Εξέγερση του Σαούρ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Εξέγερση του Σαούρ''' ({{Lang-fa|إنقلاب ثور}} ή {{Lang|fa|۷ ثور}} (μετάφραση: ''7η Σαούρ''), παστού: {{Nastaliq|د ثور انقلاب}}), ή αλλιώς '''Απριλιανή Επανάσταση''' ή '''Απριλιανό Πραξικόπημα''', ήταν [[πραξικόπημα]] (ή όπως αυτοανακηρύχθηκε [[εξέγερση]]) από την ηγεσία του [[Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν|Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος του Αφγανιστάν]] (ΛΔΚΑ) κατά της κυβέρνησης του [[Κατάλογος ηγετών του Αφγανιστάν|Προέδρου του Αφγανιστάν]] [[Μοχάμεντ Νταούντ Χαν]] στις 27 και 28 Απριλίου 1978. Ο Νταούντ Χαν και τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς του σκοτώθηκαν στο [[Αργκ (Καμπούλ)|προεδρικό μέγαρο]].<ref>{{Cite web|url=http://www.afghanland.com/history/biography/daoud.html|title=Mohammad Daud Khan|ημερομηνία=2000|website=Afghanland.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170817040633/http://www.afghanland.com/history/biography/daoud.html|archivedate=17 Αυγούστου 2017|accessdate=23 Μαρτίου 2019}}</ref> Η εξέγερση οδήγησε στη δημιουργία μιας κυβέρνησης με τον [[Νουρ Μουχαμάντ Ταρακί]] ως Πρόεδρο (Γενικός Γραμματέας του Επαναστατικού Συμβουλίου) και αποτέλεσε τον προάγγελο της [[Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν|παρέμβασης του 1979]] από τους [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|Σοβιετικούς]] και του [[Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν|Σοβιετικού-Αφγανικού Πολέμου]] κατά των [[μουτζαχεντίν]] την περίοδο 1979–1989 .

''Σαούρ'' είναιονομάζεται στα [[Νταρί (περσική διάλεκτος)|περσικά νταρί]] ο [[Ορντιμπεχέστ|δεύτερος μήνας]] του [[Περσικό ημερολόγιο|περσικού ημερολογίου]], του μήνα κατά τον οποίο έλαβε χώρα η εξέγερση.<ref name="Barnett">{{Cite web|url=https://books.google.be/books?id=laG03iJF7t8C&lpg=PA290&dq=|title=The Fragmentation of Afghanistan|last=Rubin|first=Barnett R.|year=2002|publisher=Yale University Press|isbn=9780300095197}}</ref> Σε συνέντευξη Τύπου στη [[Νέα Υόρκη]] τον Ιούνιο του 1978, ο υπουργός Εξωτερικών [[Χαφιζουλάχ Αμίν]], συμμετέχωνο τουοποίος συμμετείχε στο πραξικοπήματοςπραξικόπημα, δήλωσευποστήριξε ότι το γεγονός δεν ήταν πραξικόπημα, αλλά εξέγερση η οποία προερχόταν από τη «βούληση του λαού».<ref>{{Citation|last=AP Archive|title=SYND 6 6 78 AFGHAN FOREIGN MINISTER HAFIZULLAH PRESS CONFERENCE ON RECENT COUP|date=2015-07-24|url=https://www.youtube.com/watch?v=iEJAuOA-Qow|access-date=2018-03-11}}</ref>

Κατά τη διάρκεια της κηδείας του Χαϊμπέρ πραγματοποιήθηκε διαμαρτυρία ενάντια στην κυβέρνηση και λίγο αργότερα οι περισσότεροι ηγέτες του ΛΔΚΑ, συμπεριλαμβανομένου του [[Μπαμπράκ Καρμάλ]], συνελήφθησαν από την κυβέρνηση. Ο [[Χαφιζουλάχ Αμίν]], τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό, γεγονός που του έδωσε την ευκαιρία να δίδει οδηγίες για μια εξέγερση, η οποία προετοιμαζόταν για περισσότεραπερισσότερο από δύο χρόνια.<ref name="Barnett">{{Cite web|url=https://books.google.be/books?id=laG03iJF7t8C&lpg=PA290&dq=|title=The Fragmentation of Afghanistan|last=Rubin|first=Barnett R.|year=2002|publisher=Yale University Press|isbn=9780300095197}}</ref> Ο Αμίν, χωρίς να έχει την εξουσία, διέταξε τους αξιωματικούς του στρατού που ήταν μέλη του Χαλκ να ανατρέψουν την κυβέρνηση.

Σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα, τα πρώτα σημάδια για το επικείμενο πραξικόπημα στην Καμπούλ, περίπου το μεσημέρι στις 27 Απριλίου, ήτανυπήρχαν αναφορές για μία φάλαγγα τεθωρακισμένων η οποία κινούνταν προς την πόλη, και αναφορές για καπνό άγνωστης προέλευσης κοντά στο Υπουργείο Άμυνας και ένοπλους άνδρες, ορισμένοι με στρατιωτική στολή, οι οποίοι φύλασσαν τη διασταύρωση Αριάνα. Οι πρώτες βολές που ακούστηκαν ήταν κοντά στο Υπουργείο Εσωτερικών στο τμήμα της Νέας Πόλης (Σαρί Ναού) της Καμπούλ, όπου λόχος αστυνομικών προφανώς αντιμετώπισε μια προωθούμενη φάλαγγα τεθωρακισμένων. Από εκεί οι μάχες εξαπλώθηκαν σε άλλες περιοχές της πόλης. Αργότερα το απόγευμα, πέταξαν σε χαμηλό υψόμετρο τα πρώτα αεροσκάφη [[Sukhoi Su-7]] πέταξαν σε χαμηλό υψόμετρο και έριξαν ρουκέτες στο εθνικό παλάτι στο κέντρο της πόλης. Το απόγευμα, μεταδόθηκε εκπομπή στο κρατικό ραδιόφωνο του Αφγανιστάν η οποία ανέφερε ότι το ''Χαλκ'' ανέτρεψε την κυβέρνηση του Νταούντ. Η χρήση της λέξης ''Χαλκ'' και η παραδοσιακή της σχέση με τους κομμουνιστές στο Αφγανιστάν κατέστησε σαφές ότι το ΛΔΚΑ ηγούνταν του πραξικοπήματος και ότι οι αντάρτες είχαν καταλάβει τον ραδιοφωνικό σταθμό.<ref name=":0"/>

Οι εναέριες επιθέσεις στο παλάτι εντατικοποιήθηκαν προς τα μεσάνυχτα, καθώς έξι Su-7 πραγματοποίησαν επαναλαμβανόμενες επιθέσεις με ρουκέτες. Το επόμενο πρωί, στις 28 Απριλίου, η Καμπούλ ήταν σχεδόν έρημη, παρόλο που πυροβολισμοί μπορούσαν ακόμα ναακούγονταν ακουστούνπυροβολισμοί στα νότια της πόλης. Καθώς οι κάτοικοι της Καμπούλ βγήκαν από τα σπίτια τους συνειδητοποίησαν ότι οι αντάρτες είχαν τον πλήρη έλεγχο της πόλης και έμαθαν ότι νωρίς το πρωί ο Πρόεδρος Νταούντ και ο αδελφός του Ναΐμ είχαν σκοτωθεί νωρίς το πρωί. Μια ομάδα στρατιωτών είχε περικυκλώσει το βαριά κατεστραμμένο παλάτι και ζήτησε την παράδοσή τους. Αντ' αυτού, ο Νταούντ και ο Ναΐμ, με πιστόλια στο χέρι, απομακρύνθηκαν από το παλάτι, εκτελέστηκαν και σκοτώθηκαν.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.hackwriters.com/78RevolutionAfghan.htm|title=Surviving the '78 Revolution in Afghanistan|last=Thompson|first=Larry|ημερομηνία=December 2009|website=www.hackwriters.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171019150657/http://www.hackwriters.com/78RevolutionAfghan.htm|archivedate=26 July 2010|dead-url=no|accessdate=2011-04-06}}</ref>

