Γεώργιος Αβέρωφ (θωρακισμένο καταδρομικό): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ Ο MARKELLOS μετακίνησε τη σελίδα Πυροβόλα Armstrong θωρηκτού Γεώργιος Αβέρωφ στην Γεώργιος Αβέρωφ (θωρακισμένο καταδρομικό) χωρίς να αφήσει ανακατεύθυνση: συγχώνευση ιστορικού
Γραμμή 1:
Το θωρηκτό «[[Γεώργιος Αβέρωφ (θωρηκτό)|Γεώργιος Αβέρωφ]]» έφερε '''τέσσερα πυροβόλα 9,2 ιντσών (234 χιλιοστών), συστήματος Armstrong''', σε δύο δίδυμους πύργους κατά μήκος, ανά ένα σε πλώρη και πρύμνη.
{{DISPLAYTITLE:''Γεώργιος Αβέρωφ'' (θωρακισμένο καταδρομικό)}}
{{πηγές|21|06|2015}}
{{coord|37.9339|23.6835|type:landmark|format=dms|display=title}}
{{Πλοίο
| όνομα = Θ/Κ «Γ. Αβέρωφ»
| nickname = Ο Θείος Γιώργος
| εικόνα = [[Αρχείο:Averof Today2.jpg|286px]]
| μέγεθος εικόνας =
| λεζάντα = Φωτογραφία του Θ/Κ Αβέρωφ το 2013
| παραγγελία =
| ναυπηγείο =
| έναρξη ναυπήγησης =
| καθέλκυση =
| έναρξη υπηρεσίας = 1911
| παροπλισμός = 1952
| δίδυμο =
| χρήση = Θωρακισμένο [[καταδρομικό]]
| κατάληξη =
| εκτόπισμα = 10.118 [[Τόνος (μονάδα μέτρησης)|τόνοι]]
| μήκος = 140,5 μ.
| πλάτος = 21 μ.
| βύθισμα = 7,5 μ.
| πρόωση =
| ταχύτητα =
| αυτονομία =
| πλήρωμα = 670 άνδρες
| οπλισμός =
| θωράκιση =
| έξοδα κατασκευής =
| ονομασία συμβόλου2 =
|αναγνωριστικό σύμβολο2=
}}
{{Βικιθήκη|Επιστολή του Παύλου Κουντουριώτη προς το Εθνολογικό Μουσείο (9-8-1913)}}Το θωρακισμένο καταδρομικό '''«Γεώργιος Αβέρωφ»''' (Θ/Κ «Γ. Αβέρωφ») είναι ιστορικό πλοίο της νεότερης [[Ελλάδα]]ς. Παρά το γεγονός ότι αναφέρεται ως [[θωρηκτό]], είναι θωρακισμένο [[καταδρομικό]], κλάσης ΠΙΖΑ (ήταν ακριβές αντίγραφο του ιταλικού θωρακισμένου καταδρομικού «Pisa» που είχε ναυπηγηθεί το 1907 με βάση σχέδιο του ναυπηγού Ιωσήφ Ορλάντο), το οποίο ναυπηγήθηκε στα ναυπηγεία του [[Λουδοβίκος Ορλάντο|Oρλάντο]] στο [[Λιβόρνο]] της [[Ιταλία]]ς την περίοδο [[1908]] - [[1911]], και εντάχθηκε στο τότε [[Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό|Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό]].<ref name=museum>{{cite web|url=http://www.averof.mil.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=60&Itemid=70&lang=el|title=Πλωτό Ναυτικό Μουσείο Γεώργιος Αβέρωφ|accessdate=31 Αυγούστου 2015}}</ref>
Η τότε κυβέρνηση του [[Κυριακούλης Π. Μαυρομιχάλης|Κυριακούλη Μαυρομιχάλη]] δαπάνησε 23.650.000 χρυσές δρχ. για την απόκτησή του. Τα 8.000.000 χρυσές δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του [[Γεώργιος Αβέρωφ|Γεωργίου Αβέρωφ]], που παραχώρησε με τη διαθήκη του στο [[Ταμείο Εθνικού Στόλου]] το [[1899]] (χρονολογία δημοσίευσης της διαθήκης), στην οποία όριζε ότι το ποσό αυτό διατίθεται για την ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομά του και θα χρησιμοποιείται ως Εκπαιδευτικό πλοίο και «Σχολή Ναυτικών Δοκίμων». Το υπόλοιπο ποσό (15.650.000 χρυσές δραχμές) καλύφθηκε από το Ταμείο Εθνικού Στόλου.<ref name=museum/>
 
