Δημοτικό Θέατρο Πειραιά: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ειδικότερα, για την εποχή που αποφασίστηκε να ανεγερθεί, στα τέλη του 19ου αιώνα, θεωρείται οραματική η ιδέα και μόνο της δημιουργίας ενός τέτοιου μεγέθους θεάτρου. - οιΟι κάτοικοι του Πειραιά το 1883, όταν λήφθηκε η σχετική απόφαση, έφθαναν μόλις τους 27.000, εκ των οποίων ζήτημα ήταν αν οι 200 θεωρούνταν μορφωμένοι και άλλοι τόσοι να γνώριζαν στοιχειώδη γραφή και ανάγνωση.<ref>Πειραϊκόν Ημερολόγιον, Το Δημοτικό Θέατρο, Κόσμημα του Πειραιά, έκδοση Αρχείου Πειραϊκών Σπουδών. τεύχος Α΄,σ.157.</ref>

Η απόφαση για την ανέγερση του Δημοτικού Θεάτρου του Πειραιά, πάρθηκε επί Δημάρχου [[Τρύφων Μουτζόπουλος|Τρύφωνα Μουτζόπουλου]] και με Δημοτικό Συμβούλιο που το αποτελούσαν, οι Ι. Μελετόπουλος, Α. Ζωγράφος, Σ. Αναστασόπουλος, Γ. Καψαμπέλης, Ι Χριστοφίδης, Γ. Βραχνός, Δ. Πικιώνης, Κ. Παναγιωτόπουλος, Α. Βολανάκης, Αρ. Σκυλίτσης, Α. Πεπεμούντας, Ι. Σκλαβούνος, Γ. Σεργόπουλος, Χ. Ριζιώτης, Α. Μανίνας, Α. Δαμάσκος και Β. Τσάτσης, το [[1883]], τελευταία χρονιά της δημαρχιακής περιόδου.

Έτσι ξεκίνησε η κατασκευή του μεγάλου και υπέροχου έργου στοσε κεντρικό οικόπεδο που χωροθετήθηκε επί δημαρχίας του [[Αριστείδης Σκυλίτσης - Ομηρίδης|Αρ. Σκυλίτση]] (1883-87) σε κεντρικό στην [[πλατεία Κοραή]] και σε σχέδια που εκπόνησε ο Πειραιώτης αρχιτέκτονας Ι. Λαζαρίμος, καθηγητής του [[Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο|Πολυτεχνείο]]υ<ref>Μπίρης, Καρδαμίτση-Αδάμη (2001), σ. 228</ref> με προϋπολογισθείσα δαπάνη 450.000 δραχμές, που τελικά ανήλθε στο διπλάσιο, παρά τις χαρακτηριστικές περικοπές της αρχιτεκτονικής πρόσοψης στο διπλάσιο, από τις οποίες, οι 200.000 δραχμές είχαν διατεθεί μόνο για την εντυπωσιακή διακόσμηση.

Το όλο όμως οικοδόμημα δεν ολοκληρώθηκε στην ίδια δημαρχιακή περίοδο, αλλά μετά από δώδεκα12 χρόνια, επί δημαρχίας [[Θεόδωρος Ρετσίνας|Θεοδώρου Ρετσίνα]], το [[1895]].

ΤελικάΑφού οι εργασίες ανέγερσης ολοκληρώθηκαν το 1895 και, τα εγκαίνια, αν και προγραμματίστηκαν για την Δευτέρα του Πάσχα του έτους εκείνου, έγιναν την Κυριακή του Θωμά στις [[9 Απριλίου]] [[1895]] στις 10.30, μετά "''περισσής λαμπρότητος''". Μετά την τελετή του Αγιασμού, που τέλεσε ο αρχιμανδρίτης Ιερ. Βλαχάκης, έβγαλε πανηγυρικό λόγο ο Δήμαρχος Θ. Ρετσίνας και ακολούθησε απαγγελία από τον ποιητή [[Γεώργιος Στρατήγης|Γ. Στρατήγη]]. Στο τέλος και μέχρι το απόγευμα, η φιλαρμονική του Δήμου έπαιζε διάφορα από τα γνωστότερα μουσικά κλασικά κομάτιακομμάτια μπροστά στο χώρο του θεάτρου, που είχε διαμορφωθεί ανάλογα ημικυκλικά, έτσι ώστε να αράζουν οι "βικτώριες [[άμαξα|άμαξες]]" και τα λεγόμενα "[[Βιζαβί|Βιζ-α-βί]]", λεωφορεία της εποχής.

