Επαναστάσεις του 1989: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:USSR_Map_timeline.gif|μικρογραφία|Κινούμενος χάρτης, που δείχνειδείχνοντας την πτώσηεξέλιξη της πτώσης των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη και τηντης αποσύνθεσηαποσύνθεσς της Σοβιετικής Ένωσης,. ηΗ οποία αργότερααποσύνθεση οδήγησε σε κάποιες συγκρούσεις στονσε κάποιες μετασοβιετικές μετασοβιετικόδημοκρατίες. χώρο]]

Οι '''επαναστάσεις του 1989''' αποτέλεσαν μέρος ενός επαναστατικού κύματος στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 που οδήγησεοδήγησαν στο τέλος της κομμουνιστικής κυριαρχίας στην [[Κεντρική Ευρώπη|Κεντρική]] και [[Ανατολική Ευρώπη]] και πέραν αυτήςαυτών. Η περίοδος αποκαλείται μερικές φορές '''Φθινόπωρο των Εθνών''',<ref name="NedelmannSztompka1993">{{cite book|title=Sociology in Europe: In Search of Identity|first1=Birgitta|last1=Nedelmann|first2=Piotr|last2=Sztompka|publisher=Walter de Gruyter|isbn=978-3-11-013845-0|date=1 January 1993|pages=1–|url=https://books.google.com/books?id=cOqTuIDuuMMC&pg=PA1}}</ref><ref name="BernhardSzlajfer2010">{{cite book|title=From the Polish Underground: Selections from Krytyka, 1978–1993|first1=Michael|last1=Bernhard|first2=Henryk|last2=Szlajfer|publisher=Penn State Press|isbn=0-271-04427-6|date=1 November 2010|pages=221–|url=https://books.google.com/books?id=YE29dvVxvdgC&pg=PA221}}</ref><ref name="Luciano2008">{{cite book|title=Cinema of Silvio Soldini: Dream, Image, Voyage|first=Bernadette|last=Luciano|publisher=Troubador|isbn=978-1-906510-24-4|year=2008|pages=77–|url=https://books.google.com/books?id=eBdKQYm4tyYC&pg=PA77}}</ref><ref name="Grofman2001">{{cite book|title=Political Science as Puzzle Solving|first=Bernard|last=Grofman|publisher=University of Michigan Press|isbn=0-472-08723-1|year=2001|pages=85–|url=https://books.google.com/books?id=SuIZ0wkeTmIC&pg=PA85}}</ref><ref name="SadurskiCzarnota2006">{{cite book|title=Spreading Democracy and the Rule of Law?: The Impact of EU Enlargemente for the Rule of Law, Democracy and Constitutionalism in Post-Communist Legal Orders|first1=Wojciech|last1=Sadurski|first2=Adam|last2=Czarnota|publisher=Springer|isbn=978-1-4020-3842-6|date=30 July 2006|pages=285–|url=https://books.google.com/books?id=_c9HAAAAQBAJ&pg=PA285|first3=Martin|last3=Krygier}}</ref> έναως παιχνίδιλογοπαίγνιο μετου τον όροόρου Άνοιξη των Εθνών, πουο οποίος χρησιμοποιείται μερικές φορές χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις [[επαναστάσεις του 1848]].

