Παρίσι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΕΙΣΑΙ ΚΟΠΑΝΟΣ Ετικέτες: Άδειασμα περιεχομένου σελίδας άδειασμα του λήμματος άδειασμα |
μ Αναίρεση έκδοσης 7622997 από τον 2A02:2149:8746:CC00:BC83:C662:E43D:EC58 (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 1:
{{WikidataCoord}}
{{Πόλη (Γαλλία)
| Σφραγίδα =Mairie De Paris (SVG).svg
| Εικόνα =Paris - Eiffelturm und Marsfeld2.jpg
| Λεζάντα = Ο [[Πύργος του Άιφελ]] (σε πρώτο πλάνο) και οι ουρανοξύστες της [[Λα Ντεφάνς]] (σε δεύτερο πλάνο) κυριαρχούν στο Παρίσι και τα δυτικά του προάστια.
| Περιοχή =[[Ιλ-ντε-Φρανς]]
| Νομός =Παρίσι (νομαρχία)
| Διαμέρισμα =[[Διαμέρισμα του Παρισιού|Παρίσι]] (πρωτεύουσα)
| Καντόνιο =Πρωτεύουσα [[Διαμερίσματα του Παρισιού|20 καντονίων]]
| ΔιακοινοτικήΠεριοχή =
}}
{{Πληροφορίες Παγκόσμια Πολιτισμική Κληρονομιά
| ΜΠΚ = Παρίσι και όχθες του [[Σηκουάνας|Σηκουάνα]]
| Εικόνα =[[Αρχείο:Paris sunset.JPG|286px]]
| Χώρα μέλος = {{FRA}}
| Τύπος = Πολιτιστικό
| Κριτήρια =i, ii, iv
| ID = 600
| Περιοχή = Ευρώπη και Βόρεια Αμερική
| Έτος = 1991
| Συνεδρίαση = 15η
| Επεκτάσεις = 2006
| Σύνδεσμος = http://whc.unesco.org/en/list/600
}}
Το '''Παρίσι''' ([[γαλλικά]]: ''Paris'', <small>[[ΔΦΑ]]</small> [paˈʁi]), γνωστό και ως η ''Πόλη του φωτός'' (Ville lumière), από τότε που εφοδιάστηκαν οι κύριες λεωφόροι του με φανούς γκαζιού το [[1828]], είναι η πρωτεύουσα της [[Γαλλία]]ς και της περιφέρειας ''Ιλ ντε Φρανς'' (Île-de-France) και μία από τις ιστορικότερες πόλεις της [[Ευρώπη]]ς. Το Παρίσι περιλαμβάνει την πόλη του Παρισιού και τα περίχωρα και βρίσκεται σε ένα λεκανοπέδιο. Ο συνολικός πληθυσμός της μητροπολιτικής περιοχής ξεπερνά τα 13.000.000 {{εκκρεμεί παραπομπή}} και είναι έτσι μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου.
Επιπλέον είναι η πολιτιστική και οικονομική πρωτεύουσα της Γαλλίας, το σημαντικότερο κομβικό σημείο της και έδρα πολλών διεθνών οργανισμών, όπως της [[UNESCO]].
== Γεωγραφία ==
=== Γεωγραφική θέση ===
Το Παρίσι είναι κτισμένο στο κέντρο του λεκανοπεδίου του Παρισιού, κατά μέσο όρο 65 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας. Η πόλη του Παρισιού περιβάλλεται από μεγάλα δάση, τα οποία προσφέρουν ανάσα δροσιάς και ανάπαυσης στους Παριζιάνους.
Η έκταση της πόλης φτάνει τα 105,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ ολόκληρη η μητροπολιτική περιοχή ξεπερνά τα 14.518 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
==== Σηκουάνας ====
Ο [[Σηκουάνας]] ποταμός (γαλλ. ''la Seine'') συνδέει το Παρίσι με το εσωτερικό της Γαλλίας, και πιο συγκεκριμένα με την [[Βουργουνδία]] και με την [[Μάγχη]]. Έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη και εξέλιξη της πόλης. Χωρίζει το Παρίσι σε δύο άνισες όχθες, στην δεξιά όχθη ''(rive droite)'', όπου κυριαρχούν οι επιχειρήσεις και τα χρηματιστήρια, και την νότια, την αριστερή όχθη ''(rive gauche)'', όπου είναι ο παραδοσιακός τόπος διαμονής διανοουμένων και καλλιτεχνών.
==== Νησιά ====
Το [[Ιλ ντε λα Σιτέ]] (''Île de la Cité'') είναι μικρό νησάκι στον Σηκουάνα, στην καρδιά του Παρισιού. Κατοικήθηκε για πρώτη φορά στην αρχαιότητα και είναι, έτσι, το αρχαιότερο σημείο του Παρισιού. Ακριβώς δίπλα στο Ιλ ντε λα Σιτέ βρίσκεται το [[Ιλ σαν Λουί]] (''Île Saint-Louis'').
== Πληθυσμός ==
Ο [[πληθυσμός]] της πόλης ανέρχεται στα 2.153.600 κατοίκους, ενώ μαζί με τα περίχωρα και τις γύρω κοινότητες, τη μητροπολιτική περιοχή δηλαδή, αγγίζει τα 13.200.000 κατοίκους περίπου {{εκκρεμεί παραπομπή}}, που την καθιστούν ως μια από τις μεγαλύτερες πληθυσμιακά πόλεις στην Ευρώπη. Η παγκόσμια κατάταξη το φέρνει στην 23η θέση {{εκκρεμεί παραπομπή}}.