Μορφολογικά, το Δημοτικό Θέατρο εκπροσωπεί την αμιγή κλασικιστική παράδοση και είναι επηρεασμένο από τη γερμανική σχολή που εκπροσωπούσε ο [[Ερνέστος Τσίλλερ]]. Το κτίριο του θεάτρου είναι ορθογώνιου σχήματος, με διαστάσεις 34 Χ 45 μ. Η ήρεμη, και σχετικά συντηρητική αισθητική<ref name=Mpiris229>Μπίρης, Καρδαμίτση-Αδάμη (2001), σ. 229.</ref> της όψης του, τονίζεται από το πρόπυλο της κύριας εισόδου του, το οποίο αποτελείται από τέσσερειςτέσσερις κορινθιακούς κίονες και [[αέτωμα]]. Στη στέγη του κτιρίου υπάρχει δώμα με στέγη, η οποία έχει κι αυτή αέτωμα στην πρόσοψη.

Εξαιτίας της κλίμακας και της μνημειακής εμφάνισής του, το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά θεωρείται το κορυφαίο σωζόμενο ελληνικό θεατρικό κτίριοκτήριο του 19ου αι.<ref name=Mpiris229/>

Αμέσως μετά τα εγκαίνια, η Δημοτική Αρχή του Πειραιά παραχώρησε το θέατρο στους δύο θιάσους Δ. Αλεξιάδη και Ταβουλάρη, για αξιοπρεπή παρουσίαση θεατρικών έργων. Έτσι, τα πρώτα έργα που ανεβάστηκαν με σπουδαία επιτυχία ήταν τα: "''Μαρία Δοξαπατρή''" του [[Δημήτριος Βερναρδάκης|Δ. Βερναδάκη]], "''Προμηθεύς''" του [[Ιωάννης Καλοστύπης|Ι. Καλοστύπη]], "''Κρίσπος''" του Αντωνιάδη, "''Βασίλειος Βουλγαροκτόνος''" του [[Γεώργιος Στρατήγης|Γ. Στρατήγη]], "''Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας''" του [[Δημήτριος Κορομηλάς|Δ. Κορομηλά]], "''Το πρώτον πυρ''" του Μ. Λάμπρου, "''Ο Γενικός Γραμματεύς''" του Καπετανάκη, "''Η Νίκη του Λεωνίδα''" του [[Χαράλαμπος Άννινος|Χ. Αννίνου]] κ.ά.

Στη συνέχεια ανέλαβε ο θίασος του [[Κωνσταντίνος Χρηστομάνος|Κ. Χρηστομάνου]] με εξαιρετικές επίσης παραστάσεις, όπου και ακολούθησαν μεταξύ άλλων η οπερέτα "''Μπεφάνα''" , ο "[[Άμλετ]]" του [[Σαίξπηρ]], η αριστοφανική κωμωδία "[[Εκκλησιάζουσες]]", σε απόδοση στη δημοτική γλώσσα, του Π. Δημητρακόπουλου, το δράμα "''Μπροστά στους ανθρώπους''" του [[Μάρκος Αυγέρης|Μάρκου Αυγέρη]]

Σημειώνεται, ότι η πολύχρονη προσφορά του Δημοτικού Θεάτρου δεν αναλώθηκε μόνο σε θεατρικές παραστάσεις επαγγελματικών θιάσων ελληνικών και ξένων με την κατά καιρούς παρουσία τους, αλλά και στη γενικότερα πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση του Πειραιά. Από τους σημαντικότερους που δίδαξαν το ταλέντο τους τη σκηνή του, ήταν ο σκηνοθέτης [[Δημήτρης Ροντήρης]], ο [[Γκίκας Μπινιάρης]], ο [[Στέφανος Νικολαΐδης]], ο [[Μιχάλης Κουνελάκης]], καθώς και οι σπουδαίοι ηθοποιοί [[Αιμίλιος Βεάκης]], [[Γιάννης Πρινέας]], [[Ζάχος Θάνος]], [[Αδαμάντιος Λεμός]], [[Απόστολος Αυδής]], [[Μίμης Φωτόπουλος]], [[Βασίλης Διαμαντόπουλος]], [[Μίμης Τραϊφόρος]], [[Δημήτρης Παπαμιχαήλ]], [[Ανδρέας Μπάρκουλης]] κ.α.