== Οι επιφυλάξεις των Ιταλών... ==
Πρόκειται για το μοναδικό δείγμα του τύπου (θωρακισμένο καταδρομικό) που διατηρείται στον κόσμο ως σήμερα.
Τα ναυπηγεία Ορλάντο, μόλις δρομολόγησαν τη ναυπήγηση του «Pisa», παράγγειλαν τα πυροβόλα του, στο εργοστάσιο Armstrong που βρισκόταν στο Elswick. Αυτά ακριβώς είναι τα πυροβόλα Armstrong του «Αβέρωφ». Διότι η ιταλική κυβέρνηση ήθελε οι ακραίοι πύργοι των 23,4 εκατοστών του «Pisa» να εξοπλιστούν με πυροβόλα των 25,4 εκατ. και επέλεξε να εξοπλίσει τα «Pisa» και «Αμάλφι» με πυροβόλα Vickers των 25,4 εκατ.<br>
Οι Ιταλοί έστειλαν μια τεχνική επιτροπή στο Elswick να κάνει δοκιμές στα πυροβόλα. Οι ανοχές, οι μέγιστες πιέσεις, τα μήκη ανάκρουσης κ.λπ. βρέθηκαν όλα εντάξει. Μονάχα ένα πυροβόλο των 19,05 εκατ., με αριθμό 2889 κατά την εξέταση του εσωτερικού του σωλήνα βρέθηκε να έχει σε μια από τις ράβδους της αυλάκωσης, σε απόσταση ενός περίπου μέτρου προς τα μέσα από το σημείο όπου άρχιζαν τα αυλάκια, μια τομή κατερχόμενη σχεδόν καθ' όλο το πάχος της ράβδου.<br>
Οι Ιταλοί αρνήθηκαν να παραλάβουν το πυροβόλο. Όταν ζήτησαν εξηγήσεις από τον γενικό διευθυντή του οίκου Armstrong σερ Andrew Noble, εκείνος τους διαβεβαίωσε ότι το πυροβόλο δεν έχει κανένα πρόβλημα και ότι η συγκεκριμένη βλάβη (οφειλόμενη σε στιγμιαία απόκλιση του μαχαιρίδιου χάραξης των αυλακίων) δεν θα επηρεάσει τη λειτουργία του. Τους τόνισε ότι δεν μπορούν να πάρουν τα πυροβόλα με εξαίρεση το συγκεκριμένο, το 2889. Ή θα τα πάρουν όλα τα πυροβόλα μαζί, ή δεν θα πάρουν τίποτε. Οι Ιταλοί δεν προχώρησαν στην αγορά, καθόσον είχε τεθεί και το θέμα να πάρουν πυροβόλα των 25,4 εκατ. ειδικά για το «Pisa».<br>
 
== …που αποδείχτηκαν αβάσιμες ==
== Ιστορικό αγοράς ==
Όταν το ελληνικό ναυτικό πήρε τον «Αβέρωφ», υπολογιζόταν ολόκληρο το σύστημα πυροβόλων του χωρίς τα πυρομαχικά στις 250.00 στερλίνες. Οι καταμετρήσεις του πυροβόλου 2889, που έγιναν πριν και μετά τη βολή του πολυγώνου, έδειξαν ότι δεν παρουσίαζε πρόβλημα. Αλλά κανείς δεν μπορούσε να προδικάσει τη συμπεριφορά του σε συνεχείς ταχείες βολές. Οι πιέσεις μέχρι την αρχή των αυλακίων ήταν πάνω από 2.500 ατμοσφαιρών και οι θερμοκρασίες ξεπερνούσαν τους 3.500 βαθμούς Κελσίου. Μέχρις ενός μέτρου από την αρχή των αυλακίων η πτώση θα ήταν σημαντική και δεν ήταν βέβαιο ότι δεν θα πάθαινε ζημιά το πυροβόλο, εφόσον εξακολουθούσε να λειτουργεί. Ήταν όμως υποχρεωμένη η Ελλάδα να παραλάβει όλα τα πυροβόλα.<br>
Στις αρχές του 20ού αιώνα, η ελληνική κυβέρνηση του [[Γεώργιος Θεοτόκης|Γ. Θεοτόκη]] αποφάσισε να ενισχύσει ιδιαίτερα τον στόλο του (τότε) Βασιλικού Ναυτικού, καθώς τα υπάρχοντα πλοία είχαν καταστεί απαρχαιωμένα με την ραγδαία εξέλιξη της ναυτικής τεχνολογίας. Έγιναν αγορές αντιτορπιλικών και τορπιλοβόλων από το εξωτερικό, αλλά η πιο σημαντική κίνηση ήταν η παραγγελία και τελικά η αγορά του «Γ. ΑΒΕΡΩΦ». Η ιταλική κυβέρνηση είχε παραγγείλει το «Pisa» στα ναυπηγεία Ορλάντο, καθώς και ένα ακριβές αντίγραφό του, το «Β». Επίσης, ναυπήγησε το απολύτως όμοιο πλοίο «Αμάλφι» στο ναυπηγείο Odero, καθώς και τα πλοία «San Giorgio» και «San Marco» στα κρατικά ναυπηγεία του Καστελαμάρε (η διαφορά που είχαν τα «San Giorgio» και «San Marco» είναι ότι κινούνταν με ατμοστροβίλους). Έκρινε όμως ότι το «Β» δεν είναι αναγκαίο και αποφάσισε να το πουλήσει.
Έγιναν επαφές με το εργοστάσιο Armstrong προκειμένου στους πυργίσκους των 23,4 εκατ. να τοποθετηθούν πυροβόλα των 25,4 εκατ. Αλλά στο μεταξύ επήλθε ο [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος]] και κατά τις επιχειρήσεις αποδείχτηκε ότι η συγκεκριμένη βλάβη δεν επηρέασε καθόλου τη λειτουργία του 2889, το οποίο ανταποκρίθηκε άριστα.
 