== Γεωπολιτική σημασία ==
[[Αρχείο:Eiffel Tower from the top of a building located rue de l'Université, Paris January 2005.jpg|300px|right|thumb|250px|Ο πύργος του Άιφελ]]
Το Παρίσι σαν ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή συγκεντρώνει [[ΑΕΠ|Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν]] (Α.Ε.Π.) μεγαλύτερο από ολόκληρη την [[Αυστραλία]]. Είναι το μεγαλύτερο οικονομικό κέντρο μαζί με το [[Λονδίνο]] στην Ευρώπη και συγκεντρώνει το 30% των επιχειρηματιών ολόκληρης της χώρας. Στο Παρίσι εδρεύουν το 40% των επιχειρήσεων της Γαλλίας, καθώς και η μεγαλύτερη επιχειρηματική περιοχή της Ευρώπης, η οποία είναι το προάστιο «[[Λα Ντεφάνς]]», ενώ στο Παρίσι ευρίσκεται και το δεύτερο μεγαλύτερο σε μέγεθος χρηματιστήριο της Ευρώπης, το «[[Euronext]]».
== Τουρισμός ==
Το Παρίσι προσελκύει κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες <ref>[http://www.paris.fr/portail/tourisme/Portal.lut?page_id=6812 Tourisme - Paris.fr<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref> από όλον τον κόσμο που έρχονται να θαυμάσουν την [[αρχιτεκτονική]] της πόλης, τα μνημεία της αλλά και τα πλούσια σε εκθέματα [[μουσείο|μουσεία]] του. Ένα σημαντικό κομμάτι της πόλης είναι ο ποταμός [[Σηκουάνας]] ο οποίος χωρίζει την πόλη σε δύο μέρη, την αριστερή και τη δεξιά όχθη. Σημαντικότερα αξιοθέατα είναι ο [[Πύργος του Άιφελ]], η [[Αψίδα του Θριάμβου]], η [[Σακρέ Κερ]] στη [[Μονμάρτρη]], η [[Παναγία των Παρισίων]], το μνημείο της [[Βαστίλλη]]ς, η [[Πλατεία Βαντόμ]], η [[Πλατεία των Βοσγίων|Πλας ντε Βοζ]], τα μουσεία του [[Μουσείο του Λούβρου|Λούβρου]], του [[Μουσείο Ορσέ|Ορσέ]], του [[Μουσείο Πικάσο|Πικάσο]], το μουσείο του [[Μουσείο Ροντέν|Ροντέν]], το [[Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού|Μπωμπούρ]] με εκθέματα σύγχρονης τέχνης, το πανεπιστήμιο της [[Σορβόνη]]ς, καθώς και το παλάτι των [[Βερσαλλίες (παλάτι)|Βερσαλλιών]] λίγα χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι όπως επίσης και η Eurodisney.
== Ιστορία ==
=== Αρχαιότητα ===
Η πόλη του Παρισιού εξελίχθηκε από έναν [[Κέλτες|κέλτικο]] οικισμό, στα μέσα του 3ου αιώνα προ Χριστού πάνω στο νησί που βρίσκεται το σημερινό κέντρο της μεγαλούπολης, στον ποταμό [[Σηκουάνας|Σηκουάνα]]. Το 52 π.Χ ο οικισμός κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Τότε το Παρίσι ονομαζόταν 'Lutetia'. Κατά την περίοδο της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]] ο οικισμός μεγάλωσε σημαντικά και επεκτάθηκε και στην αριστερή όχθη του ποταμού Σηκουάνα. Εκεί δημιουργήθηκαν αμφιθέατρο, λουτρά και ένας χώρος συγκέντρωσης (Forum). Η πρώτη φορά που αναφέρεται στην ιστορία η πόλη των Παρισίων είναι από τον Ιούλιο Καίσαρα, στο έργο του «Ιστορία». Εκεί την αναφέρει ως Λουτετία και την φυλή που κατοικεί εκεί, ως Παρίσιους.
<gallery style="text-align:center" widths="250" heights="150">
Stater, Philippeios type, 2nd century BC, Gaul, Parisii - 169058.jpg|Νόμισμα των Παρισίων, τύπου [[Φιλίππειος (νόμισμα)|Φιλίππειου]], 2ος αιώνας π.Χ.
</gallery>
Τον 3ο αιώνα μ.Χ μερικοί ιεραπόστολοι έφεραν τον χριστιανισμό για πρώτη φορά στο Παρίσι. Ο άγιος Διόνυσος (Σαιν Ντενί) του Παρισιού έγινε, το 250 μ.Χ, ο πρώτος επίσκοπος του Παρισιού. Αργότερα, όμως, κατά την διάρκεια των διωγμών του αυτοκράτορα [[Δέκιος|Δεκίου]], αποκεφαλίστηκε στον λόφο της [[Μονμάρτρη]]ς. Στο μέρος όπου ετάφη ιδρύθηκε, τον 7ο αιώνα, η Βασιλική του Αγίου Διονυσίου (Saint Denis), η οποία χρησίμευε από τότε ως χώρος ταφής των Γάλλων βασιλέων. Το 360 η πόλη μετονομάστηκε οριστικά σε Παρίσι. Το 486 η ρωμαϊκή κυριαρχία έλαβε τέλος στο Παρίσι και στη Βόρεια Γαλλία, καθώς τα στρατεύματα των Μεροβιγγείων κατέλαβαν την πόλη. Ο βασιλιάς Χλωδοβίκος (Chlodwig) έγινε, το 486, ο πρώτος βασιλιάς της Γαλλίας.