Προς τιμήτιμήν των εκάστοτε δημοτικών αρχόντων του Πειραιά, που δεν παράλειψαν να δείχνουν το ενδιαφέρον τους για το αρχιτεκτονικό αυτό κόσμημα της πόλης τους, πολλές ήταν οι επισκευές, ανακαινίσεις, εξωραϊσμοί κ.λπ., προκειμένου να διατηρείται η πολιτισμένη και άψογη σύγχρονη, κατά εποχή, εμφάνισή του.

Το [[1927]] επί δημαρχίας Τ. Παναγιωτόπουλου, έγιναν οι πρώτες επισκευές μετά από μεγάλες φθορές που είχε υποστεί, όταν σ΄ σ¨αυτό είχε επιτραπεί, με κυβερνητική τότε εντολή, η εγκατάσταση οικογενειών προσφύγων από την Τουρκία. Τότε έγινε και η διαρρύθμιση της εξωτερικής πλατείας του θεάτρου.<br>

Το [[1946]]-[[1947]] επί δημαρχίας Γ. Χαραλαμπόπουλου, έγινε η δεύτερη μεγάλη επισκευή του θεάτρου.<br>

Το [[1952]] επί δημαρχίας [[Γεώργιος Ανδριανόπουλος|Γ. Ανδριανόπουλου]], το Δημοτικό Θέατρο απέκτησε σύγχρονες φωτιστικές και μηχανικές εγκαταστάσεις.<br>

Το [[1962]] επί δημαρχίας Π. Ντεντιδάκη, αντικαταστάθηκαν τα θορυβώδη ξύλινα καθίσματα της πλατείας του θεάτρου με βελούδινα.<br>

Το [[1968]] επί δημαρχίας [[Αριστείδης Σκυλίτσης|Αρ. Σκυλίτση]] έγινε ο ολοκληρωτικός εξωραϊσμός του θεάτρου (εξωτερικός και εσωτερικός), ως και του φουαγιέ.

Τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αναστήλωσης. Το 1980, ανακηρύχθηκε με υπουργική απόφαση, προστατευόμενο μνημείο ως «έργο τέχνης». Υπέστη ζημιές από τους σεισμούς του 1981 και του 1999. Τον Ιανουάριο του 2006, το έργο της συνολικής, εκ βάθρων (για πρώτη φορά), αποκατάστασης, εντάχθηκε στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα Αττικής (Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης), υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού. Κατά την επισκευή του θεάτρου εντοπίστηκαν παλαιότερα στοιχεία, όπως και η αρχική ξύλινη σκηνή, μία εντυπωσιακή κατασκευή από τις λίγες σωζόμενες στην Ευρώπη, καθώς και τα εντυπωσιακού ανοίγματος ξύλινα ζευκτά της στέγης<ref>. Τα ευρήματα της σκηνής παρουσιάστηκαν από την Διεύθυνση Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων ΥΠΠΟΤ στην έκθεση «Deus ex Μachina- Η μαγεία της σκηνής του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Ενα επίτευγμα της τεχνολογίας των μηχανισμών σκηνής του 19ου αιώνα», στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ημέρας Πολιτιστικής Κληρονομιάς 19-30 Οκτωβρίου 2009. Βλ. επίσης Γιώτα Συκκά, "Το διαμάντι του Πειραιά θα ξαναλάμψει", εφημερ. ''Η Καθημερινή'', 29-3-2009</ref>. Οι εργασίες αποκατάστασης άρχισαν το [[2008]] και το έργο παραδόθηκε τον Οκτώβριο του [[2013]].<ref>"Παραδόθηκε στον Δήμο Πειραιά το Δημοτικό Θέατρο"http://news.in.gr/culture/article/?aid=1231263515</ref>