Άμεση δημοκρατία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Protected "Άμεση δημοκρατία": Συνεχείς βανδαλισμοί ([Επεξεργασία=Φραγή μη συνδεμένων χρηστών] (λήγει 03:01, 25 Ιουλίου 2019) [Μετακίνηση=Φραγή μη συνδεμένων χρηστών] (λήγει 03:01, 25 Ιουλίου 2019))
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 41:
Κατά τον [[18ος αιώνας|18ο αιώνα]] στην ευρωπαϊκή διανόηση άρχισε να επικρατεί ο [[φιλελευθερισμός]], ένα φιλοσοφικό κίνημα το πολιτικό σκέλος του οποίου υποστήριζε μία [[συνταγματική μοναρχία]], με τους πολίτες να αποτελούν φορείς προκαθορισμένων [[ανθρώπινα δικαιώματα|ατομικών δικαιωμάτων]], με τη δυνατότητα παρέμβασης του κράτους στον βίο τους να είναι περιορισμένη και με ισορροπημένη διάκριση των εξουσιών μεταξύ διαφορετικών πολιτικών οργάνων. Εν μέσω του [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]], πρώτα με την [[Αμερικανική Επανάσταση|Αμερικανική]] και στη συνέχεια με τη [[Γαλλική Επανάσταση]], τέθηκε σε φιλελεύθερο πλαίσιο το αίτημα της κατάργησης της μοναρχίας και της διακυβέρνησης από πολιτικούς αντιπροσώπους, εκλεγμένους από μία μερίδα του λαού με δικαίωμα ψήφου. Οι εν λόγω αντιπρόσωποι θα μπορούσαν να εκφράζουν ανταγωνιζόμενα συμφέροντα και αντιλήψεις στο εσωτερικό της κοινωνίας, μέσω της προσκόλλησής τους σε διαφορετικά [[πολιτικό κόμμα|πολιτικά κόμματα]]. Πλάθοντας το σύστημα αυτό, οι θεμελιωτές του κράτους των [[ΗΠΑ]] απέρριψαν ρητά την άμεση δημοκρατία ως επιλογή, πιστεύοντας ότι θα οδηγούσε στην υπερίσχυση των πολυπληθέστερων κατώτερων κοινωνικών τάξεων ή σε χαοτική αταξία<ref>Παρόμοια επιχειρηματολογία χρησιμοποίησαν αργότερα οι [[συντηρητισμός|συντηρητικοί]] οπαδοί της [[απολυταρχία]]ς εναντίον της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Δείτε ενδεικτικά το: Μαζάουερ, Μαρκ. ''Σκοτεινή ήπειρος: ο ευρωπαϊκός 20ος αιώνας''. Εκδ. Αλεξάνδρεια, 2001</ref>, και διαμόρφωσαν την [[αντιπροσωπευτική δημοκρατία]] ονομάζοντας το νέο πολίτευμα «ρεπουμπλικανικό» και όχι «δημοκρατικό», ώστε να παραπέμπει στο ρωμαϊκό κράτος της ελληνιστικής περιόδου<ref name="Birch">Birch, Anthony. ''The Concepts and Theories of Modern Democracy''</ref><ref name="serge">Berstein, Serge. ''Δημοκρατίες, αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα στον 20ό αιώνα'', Εκδ. Ποιότητα</ref>. Καθώς παράλληλα εξαπλωνόταν και ο [[εθνικισμός]], στη Γαλλική Επανάσταση η επίσης αντιπροσωπευτικού χαρακτήρα Εθνοσυνέλευση προβλήθηκε ως ενσάρκωση της βούλησης του έθνους. Στη συνέχεια, καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, υπό την πίεση εθνικιστικών, [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστικών]], [[φεμινισμός|φεμινιστικών]] και άλλων κινημάτων, το δικαίωμα ψήφου για ανάδειξη αντιπροσώπων επεκτάθηκε σταδιακά σχεδόν στο σύνολο του πληθυσμού μίας χώρας, με κατάργηση περιορισμών κατώτατου ορίου εισοδήματος, φύλου, καταγωγής κλπ<ref name="serge"/>. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η αντιπροσωπευτική σύνθεση που επικράτησε κατά τη διάρκεια του [[20ος αιώνας|20ου αιώνα]] στον [[Δυτικός κόσμος|δυτικό κόσμο]] και καλείται σήμερα [[φιλελεύθερη δημοκρατία]]<ref name="serge"/>.