=== Μεσαίωνας ===
Το [[508]] το Παρίσι έγινε πρωτεύουσα του κράτους των [[Φράγκοι|Φράγκων]]. Το 586 μια μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε την πόλη ολοσχερώς. Ο πολύ σκληρός χειμώνας 763/764 - ο ποταμός [[Σηκουάνας]] πάγωσε ως τον πυθμένα - ήταν η αιτία του λιμού στο Παρίσι, ενώ πολλοί άνθρωποι πέθαναν από το κρύο. Η πόλη έχασε την σημασία της και, το [[794]], ο [[Κάρολος ο Μέγας]] έκανε το [[Άαχεν]] πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας. Τον 9ο αιώνα το Παρίσι δέχτηκε αλλεπάλληλες επιθέσεις των [[Βίκινγκς]]. Παρ' όλες τις πολύμηνες επιθέσεις των Βίκινγκς, και μετά από σκληρές μάχες και πολλά θύματα, και, αφού μεγάλο μέρος της πόλης είχε καεί, οι Βίκινγκς δεν ξαναεπιτέθηκαν στο Παρίσι. Το 987 ο Ούγος των Καπέτων (Hugo Capet) έγινε βασιλιάς, έκανε το Παρίσι πρωτεύουσα της Γαλλίας και ίδρυσε την δυναστεία των Καπέτων που διήρκεσε μέχρι το [[1328]].
Το [[1163]] άρχισε η οικοδόμηση της [[Παναγία των Παρισίων|Παναγίας των Παρισίων]] και γύρω από την πόλη κατασκευάστηκαν προστατευτικά τείχη. Το [[1181]] έγινε η πρώτη δημόσια αγορά. Κατά την διάρκεια του 13ου αιώνα υπήρξαν πολλές [[Φυσική Καταστροφή|φυσικές καταστροφές]] στο Παρίσι, όπως παγωνιές και πλημμύρες. Το [[1210]] άρχισε να χτίζεται και το [[Λούβρο]]. Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα το Παρίσι ήταν χωρισμένο στη δεξιά όχθη, όπου κυριαρχούσε η πολιτική, η οικονομία και η θρησκεία, και στην αριστερή όχθη (rive gauche), όπου κυριαρχούσε το προπύργιο των διανοούμενων. Εκεί ιδρύθηκε, το 1257, το [[Πανεπιστήμιο της Σορβόνης]].
=== Μεταρρύθμιση ===
Στις αρχές του 16ου αιώνα πέθαναν πολλοί κάτοικοι της πόλης από χολέρα και άλλες μολυσματικές ασθένειες. Κάτω από την βασιλεία του Φραγκίσκου Α΄ (1514-1547) αναπτύχθηκε η τέχνη και ο πολιτισμός. Αγόρασε πολλά έργα τέχνης του [[Τιτσιάνο]], του [[Μιχαήλ Άγγελος|Μιχαήλ Αγγέλου]] και του [[Ραφαήλ]], θέτοντας τις βάσεις για την βασιλική συλλογή πινάκων ζωγραφικής. Επίσης προεξέτεινε το [[Ανάκτορο Φονταινεμπλώ]] (τότε ήταν φρούριο), ίδρυσε το «[[Γαλλικό Κολλέγιο]]» (Collège de France), ένα πανεπιστήμιο το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα, και εκεί διδάσκονταν Ελληνικά, Λατινικά και Εβραϊκά.
Κατά την διάρκεια των [[Γαλλικοί θρησκευτικοί πόλεμοι|πολέμων των Ουγενότων]] από το [[1562]] μέχρι το [[1598]] το Παρίσι έμεινε σε καθολική ιδιοκτησία. Κατά την [[νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου]], [[24 Αυγούστου]] [[1572]], δολοφονήθηκαν 3000 με 10000 [[Ουγενότοι]] στο Παρίσι. Το [[1598]] με το [[Έδικτο της Νάντης]] οι πόλεμοι των Ουγενότων τερματίστηκαν.
Υπό τον [[Λουδοβίκος ΙΓ΄|Λουδοβίκο ΙΓ΄]] η οικονομία της πόλης άρχισε να βελτιώνεται. Ίδρυσε τρία τμήματα του Παρισιού, τα οποία υπάρχουν ως σήμερα. Το [[Ανάκτορο του Λουξεμβούργου]] (Palais de Luxembοurg) και το Βασιλικό Ανάκτορο (Palais Royal) χτίστηκαν εκείνη την περίοδο. Το βασιλικό τυπογραφείο (1620), ο Βοτανικός Κήπος (1626) και η [[Γαλλική Ακαδημία]] (1635) ενδυνάμωσαν την πολιτιστική σημασία της πρωτεύουσας.
