|
makaronia with cheese
{{πηγές|21|02|2012}}{{Πληροφορίες προσώπου}}
Ο '''Σαλβαδόρ Νταλί''' (πλήρες όνομα: ''Salvador Felipe Jacinto Dalí i Domènech'', [[Φιγέρες]], [[11 Μαΐου]] [[1904]]<ref name="britannica">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/150173/Salvador-Dali |title=Salvador Dalí |publisher=Encyclopedia Britannica |accessdate=23 Νοεμβρίου 2014}}</ref> — [[Φιγέρες]], [[23 Ιανουαρίου]] [[1989]]<ref name="britannica" />) ήταν ένας από τους σημαντικότερους [[Ισπανία|Ισπανούς]] [[ζωγραφική|ζωγράφους]]. Συνδέθηκε με το καλλιτεχνικό κίνημα του [[Υπερρεαλισμός|υπερρεαλισμού]], στο οποίο ανήκε για ένα διάστημα. Αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς ζωγράφους του [[20ός αιώνας|20ού αιώνα]] και μια πολύ εκκεντρική φυσιογνωμία της σύγχρονης [[τέχνη|τέχνης]].
makaronia with cheese
== Βιογραφία ==
Ο Νταλί γεννήθηκε στην πόλη [[Φιγέρες]] της [[Ισπανία|Ισπανίας]] και ανήκε σε μια οικονομικά ευκατάστατη οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και συμβολαιογράφος, αλλά δεν φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδης με τις ικανότητες του Νταλί στη ζωγραφική και το σχέδιο, ικανότητες που έδειξε ότι διέθετε σε σχετικά νεαρή ηλικία. Χάρη κυρίως στην συμπαράσταση της μητέρας του, ο Νταλί παρακολούθησε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής στη Δημοτική σχολή σχεδίου της πόλης του. Tο [[1916]] φιλοξενήθηκε από την οικογένεια του τοπικού καλλιτέχνη Ramon Pichot, της πόλης [[Καδακές]], στη διάρκεια θερινών διακοπών της οικογένειας Νταλί, όπου και ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά με τη μοντέρνα ζωγραφική.
Σε ηλικία 15 ετών, ο Νταλί συμμετείχε στη δημόσια έκθεση του Δημοτικού Θεάτρου τού [[Φιγέρες]], το [[1919]]. Το [[1921]] έχασε την μητέρα του από καρκίνο, ενώ μετά το θάνατό της, ο πατέρας του παντρεύτηκε την αδελφή της, γεγονός που δεν αποδέχτηκε ο Νταλί, ο οποίος ένα χρόνο αργότερα εγκαθίσταται στη [[Μαδρίτη]] όπου και ξεκινά τις σπουδές του στην Ακαδημία των Τεχνών (Academia de San Fernando).
makaronia with cheese
Αυτή την περίοδο, ο Νταλί πειραματίζεται με τον [[Κυβισμός|κυβισμό]], αν και οι γνώσεις του γύρω από το νέο αυτό κίνημα είναι αρχικά ελλιπείς και στη Μαδρίτη δεν υπάρχουν άλλοι κυβιστές καλλιτέχνες. Επίσης, έρχεται σε επαφή με το ριζοσπαστικό κίνημα του [[Ντανταϊσμός|ντανταϊσμού]] το οποίο θα επηρεάσει σημαντικά το έργο του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Συνδέεται παράλληλα φιλικά με τον [[ποίηση|ποιητή]] [[Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα]] και με τον σκηνοθέτη [[Λουίς Μπουνιουέλ]]. Το [[1926]] αποβάλλεται από την ακαδημία λίγο πριν τις τελικές του εξετάσεις, καθώς δηλώνει πως κανένας από τους καθηγητές του δεν είναι άξιος να τον κρίνει. Την ίδια χρονιά, επισκέπτεται για πρώτη φορά το [[Παρίσι]] όπου συναντά τον [[Πάμπλο Πικάσσο|Πικάσσο]], ο οποίος είχε ήδη κάποια γνώση γύρω από το έργο του Νταλί. Τα επόμενα χρόνια, στα έργα του Νταλί αποτυπώνονται ισχυρές επιδράσεις από το έργο του Πικάσο αλλά ταυτόχρονα αρχίζει να διαφαίνεται ένα προσωπικό ύφος στους πίνακες του Νταλί. Οι εκθέσεις έργων του στη [[Βαρκελώνη]] προκαλούν αρκετές συζητήσεις αλλά και διαφωνίες μεταξύ των κριτικών τέχνης.
