|
ττάφηκε στη Μόσχα στις [[22 Ιουλίου]] [[1904]]
{{Πληροφορίες συγγραφέα
|όνομα = Αντόν Τσέχωφ
|εικόνα = Anton Tschechow.jpg
|λεζάντα = Ο Αντόν Τσέχωφ
|ημερομηνία γέννησης = {{ηγ|1860|1|29}}
|τόπος γέννησης = [[Ταγκανρόγκ]], [[Ρωσική Αυτοκρατορία]]
|ημερομηνία θανάτου = {{ηθηλ|1904|7|15|1860|1|29}}
|τόπος θανάτου = Μπαντενβάιλερ, [[Γερμανική Αυτοκρατορία]]
|είδος =
|λογοτεχνικό ρεύμα =
|εθνικότητα = Ρώσος
|πραγματικό όνομα =
|ιδιότητα =
|κυριότερα έργα = ''[[Ο Γλάρος]]'', ''[[Θείος Βάνιας]]'', ''[[Τρεις αδελφές]]'', ''[[Ο Βυσσινόκηπος]]'' κ.α.
|επιδράσεις =
|επηρέασε =
|ιστοσελίδα =
|υπογραφή = Подпись Антон Чехов.png
}}
Ο '''Αντόν Πάβλοβιτς Τσέχωφ''' ([[Ρωσικά|ρωσ.]] Анто́н Па́влович Че́хов, [[ΔΦΑ]] [ɐnˈton ˈpavləvʲɪtɕ ˈtɕexəf] [[29 Ιανουαρίου|(29 Ιανουαρίου]] [[1860]] – [[15 Ιουλίου]] [[1904]]) ήταν [[Ρωσία|Ρώσος]] θεατρικός συγγραφέας και ένας από τους μεγαλύτερους διηγηματογράφους της παγκόσμιας λογοτεχνίας<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/513793/Russian-literature Russian literature: Anton Chekhov] Encyclopædia Britannica</ref>. Σπούδασε και εργάστηκε ως γιατρός.
Γεννήθηκε στις [[29 Ιανουαρίου]] [[1860]] (17 Ιανουαρίου με το [[Ιουλιανό ημερολόγιο|παλαιό ημερολόγιο]]) στην κωμόπολη [[Ταγκανρόγκ]], στη νότια [[Ρωσία]]. Πέθανε στις [[15 Ιουλίου]] [[1904]] (2 Ιουλίου με το παλαιό ημερολόγιο) στη γερμανική πόλη Μπάντενβάιλερ και τάφηκε στη Μόσχα στις [[22 Ιουλίου]] [[1904]]. Θεωρείται από τις πιο σημαντικές μορφές της παγκόσμιας δραματουργίας και άσκησε μεγάλη επίδραση στη θεατρική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Στα έργα του αποτυπώνεται η διαρκής φθορά της καθημερινής ζωής. Οι ήρωές του είναι άνθρωποι της ανώτερης κυρίως τάξης, που «ξοδεύουν» τη ζωή τους μέσα στην πνιγηρή ατμόσφαιρα της ρώσικης επαρχίας.
== Παιδική ηλικία ==
Ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του (Αλέξανδρος, Νικόλαος, Ιβάν, Μαρία, Μιχαήλ) και μεγάλωσε σε πολύ αυστηρό και θρησκευτικό περιβάλλον. Ο παππούς του Τσέχωφ ήταν δουλοπάροικος, που εξαγόρασε τη ελευθερία του. Ο πατέρας του (Πάβελ Εγκόροβιτς) δούλευε ως λογιστής και διατηρούσε τυροκομείο. Το ελάχιστο κέρδος του πατέρα ήταν αδύνατο να καλύψει τις ανάγκες της μεγάλης οικογένειας, γεγονός που τον ανάγκασε να δηλώσει πτώχευση. Τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του Τσέχωφ, ο Αλέξανδρος και ο Νικόλαος, αντιδρώντας στον αυταρχισμό του πατέρα τους και στην καθημερινή τους μιζέρια έφυγαν απ' το σπίτι. Για να αποφύγει τη δικαστική δίωξη των δανειστών του, ο πατέρας του κατέφυγε στη [[Μόσχα]]. Λίγο αργότερα έφυγε και η μητέρα του με τα αδέρφια του, Μαρία και Μιχαήλ. Τα πρώτα του γράμματα ο Αντόν τα έμαθε στην προπαρασκευαστική τάξη του ενοριακού ελληνικού σχολείου του Ταγκανρόγκ και στη συνέχεια φοίτησε στο κλασικό γυμνάσιο της πόλης. Από την 6η τάξη του γυμνασίου αναγκάστηκε μόνος του να βγάζει το ψωμί του παραδίδοντας μαθήματα κατ' οίκον. Πούλησε ό,τι είχε απομείνει από τα πράγματα του σπιτιού και έστειλε τα λεφτά στους γονείς του στη Μόσχα.