== Πηγή ==
Τότε (φθινόπωρο του 1909) ο αντιναύαρχος Γκέιμπλ, αρχηγός της βρετανικής ναυτικής αποστολής στην Τουρκία, κατάρτισε ένα πρόγραμμα ναυπήγησης νέων θωρηκτών εκτοπίσματος περίπου 10.000 τόνων για το ναυτικό των Οθωμανών, και πήγε στη Βρετανία για να προετοιμάσει συμφωνία ανάμεσα στα αγγλικά ναυπηγεία και στην τουρκική κυβέρνηση. Η τουρκική ηγεσία όμως προτιμούσε πλοία τύπου ντρέντνοτ κι όχι θωρηκτά 10.000 τόνων. Επικαλέστηκε μάλιστα ένα ερώτημα της ρωσικής κυβέρνησης για ποιο λόγο ετοιμάζεται τέτοιας έκτασης εξοπλιστικό πρόγραμμα, για να απορρίψει τις εισηγήσεις του Γκέιμπλ. <br>
*Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία, τόμος 1ος, σελ. 25
Ενώ ο οίκος Ορλάντο διαπραγματευόταν στην Αθήνα με την ελληνική κυβέρνηση την πώληση του πλοίου, αφίχθησαν στο Λιβόρνο Τούρκοι αξιωματικοί για να το εξετάσουν. Οι Τούρκοι δεν πίστευαν ότι η Ελλάδα υπήρχε περίπτωση να αγοράσει το πλοίο και γι' αυτό κινήθηκαν κάπως νωθρά. Οι απεσταλμένοι τους βρήκαν το πλοίο καλό αλλά με μικρές γαιανθρακαποθήκες, άρα ακατάλληλο για μακρούς πλόες, για τους οποίους το ήθελαν. Αναχώρησαν για το Παρίσι, αλλά καθ' οδόν πήραν ένα τηλεγράφημα που έλεγε ότι η Ελλάδα επρόκειτο να αγοράσει το πλοίο. Επέστρεψαν άρον άρον στο Λιβόρνο και, χωρίς να ρωτήσουν πόσα προσφέρει η Ελλάδα, είπαν ότι δίνουν 250.000 στερλίνες παραπάνω προκειμένου να το πάρουν. Η απάντηση των Ιταλών ήταν ότι το πλοίο ήδη αγοράστηκε και πληρώθηκε. <br>
Η ελληνική κυβέρνηση πέτυχε τελική τιμή κατά 2.000.000 χρυσές δρχ. μικρότερη από το ποσό που πρόσφερε το Ιταλικό Βασιλικό Ναυτικό για το αδελφό πλοίο «Pisa». Η οριστική σύμβαση της αγοράς του επικυρώθηκε στις [[30 Νοεμβρίου]] του [[1909]].
 
== Καθέλκυση - Πρώτες αποστολές ==
[[Αρχείο:Averofchantry.JPG|thumb|right|250px|Το Παρεκκλήσιο του [[Θ/Κ Γ.Αβέρωφ]] αφιερωμένο στον [[Άγιος Νικόλαος|Άγιο Νικόλαο]].]]
Το πλοίο [[Καθέλκυση|καθελκύστηκε]] στις [[12 Μαρτίου]] [[1910]], και μετά από δοκιμές διάρκειας ενός έτους παραλήφθηκε στις [[16 Μαΐου]] [[1911]] οπότε και απέπλευσε με κυβερνήτη τον πλοίαρχο Ι. Δαμιανό για την [[Αγγλία]] προκειμένου να λάβει μέρος στις εορτές στέψης του Βασιλιά Γεωργίου Ε' στο Spithead, αλλά και για να εφοδιασθεί με πυρομαχικά. Κατά την εκεί μεθόρμιση, στις [[19 Ιουνίου]] προσάραξε σε ύφαλο και χρειάστηκε να δεξαμενιστεί. Τότε σημειώθηκαν κάποια επεισόδια απειθαρχίας, οπότε λίγες μέρες μετά, στις [[8 Ιουλίου]], ο κυβερνήτης αντικαταστάθηκε από τον Πλοίαρχο Παύλο Κουντουριώτη, που πέτυχε την αποκατάσταση της τάξης και τη μέγιστη απόδοση του πλοίου. Στις [[20 Αυγούστου]] απέπλευσε από την [[Αγγλία]] και την [[1 Σεπτεμβρίου|1η Σεπτεμβρίου]] [[1911]] κατέπλευσε στο [[Φάληρο]] μέσα σε μια φρενήρη υποδοχή που του επιφύλαξαν όλα τα πλωτά μέσα της περιοχής που ήταν κατάμεστα κόσμου.
 
Το «Αβέρωφ» ήταν εκείνη την εποχή το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Aνατολική Μεσόγειο, και ιδιαίτερα στο Αιγαίο.
 
== Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος ==
Το πλοίο πήρε μέρος στον [[Α' Βαλκανικός Πόλεμος|Α' Βαλκανικό Πόλεμο]] ως ναυαρχίδα του Στόλου, υπό τον Υποναύαρχο [[Παύλος Κουντουριώτης|Παύλο Κουντουριώτη]]. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Πλοίαρχος [[Σοφοκλής Δούσμανης]]. Το «Αβέρωφ» συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της [[Ναυμαχία της Έλλης|Έλλης]] ([[3 Δεκεμβρίου]] [[1912]]) και της [[Ναυμαχία της Λήμνου|Λήμνου]] ([[5 Ιανουαρίου]] [[1913]]), ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο, όταν, αξιοποιώντας την ανώτερη ταχύτητά του, και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο ελληνικό στόλο, και αναλαμβάνοντας αυτόνομη δράση έτρεψε τον εχθρικό στόλο σε φυγή καταδιώκοντάς τον. Η τακτική του Κουντουριώτη έδωσε την νίκη και τον αδιαμφισβήτητο έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα, και μετέβαλε πλοίο και ναύαρχο σε ζωντανούς μύθους. Για τους Έλληνες ήταν ο «Τυχερός μπάρμπα-Γιώργος», ενώ για τους Τούρκους «Το Διαβολοβάπορο» («Σεϊτάν παπόρ»).<br />
Το χρονικό (ιστορικό) της συμμετοχής του πλοίου έχει ως ακολούθως:
 