[[Αρχείο:Salvador Dali A (Dali Atomicus) 09633u.jpg|left|thumb|300x300px|Καλλιτεχνική φωτογραφία του 1948, στο πνεύμα της τέχνης του Νταλί]]
Το [[1929]], ο Νταλί συνεργάζεται με τον Λουίς Μπουνιουέλ για τη δημιουργία της [[ταινία μικρού μήκους|ταινίας μικρού μήκους]] ''[[Ανδαλουσιανός Σκύλος]]''. Ο Νταλί βοηθά ουσιαστικά στο σενάριο της ταινίας, η οποία αποτελεί έως σήμερα την πιο καθαρή εφαρμογή του υπερρεαλισμού στον κινηματογράφο. Παράλληλα, ο Νταλί γνωρίζει την μελλοντική σύζυγο του και [[μούσες|μούσα]] του, Ελένα Ντμτρίεβνα Ντελούβινα Ντιακόνοβα, [[Ρωσία|ρωσικής]] καταγωγής, περισσότερο γνωστή ως ''Γκαλά'' (από το όνομα Γαλάτεια). Την ίδια περίοδο, γίνεται και επίσημα μέλος του υπερρεαλιστικού κινήματος, αν και το υπερρεαλιστικό στοιχείο υπάρχει στα έργα του ήδη λίγα χρόνια νωρίτερα. Στις αρχές της δεκαετίας του [[1930]], ο Νταλί επινοεί επιπλέον την ''Παρανοϊκο-κριτική'' μέθοδο, όπως ο ίδιος την αποκαλεί, που αποτελεί ένα είδος υπερρεαλιστικής τεχνικής με σκοπό την πρόσβαση στο ασυνείδητο προς όφελος της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ο Νταλί στηρίζει την μέθοδο αυτή στην ικανότητα του ανθρώπου να λειτουργεί συνειρμικά, συνδέοντας εικόνες ή αντικείμενα που δεν συνδέονται μεταξύ τους κατ' ανάγκη λογικά. Συνδέεται άμεσα με τον υπερρεαλιστικό αυτοματισμό και τις [[Σίγκμουντ Φρόυντ|φροϋδικές]] θεωρίες γύρω από τα όνειρα.
[[Αρχείο:Dali museum.jpg|thumb|right|220px|Το [[Θέατρο Μουσείο Νταλί|Μουσείο Σαλβαδόρ Νταλί]] στην Ισπανία.]]
Ο Νταλί συμμετέχει στην πρώτη μεγάλη υπερρεαλιστική έκθεση στην [[Αμερική]], το [[1932]], όπου και αποσπά διθυραμβικές κριτικές. Λίγο αργότερα όμως, ο [[Αντρέ Μπρετόν]] τον διαγράφει από το υπερρεαλιστικό κίνημα λόγω των πολιτικών θέσεων του, κυρίως σε ότι αφορά την υποστήριξη που φαίνεται να παρέχει στον Φράνκο της Ισπανίας. Στα πλαίσια αυτής της διαμάχης, ο Νταλί δηλώνει πως ο ίδιος είναι όλος ο υπερρεαλισμός ενώ ο Μπρετόν επινοεί τον περίφημο αναγραμματισμό του ονόματος του Νταλί, ''Avida Dollars'' (σε ελεύθερη μετάφραση ''άπληστος για δολάρια'') ασκώντας κριτική στο αμιγώς εμπορικό πνεύμα που κατά τη γνώμη των υπερρεαλιστών είχε αναπτύξει ο Νταλί.
makaronia with cheese
Με το ξέσπασμα του πολέμου στην [[Ευρώπη]], ο Νταλί μαζί με την Γκαλά, εγκαθίσταται στις Ηνωμένες Πολιτείες το [[1940]] όπου και θα ζήσει για τα επόμενα οκτώ χρόνια. To [[1941]] εργάζεται για την Walt Disney πάνω στη δημιουργία ενός κινούμενου σχεδίου (το ''Destino'') αλλά μόνο 15 δευτερόλεπτα παρουσιάζονται ολοκληρωμένα πέντε χρόνια αργότερα. Το [[1942]] δημοσιεύεται και η αυτοβιογραφία του ''The Secret Life of Salvador Dali'' (''Η κρυφή ζωή του Σαλβαδόρ Νταλί'').
Μετά την παραμονή του στην [[Αμερική]], περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Ισπανία. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την δικτατορία του Φράνκο, προκαλεί δυσμενή σχόλια, τα οποία επεκτείνονται συχνά και στα καλλιτεχνικά του έργα. Την περίοδο [[1960]] - [[1974]] εργάστηκε σχεδόν αποκλειστικά για την δημιουργία του ''[[Θέατρο Μουσείο Νταλί|Θεάτρου-Μουσείου Γκαλά-Σαλβαντόρ Νταλί]]'' στο [[Φιγέρες]].
makaronia with cheese
Το [[1982]] ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος της Ισπανίας του απονέμει τον τίτλο του μαρκήσιου. Την ίδια χρονιά, στις [[10 Ιουνίου]] πεθαίνει η Γκαλά, γεγονός που προκαλεί έντονη θλίψη στον Νταλί, ο οποίος αποπειράται να αυτοκτονήσει.
