Κοσμάς ο Αιτωλός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:214C:8000:D500:59A3:D1DE:2689:C5BD (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Geraki Ετικέτα: Επαναφορά |
|||
Γραμμή 20:
{{πηγή}} Το [[1961]] ανακηρύχθηκε [[άγιος]] της [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξης Εκκλησίας]] και εορτάζεται στις 24 Αυγούστου. Η δράση του συνδέεται με τον παλιότερο θρησκευτικό ουμανισμό.<ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «Κοσμάς ο Αιτωλός», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.74</ref>
Γεννήθηκε στην Αιτωλία και όπως αναφέρει ο ίδιος αόριστα
Μαθήτευσε στα διδασκαλεία της Παρνασσίδας και της [[Ναυπακτία|Ναυπακτίας]] πλάι σε ονομαστούς ιεροδιδασκάλους: τα στοιχειώδη γράμματα τα έμαθε από τον ιεροδιάκονο Γεράσιμο Λύτσικα, ενώ γύρω στα είκοσι, τα ''γραμματικά'', δηλαδή την εγκύκλιο παιδεία την έλαβε από τον ιεροδιάκονο Ανανια, ενώ δίδασκε συγχρόνως και ως ''υποδιδάσκαλος''.<ref> Ι. Μενούνου, Κοσμά του Αιτωλού Διδαχές και Βιογραφία, Ζ' έκδοση, Εκδόσεις "Ακρίτας", Αθήνα, σελ. 231</ref> Το [[1749]] πήγε στην [[Αθωνιάδα Σχολή]] του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]] (χερσόνησος του Άθω), όπου έκανε σπουδές ανωτέρου επιπέδου στη [[θεολογία]] και τη [[φιλοσοφία]]. Εκεί υπήρξε μοναχός για δύο περίπου χρόνια στη [[μονή Φιλοθέου]] του Αγίου Όρους. Στα [[1759]] εγκατέλειψε το μοναστήρι και με εντολή του [[Σεραφείμ Β΄|Πατριάρχη Σεραφείμ]] ξεκίνησε τις περιοδείες του στη Δυτική και Βόρεια [[Ελλάδα]] και την Ήπειρο προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο τότε εξισλαμισμό των Χριστιανών<ref>Πατσέλης Β. Νικόλαος (1967) Οι Μωαμεθανοί εις Ήπειρον, ''Ηπειρωτική Εστία'', τεύχ. 717-178, σελ. 1-20</ref>. Παρακινούσε με θέρμη τους Ορθοδόξους Χριστιανούς να ιδρύσουν σχολεία που θα διδάσκουν την ορθοδοξία. Το σχολείο αντιμετωπίζεται από τον Κοσμά σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της ορθοδοξίας και η εκπαίδευση σαν ένα εργαλείο κατήχησης στην ορθοδοξία<ref>[http://www.pare-dose.net/?p=2945 Η Ζωή και το Έργο του Κοσμά του Αιτωλού]</ref>. Εκτός από τη σημασία της Ελληνικής γλώσσας αναφέρεται συχνά και στο
Αναφέρεται ότι μέσα σε 16 χρόνια ίδρυσε περίπου 200 σχολεία<ref>Ιωαν. Μενούνου "Ο Πάτερ Κοσμάς", σελ.98-99</ref>. Στις Διδαχές του παρότρυνε τους γονείς να σπουδάζουν τα παιδιά τους [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνικά]], τα οποία είναι η «γλώσσα της Εκκλησίας».
Γραμμή 28:
«''Να σπουδάζετε και εσείς, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είνε εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας''».