=== Κήρυξη πολέμου ===
Στις [[17 Σεπτεμβρίου]] [[1912]] και ώρα 18.30 κηρύχθηκε επιστράτευση. Δύο μέρες μετά, και με την επιβίβαση του Π. Κουντουριώτη, ως αρχηγός στόλου του Αιγαίου, (19/9) ξεκινούν οι πρώτες περιπολίες μαζι με το Θ/Κ «Σπέτσαι» στη περιοχή Αρτεμισίου. Στις 3/10 όλος ο ελληνικός στόλος βρίσκεται αγκυροβολημένος στο Φάληρο.<br />
Στις [[5 Οκτωβρίου]] [[1912]], ημέρα Παρασκευή, κηρύσσεται ο πόλεμος Ελλάδος και συμμάχων κατά της Τουρκίας. Την ίδια ημέρα και υπό μεγάλο σημαιοστολισμό στις 10.00 ο τότε Υπουργός Ναυτικών Στράτος, ο Γενικός Επιθεωρητής Ναύαρχος Λ. Τώφνελ, ο Πρωθυπουργός Ε. Βενιζέλος επιβιβάζονται του «Αβέρωφ». Στις 11.30 επιβιβάζεται και ο Βασιλιάς Γεώργιος, και ακολουθεί ο επίσημος αγιασμός. Μετά τις προσφωνήσεις των πολιτικών και τις ευχές του Βασιλιά, οι επίσημοι αποχωρούν και στις 13.30 ο ελληνικός στόλος αποπλέει σε γραμμή παραγωγής όπου και ακολουθεί το πρώτο πολεμικό ναυαρχικό σήμα προς όλα τα πλοία (ΗΩΠ 051330/10/1912)
<blockquote>
Η Α.Μ. ο Βασιλεύς στέλνει θερμάς ευχάς υπέρ της επιτυχίας του ιερού αγώνος μας.
Αι δάφναι των ενδόξων πολέμων του Ελληνισμού πληρούσι πολλάς σελίδας της Ιστορίας
και έχει ακράδαντον πεποίθησιν ότι ο ημέτερος στόλος σήμερον θα προσθέσει
μίαν ένδοξον σελίδα εις την ιστορία του Ναυτικού.
<div style="float:right;">
Ο Αρχηγός Στόλου ΑΙΓΑΙΟΥ<br>
ΠΑΥΛΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ</div>
</blockquote>
 
=== Οκτώβριος 1912 ===
[[Αρχείο:Kountouriotis and crew on the deck of Averof.jpeg|thumb|250px|Ο ναύαρχος Κουντουριώτης με το πλήρωμα του ''Αβέρωφ'' στο κατάστρωμα του πλοίου την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων]]
 
Ο ελληνικός στόλος αμέσως μετά την αναχώρηση από το Φάληρο σπεύδει στη Λήμνο όπου και αγκυροβολεί στον όρμο του Μούδρου (7/10), και την επομένη επιχειρείται απόβαση στρατού που μετέφεραν τα επίτακτα «Πηνειός» και «Κανάρης» (540 άνδρες και 2 ορειβατικές μοίρες των 0,75. Το «Αβέρωφ» καλύπτει με περιπολίες μεταξύ Τενέδου και Ακρ. Σίγκρι, ασιατικής ακτής.<br />
 
Στις [[9 Οκτωβρίου]] ώρα 13.00 το «Αβέρωφ» εισέρχεται στο Μούδρο, η πρωτεύουσα Κάστρο έχει καταληφθεί. Άγημα υψώνει την ελληνική σημαία.
 
Στις [[12 Οκτωβρίου]] τα περιπολικά συλλαμβάνουν προ των Δαρδανελίων το Φ/Γ «Pelurian», το φορτίο του οποίου (γαιάνθρακες) κατάσχεται για ανάγκες του στόλου και ακολουθεί ανθράκευση αυτού στον Μούδρο.<br />
 
Στις [[14 Οκτωβρίου]] φθάνει το επίτακτο «Σπέτσαι» μεταφέροντας πυρομαχικά και πλαγιοδετεί στο «Αφέρωφ». Το απόγευμα της ίδιας ημέρας το ΑΒΕΡΩΦ μαζί με τα ΣΦΕΝΔΟΝΗ και ΝΑΥΚΡΑΤΟΥΣΑ αποπλέουν για περιπολία στη διάρκεια της οποίας συλλαμβάνουν το Ε/Γ ΙΣΜΑΪΛΙΑ, όπου και επαναπλέουν στον Μούδρο (15/10).<br />
 
Στις [[18 Οκτωβρίου]] και ώρα 06.00 ο Στόλος του Αιγαίου αποπλέει από Μούδρο σε σχηματισμό τριών μοιρών 1η Μοίρα «Αβέρωφ» «Ψαρά», «Ναυκρατούσα» και «Λέων» για κατάληψη νήσων Ίμβρου και Σαμοθράκης, 2η Μοίρα «Σπέτσαι» «Υδρα», «Θύελλα» και «Λόγχη» για κατάληψη νήσου Θάσου και 3η Μοίρα «Κανάρης» με Τ/Π 14 για κατάληψη νήσου Αγ. Ευστράτιος. Τη μεσημβρία της αυτής ημέρας από το «Αβέρωφ» πραγματοποιείται απόβαση 150 ανδρών και κατάληψη της Ίμβρου. Συνεχίζονται περιπολίες προ των Στενών.<br />
 