Τα γεγονότα της πλήρους επανάστασης ξεκίνησαν στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας|Πολωνία]] το 1989<ref>{{Citation|title=Between Past and Future: The Revolutions of 1989 and Their Aftermath|url=https://books.google.com/books?ie=UTF-8&vid=ISBN9639116718&id=1pl5T45FwIwC&pg=PA85|last1=Antohi|last2=Tismăneanu|first1=Sorin|first2=Vladimir|author1-link=Sorin Antohi|author2-link=Vladimir Tismăneanu|page=85|chapter=Independence Reborn and the Demons of the Velvet Revolution|publisher=Central European University Press|ISBN=963-9116-71-8}}.</ref><ref name="lead">{{Cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/world_agenda/article6430833.ece|title=World Agenda: 20 years later, Poland can lead eastern Europe once again|last=Boyes|first=Roger|work=The Times|date=4 June 2009|location=UK|accessdate=4 June 2009}}</ref> και συνεχίστηκεδιαδόθηκαν στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας|Ουγγαρία]], την [[Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας|Ανατολική Γερμανία]], τη [[Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας|Βουλγαρία]], την [[Τσεχοσλοβακία]] και τη [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρουμανίας|Ρουμανία]]. Ένα κοινό χαρακτηριστικό για τις περισσότερες από αυτές τις εξελίξεις ήταν η εκτεταμένη χρήση εκστρατειών πολιτικής αντίστασης, που κατέδειξαν τη λαϊκή αντίθεση στη συνέχιση του μονοκομματικού καθεστώτος και συνέβαλαν στην πίεση για αλλαγή.<ref>{{Citation|last=Roberts|first=Adam|title=Civil Resistance in the East European and Soviet Revolutions|url=http://www.aeinstein.org/organizationse3a7.html|year=1991|author-link=Adam Roberts (scholar)|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110130071418/http://www.aeinstein.org/organizationse3a7.html|deadurl=yes|publisher=Albert Einstein Institution|format=[[Portable document format|PDF]]|ISBN=1-880813-04-1|archivedate=30 January 2011|df=dmy-all}}.</ref> Η Ρουμανία ήταν η μόνη χώρα του Ανατολικού Μπλοκ όπου το κομμουνιστικό καθεστώς ανατράπηκε βίαια.<ref>{{Citation|last=Sztompka|first=Piotr|title=Society in Action: the Theory of Social Becoming|url=https://books.google.com/books?ie=UTF-8&vid=ISBN0226788156&id=sdSw3FgVOS4C&pg=PP16|author-link=Piotr Sztompka|page=x|chapter=Preface|publisher=University of Chicago Press|ISBN=0-226-78815-6}}.</ref> Οι [[Φοιτητική εξέγερση στην πλατεία Τιεν Αν Μεν|διαμαρτυρίες στην πλατεία Τιενανμέν]] (Απρίλιος-Ιούνιος 1989) απέτυχαν να διεγείρουν σημαντικές πολιτικές αλλαγές στην [[Κίνα]], αλλά οι επιρροέςδιάσημες εικόνες θαρραλέων αντιπαραθέσεωνπράξεων κατά τη διάρκεια αυτήςαυτών τηςτων διαμαρτυρίαςδιαμαρτυριών συνέβαλαν στην πρόκληση γεγονότωνδιαφόρων διαμαρτυριών σε άλλα μέρη του πλανήτηκόσμου. Στις 4 Ιουνίου 1989, η συνδικαλιστική οργάνωση [[Αλληλεγγύη (συνδικάτο της Πολωνίας)|Αλληλεγγύη]] πέτυχε συντριπτική νίκη σεστις μερικώς ελεύθερες εκλογές στην Πολωνία, οδηγώντας στην ειρηνική πτώση του κομμουνισμού στη χώρα αυτήΠολωνία το καλοκαίρι του 1989. Επίσης, τον Ιούνιο του 1989, η Ουγγαρία άρχισε να αποσυναρμολογεί το τμήμα του [[Σιδηρούν παραπέτασμα|Σιδερένιου Παραπετάσματος]] που βρισκόταν στο έδαφός της, πουοδηγώντας οδήγησεσε σεμαζική έξοδο Ανατολικογερμανών μέσω της Ουγγαρίας, η οποία αποσταθεροποίησεαποσταθεροποιώντας την Ανατολική Γερμανία. Αυτό οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις σε πόλεις όπως η [[Λειψία]] και στη συνέχεια η [[Τείχος του Βερολίνου|πτώση τουτο τείχουςτείχος του Βερολίνου έπεσε]] το Νοέμβριο του 1989, ηξεκινώντας οποίατην χρησίμευσεαντίστροφη ωςμέτρηση συμβολικήπρος πύλη για τητην [[Γερμανική επανένωση|γερμανική επανένωση το 1990]].