Ο Νταλί πέθανε τελικά από καρδιακό επεισόδιο στις [[23 Ιανουαρίου]] του [[1989]] στην πόλη που γεννήθηκε. Ο τάφος του βρίσκεται μέσα στο Μουσείο του στο [[Φιγέρες]].
makaronia with cheese
== Πολιτικές θέσεις ==
Ο Νταλί έχει συχνά χαρακτηριστεί ως υποστηρικτής του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο στην Ισπανία. Οι πολιτικές του απόψεις ήταν άλλωστε και η αιτία της διαμάχης του με πολλά από τα μέλη του υπερρεαλιστικού κινήματος.
Στα νεανικά του χρόνια, ο Νταλί είναι γνωστό πως συνδέθηκε πιο στενά με τον χώρο του [[αναρχισμός|αναρχισμού]] και του [[κομμουνισμός|κομμουνισμού]]. Ωστόσο, η έντονη και εκκεντρική προσωπικότητά του ήταν αδύνατο να περιχαρακωθεί στα στενά πλαίσια ενός οργανωμένου πολιτικού χώρου.
makaronia with cheese
Στην διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου [[πόλεμος|πολέμου]], αρνήθηκε να κάνει αντίσταση ή να επιλέξει στρατόπεδο. Συνδέθηκε ωστόσο περισσότερο με το καθεστώς του Φράνκο, ιδιαίτερα κατά την επιστροφή του από την Αμερική στην Ισπανία μετά τον [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Κάποιες δημόσιες τοποθετήσεις του Νταλί παρείχαν στήριξη στο φασιστικό καθεστώς ενώ παράλληλα αναφέρονταν με θετικό τρόπο στο πρόσωπο του Φράνκο. Ο ίδιος ο Νταλί ζωγράφισε και ένα πορτραίτο της κόρης του Ισπανού δικτάτορα. Από την άλλη πλευρά, οι εκκεντρικότητες του Νταλί, που αποτυπώνονταν πολλές φορές δημόσια, ήταν ανεκτές από το καθεστώς καθώς ελάχιστοι καλλιτέχνες και ειδικότερα της αξίας του Νταλί δέχονταν να ζήσουν εκείνη την εποχή στην Ισπανία. Μοναδικό δείγμα "απειθαρχίας" του Νταλί αποτελεί η στήριξη του στον Λόρκα, του οποίου τα έργα ήταν απαγορευμένα.
Παρόλα αυτά, η πολυσχιδής και ιδιόρρυθμη προσωπικότητα του Νταλί θα ήταν πολύ δύσκολο να ταυτιστεί με μία συγκεκριμένη πολιτική στάση. Εξάλλου, ο Νταλί χρησιμοποίησε το στοιχείο της πρόκλησης και του σκανδάλου σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, τόσο δημόσια όσο και μέσα από τα έργα του.
makaronia with cheese
Ο Νταλί έχει δηλώσει ο ίδιος ότι δεν έχει πολιτική θέση. Είναι αναρχικός, αλλά και μοναρχικός, και τα δύο όμως σε μεταφυσικό επίπεδο και όχι σε πολιτικό.
makaronia with cheese
== Παραπομπές ==
<references />
== Βιβλιογραφία ==
* Σαλβαδόρ Νταλί, ''Παρανοϊκο-κριτική''
* Σαλβαδόρ Νταλί, ''Η Απόκρυφη Ζωή μου''
* Σαλβαδόρ Νταλί, ''Αντικαλλιτεχνικό Μανιφέστο''
* Carré d'Art (Σαλβαδόρ Νταλί), [[Ζαν-Πιερ Τιολλέ]], Anagramme Ed., 2008. ISBN 2-35035-189-6
* [[Αμάντα Ληρ]], 'Le Dali d' Amanda'' 1984. Ελληνική έκδοση: ''Ο δικός μου Νταλί'' 1988.
makaronia with cheese
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιφθέγματα}}
{{commonscat}}
* [http://rozum.info/photo/22 Πίνακες Salvador Dali]
* [http://www.salvador-dali.org/en_index.html Ίδρυμα Gala - Salvador Dali] (επίσημο site)
* [http://www.dali-gallery.com Salvador Dalí Art Gallery]
* [http://www.virtualdali.com Virtual Dali]
* [http://dali.uffs.net/galerie/galerie.ascii.php Συλλογή από πίνακες του Νταλί]
* [http://www.artcyclopedia.com/artists/dali_salvador.html Artcylopedia.com]
* [http://www.salvadordalimuseum.org/index2.html Salvadordalimuseum.org] - Μουσείο Νταλί στην Αγία Πετρούπολη.
* [http://www.boheme-magazine.net/july04/dali.html Salvador Dalí: a Genius?] - Άρθρο στο περιοδικό Bohème.
* [http://replay.web.archive.org/20070203073738/http://www.malarze.walhalla.pl/galeria.php5?art=13 Art Gallery - Σαλβαδόρ Νταλί] (Ανακτήθηκε 30 Απριλίου 2011)
* [http://replay.web.archive.org/20090411135618/http://www.peri-grafis.com/ergo.php?id=165 Βιογραφικό & έργα του](Ανακτήθηκε 30 Απριλίου 2011)
makaronia with cheese
makaronia with cheese
{{Authority control}}
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
makaronia with cheese
| 