pages = 509–10 | volume = 44 | issue = 6 | pmid = 12839249 | url = http://www.pubmedcentral.gov/articlerender.fcgi?tool=pubmed&pubmedid=12839249}}</ref><ref name="VetHumToxicol1998-Villar">{{cite journal | author = Villar D, Buck WB, Gonzalez JM | title = Ibuprofen, aspirin and acetaminophen toxicosis and treatment in Dogs and Cats | journal = Vet Hum Toxicol | year = 1998 | pages = 156–62 | volume = 40 | issue = 3 | pmid = 9610496}}</ref> Ακόμη και η [[ασπιρίνη]], που πολλές φορές χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της [[αρθρίτιδα]]ς στις γάτες είναι πολύ πιο τοξική στα ζώα αυτά από ότι στον ανθρώπινο οργανισμό και θα πρέπει να χορηγούνται με προσοχή.<ref name="vetinfo"/> Παρομοίως, ουσίες που δίνονται για το [[δέρμα]] της γάτας μπορεί να επιφέρουν το θάνατο.<ref>{{cite journal | author = Camille DeClementi | coauthors = Keith L. Bailey, Spencer C. Goldstein, and Michael Scott Orser | title = Suspected toxicosis after topical administration of minoxidil in 2 cats | journal = Journal of Veterinary Emergency and Critical Care | year = 2004 | month = December | pages = 287–292 | volume = 14 | issue = 4 | doi = 10.1111/j.1476-4431.2004.04014.x | accessdate= 182007-01-200718}}</ref><ref>{{cite web | url = http://showcatsonline.com/x/minoxidil.htm | archiveurl = http://web.archive.org/web/20070103001500/http://showcatsonline.com/x/minoxidil.htm | archivedate =032007-01-200703 | title = Minoxidil Warning | accessdate = 182007-01-200718 | publisher = ShowCatsOnline.com | quote = Very small amounts of Minoxidil can result in serious problems or death}}</ref>

Πολλά ανθρώπινα φαγητά είναι κάπως τοξικά για τις γάτες, όπως η [[θεοβρωμίνη]] στη [[σοκολάτα]], που μπορεί να φέρει δηλητηρίαση στο ζώο, παρά το γεγονός ότι ελάχιστες γάτες τρώνε σοκολάτα. Έχει αναφερθεί επίσης τοξικότητα από την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων [[κρεμμύδι|κρεμμυδιών]] και [[σκόρδο]]υ από τη γάτα.<ref name="vetinfo"/> Πολλά φυτά είναι κάπως τοξικά για τα ζώα.<ref name="judy">{{cite web | url = http://www.judyshealthcafe.com/articles/substances.html | title = Substances That Are Poison to Pets | accessdate = 182007-01-200718 | publisher = Judy's Health Cafe.com}}</ref>

Ο υπερβολικός φόβος για τις γάτες ονομάζεται αιλουροφοβία ή σπανιότερα γαλεοφοβία, από την αρχαία ελληνική λέξη '''[[wikt:γαλή|γαλή]]''' (=γάτα). Ως γαλεοφοβία αναφέρεται περισσότερο επιστημονικά ο φόβος για τους [[καρχαρίας|καρχαρίες]].<ref name="MT-GAL">[http://www.medterms.com/script/main/art.asp?articlekey=12519 Η Γαλεοφοβία (Galeophobia)] στο Ιατρικό Λεξικό.</ref> Η αιλουροφοβία είναι [[φοβία]], που εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους. Καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν τέτοια φοβία είναι η θέαση μιας αληθινής γάτας, η σκέψη ότι η γάτα μπορεί να επιτεθεί σε κάποιον όταν αυτή ή αυτός είναι έξω, η ιδέα της συνάντησης με μια γάτα στο σκοτάδι, [[φωτογραφία|φωτογραφίες]] και βίντεο ή τηλεοπτικές εικόνες με γάτες, όπως επίσης και γούνα που μοιάζει με τη γούνα της γάτας ή παιχνίδια με τη μορφή γάτας.<ref>{{cite journal |title=Cat Phobia Treatment |year=1960 |journal=The Science News-Letter |volume=78 |issue=9 |pages=133}}</ref> Τη φοβία αυτή αναφέρεται ότι είχε ο [[Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας|Ναπολέων Βοναπάρτης]],<ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=_00iAAAACAAJ&hl=el|title=Isaac Asimov's Book of Facts|author=[[Ισαάκ Ασίμωφ|Ισαάκ Ασίμοφ]]|year=1992|publisher= Hastingshouse/Daytrips}}</ref> ο [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μέγας Αλέξανδρος]], ο [[Μπενίτο Μουσολίνι|Μουσολίνι]] και ο [[Αδόλφος Χίτλερ|Χίτλερ]].

Σύμφωνα με μύθο σε πολλούς πολιτισμούς, οι γάτες έχουν επτά ζωές (ή εννιά). Ο μύθος αναφέρεται στα φυσικά προτερήματα και στην ταχύτητα με την οποία οι γάτες καταφέρνουν να σώζονται από καταστάσεις κατά τις οποίες απειλείται η ζωή τους.<ref name=myth>{{cite web|url=http://www.best-cat-art.com/cat-myths.html |title=Cat Myths, Misinformation and Untruths |publisher=Best-cat-art.com |date= |accessdate=222008-11-200822}}</ref> Επίσης, στην ύπαρξη αυτού του μύθου συμβάλλει το γεγονός ότι οι γάτες που πέφτουν από μεγάλο ύψος συχνά είναι ικανές να προσγειωθούν στα πόδια τους εξαιτίας κάποιας αυτόματης αντίδρασης και στρέφουν το σώμα τους ώστε να προσγειωθούν πρώτα τα πόδια τους. Ωστόσο, μπορεί να σκοτωθούν ή να τραυματιστούν αν πέσουν από πολύ μεγάλο ύψος.<ref>[http://cats.about.com/od/catsafety/a/highrisefalls.htm The ASPCA Warns About High-Rise Falls by Cats.] About.com</ref>