=== Σύγχρονο Παρίσι ===
Κατά την διάρκεια του 19ου και 20ου αιώνα, το Παρίσι δέχεται συχνά την Παγκόσμια Έκθεση, που σημαδεύει έντονα την πρωτεύουσα. Ο Πύργος του Άιφελ εγκαινιάστηκε για την Έκθεση του 1889 (εκατό χρόνια της Γαλλικής Επανάστασης), το μετρό γι' αυτή του 1900. Ο γερμανικός στρατός κατέλαβε το Παρίσι κατά την διάρκεια του [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] από το 1940 έως το 1944. Στις [[25 Αυγούστου]] [[1944]] η άφιξη του δεύτερου τάγματος τεθωρακισμένων του στρατηγού Λεκλέρκ (Leclerc) σήμανε και το τέλος της κατάληψης της πρωτεύουσας, χωρίς να σημειωθούν παραπάνω ζημιές, καθώς ο στρατηγός [[Ντίτριχ φον Χόλτιτς]] (Dietrich von Choltitz), Στρατιωτικός Διοικητής της πόλης, δεν υπάκουσε στις διαταγές του [[Χίτλερ]], που απαιτούσε την καταστροφή του Παρισιού.<ref>Η ιστορία αυτής της ανυπακοής έχει καταγραφεί σε ταινία με τον τίτλο ''Κάψτε το Παρίσι'' (Is Paris burning?)</ref>
{{wide image|Tour Eiffel 360 Panorama.jpg|1600px|Πανοραμική θέα του σύγχρονου Παρισιού από τον [[πύργος του Άιφελ|πύργο του Άιφελ]], και σε σύνθετη φωτογραφία 360 μοιρών}}
Το Παρίσι οργάνωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του [[1900]] και του [[1924]]. Ήταν, επίσης, υποψήφια πόλη το 1992, το 2008 και για τους Αγώνες του 2012, που κερδήθηκαν τελικά από τις πόλεις της [[Βαρκελώνη]]ς, του [[Πεκίνο]]υ και του [[Λονδίνο]]υ αντίστοιχα.
Στις [[13 Νοεμβρίου]] [[2015]] η πόλη δέχτηκε [[Επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου 2015 στο Παρίσι|τρομοκρατικές επιθέσεις]] από βομβιστές του [[Ισλαμικό Κράτος|Ισλαμικού Κράτους]].<ref>[http://www.protothema.gr/world/article/527059/alert-polloi-nekroi-apo-purovolismous-sto-parisi-/ Σφαγή και τρόμος στο Παρίσι - 153 νεκροί σε 6 επιθέσεις], Το Θέμα, ανακτήθηκε στις 15/11/2015.</ref>
== Πολιτισμός και αξιοθέατα ==
Η γαλλική πρωτεύουσα έχει μεγάλο αριθμό ιστορικών και θρησκευτικών κτηρίων, μουσείων, πάρκων και θεάτρων. Στο Παρίσι βρίσκονται περίπου 160 μουσεία, 200 μόνιμες εκθέσεις τέχνης (γκαλερί), 100 θέατρα, 600 κινηματογράφοι. Η προσφορά σε πολιτιστικές εκδηλώσεις περιλαμβάνει κονσέρτα, εκθέσεις, φεστιβάλ μουσικής και κινηματογράφου, επιδείξεις μόδας αλλά και αθλητικές εκδηλώσεις. Το [[Ανάκτορο Φονταινεμπλώ]] (Fontainebleau) μπήκε, το [[1979]], στον κατάλογο της [[UNESCO]] ως [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς]] και το ίδιο συνέβη με το [[παλάτι των Βερσαλλιών]] το [[1981]] και την όχθη του ποταμού Σηκουάνα το [[1991]].
=== Θέατρο ===
Τα μεγαλύτερα θέατρα της χώρας βρίσκονται στο Παρίσι. Η Comédie-Française [https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Com%C3%A9die-Fran%C3%A7aise#/media/File:CFfacadePlacedelOpera.png] είναι το εθνικό θέατρο με κλασσικό περιεχόμενο κυρίως. Ιδρύθηκε το 1680 και εκεί παίζονται κατεξοχήν τα έργα του [[Μολιέρος|Μολιέρου]]. Υπάρχει, επίσης, και η [[Όπερα του Παρισιού]], [https://commons.wikimedia.org/wiki/Palais_Garnier#/media/File:Paris_Opera_full_frontal_architecture,_May_2009.jpg] η οποία ιδρύθηκε το [[1875]], καθώς και το θέατρο των Ηλυσίων Πεδίων.
=== Μουσεία ===
[[Αρχείο:Louvre at night centered.jpg|300px|right|thumb|250px|Το μουσείο του Λούβρου]]
Το Παρίσι βρίθει μουσείων και εκθεσιακών χώρων που καλύπτουν πληθώρα θεμάτων και ιστορικών περιόδων. Επιχειρώντας μία αναφορά στα πιο σημαντικά:
* Το παγκοσμίως γνωστό [[μουσείο του Λούβρου]], το οποίο άνοιξε τις πύλες του το 1793, περιλαμβάνει πάνω από 30.000 εκθέματα, από την αρχαιότητα μέχρι τον [[19ος αιώνας|19ο αιώνα]]. Πριν γίνει μουσείο ήταν βασιλική κατοικία και σήμερα είναι το μεγαλύτερο μουσείο του κόσμου. Βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του Παρισιού.