[[File:Averof firing its guns.jpeg|thumb|left|250px|Βολές των πυροβόλων του θωρηκτού ''Αβέροφ''.]]
Στις [[19 Οκτωβρίου]] εκδίδεται από το [[Υπουργείο Ναυτικών]] το ακόλουθο τηλεγράφημα προς όλες τις ναυτικές μονάδες:
<blockquote>Τορπιλοβόλο 11 υπό Κυβερνήτην Υποπλοίαρχον Ν. Βότσην εισελθόν εσπέρας χθες εις λιμένα Θεσσαλονίκης
ετορπίλισεν επιτυχώς τουρκικόν πολεμικόν «Φετίχ Μπουλέν» αφήσαν βυθισμένο. Κατέπλευσεν Αικατερίνη αβλαβές.
Συγχαίρω από καρδίας Ελληνικόν Στόλον, πεποιθώς ότι η δράση του, μέχρι τέλους νικηφόρου αγώνος
είναι ανταξία ενδόξων παραδόσεων Ελλήνων ναυμάχων. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΝΑΥΤΙΚΩΝ</blockquote>
 
Στις [[20 Οκτωβρίου]] το «Σπέτσαι» ολοκληρώνει την κατάληψη της Θάσου. Σύμφωνα με λεπτομερή αναφορά του Κυβερνήτη ο ενθουσιασμός των κατοίκων είναι απερίγραπτος που ασπάζονταν τα χέρια των Ελλήνων αξιωματικών.<br />
 
Στις [[21 Οκτωβρίου]] το «Εσπερία» συνοδεύει προς Πειραιά τα συλληφθέντα εν τω μεταξύ ξένα ατμόπλοια «Γιούλιτς», «Μάιν» και «Αστούριαν».
 
Στις [[24 Οκτωβρίου]] τη μεσημβρία «Αβέρωφ», «Λέων», «Θύελλα» και «Ναυκρατούσα» αγκυροβολούν στον όρμο Τενέδου. Καλείται επί του ΑΒΕΡΩΦ ο Διοικητής της νήσου και ο αρχιερατικός επίτροπος ο οποίος γέρων σεβάσμιος γονατίζοντας και φιλώντας το κατάστρωμα ευχήθηκε «Καλώς ωρίσατε». Αμέσως μετά ο ναύαρχος Κουντουριώτης εξήλθε και δια του τηλεγραφικού καλωδίου της Τενέδου διαβίβασε το ακόλουθο τηλεγράφημα προς στον Ναύσταθμο Κωνσταντινούπολης
<blockquote>Κατελάβομεν Τένεδον. Αναμένομεν αντίπαλον στόλον. Εάν στόλος σας στερείται γαιάνθρακας,
''είμαι προθυμώτατος παραχωρήσω''» ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ.</blockquote>
 
Στις [[28 Οκτωβρίου]] καταπλέουν στον Μούδρο προερχόμενα εκ Σκιάθου τα τορπιλοβόλα Τ2 και Τ5 και την επομένη το πλωτό νοσοκομείο ΙΩΝΙΑ.
 
=== Νοέμβριος 1912 ===
[[File:Cruiser Averof lithograph by Christidis.jpg|thumb|right|250px|Λιθογραφία προς τιμήν της δράσης του ''Αβέρωφ'' κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους]]
Στις [[2 Νοεμβρίου]] και ώρα 07.00 αποπλέουν από Μούδρο το «Αβέρωφ» με τα «Πάνθηρ», «Ιέραξ» και «Θύελλα» με άγημα προς κατάληψη του Αγίου Όρους. Στις 11.30 οι Μονές φέρονται σημαιοστολισμένες. Το ΑΒΕΡΩΦ ανταποδίδει με 21 χαιρετιστήριες βολές. Μετά κατάπλου 13.45 στον όρμο Πρόβλακα εξέρχεται άγημα αξιωματικών, το οποίου εν ονόματι του Βασιλιά των Ελλήνων υψώνει την Ελληνική σημαία και κρατά τον [[Καϊμακάμης|Καϊμακάμη]] και άλλους Οθωμανούς ως «αμαχητί αιχμαλώτους πολέμου». Στις 18:00 πλοία αποπλέουν για Λήμνο, εκτός του «Θύελλα» που σπεύδει προς Ικαρία.
 
Στις [[4 Νοεμβρίου]] και ώρα 14.00 το «Θύελλα» αναφέρει κατάληψη Ικαρίας.
 
Στις [[7 Νοεμβρίου]] το απόγευμα τα 4 θωρηκτά με επικεφαλής το «Αβέρωφ», καθώς και τα «Ιέραξ», «Νίκη», «Ασπίς», «Βέλος», τα τορπιλοβόλα Τ-12 και Τ-14, εμπορικά Κανάρης και Πέλοψ πλήρη ναυτικών αγημάτων και με το νεότευκτο [[Νέα Γενεά (Αντιτορπιλικό)|Α/Τ «Νέα Γενεά»]] που συνοδεύει τα εμπορικά Ισμήνη και Καλουτά που μεταφέρουν ελληνικό τάγμα αποπλέουν για κατάληψη της Μυτιλήνης. Την επομένη το πρωί 05.00 επιχειρείται η απόβαση. Το μεσημέρι η νήσος είχε καταληφθεί. Στις 11.00 ο ελληνικός στόλος επαναπλέει στον Μούδρο.
 
== Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ==
[[Αρχείο:Averof painting 1919 Bosporus.jpg|thumb|250px|Το Αβέρωφ στον [[Βόσπορος|Βόσπορο]] εν μέσω υποδοχής, 1919.]]
Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπηρεσίες του ήταν ελάχιστες καθώς ο Τουρκικός Στόλος παρέμεινε κλεισμένος στα [[Δαρδανέλλια]] λόγω της ναυτικής υπεροχής των Συμμάχων. Με το τέλος του πολέμου εισέπλευσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποθεώθηκε από τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.
 
=== Μικρασιατική εκστρατεία ===
Κατά τις επιχειρήσεις στην [[Μικρά Ασία]], η κύρια προσφορά του ήταν η μεταφορά στρατιωτών και η κάλυψη των αποβατικών επιχειρήσεων στην Ανατολική Θράκη.
 