== Πρώιμα έργα ==
Το [[1879]] ο Τσέχωφ μπαίνει στο Ιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Μόσχας, από όπου αποφοίτησε το [[1884]]. Από τα χρόνια του γυμνασίου έγραφε χιουμοριστικές σκηνές, αφηγήσεις, μονόπρακτα και ως φοιτητής δημοσίευσε τα πρώτα του ευθυμογραφήματα. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά ''Ξυπνητήρι'', ''Θεατής'', ''Μόσχα'', ''Φως και σκιά'', ''Θραύσματα'' κ.ά., με το ψευδώνυμο «Αντόσια Τσεχοντέ». Το [[1884]] κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο διηγημάτων, ''Τα παραμύθια της Μελπομένης'' και το [[1885]] τις ''Φανταχτερές Ιστορίες''
== Κυρίως έργο ==
Παράλληλα με το επάγγελμα του ιατρού, αναπτύσσει μεγάλη και σημαντική συγγραφική δραστηριότητα. Το [[1886]] γράφει το πρώτο του μονόπρακτο με τίτλο ''Κύκνειο άσμα''. Το [[1887]] ανεβαίνει στη σκηνή του Θεάτρου Κορς στη Μόσχα το έργο του ''Ιβάνοφ'', το οποίο δέχεται αντικρουόμενες κριτικές. Γεγονός που τον οδήγησε να μη δώσει ποτέ σε επαγγελματικό θίασο το δεύτερο θεατρικό του έργο το ''Δαίμονας του δάσους'' (πρώτη μορφή του έργου '' Θείος Βάνιας''). Το [[1888]] του απονέμεται το Βραβείο Πούσκιν. Το [[1891]] ταξιδεύει στην Ευρώπη. Επιστρέφοντας στη Ρωσία εργάζεται εντατικά ως γιατρός για την καταπολέμηση της [[χολέρα]]ς. Εγκαθίσταται στο Μελίχοβο της [[Ουκρανία]]ς, όπου ως γιατρός εξυπηρετεί 26 χωριά και 7 εργοστάσια. Προηγουμένως, έχει επισκεφτεί τη νήσο [[Σαχαλίνη]], μελετώντας τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των καταδίκων. Το [[1894]] πραγματοποιεί το δεύτερο ταξίδι του στο εξωτερικό. Το [[1896]] ανεβαίνει ανεπιτυχώς στην [[Πετρούπολη]], στο θέατρο Αλεξαντρίνσκι, το έργο του ''[[Γλάρος (θεατρικό έργο)|Ο Γλάρος]]''. Τη χρονιά εκείνη αντιμετωπίζει την πρώτη σοβαρή εκδήλωση της [[φυματίωση]]ς. Επίσης, το [[1896]], με χρήματα που συγκεντρώνει από εράνους, φιλανθρωπίες και παραστάσεις, χτίζει ένα σχολείο στο Ταλέζ. Νέα κρίση της αρρώστιας του [[1897]], τον αναγκάζει να πάει στη Ριβιέρα της Νότιας Γαλλίας, ενώ ανεβαίνει στην ρωσική επαρχία '' ο [[Θείος Βάνιας]]''.
Το [[1898]] και [[1899]] παρουσιάζονται στο κοινό της Μόσχας από το Θέατρο Τέχνης, με πολύ μεγάλη επιτυχία, τα έργα του ''Ο Γλάρος'' και ''Ο θείος Βάνιας''. Η συνεργασία του Τσέχοφ με το Θέατρο Τέχνης και τον [[Κονσταντίν Στανισλάφσκι|Στανισλάφσκι]] στάθηκε καθοριστική στη διαμόρφωση της δραματουργίας του. Την εποχή αυτή εγκαθίσταται μόνιμα στη [[Γιάλτα]] της Κριμαίας, λόγω της υγείας του. Το [[1900]] γίνεται μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας και το [[1901]] παντρεύεται την ηθοποιό Όλγα Κνίππερ. Την ίδια χρονιά ανεβαίνουν στη Μόσχα ''Οι τρεις αδελφές'', πάλι από το Θέατρο Τέχνης. Το [[1902]] παραιτείται από τη Ρωσική Ακαδημία, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μη αποδοχή ως μέλους της του [[Μαξίμ Γκόρκι|Γκόρκι]]. Το [[1904]], λίγο πριν τον θάνατό του, το Θέατρο Τέχνης παρουσιάζει το έργο του ''[[Ο βυσσινόκηπος]]''.
