Μακεδονικό Ζήτημα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σημαντικός σταθμός στην ιστορία της περιοχής, ήταν η δημιουργία το (1893) στη [[Ρέσεν]], της περιοχής της [[Πελαγονία]]ς, της μυστικής οργάνωσης ΒΜΡΟ (στα ελληνικά ΕΜΕΟ), δηλαδή [[Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση]]. Σκοπός της οργάνωσης, ήταν η απελευθέρωση της Μακεδονίας από τους Τούρκους με το παραπλανητικό σύνθημα «Η Μακεδονία στους Μακεδόνες» και να παρέχει στήριξη στη διατήρηση της Βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας στις ευρωπαϊκές Οθωμανικές κτήσεις<ref>Ιβάν Χατζηνικόλοφ: «...μόνο μια μυστική επαναστατική οργάνωση θα μπορούσε να εξουδετερώσει την ξένη προπαγάνδα στη Μακεδονία, και θα ήταν η πιο αξιόπιστη στήριξη για τη διατήρηση του βουλγαρικού εθνικού αισθήματος...» - «Ιλουστράτσια Ίλιντεν» 1936, βιβλίο Ι, σελ. 4-5 - Илюстрация Илинден, София, 1936 г., кн. 1, стр. 4-5</ref>. Στον όρκο που έδιναν τα μέλη της, γινόταν σαφής διάκριση μεταξύ Βουλγάρων και Ελλήνων και τονίζονταν ότι οι χριστιανικές εθνότητες θα συνεργάζονταν για την αποκήρυξη του [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικού]] ζυγού.<ref>Κωνσταντίνος Αποστόλου Βακαλόπουλος, Εθνοτική Διαπάλη στη Μακεδονία (1894 – 1904), Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη, 1999, σελ. 311</ref>Αποτέλεσμα της δράσης της [[ΕΜΕΟ]]. ήταν οι εθνικοί ανταγωνισμοί να μετατραπούν σε ένοπλες συγκρούσεις, κάτι που οδήγησε σε νέα [[Μακεδονική επανάσταση του 1896|Μακεδονική Επανάσταση]]. το [[1896]]. Σύμφωνα με απογραφή που έγινε από τομ Χιλμή Πασά το 1904 στα βιλέτια της Θεσσαλονίκης, του Μοναστηρίου και του Κοσσυφοπεδίου, η σύσταση του πληθυσμού ήταν: Μωαμεθανοί (1.729.000), Έλληνες (647.932), Βουλγαρίζοντες (527.784), Σέρβοι (167.601), Εβραίοι (48.270) και Ρουμανίζοντες Βλάχοι (30.116). <ref>[http://www.hellinon.net/EthnologikiMakedonia.htm ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ] δίκτυο Ελληνων. Ανακτήθηκε την 14 Σεπτεμβρίου 2012.</ref> Υπολογίζεται ότι ένας στους τρεις κατοίκους της μετέπειτα Ελληνικής Μακεδονίας, μιλούσε Σλαβομακεδονικά.<ref name="ΑπαγορευμένηΓλώσσα">{{cite book| author = Τάσος Κωστόπουλος |url = http://www.protoporia.gr/i-apagoreymeni-glossa-p-303071.html |title = Η απαγορευμένη γλώσσα |publisher = Βιβλιόραμα |year = 2008 |isbn = 9789608087736}}</ref>{{cref|α}}

Το Μακεδονικό απασχόλησε και την Β' Κομμουνιστικη Διεθνή, η οποία υποστήριξε τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Μακεδονικού κράτους, κάτι το οποίο δεν έγινε μετά τους πολέμους και την ανταλλαγή πληθυσμού του [[1923]]. Με την ανταλλαγή πληθυσμών, το ελληνικό στοιχείο ενδυναμώθηκε σημαντικά στην Μακεδονία με την άφιξη Μικρασιατών προσφύγων και την απομάκρυνση των μουσουλμάνων. Η πολιτική ενσωμάτωσης συνεχίστηκε από το Ελληνικό κράτος, με σκοπό τον πλήρη γλωσσικό [[Εξελληνισμός|εξελληνισμό]] του σλαβόφωνου στοιχείου, με καταστολή χρήσης των σλαβικών γλωσσών και διαλέκτων στην Ελληνική επικράτεια ''(στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] και τη [[Στερεά Ελλάδα|Στερεά]] διώχτηκε η χρήση της [[Αρβανίτικη γλώσσα|αρβανίτικης]] διαλέκτου)'', κάτι που σε γενικές γραμμές επιτεύχθηκε, αλλά όχι απόλυτα.(black List)<ref name="ΑπαγορευμένηΓλώσσα"/> Παρ' όλα αυτά, το πρόβλημα συνέχισε να απασχολεί τη Β' Διεθνή και αργότερα και την Γ' Διεθνή, με σκοπό την δημιουργία ανεξάρτητου κράτους, θέση η οποία το [[1924]] υιοθετήθηκε επίσημα και από το [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας|ΚΚΕ]].