* Το [[Μουσείο Ορσέ]] (Musée d'Orsay), παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός που ανακατασκευάστηκε το 1986 για να στεγάσει αντικείμενα γαλλικής τέχνης της χρονικής περιόδου 1848 - 1914, φιλοξενεί μία πλούσια συλλογή [[ιμπρεσιονισμός|ιμπρεσιονιστικών έργων]], καθώς και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες προσωρινές εκθέσεις.
* Το [[κέντρο Ζωρζ Πομπιντού]] (Georges Pompidou) ή Μπωμπούρ (Beaubourg) ή Εθνικό κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού, γνωστό για τη νεωτεριστική αρχιτεκτονική του, κτίσθηκε το 1977 και στεγάζει σύγχρονα έργα τέχνης.
* Το Γκραν Παλέ (''Grand Palais'') πρωτοάνοιξε στην παγκόσμια Έκθεση το [[1900]]. Μέσα στο μουσείο βρίσκονται κυρίως πίνακες ζωγραφικής. Δίπλα, αλλά ενσωματωμένο στο μουσείο, βρίσκεται ένα δεύτερο Μουσείο, αυτό της Φυσικής Ιστορίας.
* Το μουσείο του [[Πάμπλο Πικάσο]] είναι αφιερωμένο, όπως το λέει και ο τίτλος του, στον μεγάλο Ισπανό ζωγράφο. Εκτίθενται περίπου 250 έργα του Πικάσο, πίνακες αλλά και γλυπτά.
* Το πάρκο της Βιλέτ, στο οποίο βρίσκονται τα μουσεία της «πόλης της μουσικής» και της «Πόλης των επιστημών και βιομηχανίας» με την τεραστίων διαστάσεων κινηματογραφική αίθουσα Ζεόντ (οθόνη 1.000 μ²)
* Το [[μουσείο Ροντέν]], με τον συμπαθέστατο κήπο, που φιλοξενεί έργα του διάσημου γλύπτη.
* Το [[Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της πόλης του Παρισιού]], όπου φιλοξενούνται έργα των [[Πωλ Σεζάν]], [[Πάμπλο Πικάσο]] και άλλων σύγχρονων δημιουργών.
* Το [[Μουσείο της Όπερας]], το Palais Garnier που κατασκευάστηκε από το Ναπολέοντα Γ΄.
* Το [[Μουσείο Τεχνών και επιτηδευμάτων]] (Musée des Arts et Metiers).
=== Δρόμοι και κτήρια ===
[[Αρχείο:GD-FR-Paris-Arc de Triomphe.jpg|300px|right|thumb|250px|Η αψίδα του Θριάμβου]]
Η [[Λεωφόρος Ηλυσίων Πεδίων|λεωφόρος των Ηλυσίων Πεδίων]] (''Avenue des Champs-Élysées'') είναι πιθανόν η πιο διάσημη λεωφόρος του κόσμου. Το πλάτος της φτάνει τα 71 μέτρα και το μήκος της τα 2 χιλιόμετρα, ξεκινά από την [[Πλατεία Κονκόρντ|πλατεία Κονκόρντ]] (Place de la Concorde) και τερματίζει στην περιοχή της πλατείας ''Place Charles-de-Gaulle'' (''Place de l’Étoile''), όπου και η [[Αψίδα του Θριάμβου]].
Ο [[Πύργος του Άιφελ]] είναι το ορόσημο της πόλης και η ψηλότερη κατασκευή της, με ύψος 324 μ. (μαζί με την κεραία).<ref>[http://www.tour-eiffel.fr/teiffel/fr/documentation/chiffres/page/identite.html Carte d'identité de la Tour Eiffel<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref> Οι εργασίες κατασκευής ξεκίνησαν το 1887 και ολοκληρώθηκαν το 1889. Στην αρχή είχε σχεδιαστεί για προσωρινή μόνο χρήση για την παγκόσμια έκθεση του 1889 αλλά ο τεράστιος και εκκεντρικός Πύργος εντυπωσίασε τόσο πολύ ώστε αποτελεί σήμερα σύμβολο τόσο του Παρισιού όσο και της Γαλλίας. Δέχεται πάνω από 6.000.000 επισκέπτες ετησίως, ενώ το 2002 συμπλήρωσε συνολικά 200.000.000 επισκέπτες από τότε που κατασκευάστηκε.
Η [[Αψίδα του Θριάμβου]] (''Arc de Triomphe''), με ύψος 50 μ. και μήκος 45 μ., κατασκευάσθηκε με εντολή του [[Ναπολέων Α΄ Βοναπάρτης|Ναπολέοντα Α΄]]. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1806 και η Αψίδα εγκαινιάστηκε το 1836 από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουί Φιλίπ.<ref>[http://arc-de-triomphe.monuments-nationaux.fr/fr/ Arc de triomphe - Centre des monuments nationaux<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>
Η Σορβόννη είναι το αρχαιότερο πανεπιστήμιο βόρεια των [[Άλπεις|Άλπεων]]. Ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα.
Το [[Καφέ Λε Ντε Μαγκό]] αποτελεί επίσης γνωστό ορόσημο του Παρισιού.
=== Τουρισμός ===
Στο Παρίσι υπάρχουν πάνω από 10.000 εστιατόρια.