Σύμφωνα με τον ιστορικό Πασχάλη Κιτρομηλίδη, η δράση του Κοσμά αποτελεί
Αργότερα, υπό την επίδραση εθνικιστικού μύθου, ο Κοσμάς θεωρήθηκε πρόωρος εκφραστής των εθνικών ιδεωδών.<ref name="Kitrom2013-126"/> Παρόμοια άποψη εκφράζουν και οι εκπρόσωποι της αλβανικής εθνικιστικής διανόησης οι οποίοι τον θεωρούν είτε ως πράκτορα του σουλτάνου είτε ως σπορέα της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας στο αλβανικό έδαφος. Το μένος των Αλβανών εθνικιστών εναντίον του ιερομάρτυρα Πατροκοσμά εκδηλώθηκε και στην επέτειο των 300 χρόνων από τη γέννησή του και στον εορτασμό της μνήμης του στο χώρο όπου μαρτύρησε, το 2014 στο Κολικόντασι.<ref>Υφαντής Αρ. Παναγιώτης, Η παρουσία της θρησκευτικής ετερότητας στις Διδαχές του Κοσμά του Αιτωλου. ''Θεολογία'', τομ. 86, 1 (2015), σ. 86.</ref> Είναι γεγονός ότι ο Πατροκοσμάς είχε μια ηπιώτερη στάση ένταντι των μουσουλμάνων σε σύγκριση με τους εβραίους ή τους καθολικούς, ίσως λόγω του ότι οι πρώτοι αποδέχονταν τη δυνατότητα της μετάνοιας. Αυτή του η πεποίθηση επιβεβαιώθηκε με έναν δραματικό τρόπο, καθώς ο Αλή Πασάς, είτε για λόγους ευγνωμοσύνης είτε σε ένδειξη μετάνοιας, ζήτησε να γίνει η ανακομιδή των λειψάνων του αγίου και να χτιστεί ναός στο όνομά του, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1814.<ref>Τρίτος Μ.Γ., "Κοσμάς ο Αιτωλός. Ο φωτιστής του Γένους - Ο Προφήτης", σ. 98-100. Αναφέρεται στο Υφαντής Α. Π., 2015, σ. 92.</ref>
Γραμμή 36:
== Διδαχές και Προφητείες ==
Καθώς το κήρυγμά του Κοσμά του Αιτωλού διασώθηκε μέσω της προφορικής παράδοσης, η ακρίβεια του είναι σχεδόν αδύνατο να βεβαιωθεί.
<ref name="Kitrom2013-126"/> Στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό αποδίδεται μια σειρά κειμένων, σημαντικότερες των οποίων είναι οι
Μενούνο, να αποτελούν υπαγορευμένες ομιλίες σε μαθητές του<ref>Ιω. Μενουνος,''"Κοσμά Αιτωλού Διδαχές και Βιογραφία"'', Ακρίτας, σελ. 340-1</ref>. Σε ό,τι αφορά τη χρονολόγηση των κειμένων, αυτές διαχωρίζονται σε δυο κατηγορίες με βάση το χρόνο εκφώνησης και τον χρόνο καταγραφής ή αντιγραφής. Σύμφωνα με τα διασωθέντα πρωτότυπα τα οποία μας παρέχουν πληροφορίες σχετικά με το χρόνο<ref>Όπως για παράδειγμα το κείμενο του Αποστολιά που μας αναφέρει ότι η διδαχή εκφωνήθηκε από τον Κοσμά 320 χρόνους από την Άλωση</ref><ref>Ημερομηνίες αναφέρονται σε πλειάδα χειρογράφων σχετικά με το πότε εκφωνήθηκαν και πότε ανεγράφησαν (Ιω. Μενουνος, ο.π., σελ. 294-301)</ref>, αυτές εκφωνήθηκαν από το 1772 ως το 1779 ενώ η καταγραφή τους ξεκινά από το 1780 και φτάνει μέχρι το 1830<ref>Ιω. Μενούνος, ο.π.</ref>. Η κάθε διδαχή του δεν φαίνεται να αποτελεί το περιεχόμενο μιας ομιλίας του, αλλά σύνθεση επί μέρους ομιλιών, που έκανε σε διαφορους τόπους: έτσι εξηγείται η ανωμαλία ως προς τη διαδοχή των θεμάτων που συζητούνται αλλά και η συχνή επανάληψη των ίδιων διηγήσεων και ιδεών.
Τα μόνα σωζόμενα ιδιόχειρα γραπτά του Αγ. Κοσμά είναι μερικές επιστολές.
|