[[Αρχείο:Chekhov_1898_by_Osip_Braz.jpg|thumb|right|Πορτραίτο του Τσέχωφ του 1898]]
== [[Διήγημα|Διηγήματα]] ==
* '''«Τη νύχτα προ της δίκης» (διήγησις υποδίκου)''' ([[1881]]) - [http://kosmopolis.lis.upatras.gr/index.php/hmerologio_skokou/article/view/73642/72518]
* '''«Ο θάνατος ενός υπαλλήλου»''' ([[1883]]) - [https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/17045/3/ManoilidouRoussouEugeniaMsc2014.pdf - σελ. 109, ελληνικά και ρωσικά]
* '''«Γυναίκα χωρίς προκαταλήψεις»''' (1883)
* '''«Περίπτωσις MANIA GRANDIOSA»''' (1883)
* '''«Χαμαιλέων»''' ([[1884]]) - [http://hallofpeople.com/gr/text/tsexof_stories.pdf]
* '''«Η τρομερή νύχτα»''' (1884) - [https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/17045/3/ManoilidouRoussouEugeniaMsc2014.pdf - σελ. 118, ελληνικά και ρωσικά]
* '''«Η θλίψη»''' ([[1885]]) - [http://dim-agnant.kar.sch.gr/autosch/joomla15/images/bibliothiki/biblia/kseni_logotexnia/pezografia/chekhov_kahmos.pdf]
* '''«Οι μπότες»''' ή «Τα παπούτσια» (1885) - [https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/17045/3/ManoilidouRoussouEugeniaMsc2014.pdf -σελ. 133, ελληνικά και ρωσικά]
* '''«Βάνκα»''' ([[1886]]) - [http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A107/391/2590,21865/index11_03.html]
* '''«Αίσιο τέλος»''' (1887)
* '''«Εχθροί»''' ([[1887]])
* '''«Καστάνκα»''' (1887) ISBN-13 978-960-391-027-5
* '''«Η νύστα»''' ([[1888]]) - [http://hallofpeople.com/gr/text/tsexof_stories.pdf]
* '''«Το θαυμαστικό»''' - [http://hallofpeople.com/gr/text/tsexof_stories.pdf]
* '''«Μια ανιαρή ιστορία»''' ([[1889]]) ISBN 978-960-229-224-2
* '''«Γούσεφ»''' ([[1890]]) - [http://www.ekebi.gr/magazines/flipbook/showissue.asp?file=51436&code=8612]
* '''«Η μονομαχία»''' ([[1891]]) ISBN 978-960-229-238-9
* '''«Στην εξορία»''' ([[1892]])
* '''«Η ιστορία ενός ανώνυμου ανθρώπου»''' ([[1893]]) ISBN 978-960-6718-18-2
* '''«Το βιολί του Ρότσιλντ»''' ([[1894]])
* '''«Το έγκλημα»''' ([[1895]]) ISBN 978-960-556-019-5
* '''«Η συκοφαντία»''' [http://kosmopolis.lis.upatras.gr/index.php/hmerologio_skokou/article/view/72244/71120]
* '''«[[Ιόνιτς]]»''' ([[1898]]) - [http://www.ekebi.gr/magazines/flipbook/showissue.asp?file=157603&code=8234]
* '''«Τα φραγκοστάφυλα»''' ([[1898]]) ISBN 978-960-527-942-4
* '''«Το στοίχημα»''' (1899)
* '''«Ψυχούλα»''' (1899)
<ref>ο κατάλογος περιλαμβάνει μόνο τα διηγήματα που έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά και δεν είναι πλήρης</ref>
==[[Νουβέλα|Νουβέλες]]==
* '''«Η στέπα»''' (1888) ISBN 960-270-186-2 <ref>http://bookeater-bookeater.blogspot.gr/2010/01/blog-post_14.html</ref>
* '''«Ο θάλαμος αρ. 6»''' (1892) ISBN 978-960-446-177-6
* '''«Ο μαύρος μοναχός»''' (1894) ISBN 960-03-1932-4
* '''«Η κυρία με το σκυλάκι»''' (1899) ISBN 978-960-490-126-5
== Θεατρικά έργα ==
* '''«Πλατόνοφ»''' (Платонов) (1881), τετράπρακτο δράμα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο του 1980 από το [[Εθνικό θέατρο]]'')