Η εξέγερση αρχικά χαιρετίστηκε από πολλούς στην Καμπούλ, οι οποίοι ήταν δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση του Νταούντ. Το ΛΔΚΑ, διασπασμένο μεταξύ του Χαλκ και Παρτσάμ, διαδέχθηκε την κυβέρνηση του Νταούντ με ένα νέο καθεστώς υπό την ηγεσία του [[Νουρ Μουχαμάντ Ταρακί]] της συνιστώσας Χαλκ. Στην Καμπούλ, το πρώτο υπουργικό συμβούλιο φαινόταν να είναι προσεκτικά επιλεγμένο ώστε να εναλλάσσει τις θέσεις εξουσίας μεταξύ του Χαλκ και του Παρτσάμ. Ο Ταρακί (Χαλκ) ήταν πρωθυπουργός, ο Καρμάλ (Παρτσάμ) ήταν αναπληρωτής πρωθυπουργός και ο Χαφιζουλάχ Αμίν (Χαλκ) ήταν υπουργός Εξωτερικών. Ωστόσο, η ενότητα μεταξύ Χαλκ και Παρτσάμ είχε βραχυχρόνιαμικρή διάρκεια. Ο Ταρακί και ο Αμίν απομάκρυναν το μεγαλύτερο μέρος των μελών του Παρτσάμ από τις κυβερνητικές θέσεις τους στις αρχές Ιουλίου. Ο Καρμάλ απεστάλη στο εξωτερικό ως πρέσβης στην [[Τσεχοσλοβακία]]. Τον Αύγουστο του 1978, ο Ταρακί και ο Αμίν ισχυρίστηκαν ότι έχουν αποκαλύψει ένα σχέδιο και εκτέλεσαν ή φυλάκισαν αρκετά μέλη του υπουργικού συμβουλίου, φυλακίζοντας ακόμη και τον στρατηγό [[Αμπντούλ Καντίρ]], τον στρατιωτικό ηγέτη της εξέγερσης του Σαούρ μέχρι τη σοβιετική εισβολή και την επακόλουθη αλλαγή στην ηγεσία στα τέλη του 1979. Τον Σεπτέμβριο του 1979, ήταν η σειρά του Ταρακί να γίνει θύμα της Εξέγερσης, καθώς ο Αμίν τον ανέτρεψε και τον εκτέλεσε.<ref name="Arnold">{{Cite book|title=Afghanistan: The Soviet Invasion in Perspective|first=Anthony|last=Arnold|publisher=Hoover Institution Press|isbn=9780817982133|year=1985|location=Stanford|page=74–75, 77, 83, 86|url=https://books.google.be/books/about/Afghanistan.html?id=REwmr2bFYfkC&redir_esc=y}}</ref><ref>{{Cite book|title=Conflict in Afghanistan: a historical encyclopedia|first=Frank|last=Clements|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781851094028|year=2003|location=Santa Barbara|page=207|url=https://books.google.be/books/about/Conflict_in_Afghanistan.html?id=bv4hzxpo424C&redir_esc=y}}</ref>