Το [[1925]] το θωρηκτό αναβαθμίστηκε στα ναυπηγεία Foregs et Chantiers, στην [[Τουλόν]] της Γαλλίας, για να ανταποκρίνεται στις καινούργιες απαιτήσεις. Έγινε αλλαγή λεβήτων και προβολέων, γενική επισκευή του σκάφους και των μηχανών με την οποία ανέκτησε την αρχική μέγιστη ταχύτητά του, αντικαταστάθηκε η ηλεκτρική εγκατάσταση, τοποθετήθηκαν αντιαεροπορικά πυροβόλα, εγκαταστάθηκε κατευθυντήρας διεύθυνσης βολής, αντικαταστάθηκε ο πρωραίος πολεμικός ιστός με άλλο ψηλότερο που έφερε εξαιρετική θωράκιση διεύθυνσης βολής κ.λπ. Το 1928 όλες οι εργασίες είχαν αποπερατωθεί και το πλοίο ήταν και πάλι επιχειρησιακά έτοιμο.
 
Όπως και το 1911, έτσι και το 1937 ο «Αβέρωφ» βρέθηκε πάλι στη Βρετανία, αυτή τη φορά για τις τελετές της στέψης του βασιλιά [[Γεώργιος ΣΤ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου|Γεωργίου ΣΤ΄]].
 
== Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ==
Μετά την εισβολή και ραγδαία προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα τον Απρίλιο του [[1941]], λόγω της παλαιότητάς του, το ΓΕΝ σχεδίαζε να το βυθίσει, αλλά το πλήρωμά του εξεγέρθηκε και με δική του πρωτοβουλία διέφυγε στην Αλεξάνδρεια{{παραπομπή}}. Το Αβέρωφ ήταν ένα από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, καθώς τα περισσότερα βυθίστηκαν από τις επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου το θωρηκτό έκανε περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό.
 
== Απελευθέρωση ==
Στις [[17 Οκτωβρίου]] [[1944]], επικεφαλής για άλλη μια φορά του Στόλου, μετέφερε την τότε ελληνική κυβέρνηση από την εξορία στην απελευθερωμένη Αθήνα, με πλοίαρχο τον μετέπειτα Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας στις κυβερνήσεις Πέτρου Βούλγαρη, Σπυρίδωνα Μάτεση, ο οποίος υπήρξε και ο τελευταίος πλοίαρχος του Αβέρωφ. Το πλοίο αποσύρθηκε το [[1952]] και μέχρι το [[1984]] ήταν αγκυροβολημένο στον [[Πόρος|Πόρο]].
 
== Πλωτό Ναυτικό Μουσείο ==
{{Infobox organization
|name = Πλωτό Ναυτικό Μουσείο <br />Θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ»
|image = [[Αρχείο:Averof (logo).png]]
|abbreviation = ΠΝΜ Θ/Κ Γ. Αβέρωφ
|motto =
|formation = 1984
|type = <!-- GO, NGO, IGO, INGO, etc -->
|status = <!-- ad hoc, treaty, foundation, etc -->
|purpose = <!-- focus as e.g. humanitarian, peacekeeping, etc -->
|headquarters = [[Παλαιό Φάληρο]], Ελλάδα
|location =
|coords = <!-- Coordinates of location using a coordinates template -->
|region_served =
|membership =
|leader_title = Πρόεδρος
|leader_name =
|main_organ = <!-- gral. assembly, board of directors, etc -->
|parent_organization = <!-- if one -->
|affiliations = <!-- if any -->
|num_staff =
|num_volunteers =
|budget =
|website =
|remarks =
}}
Το 1984 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να το μετατρέψει σε πλωτό μουσείο (Πλωτό Ναυτικό Μουσείο Θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ») και το μετέφερε στο [[Φάληρο]]. Εκεί βρίσκεται από τότε και τιμά με την παρουσία του το Ελληνικό Ναυτικό και την ναυτική κληρονομιά της Ελλάδος.
 
=== Απόδοση τιμών ===
Τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού που εισέρχονται στο λιμάνι του Φαλήρου πρέπει να τιμήσουν το «Γ. Αβέρωφ».
 
Ο κυβερνήτης διατάζει το πλήρωμα «προς το Θωρηκτό Αβέρωφ Ακινησία Αριστερά (ή δεξιά ανάλογα με την πλευρά του πλοίου που φαίνεται το θωρηκτό)» και με το σχετικό σφύριγμα το πλήρωμα στέκεται σε στάση προσοχής πάνω στο κατάστρωμα κοιτώντας προς την πλευρά του θωρηκτού και οι αξιωματικοί χαιρετούν το θρυλικό θωρηκτό.{{#tag:ref|ακούστε σε [http://web.archive.org/web/20051220221517/http://www.hellenicnavy.gr/upload/AKINISIA_ARISTERA.mp3 αυτή τη σύνδεση] το σχετικό παράγγελμα και το σφύριγμα|group = "σημ."}}
 
Το 2003 βραβεύτηκε για τις υπηρεσίες που προσέφερε με το χρυσό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών.
 
'''Η Επιστροφή'''
 
Στις 26 Απριλίου 2017, το Αβέρωφ απέπλευσε ύστερα από 14 χρόνια απ'το μόλο του Φλοίσβου για την επισκευαστική του Σκαραμαγκά όπου έμεινε μέχρι τον Ιούλιο.
 
Στις 5 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το θωρηκτό ξεκίνησε το ταξίδι του με την βοήθεια των ρυμουλκών για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης για τους εορτασμούς της επετείου απελευθέρωσης της πόλης της 26ης Οκτωβρίου και της επετείου του ''Όχι'' της 28ης Οκτωβρίου.
 