* '''«Στο δρόμο»''', (На большой дороге) (1884), δραματικό σκίτσο σε μία πράξη, προσαρμογή από το διήγημά του, το «Φθινόπωρο» (άπαιχτο στην Ελλάδα)
* '''«[[Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού]]»''' (О вреде табака), (1887) μονόπρακτο - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα, τον Φλεβάρη του 1930, υπό τον θίασο και σε μετάφραση Μ. Κουνελάκη, στην αίθουσα του Ωδείου Αθηνών'')
* '''«[[Το Κύκνειο άσμα (Τσέχωφ)|Το κύκνειο άσμα]]»''' (Лебединая песня (Калхас))(1887), μονόπρακτο δράμα -(''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Απρίλη του 1929 και πάλι από τον θίασο του Μ. Κουνελάκη'')
* '''«Ιβάνοφ»''' (Иванов)(1887) - τετράπρακτο δράμα - (πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Νοέμβρη του 1966 από το Εθνικό θέατρο'')
* '''«Η Αρκούδα»''' (Медведь: Шутка в одном действии), (1888) μονόπρακτη κωμωδία - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1902 από την «[[Νέα Σκηνή]]», του [[Κωνσταντίνος Χρηστομάνος|Κωνσταντίνου Χρηστομάνου]]'')
* '''«Πρόταση γάμου»''' (Предложение), (1888-1889) μονόπρακτη φάρσα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 1910 από τον θίασο του [[Θωμάς Οικονόμου|Θωμά Οικονόμου]]'')
* '''«Μια αθέλητη τραγωδία»''' (Трагик поневоле) (1889)μονόπρακτο δράμα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1927 από το Εθνικό θέατρο'')
* '''«[[Ο Γάμος (Τσέχωφ)|Ο γάμος]]»''' (Свадьба), (1889)μονόπρακτο δράμα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1939 από το Εθνικό θέατρο'')
* '''«Ο δαίμονας του δάσους»''' (Леший) - (1889) τετράπρακτη κωμωδία. Το έργο το ξαναεπεξεργάστηκε ο συγγραφέας μερικά χρόνια αργότερα και προέκυψε ο «Θείος Βάνιας»
* '''«Τατιάνα Ρέπιν»''', (Татьяна Репина) (1889) - μονόπρακτο δράμα - (άπαιχτο στην Ελλάδα)
*'''«Η Επέτειος''' (Юбилей), (1891) μονόπρακτη φάρσα -
* '''«[[Ο Γλάρος]]»''' (Чайка), (1896) τετράπρακτο δράμα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1932 από τον θίασο [[Μαρίκα Κοτοπούλη|Μ. Κοτοπούλη]] - [[Δημήτρης Μυράτ|Δ. Μυράτ]], σε μετάφραση του τελευταίου'')
* '''«[[Θείος Βάνιας]]»''' (Дядя Ваня) (1896), τετράπρακτο δράμα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Ιούνη του 1931 από τον θίασο [[Αιμίλιος Βεάκης|Βεάκη]] - [[Αλέξης Μινωτής|Μινωτή]] - [[Κατίνα Παξινού|Παξινού]]'')
* '''«[[Τρεις αδελφές]]»''' (Три сестры) (1901), τετράπρακτο δράμα - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1932 από τον θίασο «Ελεύθερο θέατρο», με την [[Κυβέλη (ηθοποιός)|Κυβέλη]], την [[Αλίκη Θεοδωρίδου - Νορ|Αλίκη]] και την [[Μιράντα Μυράτ|Μιράντα]] στους πρωταγωνιστικούς ρόλους'')
* '''«[[Ο Βυσσινόκηπος]]»''' (Вишнёвый сад) (1904), τετράπρακτη τραγική κωμωδία - (''πρώτη παράσταση στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1939 από τον θίασο του [[Κάρολος Κουν|Κάρολου Κουν]]'')
==Διάφορα έργα==