To Μουλέν Ρουζ (''Moulin Rouge'') χτίστηκε το [[1889]]. Το όνομα του καμπαρέ αυτού σημαίνει «''Κόκκινος Μύλος»'', που είναι και το σήμα κατατεθέν του.
== Εκκλησίες ==
[[Αρχείο:Cathédrale Notre-Dame de Paris - 12.jpg|300px|right|thumb|200px|Η Παναγία των Παρισίων]]
*Ο '''καθεδρικός ναός της [[Παναγία των Παρισίων|Παναγίας των Παρισίων]]''' (''Notre Dame de Paris'') είναι ένας από τους αρχαιότερους καθεδρικούς ναούς της Ευρώπης. Άρχισε να κτίζεται το 1163 και ολοκληρώθηκε το 1345. Οι δύο πύργοι του έχουν ύψος 69 μέτρα καθένας, ενώ το μήκος όλης της εκκλησίας φτάνει τα 130 μέτρα και το πλάτος της τα 45 μέτρα. Συνολικά έχει χωρητικότητα 9.000 ατόμων.
* Η '''εκκλησία του Αγίου Σουλπικίου''' (''Saint Sulpice''). Η σημερινή εκκλησία άρχισε να χτίζεται το 1649 και ολοκληρώθηκε τον 18ο αιώνα.
*'''Η βασιλική της ''Ιερής Καρδιάς''' (''Basilique de Sacré-Coeur'') είναι ρωμαιοκαθολική εκκλησία στον λόφο της [[Μονμάρτρη]]ς, στο υψηλότερο σημείο της πόλης. Άρχισε να χτίζεται το 1876 και ολοκληρώθηκε το 1914.
== Συγκοινωνία ==
Η πόλη διαθέτει πυκνό δίκτυο [[Μετρό Παρισιού|μετρό]], το οποίο συνδέεται με προαστιακά δίκτυα (RER) και περιφερειακά δίκτυα (Urbaine). Διαθέτει, επίσης, σιδηροδρομική σύνδεση με όλες σχεδόν τις πόλεις της χώρας.
Περιβάλλεται από πυκνό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων, οι οποίοι την συνδέουν με κάθε σημείο της επικράτειας. Διαθέτει, επίσης, δύο διεθνή αεροδρόμια, το παλαιότερο [[Ορλί]] (Paris Orly),<ref>[http://www.aeroportsdeparis.fr/adp/fr-fr/Passagers/Accueil/ Aéroports de Paris, Orly, CDG (Roissy), horaires & infos vols - Aéroports de Paris<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref> στα νότια της πόλης, και το νεότερο [[Διεθνές Αεροδρόμιο Παρισιού Σαρλ ντε Γκωλ]] (Paris Charles de Gaulle) στα βόρεια, το δεύτερο πιο πολυσύχναστο αεροδρόμιο της Ευρώπης.<ref>[http://www.paris-cdg.com/ Paris Charles de Gaulle International Airport - CDG Airport Guide<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref> Το παλαιότερο αεροδρόμιο του Μπουρζέ (Le Bourget) δεν χρησιμοποιείται πλέον από αεροπορικές εταιρείες.
== Χώροι πράσινου ==
Το Παρίσι, όπως και το [[Λονδίνο]], είναι μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη με πολλούς πράσινους χώρους: [[Πάρκο|πάρκα]], [[Κήπος|κήποι]], [[Δάσος|δάση]] στολίζουν την ατμόσφαιρα της γαλλικής πρωτεύουσας.
Οι μεγαλύτεροι χώροι πρασίνου είναι τα δάση Bois de Vincennes και Bois de Boulogne (Δάσος της Βουλώνης), οι οποίοι καλύπτουν μια έκταση περίπου 10 τετρ. χλμ. και 8,5 τετρ. χλμ. και βρίσκονται στο νοτιοανατολικό και δυτικό άκρο του Παρισιού αντιστοίχως. Και τα δυο δάση περιλαμβάνουν [[ιππόδρομο]], νησάκια, [[Λίμνη|λίμνες]], κήπους και άλλους πόλους έλξης, για παράδειγμα το [[Ζωολογικός κήπος|ζωολογικό κήπο]] του Βενσέν (Vincennes) ή το μουσείο επιστημών Exploradome στη Βουλώνη.
<gallery mode="packed-overlay" style="text-align:center" widths="800" heights="220" styles="text-align:center">
Αρχείο:Monceau Vincennes Buttes-Chaumont.JPG|[[Παρκ Μονσώ|Πάρκο Μονσώ]] – Λίμνη στο Δάσος της Βανσέν – Άποψη του πάρκου των Μπυτ-Σωμόν
</gallery>
Άλλοι σημαντικοί χώροι πρασίνου είναι οι φημισμένοι κήποι του Λουξεμβούργου (Jardins du Luxembourg), που περιλαμβάνουν και το [[Ανάκτορο του Λουξεμβούργου]], ο Βοτανικός κήπος ''Jardin des Plantes'', με διάφορα μουσεία (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας) και [[Θερμοκήπιο|θερμοκήπια]] και με έναν από τους πιο παλαιούς ζωολογικούς κήπους στον κόσμο (Ménagerie du Jardin des Plantes, έτος έναρξης λειτουργίας το 1794 <ref>[http://www.leszoosdanslemonde.com/html/zoo_monde/europe/zoo_france/paris/paris_menagerie/paris_menagerie.htm Ménagerie du Jardin des Plantes<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>), η περιοχή ''Tuileries'', με το [[Ανάκτορο Κεραμεικού|Ανάκτορο του Κεραμεικού]], το πάρκο ''Buttes-Chaumont'', το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μια μικρή [[Σπήλαιο|σπηλιά]], το πάρκο ''Parc de la Villette'' με το περίφημο ''Cité des Sciences et de l'Industrie'', τα πάρκα ''Monceau'' και ''Montsouris'' και πολλοί άλλοι χώροι πρασίνου.
