Ελληνική Επανάσταση του 1821: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο για την τύχη της ελληνικής επανάστασης, το καλοκαίρι του 1825 με τον Ιμπραήμ αφενός να έχει σχεδόν κατακαύσει όλη την Πελοπόννησο και τον Ρεσήντ Μεχμέτ ([[Κιουταχής|Κιουταχή]]) να έχει περισφίξει το [[Μεσολόγγι]] σε πολιορκητικό κλοιό, ο Μαυροκορδάτος, κατόπιν υπόδειξης του [[Γεώργιος Κάνινγκ|Τζορτζ Κάνινγκ]], υποβάλει στο εκτελεστικό σώμα "σχέδιον αναφοράς" δια του οποίου η Ελλάδα ζητούσε να τεθεί υπό την προστασία της Μεγάλης Βρετανίας<ref>[[Τάσος Βουρνάς]], ο.π., σελ. 176-177</ref>. Το έγγραφο υπέγραψαν όλα σχεδόν τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, οι βουλευτές του Ναυπλίου όπως και η εκκλησιαστική ιεραρχία, αλλά και ορισμένοι οπλαρχηγοί (πλην 2-3 διαφωνούντων), και το απέστειλαν στην Αγγλία. Κατόπιν τούτου, ο πρεσβευτής της Μ. Βρετανίας στην [[Κωνσταντινούπολη]] Στάγκφορντ ανακλήθηκε και στη θέση του τοποθετήθηκε ο ανιψιός του Άγγλου πρωθυπουργού, Στάτφορντ Κάνινγκ. Ο τελευταίος, ήρθε σε συνομιλίες με το Μαυροκορδάτο και το Ζωγράφο, ως εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης, οι οποίοι, προκειμένου να εξασφαλίσουν τη βρετανική προστασία, δέχθηκαν να παραιτηθεί η Ελλάδα από το αίτημά της για πλήρη ανεξαρτησία και να δεχτεί την υποτέλεια στο Σουλτάνο, όπως επεδίωκαν οι Άγγλοι. Ωστόσο, το σχέδιο αυτό απορρίφθηκε από την [[Υψηλή Πύλη]] και δεν υλοποιήθηκε. Σφοδροί πολέμιοί του, στάθηκαν, αρχικά ο Θ. Κολοκοτρώνης, ο οποίος κάμφθηκε εν-συνεχεία, μετά την ήττα που υπέστη στη [[Μάχη των Τρικόρφων]] και ο Δημ. Υψηλάντης, αταλάντευτα, καταγγέλοντάς το με ομιλία του κατά τη διάρκεια της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης στην Επίδαυρο ([[Απρίλιος]] [[1826]]), συνεπεία της οποίας τιμωρήθηκε με στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων για ένα χρόνο<ref>Βουρνάς, ο.π., σελ. 181-185</ref>. Αντίθετη στο "σχέδιον αναφοράς" ήταν και η πλειοψηφία του μαχόμενου λαού, υποστηρίζοντας ότι η επανάσταση θα έπρεπε να ζητήσει την προστασία όλων των χριστιανικών ευρωπαϊκών κρατών και όχι μονομερώς, ενώ, για δικούς τους λόγους, αρνήθηκαν να το υπογράψουν ο γαλλόφιλος Κώλέττης, ο Γκούρας κι ο Γ. Κουντουριώτης. Ριζικά διαφώνησε ο υπουργός του Δικαίου (Δικαιοσύνης) [[Ιωάννης Θεοτόκης|Ι. Θεοτόκης]], ο οποίος μάλιστα τιμωρήθηκε με τρίμηνη φυλάκιση στο [[Μπούρτζι]], ενώ από το Παρίσι ο Αδαμάντιος Κοραής εξέφρασε την αποδοκιμασία του<ref>Βουρνάς, ο.π., σελ. 179</ref>. Με ημερομηνία [[24 Ιουλίου]] 1825 διαμαρτυρήθηκαν εγγράφως για το "σχέδιον αναφοράς" προς την κυβέρνηση του Ναυπλίου και δυο σημαντικοί φιλέλληλες, ο Γάλλος στρατηγός Ρος και ο Αμερικανός Γεώργιος Τάουσεντ Ουάσινγκτον. Ο τελευταίος μάλιστα, με νεώτερη αναφορά του αποκάλυψε ότι, συντάκτης του "σχεδίου αναφοράς" υπήρξε ο Άγγλος αρμοστής των Επτανήσων, Άνταμ<ref>Βουρνάς, ο.π., σελ. 181</ref>. Ο Κάνιγκ προσφέρθηκε να μεσολαβήσει μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων αλλά δεν πρόσφερε καμία βοήθεια στους πρώτους. Δεν έστειλε αντιπρόσωπο ούτε σε σύνοδο στην Αγία Πετρούπολη όπου ο τσάρος Αλέξανδρος έκανε μια τελευταία προσπάθεια να προκαλέσει επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων για να λήξει ο πόλεμος στην Ελλάδα. Μετά από αυτό, η Ρωσία ανακοίνωσε μέσω του υπουργού εξωτερικών Νέσελροντ, ότι θα κινηθεί μόνη της με κριτήριο τα δικά της συμφέροντα. Τον Δεκέμβριο του 1825 ο Αλέξανδρος πέθανε, και ο αδελφός του Νικόλαος έδειξε ότι ήταν αποφασισμένος να κινηθεί μόνος του προς υποστήριξη των Ελλήνων, αν καμία άλλη Δύναμη δεν είχε σκοπό να συνεργαστεί. Ο Νικόλαος δεν έτρεφε ιδιαίτερη συμπάθεια προς τους Έλληνες ή τους επαναστάτες γενικά, αλλά ήταν πρόθυμος να εκμεταλλευτεί την κατάσταση προς όφελος της Ρωσίας. Ο Κάνιγκ αποφάσισε να συνεργαστεί με τη Ρωσία, και υποστηρίχθηκε από το κοινό της Βρετανίας που είχε πληροφορηθεί τις φρικαλεότητες που διέπραττε ο Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Έτσι, η νέα πολιτική του Κάνιγκ να δράσει στο Ανατολικό Ζήτημα μαζί με τη Ρωσία, επιβλήθηκε από την εκστρατεία του Ιμπραήμ και από την απόφαση της Ρωσίας να κινηθεί μονομερώς. Ο Κάνιγκ θεώρησε πιθανό ότι ο Νικόλαος μπορούσε να κηρύξει πόλεμο κατά της Τουρκίας και έτσι να επεκτείνει τα σύνορα της Ρωσίας και την επιρροή της στα Βαλκάνια και τον Καύκασο. Αισθάνθηκε ότι αν η Ρωσία κήρυσσε πόλεμο, "μπορούσε να καταπιεί την Ελλάδα με μια μπουκιά και την Τουρκία στην επόμενη".<ref>Clayton G.D., Britain and the Eastern Question, University of London Press Ltd, 1971, σ. 48, 49.</ref>