Η [[Διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης|Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε]] τον Δεκέμβριο του 1991, με αποτέλεσμα 11 χώρες ([[Αρμενία]], [[Αζερμπαϊτζάν]], [[Λευκορωσία]], [[Γεωργία]], [[Καζακστάν]], [[Κιργιζία]], [[Μολδαβία]], [[Τατζικιστάν]], [[Τουρκμενιστάν]], [[Ουκρανία]] και [[Ουζμπεκιστάν]]) να αποκτήσουν την ανεξαρτησία τους από τη Σοβιετική Ένωση. ΌμωςΝωρίτερα στο ίδιο έτος, τα κράτη είχαν δηλώσει τητην κυριαρχία στοτους έδαφοςπάνω τουςστα νωρίτεραεδάφη στοπου έτοςκατείχαν. Τα κράτη[[βαλτικά Βαλτικήςκράτη]] ([[Εσθονία]], [[Λετονία]] και [[Λιθουανία]]) επανέκτησαν την ανεξαρτησία τους το Σεπτέμβριο του 1991. Η υπόλοιπη Σοβιετική Ένωση έγινε(Ρωσική ΣΟΣΔ) παρέμεινε στη [[Ρωσική Ομοσπονδία]] τον Δεκέμβριο του 1991. Η [[Αλβανία]] και η [[Γιουγκοσλαβία]] εγκατέλειψαν τον κομμουνισμό μεταξύ του 1990 και 1992. Μέχρι το 1992, η Γιουγκοσλαβία χωρίστηκε σε πέντε διάδοχα κράτη, τη [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη]], την [[Κροατία]], τη [[Βόρεια Μακεδονία]] (με την ονομασία ''Δημοκρατία της Μακεδονίας''), τη [[Σλοβενία]] ​​και την [[Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας]], το(ΟΔ οποίοΓιουγκοσλαβίας στηή συνέχειαΟΔΓ). Το 2003, η ΟΔΓ μετονομάστηκε σε [[Σερβία και Μαυροβούνιο]] το 2003 και τελικά χωρίστηκε το 2006 σε δύο κράτη, τη [[Σερβία]] και το [[Μαυροβούνιο]]. Στη συνέχεια, η Σερβία μίκρυνεέχασε περαιτέρωτον έλεγχο σε μέρος του εδάφους της με την απόσχιση του [[Κατάλογος χωρών με περιορισμένη αναγνώριση|μερικώς αναγνωρισμένου κράτους]] του [[Κοσσυφοπέδιο|Κοσσυφοπεδίου]] το 2008. Η Τσεχοσλοβακία [[Διάλυση της Τσεχοσλοβακίας|διαλύθηκε]] τρία χρόνια μετά το τέλος τηςτου κομμουνιστικήςκομμουνιστικού κυριαρχίαςκαθεστώτος, καιοδηγώντας μετετράπηστην στηανεξαρτητοποίηση της [[Τσεχία|Τσεχίας]] και τη [[Σλοβακία|Σλοβακίας]]. ταΗ διάλυση της Τσεχοσλοβακίας τέθηκε σε ισχύ στα μεσάνυχτα της 31ης Δεκεμβρίου 1992 προς την 1η Ιανουαρίου 1993.<ref>{{Citation|title=Constitution|date=1992-04-27|contribution=Yugoslavia|contribution-url=http://www.cecl.gr/RigasNetwork/databank/Constitutions/Yugoslavia.html|place=[[Greece|GR]]|publisher=CECL|accessdate=2013-08-12}}.</ref> Ο αντίκτυπος αυτών των γεγονότων έγινε αισθητός σε αρκετές σοσιαλιστικές χώρες. Ο κομμουνισμός εγκαταλείφθηκε σε χώρες όπως η [[Καμπότζη]] (1991), η [[Αιθιοπία]] (1990), η [[Μογγολία]] (η οποία το 1990, επανεξέλεξε δημοκρατικά τηνη Κομμουνιστική κυβέρνηση πουεπανεξελέγη διηύθυνεμε τηεκλογές χώρακαι συνέχισε να κυβερνά μέχρι το 1996). Επίσης ο κομμουνισμός εγκαταλείφθηκε και τηστη [[Λαοκρατική Δημοκρατία της Υεμένης|Νότια Υεμένη]] (1990), η οποία στις 22 Μαΐου 1990 ενοποιήθηκε με τη [[Βόρεια Υεμένη]] στην σημερινή [[Υεμένη]].

ΚατάΣτις την υιοθέτηση διαφόρων μορφών [[Οικονομίααρχές της αγοράς|οικονομίαςδεκαετίας τηςτου αγοράς]]1990, παρατηρήθηκεόταν μιαεκδηλωνόταν γενικήη συρρίκνωσηδιαδικασία τουμετάβασης βιοτικούστην επιπέδου[[οικονομία γιατης αγοράς]], σε πολλές πρώην κομμουνιστικές χώρες το βιοτικό επίπεδο επιδεινώθηκε.<ref name="Living standards CR">{{cite book|title=Vývoj vybraných ukazatelů životní úrovně v České republice v letech 1993&nbsp;– 2008|publisher=Odbor analýz a statistiky. Ministerstvo práce a sociálních věcí ČR|year=2009|location=Praha|url=http://www.mpsv.cz/files/clanky/7421/ukazatele_zivotni_urovne.pdf}}</ref> Οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις ήταν ποικίλες,. αλλά μόνο σε τέσσερις χώρες ταΤα κομμουνιστικά κόμματα μπόρεσανκατάφεραν να διατηρήσουν μονοπώλιο στην εξουσία, δηλαδήμόνο σε τέσσερις χώρες; την [[Κίνα]], την [[Κούβα]], το [[Λάος]] και το [[Βιετνάμ]] (το 2009, η [[Βόρεια Κορέα]] πέρασε συνταγματική αλλαγή το 2009 που την κατέστησε ονομαστικά μη κομμουνιστική. στην πραγματικότητα όμως παραμένει ακόμα οργανωμένη με σταλινικές γραμμές). Πολλές κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές οργανώσεις στη Δύση μετέτρεψανυπέστησαν τιςιδεολογικές κατευθυντήριεςαλλαγές, μεταβάλλοντας τις αρχές τους στην κοινωνική δημοκρατία και τον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Τα κομμουνιστικά κόμματα στην Ιταλία και στοντον Άγιο Μαρίνο υπέστησανήταν τηνθύματα της αναμόρφωσηαναμόρφωσης της ιταλικής πολιτικής τάξηςσκηνής των αρχών της δεκαετίας του 1990.

Στη [[Νότια Αμερική]], η ροζ παλίρροια είχε αρχίσει, ξεκινώντας με τη [[Βενεζουέλα]] το 1999 και σάρωσεπερνώντας στις υπόλοιπες χώρες τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Το ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο άλλαξε δραστικά. Πολλές πρώην χώρες του πρώην [[Ανατολικό Μπλοκ|Ανατολικού Μπλοκ]] εντάχθηκαν στο [[ΝΑΤΟ]] και την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]], με αποτέλεσμα την ισχυρότερη οικονομική και κοινωνική ένταξη με τη Δυτική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.