Μέγας Κωνσταντίνoς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

}}

{{Μετονομασία|Μέγας Κωνσταντίνος}}

Ο '''Κωνσταντίνος Α'''' (''Flavius Valerius Aurelius Constantinus'', [[27 Φεβρουαρίου]] [[272]]<ref>Οι ημερομηνίες γέννησης ποικίλλουν, αλλά οι περισσότεροι σύγχρονοι ιστορικοί χρησιμοποιούν το έτος 272.</ref> - [[22 Μαΐου]] [[337]]), γνωστός και ως '''Μέγας Κωνσταντίνος''', ήταν [[Ρωμαίος αυτοκράτορας]] που κυβέρνησε από το [[306]] έως το [[337]]. Γεννημένος στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως [[Νις (Σερβία)|Νις]] (''Ниш'', στη [[Σερβία]]), ήταν γιος του [[Κωνστάντιος Α΄ Χλωρός|Φλάβιου Βαλέριου Κωνστάντιου]], αξιωματικού του [[Ρωμαϊκός στρατός|ρωμαϊκού στρατού]] με καταγωγή από την [[Ιλλυρία]]. Η μητέρα του, [[Αγία Ελένη|Ελένη]], ήταν [[Έλληνες|Ελληνίδα]]. Ο πατέρας του έγινε [[καίσαρας]], αναπληρωτής αυτοκράτορας στη δύση το [[293]]. Ο Κωνσταντίνος στάλθηκε ανατολικά, όπου ανήλθε στην ιεραρχία για να γίνει [[Χιλίαρχος (Ρώμη)|χιλίαρχος]] των αυτοκρατόρων [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανού]] και [[Γαλέριος|Γαλέριου]].

 

 

=== Η μάχη της Μουλβία γέφυρας, 28 Οκτωβρίου 312 μ.Χ. ===

{{μορφοποίηση}}

Την ίδια περίοδο που ο Κωνσταντίνος αντιμετώπιζε το Μαξιμιανό, οι υπόλοιποι Αύγουστοι στην Ανατολή αλληλοεξοντώθηκαν σε εμφύλιους πολέμους. Αυτοί που παρέμειναν στην εξουσία ήταν ο Μαξέντιος, ο οποίος κατείχε την Ιταλία και την Αφρική, ο Λικίνιος που διοικούσε όλα τα ανατολικά τμήματα και βέβαια ο Κωνσταντίνος στη Δύση, ο οποίος το 310 προσάρτησε και την Ισπανία στα εδάφη του, αποσπώντας την από το Μαξέντιο.

 

Το 360 ο ιστορικός [[Αυρήλιος Βίκτωρ]] αφηγείται μόνο τον φόνο του Κρίσπου, τον οποίο διέταξε ο Κωνσταντίνος για άγνωστο λόγο.<ref>Aurelius Victor, ''Caesares'', 41,11.</ref> Στην ''[[Epitome de Caesaribus]]'' για πρώτη φορά συνδέεται ο θάνατος του Κρίσπου με αυτόν της Φαύστας: Επειδή η μητέρα του Ελένη θρηνούσε τον Κρίσπο, τον οποίο εκτιμούσε πολύ, ο αυτοκράτορας εκτέλεσε και την σύζυγό του.<ref>Epitome 41,11f.</ref> Από αυτήν την βασική διήγηση διάνθισαν μεταγενέστεροι συγγραφείς την ιστορία. Ούτως στις αρχές του 5ου αιώνα ο αρειανός εκκλησιαστικός ιστορικός [[Φιλοστόργιος]] παρουσιάζει λεπτομέρειες μιας σκανδαλιστικής ιστορίας: Η Φαύστα λέγεται ότι είχε επιθυμήσει τον Κρίσπο και, όταν αυτός αρνήθηκε το πάθος της, για να τον εκδικηθεί παρότρυνε τον σύζυγό της να σκοτώσει τον παραγιό της. Όταν η Φαύστα υπέπεσε σε απιστία σε μια άλλη περίπτωση, ο αυτοκράτορας την σκότωσε και αυτή.<ref>Philostorgios, ''Kirchengeschichte'', 2,4. Siehe dazu den Kommentar in: Philip R. Amidon (Hrsg.): ''Philostorgius. Church History''. Atlanta 2007, S. 17f.</ref> Σύμφωνα με τον παγανιστή ιστορικό [[Ζώσιμος|Ζώσιμο]] ο Κρίσπος κατηγορήθηκε, ότι είχε σχέση με την Φαύστα. Τότε ο Κωνσταντίνος εκτέλεσε τον γιο του, και όταν η μητέρα του φάνηκε θλιμμένη, και εξαφάνισε και την Φαύστα, πνίγοντάς την στο λουτρό. Δεδομένου ότι ο αυτοκράτορας δεν μπορούσε να καθαρίσει τον εαυτό του από αυτές τις πράξεις, είχε γίνει χριστιανός, επειδή υποτίθεται ότι όλες οι αμαρτίες θα μπορούσαν να εξαλειφθούν στο χριστιανισμό.<ref>Zosimos II 29.</ref> Ο Ζώσιμος που έγραψε γύρω στο 500 (και το πρωτότυπο του [[Ευνάπιος]]) εμφανώς δεν είχε ακριβείς πληροφορίες για τα γεγονότα· έτσι ο Κρίσπος δεν δολοφονήθηκε στη Ρώμη, όπως αναφέρει ο Ζώσιμος, αλλά πιθανότατα στη [[Πούλα (Κροατία)]].<ref>[[Ammianus Marcellinus]] 14,11,20. Siehe dazu Timothy Barnes: ''Constantine and Eusebius''. Cambridge (Mass.) 1981, S. 220.</ref> Ο Ζώσιμος άδραξε την ευκαιρία να παρουσιάσει τον αυτοκράτορα και την εύνοιά του προς τον Χριστιανισμό υπό αρνητική σκοπιά. Εξάλλου, συμφωνεί με τον Φιλοστόργιο όσον αφορά τις συνθήκες θανάτου της Φαύστας, που είναι ίσως ο ουσιαστικός πυρήνας και των δύο αναφορών.