Στις 26 Οκτωβρίου 2017 η πολεμική σημαία του θωρηκτού «Γ. Αβέρωφ» τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, επί του πλοίου που βρισκόταν εν όρμω στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. 
 
== Χαρακτηριστικά ==
[[Αρχείο:Giorgios Averoff cruiser diagrams Brasseys 1923.jpg|thumb|right|250px|Σχέδιο όψεων του Θ/Κ Αβέρωφ στην αρχική διαμόρφωση του]]
Αρχική διαμόρφωση (1911-1926):
* Διαστάσεις : μήκος μεταξύ καθέτων 140,5 μ., πλάτος 21 μ., βύθισμα 7,5 μ.
* [[Εκτόπισμα]]: 10.118 [[Τόνος (μονάδα μέτρησης)|τόνοι]]
* Μηχανή προώθησης: 2 τετρακύλινδρες παλινδρομικές ατμομηχανές τριπλής εκτόνωσης, 2 προωστήρες, 22 λέβητες υδραυλικού συστήματος Belleville, ενδεικτική ιπποδύναμη 19000 ίπποι.
* [[Ταχύτητα]]: 23 [[Κόμβος|κόμβοι]] (την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε μειωθεί στους 16 κόμβους) με καύσιμη ύλη 1500 τόνους άνθρακα.
* Πλήρωμα : 670 άνδρες.
* Οπλισμός:
** 4 πυροβόλα 9,2 ιντσών (234 χιλιοστών), συστήματος Armstrong, σε δύο δίδυμους πύργους κατά μήκος, ανά ένα σε πλώρη και πρύμνη
** 8 πυροβόλα 7,5 ιντσών (190 χιλιοστών), ομοίου συστήματος, σε 4 δίδυμους πύργους, ανά δύο εκατέρωθεν των πλευρών, στο ύψος της μέσης
** 14 ταχυβόλα των 75 χιλ., 2 ταχυβόλα ανταεροπορικά (Α/Α) των 75 χιλ., 4 ταχυβόλα των 47 χιλ.
** 3 τορπιλοσωλήνες, 2 υποβρύχιοι πλευρικοί και 1 υποβρύχιος πρυμναίος, 17 ιντσών (430 χιλιοστών)
* Οπλισμός την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1940-1941) :
** 2 δίδυμοι πύργοι των 23,4 εκατοστών κατά το διάμηκες
** 8 πυροβόλα των 19,5 εκατοστών σε 4 δίδυμες πλευρικούς πύργους
** 8 πυροβόλα των 7,6 εκατοστών
** 4 Α/Α πυροβόλα των 7,6 εκατοστών και 6 πυροβόλα των 37 χιλιοστών (δύο υποβρύχιοι Τ/Σ πλευρικοί και ένα κατά το διάμηκες πρύμνης αφαιρέθηκαν κατά την μετασκευή του μεταξύ 1925-1926).
* Θωράκιση: Θωρική ζώνη ατράκτου 200 χιλ. μεσαία και 80 χιλ. ακραία, καταστρώματος 50 χιλ., πλευρικά 175 χιλ., και στα άκρα 100 χιλ., του πυροβολείου 175 χιλ., οι πύργοι των πυροβόλων 190 χιλ.
* Ακτίνα ενέργειας: 7125 μίλια με ταχύτητα 10 κόμβων, 2489 μίλια με ταχύτητα 18 κόμβων
 
=== Πυροβόλα Armstrong θωρηκτού Γεώργιος Αβέρωφ ===
Το Αβέρωφ έφερε τέσσερα πυροβόλα 9,2 ιντσών (234 χιλιοστών), κατασκευής της αγγλικής εταιρείας [[Armstrong Whitworth]]<ref>* ''Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία'', τόμος 1ος, σελ. 25.
</ref>, σε δύο δίδυμους πύργους κατά μήκος (2x2), ανά ένα σε πλώρη και πρύμνη.
 
==== Οι επιφυλάξεις των Ιταλών και η αβασιμότητά τους ====
Τα ναυπηγεία Ορλάντο, μόλις δρομολόγησαν τη ναυπήγηση του [[Pisa (καταδρομικό)|''Pisa'']], αδελφού πλοίου του ''Αβέρωφ'', παράγγειλαν τα πυροβόλα του, στο εργοστάσιο του αγγλικού οίκου Armstrong (Sir W G Armstrong Whitworth & Co Ltd), που βρισκόταν στο Elswick. Αυτά ακριβώς ήταν τα πυροβόλα Armstrong του ''Αβέρωφ''. Η ιταλική κυβέρνηση ήθελε οι ακραίοι πύργοι των 234 χιλ. του ''Pisa'' να εξοπλιστούν με πυροβόλα των 10 ιντσών (254 χιλ.) και επέλεξε να εξοπλίσει τα αδελφά πλοία ''Pisa'' και [[Amalfi (καταδρομικό)|''Amalfi'']] με πυροβόλα της αγγλικής εταιρείας [[Vickers Limited|Vickers]] των 254 χιλ.
 