Μόλις βρέθηκε στην εξουσία, το ΛΔΚΑ υλοποίησε μια σοσιαλιστική ατζέντα. Άλλαξε την εθνική σημαία από το παραδοσιακό ισλαμικό πράσινο χρώμα σε ένα σχεδόν αντίγραφο της κόκκινης σημαίας της Σοβιετικής Ένωσης,η μιαοποία προκλητικήαποτέλεσε πρόκληση και προσβολή στογια λαό της συντηρητικής ισλαμικής χώρας.<ref name="Arnold"/> Απαγόρευσε την [[τοκογλυφία]], χωρίς να δίνει εναλλακτική λύση στους αγρότες που βασίζονταν στο παραδοσιακό, αν και εκμεταλλευτικό, πιστωτικό σύστημα στην επαρχία. Αυτό οδήγησε σε γεωργική κρίση και πτώση της γεωργικής παραγωγής.<ref>{{Cite web|url=https://www.workersliberty.org/node/1935|title=The "Great Saur Revolution|website=Workers' Liberty|language=en|accessdate=24 Μαρτίου 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://countrystudies.us/afghanistan/29.htm|title=Afghanistan – COMMUNISM, REBELLION, AND SOVIET INTERVENTION|website=Library of Congress Country Studies|accessdate=24 Μαρτίου 2019}}</ref> Η μεταρρύθμιση της γης επικρίθηκε από έναν δημοσιογράφο ως «κατάσχεση της γης με τυχαίο τρόπο η οποία εξόργισε τους πάντες, χωρίς να ωφελήσει κανέναν και μείωσε την παραγωγή τροφίμων», και ως την «πρώτη εμφάνιση της οργανωμένης εθνικής καταπίεσης στη σύγχρονη ιστορία του Αφγανιστάν».<ref name="kaplan">{{Cite book|title=Soldiers of God: With Islamic Warriors in Afghanistan and Pakistan|first=Robert D.|last=Kaplan|publisher=Knopf Doubleday Publishing Group|isbn=978-0395521328|year=1990|location=USA|page=115–116|url=https://books.google.co.uk/books?id=r3TLByMXsJkC&q=}}</ref>

Το ΛΔΚΑ, υποστηρικτής των ίσων δικαιωμάτων για τις γυναίκες, διακήρυξε την ισότητα των φύλων.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20180319084630/http://criticalasianstudies.org/issues/vol38/no2/reassessing-soviet-motives-for-invading-afghanistan.html|title=Reassessing Soviet Motives for Invading Afghanistan|last=Gibbs|first=David N.|ημερομηνία=Ιούνιος 2006|publisher=Critical Asian Studies, Vol. 38, No. 2|accessdate=24 Μαρτίου 2019}}</ref> Το ΛΔΚΑ προέβη σε ορισμένες δηλώσεις σχετικά με τα [[δικαιώματα των γυναικών]], δηλώνονταςυποστηρίζοντας την ισότητα μεταξύ των φύλων και εισήγαγεεισάγοντας τις γυναίκες στην πολιτική ζωή. Ένα εξέχονΑξιοσημείωτο παράδειγμα ήταν η [[Αναχίτα Ρατεμπζάντ]], η οποία ήταν σημαντική μαρξιστής ηγέτης και μέλος του [[Επαναστατικό Συμβούλιο (Αφγανιστάν)|Επαναστατικού Συμβουλίου]]. Η Ρατεμπζάντ έγραψε το περίφημο κύριο άρθρο στο φύλλο της 28ης Μαΐου της εφημερίδας ''[[New Kabul Times]]'', στο οποίο ανέφερε: «Προνόμια που οι γυναίκες δικαιούνται να έχουν είναι η ισότιμη εκπαίδευση, η ασφάλεια στην εργασία, οι υπηρεσίες υγείας και ο ελεύθερος χρόνος για να δημιουργήσουν το μέλλον της νέας γενιάς της χώρας … Η εκπαίδευση και η διαφώτιση των γυναικών αποτελεί πλέον αντικείμενο στενής προσοχής της κυβέρνησης».<ref name="Prashad">{{Cite web|url=http://www.zmag.org/prashcalam.htm|title=War Against the Planet|last=Prashad|first=Vijay|ημερομηνία=15 Σεπτεμβρίου 2001|publisher=[[ZMag]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080127142441/http://www.zmag.org/prashcalam.htm <!-- Bot retrieved archive -->|archivedate=27 Ιανουαρίου 2008|accessdate=24 Μαρτίου 2019}}</ref> Οι γυναίκες είχαν ήδη εγγυημένες ελευθερίες από το [[Σύνταγμα του Αφγανιστάν 1964|Σύνταγμα του 1964]], αλλά το ΛΔΚΑ τα προχώρησε περαιτέρω, διακηρύσσοντας πλήρη ισότητα.