 

==Ο Κωνσταντίνος και ο Χριστιανισμός==

}}

{{Χριστιανισμός}}

Ένα πολυσυζητημένο και μελετημένο υπό ποικίλα πρίσματα κεφάλαιο της ζωής και της πολιτικής του Κωνσταντίνου είναι η σχέση του με το Χριστιανισμό. Έχει ήδη προαναφερθεί ότι ο Κωνσταντίνος αξιοποίησε χωρίς διακρίσεις τους χριστιανούς στο στρατό του, εφάρμοσε στην επικράτειά του την αρχή της ανεξιθρησκίας και προστάτεψε έμπρακτα τις χριστιανικές κοινότητες με διάφορους τρόπους (βλ. Υποκεφάλαιο 3.4: "Το διάταγμα των Μεδιολάνων, Φεβρουάριος 313 μ.Χ."). Έχει λεχθεί ότι ο Κωνσταντίνος επέλεξε την ανοχή προς τον Χριστιανισμό ώστε να ενδυναμωθεί η εσωτερική συνοχή του ρωμαϊκού κράτους, το οποίο είχε επί 60 έτη μια πολύπλευρη κρίση.<ref>Για μια συζήτηση των λόγων της θρησκευτικής μεταστροφής του δες: A.A. Vasiliev, ''Iστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας'', μτφρ. Δημοσθένης Σαβράμης (Αθήνα: Εκδόσεις Μπεργαδή, 1954), σ. 65-72</ref>{{πηγή}}.

 

Με όλα αυτά τα θεσπίσματα, και παρόλο που ο ίδιος ήταν κατηχούμενος στο Χριστιανισμό, ο Κωνσταντίνος διατήρησε το αξίωμα τού ''pontifex maximus'' της κύριας θεότητας του ρωμαϊκού κράτους, του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]], που αποτελούσε το ανώτατο αξίωμα της αυτοκρατορικής θρησκείας που ασκούσε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας. Κατά τη διάρκεια της ζωής του χρησιμοποιούσε τις εκφράσεις «Ημέρα του Ήλιου» (''Dies Solis'') και «Ανίκητος Ήλιος» (''Sol Invictus''). Είναι δε βέβαιο ότι ο Κωνσταντίνος υπήρξε υποστηρικτής της [[Ηλιολατρεία|λατρείας του Ήλιου]], έχοντας κληρονομήσει την αφιέρωση του αυτή στον Ήλιο από την οικογένειά του.<ref name="vasiliev"/> Δεν στέρησε τους οπαδούς της αρχαίας θρησκείας από τα δικαιώματά τους ούτε έπαψε παράλληλα να στηρίζει την παραδοσιακή θρησκεία της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]. Για παράδειγμα, σεβάστηκε τα προνόμια που είχαν δοθεί στις [[Εστιάδες Παρθένες|Εστιάδες παρθένες]], το κράτος εξακολουθούσε να καλύπτει τα έξοδα για τις διάφορες γιορτές και τελετές των εθνικών, στα νομίσματα παρέμειναν για αρκετά χρόνια τα συναφή σύμβολα, ενώ αναφέρεται ότι ίδρυσε ακόμη και ναούς για τους πιστούς της ρωμαϊκής λατρείας.

 

 

Οι κατεδαφίσεις αρχαίων ναών που πρέπει να διέταξε είναι αυτές στα [[Ιεροσόλυμα]], όπου κατεδαφίστηκε ο ναός της Αφροδίτης από το λόφο του Γολγοθά, για να κτιστεί ο ναός της Ανάστασης. Αυτοί οι τόποι όμως είχαν αποσυνδεθεί πλήρως από τη ρωμαϊκή λατρεία και είχαν χαρακτηριστεί ως άγιοι και θεοβάδιστοι για τους χριστιανούς, ιδιαίτερα ύστερα από τις εκτεταμένες ανασκαφές που διεξήγαγε η [[αγία Ελένη|Ελένη]], συνεπώς σε αυτούς αποδόθηκαν{{πηγή}}. Ακόμη, έκλεισε θρησκευτικά κέντρα ηθικά επιλήψιμων θεοτήτων, όπως της Αστάρτης και απαγόρευσε την τέλεση νυχτερινών και μυστικών θυσιών, καθώς αυτές δεν μπορούσαν να ελεγχθούν για τα δρώμενα που επιτελούσαν οι συμμετέχοντες σε αυτές. Αγάλματα και αρχιτεκτονικά μέλη ειδωλολατρικών ναών λεηλατήθηκαν από τους ναούς και μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη για τον καλλωπισμό της από τον Κωνσταντίνο.