* '''«Νήσος Σαχαλίνη»''' (1890) οδοιπορικό, ISBN 978-618-80958-9-2
* '''«Τα Χριστούγεννα και άλλες χριστουγεννιάτικες ιστορίες»''' ISBN 978-960-229-235-8
* '''«Η τέχνη της γραφής»''' ISBN 978-960-16-2217-0
* '''«Αλληλογραφία Μαξίμ Γκόρκυ - Άντον Τσέχωφ»''' ISBN 978-960-6624-03-2
==Ελληνικές μεταφράσεις==
===Θεατρικά έργα===
* ''Ιβάνοφ'' ― μετάφρ. Κ.Σταματίου <small>("Θέατρο" 1965)</small>
* ''Η Αρκούδα'' (μονόπρακτο) ―μετάφρ.Λυκ.Καλλέργης <small>(ΔΩΔΩΝΗ)</small>
* ''Πρόταση γάμου'' (μονόπρακτο) ―μετάφρ.Λυκ.Καλλέργης <small>(ΔΩΔΩΝΗ)</small>
* ''Η επέτειος'' (μονόπρακτο) ―μετάφρ.Τάκης Σωτήρχος <small>(ΓΚΟΝΗ)</small>
* ''Ο Γλάρος'' ―μετάφρ.Λυκ.Καλλέργης <small>(ΔΩΔΩΝΗ)</small>
* ''Θείος Βάνια'' ―μετάφρ.Αθηνά Σαραντίδη <small>(ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ)</small> και ―Λυκ.Καλλέργης <small>(ΔΩΔΩΝΗ)</small>
* ''Τρεις αδελφές'' ―μετάφρ.Αθηνά Σαραντίδη <small>(ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ)</small>
* ''Βυσσινόκηπος'' ―μετάφρ.Άρη Αλεξάνδρου <small>(ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ)</small>
* ''Ένας γάμος'' (μονόπρακτο) ―μετάφρ.Αθηνά Σαραντίδη <small>("Θέατρο" 1966)</small>
===Νουβέλες===
* ''Η Στέππα'' ― μετάφρ. Σ.Σκιαδαρέσης <small>(Γ.ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ)</small>
* ''Η αρραβωνιαστικιά'' ―μετάφρ.Βασ.Τομανάς <small>(PRINTA)</small>
* ''Η μονομαχία'' ―μετάφρ.Βασ.Τομανάς <small>(PRINTA)</small>
===Διηγήματα ===
* ''Οι εχθροί'' και άλλα διηγήματα ― μετάφρ. Αντώνης Μοσχοβάκης <small>(ΓΑΛΑΞΙΑΣ)</small>
**''Οι εχθροί''
**''Οι ταξιδιώτες''
** ''Αγάθη''
**''Πασχαλιάτικη νύχτα''
**''Όνειρο''
**''Ο Πλούτος''
**''Κάλχας''
**''Το τέλος ενός ηθοποιού''
**''Το φιλί''
**''Βολόντια''
**''Ο Κοζάκος''
== Δείτε επίσης ==
* Ο [[αστεροειδής]] [[2369 Τσέχωφ]] (2369 Chekhov) πήρε το όνομά του από τον συγγραφέα αυτό.
== Βιβλιογραφία ==
* Σολομός, Αλέξης: ''Θεατρικό Λεξικό: Πρόσωπα και πράγματα στο παγκόσμιο θέατρο'', εκδ. «Κέδρος», Αθήνα 1989
* Hartnoll, Phyllis, Found, Peter: ''Λεξικό του Θεάτρου'', εκδόσεις «Νεφέλη», Αθήνα 2000
* Συλλογικό έργο: ''Ανθολογία ρωσικής λογοτεχνίας για την 7η τάξη των σχολείων της μέσης εκπαίδευσης'', Κρατικές Παιδαγωγικές Εκδόσεις, Μόσχα 1947
* Στυλιάτης, Γιάννης, ''Α.Π. Τσέχοφ: Επιλογή από το έργο του'', Πρόλογος, εκδ. «Κέδρος», Αθήνα 1998
* Συλλογικό έργο: ''Ο Γλάρος'' (πρόγραμμα παράστασης): «Η ζωή του», Εθνικό Θέατρο, Αθήνα 1976
* Μπρουνέλο Πιέρο (επιμ.): ''Άντον Τσέχοφ: Η τέχνη της γραφής'', Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2007
==Παραπομπές==
<references />
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
=== Ψηφιακό αρχείο [[ΕΡΤ]] ===
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος=Παρασκήνιο: Ο ''Θείος Βάνιας'' από τη Νέα Σκηνή| αριθμός = 69154}}
=== Ραδιοφωνικές διασκευές θεατρικών έργων===
* [http://www.iconsday.com/radiotheatro/authors-chekhov.html θεατρικά έργα]
| 