<gallery mode="packed-overlay" style="text-align:center" widths="800" heights="220">
Meudon - Maisons-Alfort.JPG|Μονοπάτι στο δάσος του [[Μεντόν]] και άποψη πάρκου στο κοντινό προάστιο [[Μαιζόν-Αλφόρ]]
</gallery>
Ωστόσο και εκτός του Δήμου του Παρισιού (Ville de Paris), στην ευρύτερη περιοχή της πόλης (région parisienne) συναντά κανείς αξιόλογους και μεγάλους χώρους πρασίνου: το δάσος τoy Μεντόν (forêt de Meudon), με έκταση 1.100 [[Εκτάριο|εκτάρια]] (11.000 [[στρέμμα]]τα),<ref>[http://www.meudon.fr/patrimoine-vert/foret-domaniale-348.html La forêt domaniale — Ville de Meudon<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref> απέχει περίπου 6 χλμ. νοτιοδυτικά του Παρισιού και στεγάζει άγρια πανίδα, όπως [[αλεπού]]δες και [[Αγριογούρουνο|αγριογούρουνα]]. Σε αυτό υπάρχει, επίσης, και το [[Αστεροσκοπείο]] της Meudon, ένα από τα πιο σημαντικά αστρονομικά κέντρα στον κόσμο.
== Κλίμα ==
[[Αρχείο:Paris_raining_autumn_cityscape_(8252181936).jpg|μικρογραφία|225x225εσ|[[Φθινόπωρο]] στο Παρίσι]]
Το κλίμα του Παρισιού είναι εύκρατο μεσογειακό, δηλαδή έχει ήπιους, υγρούς χειμώνες, θερμά, ξηρά καλοκαίρια και αρκετές βροχοπτώσεις, και επηρεάζεται από το ρεύμα του Βορείου Ατλαντικού.<ref>{{cite web|url=http://www.paris.com/tourism/climate|title=Climate|publisher=Paris.com|accessdate=29 June 2013}}</ref>Οι θερμοκρασίες γενικά κυμαίνονται από 15 έως 25 [[Βαθμοί Κελσίου|βαθμούς Κελσίου]], και επικρατεί αρκετή ηλιοφάνεια σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.{{sfn|Lawrence|Gondrand|2010|p=309}} Κάθε έτος ωστόσο, υπάρχουν ημέρες όπου η θερμοκρασία ανεβαίνει πάνω από τους 32 βαθμούς, ενώ το 2003, κατά το γενικότερο φαινόμενο του [[Καύσωνας|καύσωνα]] που εμφανίστηκε στην κεντρική Ευρώπη, η θερμοκρασία υπερέβη τους 30 βαθμούς συνεχόμενα για αρκετές εβδομάδες και προσέγγισε και τους 40 για λίγες ημέρες.{{sfn|Goldstein|2005|p=8}}
Κατά μέσο όρο η άνοιξη και το φθινόπωρο έχουν ήπιες θερμοκρασίες, ωστόσο εμφανίζονται και περίοδοι όπου ο καιρός θερμαίνει ή ψυχραίνει απότομα.<ref>{{cite web|url=http://en.parisinfo.com/practical-paris/practical-fact-sheets/climate|title=Climate|publisher=Parisinfo.com|accessdate=29 June 2013}}</ref> Κατά τον χειμώνα η ηλιοφάνεια εμφανίζεται κατά αραιά διαστήματα, αλλά γενικά οι θερμοκρασίες διατηρούνται πάνω από τους 7 βαθμούς.<ref>{{cite web|url=http://goparis.about.com/od/planningyourtrip/a/paris_in_the_winter.htm|title=Paris in the Winter|publisher=Goparisabout.com|accessdate=29 June 2013}}</ref> Εμφανίζεται χιονόπτωση κάθε έτος, ωστόσο σπανίως είναι αρκετή ώστε να προκαλέσει στρώσεις χιονιού.<ref>{{cite web|url=http://gofrance.about.com/od/travelplanning/ss/weatherinfrance_4.htm|title=Weather in France|publisher=GoFrance.about.com|accessdate=29 June 2013}}</ref>
Η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία στην πόλη ήταν 40,4 βαθμοί στις 28 Ιουλίου του 1947, και η χαμηλότερη -23,9 στις 10 Δεκεμβρίου του 1879.<ref name="climate">{{cite web|url=http://www.paris.fr/portail/accueil/Portal.lut?page_id=4946&document_type_id=5&document_id=3076&portlet_id=10579|title=Géographie de la capitale – Le climat|publisher=Institut National de la Statistique et des Études Économiques, Paris.fr|language=French|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061003225432/http://www.paris.fr/portail/accueil/Portal.lut?page_id=4946&document_type_id=5&document_id=3076&portlet_id=10579|archivedate=3 October 2006|accessdate=24 May 2006|deadurl=yes}}</ref>
Τα επίπεδα βροχόπτωσης κυμαίνονται στα 652 χιλιοστά, και υπάρχουν ελαφρές βροχοπτώσεις καθ'όλο το έτος, χωρίς να λείπουν και οι απότομες έντονες βροχοπτώσεις.