 
Παρά τη σαφή ιστορική σύνδεση μεταξύ φιλελευθερισμού και αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, μετά τον [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] έχουν κάνει την εμφάνισή τους προσπάθειες για εισαγωγή αμεσοδημοκρατικών μέτρων σε πλαίσιο φιλελεύθερης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, καθώς έχουν εκφραστεί φόβοι για την αυξανόμενη επαγγελματοποίηση των εκλεγμένων αντιπροσώπων και αδιαφορία της ευρύτερης κοινωνίας για την πολιτική<ref>Bessette, Joseph. ''The Mild Voice of Reason: Deliberative Democracy and American National Government'' (ενδεικτικά)</ref>. Οι προσπάθειες αυτές στοχεύουν στη λεγόμενη [[συμμετοχική δημοκρατία]], αν και συνήθως δεν θεωρείται εφικτή η ευρεία εισαγωγή στοιχείων άμεσης δημοκρατίας σε ένα φιλελεύθερο κράτος<ref name="Birch"/>. Πολλές χώρες πάντως όπου εφαρμόζεται αντιπροσωπευτική δημοκρατία επιτρέπουν τρεις τύπους πολιτικής δράσης που παρέχουν περιορισμένη πρόσβαση στην άμεση δημοκρατία: ''νομοθετική πρωτοβουλία'' (κατόπιν συλλογής υπογραφών), [[δημοψήφισμα]] και ''ανάκληση αιρετών''. Τα δημοψηφίσματα μπορούν να παρέχουν τη δυνατότητα για δεσμευτικές αποφάσεις, κατά πόσο δηλαδή ένας νόμος θα απορριφθεί ή όχι. Αυτό δίνει στον λαό ένα αποτελεσματικό μέσο για άσκηση [[βέτο]] στη νομοθεσία της κυβέρνησης. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες, που προωθούνται πολλές φορές από τον λαό, εξαναγκάζουν τις κυβερνήσεις στην αναθεώρηση των νόμων και των τροποποιήσεων (συνήθως με ένα δημοψήφισμα που επακολουθεί), χωρίς τη συναίνεση των εκλεγμένων αξιωματούχων και πολλές φορές ενάντια στη θέλησή τους. Οι ανακλήσεις δίνουν στον λαό το δικαίωμα να απομακρύνει εκλεγμένους αξιωματούχους από τη θέση τους πριν από το τέλος της θητείας τους, αν και αυτό είναι πολύ σπάνιο στις σύγχρονες φιλελεύθερες δημοκρατίες. Στοιχειώδες παράδειγμα συμμετοχικής δημοκρατίας αποτελεί κατ' ορισμένους η [[Ελβετία]]<ref>[http://www.isil.org/resources/lit/swiss-canton-system.html The Swiss Cantonal System: A Model Democracy] (ενδεικτικά)</ref><ref>{{cite web|title=All for Swiss-style governments: Gregory Fossedal, author of 'Direct Democracy in Switzerland', strongly advocates the Swiss style of government worldwide. He deliberates over the issue with Swiss News|url=http://www.highbeam.com/doc/1G1-108147655.html|publisher=Swiss News {{Subscription required|via=[[HighBeam Research]]}}|accessdate=25 SeptemberΣεπτεμβρίου 2012|date=1 August,Αυγούστου 2003|archiveurl=https://archive.is/dxZrZ|archivedate=29 JuneΙουνίου 2013}}</ref>.
 
== Σοσιαλισμός και άμεση δημοκρατία ==