Οι Ιταλοί έστειλαν μια τεχνική επιτροπή στο Elswick να κάνει δοκιμές στα πυροβόλα. Οι ανοχές, οι μέγιστες πιέσεις, τα μήκη ανάκρουσης κ.λπ. βρέθηκαν όλα εντάξει. Μονάχα ένα πυροβόλο των 7,5 ινστών (190,5 χιλ.), με αριθμό 2889 κατά την εξέταση του εσωτερικού του σωλήνα βρέθηκε να έχει σε μια από τις ράβδους της αυλάκωσης, σε απόσταση ενός περίπου μέτρου προς τα μέσα από το σημείο όπου άρχιζαν τα αυλάκια, μια τομή κατερχόμενη σχεδόν σε όλο το πάχος της ράβδου. Οι Ιταλοί αρνήθηκαν να παραλάβουν το πυροβόλο. Όταν ζήτησαν εξηγήσεις από τον γενικό διευθυντή του οίκου Armstrong, σερ Andrew Noble, εκείνος τους διαβεβαίωσε ότι το πυροβόλο δεν έχει κανένα πρόβλημα και ότι η συγκεκριμένη βλάβη (οφειλόμενη σε στιγμιαία απόκλιση του μαχαιρίδιου χάραξης των αυλακίων) δεν θα επηρεάσει τη λειτουργία του. Τους τόνισε ότι δεν μπορούν να πάρουν τα πυροβόλα με εξαίρεση το συγκεκριμένο, το 2889. Ή θα τα πάρουν όλα τα πυροβόλα μαζί, ή δεν θα πάρουν τίποτε. Οι Ιταλοί δεν προχώρησαν στην αγορά, καθόσον είχε τεθεί και το θέμα να πάρουν πυροβόλα των 254 χιλ. ειδικά για το ''Pisa''.
 
Όταν το ελληνικό ναυτικό πήρε τον ''Αβέρωφ'', υπολογιζόταν ολόκληρο το σύστημα πυροβόλων του χωρίς τα πυρομαχικά στις 250.00 στερλίνες. Οι καταμετρήσεις του πυροβόλου 2889, που έγιναν πριν και μετά τη βολή του πολυγώνου, έδειξαν ότι δεν παρουσίαζε πρόβλημα. Αλλά κανείς δεν μπορούσε να προδικάσει τη συμπεριφορά του σε συνεχείς ταχείες βολές. Οι πιέσεις μέχρι την αρχή των αυλακίων ήταν πάνω από 2.500 ατμοσφαιρών και οι θερμοκρασίες ξεπερνούσαν τους 3.500 βαθμούς Κελσίου. Μέχρις ενός μέτρου από την αρχή των αυλακίων η πτώση θα ήταν σημαντική και δεν ήταν βέβαιο ότι δεν θα πάθαινε ζημιά το πυροβόλο, εφόσον εξακολουθούσε να λειτουργεί. Ήταν όμως υποχρεωμένη η Ελλάδα να παραλάβει όλα τα πυροβόλα. Έγιναν επαφές με το εργοστάσιο Armstrong προκειμένου στους πυργίσκους των 234 χιλ. να τοποθετηθούν πυροβόλα των 254 χιλ. Αλλά στο μεταξύ επήλθε ο [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος]] και κατά τις επιχειρήσεις αποδείχτηκε ότι η συγκεκριμένη βλάβη δεν επηρέασε καθόλου τη λειτουργία του 2889, το οποίο ανταποκρίθηκε άριστα.
 
 
== Εικόνες ==
<gallery>
Αρχείο:Greek armored cruiser Georgios Averof.jpg|Η πρύμνη του Γεώργιος Αβέρωφ
Αρχείο:Averof_Today.jpg|Φωτογραφία του Γεώργιος Αβέρωφ (Μάιος 2006)
Αρχείο:2009-02-19 Yachthafen Glyfada 05.jpg|Το Γεώργιος Αβέρωφ στη Γλυφάδα (Φεβρουάριος 2009)
Αρχείο:Signal of strike.JPG|Ναυτικό Σήμα του Γεώργιος Αβέρωφ
Αρχείο:Averof officers' mess.JPG|Εστιατόριο αξιωματικών του Γεώργιος Αβέρωφ
Αρχείο:Averof silverware.JPG|Ασημικά του Γεώργιος Αβέρωφ
</gallery>
 
== Σημειώσεις ==
<references group="σημ."/>
 
== Παραπομπές ==
<references />
 
== Πηγές ==
* ''Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου''
* Περ. Αργυρόπουλου ''Αναμνήσεις''
* Ν. Σταθάκη: ''Θ/Κ Γ. ΑΒΕΡΩΦ''
* Περιοδικό ''Παγκόσμια Πολεμική Ιστορία'', τεύχος 8
* ''Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαιδεία''
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commonscat}}
* [http://www.averof.mil.gr/ Θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» - Μουσείο Πολεμικού Ναυτικού] (επίσημος δικτυακός τόπος)
* [http://www.eaan.gr/h64.htm «Tο Θωρηκτόν ABEPΩΦ, οι Nαυμαχίες Έλλης-Λήμνου και ο Θυρεός του Πλοίου»], του Yποναύαρχου Π.N. ε.α., τ. Kαθηγητή Σ.N.Δ., Iωάννη Π. Oικονομόπουλου
* {{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος= Η Γαλανόλευκη στα Δαρδανέλια|αριθμός = 74900 }}
* [http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_100064_20/02/2011_433124 «Σε λήθη η ναυτική μας παράδοση»], άρθρο στην εφημερίδα «Η Καθημερινή», 20 Φεβρουαρίου 2011.
 
 
{{Καταδρομικά κλάσης Pisa}}
 
{{DEFAULTSORT:Αβερωφ, Γ}}
[[Κατηγορία:Καταδρομικά κλάσης Pisa]]
[[Κατηγορία:Ιστορικά πλοία]]
[[Κατηγορία:Ελληνικά πολεμικά πλοία του Α' Παγκοσμίου Πολέμου]]
[[Κατηγορία:Μικρασιατική Εκστρατεία]]
[[Κατηγορία:Ελληνικά πολεμικά πλοία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου]]
[[Κατηγορία:Ναυτικά μουσεία στην Ελλάδα‎]]