{{Weather box
|location = Παρίσι (Parc Montsouris), 1981–2010
|metric first = Y
|single line = Y
|Jan record high C = 16.1
|Feb record high C = 21.4
|Mar record high C = 25.7
|Apr record high C = 30.2
|May record high C = 34.8
|Jun record high C = 37.6
|Jul record high C = 40.4
|Aug record high C = 39.5
|Sep record high C = 36.2
|Oct record high C = 28.4
|Nov record high C = 21
|Dec record high C = 17.1
|year record high C = 40.4
|Jan high C = 7.2
|Feb high C = 8.3
|Mar high C = 12.2
|Apr high C = 15.6
|May high C = 19.6
|Jun high C = 22.7
|Jul high C = 25.2
|Aug high C = 25.0
|Sep high C = 21.1
|Oct high C = 16.3
|Nov high C = 10.8
|Dec high C = 7.5
|year high C = 16.0
|Jan mean C = 5.0
|Feb mean C = 5.6
|Mar mean C = 8.8
|Apr mean C = 11.5
|May mean C = 15.3
|Jun mean C = 18.3
|Jul mean C = 20.6
|Aug mean C = 20.4
|Sep mean C = 16.9
|Oct mean C = 13.0
|Nov mean C = 8.3
|Dec mean C = 5.5
|year mean C = 12.5
|Jan low C = 2.7
|Feb low C = 2.8
|Mar low C = 5.3
|Apr low C = 7.3
|May low C = 10.9
|Jun low C = 13.8
|Jul low C = 15.8
|Aug low C = 15.7
|Sep low C = 12.7
|Oct low C = 9.6
|Nov low C = 5.8
|Dec low C = 3.4
|year low C = 8.5
|Jan record low C = -14.6
|Feb record low C = -14.7
|Mar record low C = -9.1
|Apr record low C = -3.5
|May record low C = -0.1
|Jun record low C = 3.1
|Jul record low C = 6
|Aug record low C = 6.3
|Sep record low C = 1.8
|Oct record low C = -3.1
|Nov record low C = -14
|Dec record low C = -23.9
|year record low C = -23.9
|Jan precipitation mm = 53.7
|Feb precipitation mm = 43.7
|Mar precipitation mm = 48.5
|Apr precipitation mm = 53
|May precipitation mm = 65
|Jun precipitation mm = 54.6
|Jul precipitation mm = 63.1
|Aug precipitation mm = 43
|Sep precipitation mm = 54.7
|Oct precipitation mm = 59.7
|Nov precipitation mm = 51.9
|Dec precipitation mm = 58.7
|Jan precipitation days = 10.2
|Feb precipitation days = 9.3
|Mar precipitation days = 10.4
|Apr precipitation days = 9.4
|May precipitation days = 10.3
|Jun precipitation days = 8.6
|Jul precipitation days = 8
|Aug precipitation days = 6.9
|Sep precipitation days = 8.5
|Oct precipitation days = 9.5
|Nov precipitation days = 9.7
|Dec precipitation days = 10.7
|Jan sun = 62.5
|Feb sun = 79.2
|Mar sun = 128.9
|Apr sun = 166.0
|May sun = 193.8
|Jun sun = 202.1
|Jul sun = 212.2
|Aug sun = 212.2
|Sep sun = 167.9
|Oct sun = 117.8
|Nov sun = 67.7
|Dec sun = 51.4
|source 1 = Meteo France<ref>{{cite web
|url=http://climat.meteofrance.com/chgt_climat2/climat_france?CLIMAT_PORTLET.path=climatstationn%2F75114001 |title=Climatological Information for Paris, France|publisher=Meteo France|date=August 2011}}</ref>|date=August 2010}}
== Έμβλημα και σημαία ==
<gallery class="float-right" widths="120" heights="120">
Grandes Armes de Paris.svg|Έμβλημα του Παρισιού
Flag of Paris with coat of arms.svg|Σημαία του Παρισιού
</gallery>
== Παραπομπές ==
<references />
== Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ ==
*{{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος=Εξάντας: Παρίσι 2005 (''μέρος 1ο'')|αριθμός = 36905}}
*{{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος=Εξάντας: Παρίσι 2005 (''μέρος 2ο'')|αριθμός = 36907}}
*{{Αρχείο ΕΡΤ|τίτλος=Εξάντας: Παρίσι 2005 (''μέρος 3ο'')|αριθμός = 36970}}
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Παρίσι|Παρίσι}}
{{βικιταξίδια}}
{{commons|Paris}}
* [http://www.paris.fr/ Επίσημη ιστοσελίδα]
* {{dmoz}}
{{Νομοί της Γαλλίας}}
{{πρωτεύουσες ευρωπαϊκών κρατών}}
{{Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Ευρώπη|Γαλλία}}
[[Κατηγορία:Παρίσι|*]]
[[Κατηγορία:Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς στη Γαλλία]]
[[Κατηγορία:Διοργανώτριες πόλεις Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων]]
[[Κατηγορία:Πρωτεύουσες της Ευρώπης]]
| |||